Onderstaand vind je enkele algemene vragen en antwoorden over de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing.
Staat jouw vraag er niet bij? Laat het ons weten via communicatie@reclamecode.nl.
Om online transparantie te bevorderen en zo consumentenvertrouwen in deze populaire vorm van reclame te waarborgen. Als sprake is van reclame via social media, geldt net als voor alle andere reclame dat deze duidelijk als zodanig herkenbaar moet zijn. Voor reclame via social media en influencer marketing geldt specifiek dat je transparant en duidelijk moet zijn over de relatie die een influencer heeft met een adverteerder (merk/product) als de adverteerder de influencer voordeel biedt (vergoeding in geld of natura, zoals een gratis product) en dit voordeel de geloofwaardigheid van de betreffende uiting beïnvloedt (zie vraag over relevante relatie). Zie voor voorbeelden (zie vraag over voorbeelden op deze pagina).
Ja, het maakt niet uit welk social media platform je gebruikt (Instagram, YouTube, Facebook, Pinterest, TikTok, Snapchat, Twitter, Twitch etc.). Op het moment dat sprake is van reclame via social media (zoals influencer marketing), moet je de regels uit de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing toepassen.
Nee, de voorbeelden die in de toelichting van de RSM worden genoemd zijn bedoeld als hulpmiddel, maar zijn niet limitatief. Andere manieren zijn mogelijk, als maar duidelijk is dat sprake is van reclame. Of het duidelijk genoeg is, hangt af van de context en het platform dat wordt gebruikt. Wat handig is aan de voorbeelden uit de RSM is dat die in ieder geval goed zijn.
Op Verspreiders die video’s uploaden op videoplatforms kan sinds 1 juli 2022 ook de Mediawet van toepassing zijn. Het Commissariaat voor de Media houdt hier toezicht op en heeft hierover beleidsregels opgesteld. Voor video-uploaders die actief zijn op YouTube, Instagram en/of TikTok, minimaal 500.000 volgers/abonnees hebben, in de afgelopen 12 maanden minimaal 24 video’s hebben geplaatst, verdienen aan de video’s (geld of gratis producten) en als ondernemer geregistreerd zijn bij de Kamer van Koophandel, gelden er specifieke verplichtingen en (reclame)beperkingen. Zie voor meer informatie influencerregels.com/mediawet en de website van het Commissariaat voor de Media.
De nieuwe wetgeving heeft alleen betrekking op videocontent, terwijl de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing een bredere toepassing kent (nl. ook van toepassing op foto’s en tekstberichten op bijvoorbeeld Facebook, Instagram en Twitter). Wat de nieuwe wetgeving en de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing in elk geval gemeen hebben, is dat zij allebei willen bevorderen dat reclame duidelijk herkenbaar is en dat hierover op transparante wijze wordt gecommuniceerd.
Nee, alleen als je voldoet aan deze eisen:
- Je hebt 500.000+ volgers/abonnees op YouTube, TikTok of Instagram
- Je plaatst regelmatig video’s: je hebt op dat account de afgelopen 12 maanden minstens 24 video’s geplaatst. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om IGTV’s, video’s op je feed, YouTube video’s of TikToks. Stilstaande foto’s gelden hierbij niet.
- Je verdient aan de video’s: je verdient geld via advertentie-inkomsten of je krijgt gratis producten toegestuurd.
- Je hebt je ingeschreven bij de KvK.
Wil je weten wanneer je precies als video-uploader wordt aangemerkt? Doe dan de registratriecheck op de website van het Commissariaat voor de Media.
Dan kan er een klacht worden ingediend bij de Stichting Reclame Code. De onafhankelijke Reclame Code Commissie (c.q. het College van Beroep) stelt vast – na ontvangst van klachten – of de voorgelegde reclame-uiting voldoet aan de NRC. Als dit niet het geval is, bijvoorbeeld omdat niet of niet duidelijk is gemaakt dat sprake is van reclame, wordt de adverteerder (en/of de influencer met wie is samengewerkt) aanbevolen om voortaan niet meer op die manier reclame te maken en de uiting aan te passen of in te trekken. Het overgrote deel (96%) van de aanbevelingen wordt opgevolgd.
