Het is vrijwel onmogelijk om de radio-, tv-spotjes en folder over de nieuwe Donorwet te hebben gemist. Bij de Stichting Reclame Code is de campagne in ieder geval niet ongemerkt voorbij gegaan: er is een aanzienlijk aantal klachten binnengekomen over de verschillende uitingen in deze campagne. In de zaak van afgelopen zomer ging het om de radiospot waarin wordt gezegd: “…En wat betekent dat dan? Dat betekent dat je organen na je overlijden naar een patiënt kunnen gaan.” De klacht spitste zich toe op de woorden “na je overlijden”, die volgens de klager(s) onjuist waren omdat “iemand die doneert, niet dood is”.
Het is niet voor het eerst dat over dit begrip in de donor-context is beslist. In 2016 en 2017 zijn er drie zaken door de Commissie behandeld waarin – kort gezegd – beslist is dat het woord “overlijden” onvoldoende duidelijk is, omdat het verwarring kan veroorzaken bij het publiek over de omstandigheden waaronder het uitnemen van organen kan plaatsvinden. Het begrip “overlijden” werd toen gebruikt op de website orgaandonatie.nu, in een andere campagne. In de zaken van dit jaar is door het College van Beroep beslist dat de betekenis van “na je overlijden” in deze context (ook) onvoldoende duidelijk wordt uitgelegd op de website van het Donorregister. Nu deze uitleg ontbrak, was de reclame misleidend. De Commissie oordeelde kort daarop dat ook in de folder meer uitleg had moeten staan.
Er was nog een klacht over de folder, maar daarin stond een andere vraag centraal, namelijk: is het reclame of niet? De klacht was dat er, ondanks de nee/nee sticker, toch een folder over het donorregister naar binnen was gegooid. Volgens het Ministerie was er geen sprake van reclame: de folder was puur informatief. De Commissie oordeelde dat wél sprake was van reclame. Door te stellen dat doneren nodig is, omdat degene die doneert mensen helpt die ernstig ziek zijn en vaak lang op een orgaan of weefsel moeten wachten, wordt de keuze om donor te zijn positief afgezet tegen het maken van de keuze dat niet te willen zijn. Daardoor bevat de tekst “meer dan louter feitelijke voorlichting over de komst van het nieuwe Donorregister”, aldus de Commissie.
Lees de verschillende beslissingen hier.