Als adverteerder wil je op een verantwoorde manier reclame maken. In de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing staat dat als je samenwerkt met een influencer, je die moet wijzen op de relevante wet- en regelgeving. Een van de verplichtingen uit de Mediawet is het aanmelden bij de genoemde partijen. Als adverteerder is het dus goed om een influencer daar op te wijzen.
Adverteerders die een aanbeveling bewust niet opvolgen, worden als non-compliant aangemerkt. Hiervan wordt melding gedaan op de website zodat ook wettelijke toezichthouders hiervan kennis kunnen nemen, zoals de Autoriteit Consument en Markt (ACM) die toezicht houdt op consumentenwetgeving. De ACM is zelfstandig bevoegd om, in het geval dat er meerdere signalen zijn ontvangen over bijvoorbeeld misleidende reclame, nader onderzoek te doen en eventueel een boete op te leggen.
Nee, als de Reclame Code Commissie heeft geoordeeld dat een reclame-uiting in strijd is met de regels, dan volgt er een zogeheten ‘aanbeveling’ voor de adverteerder (en eventueel de influencer) om niet meer op dergelijke wijze reclame te maken. De reclame moet vervolgens worden aangepast of worden ingetrokken. Zie ook de vraag ‘Wat gebeurt er als iemand niet of niet duidelijk vermeldt dat sprake is van reclame’.
Nee en Ja. Pas als er een klacht wordt ingediend, gaat de Reclame Code Commissie beoordelen of een video, foto of andere uiting in strijd is met de regels of niet. De laatste jaren bewegen we steeds meer van reactief naar proactieve online advertentiemonitoring.
Met behulp van computervisie en natuurlijke taalverwerking hebben we een oplossing ontwikkeld om online advertenties te monitoren en potentiële inbreuken op de advertentiecode te rapporteren. Dat doen we met de influencer monitoring tool.
Nee. De Stichting Reclame Code bevordert ook actief dat er, ook op social media, op verantwoorde en transparante wijze reclame wordt gemaakt met als doel het consumentenvertrouwen in reclame te bevorderen. Dit doet zij op twee manieren:
- Door het opnemen van regels waaraan reclame moet voldoen in de Nederlandse Reclame Code (NRC), waarvan de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing deel uitmaakt, en het faciliteren van de klachtenprocedure bij de onafhankelijke Reclame Code Commissie (RCC) c.q. het College van Beroep die op basis van een klacht kan vaststellen of de NRC is overtreden
Door de regels uit de NRC en de uitleg daarvan door de RCC bekend te maken, door middel van voorlichting en awarenesscampagnes en het geven van trainingen en advies aan adverteerders en de partijen met wie zij samenwerken. Ook kan de SRC op verzoek van een branche(organisatie) een monitoring uitvoeren waarbij reclame-uitingen voor een bepaalde periode worden gescreend om te kijken of deze voldoen aan de zelf afgesproken regels. Better safe than sorry! Kijk voor meer informatie op www.reclamecode.nl/advies.
Dat hangt er van af waarvoor en op welke manier reclame wordt gemaakt. Voor bepaalde producten kunnen beperkingen of zelfs reclameverboden gelden, zoals voor bepaalde snacks. Maar het is bijvoorbeeld ook niet toegestaan om aan kinderen een voordeeltje te bieden (zoals het gratis of met korting aanbieden van bepaalde items in een game) in ruil voor het “liken” van een Facebookpagina.
Zie voor meer informatie https://www.reclamecode.nl/kind-reclame/.
De Kinder- en Jeugdreclamecode geeft regels voor reclame die geheel of gedeeltelijk mag zijn gericht op kinderen en minderjarigen. Deze code schrijft voor social media uitdrukkelijk voor dat reclame door optische, virtuele en/of akoestische middelen – passend bij het bevattingsvermogen van kinderen – duidelijk herkenbaar moet zijn. Deze code geeft nog geen concrete voorbeelden die je kunt gebruiken, maar hoe duidelijker hoe beter. Er wordt door de SRC samen met een praktijkwerkgroep wel gekeken of hier speciale voorbeelden voor kunnen worden opgesteld. Zodra deze er zijn, zullen ze op deze website zijn te vinden.
Zie in dit kader ook de onderzoeken die door (o.a.) dr. Esther Rozendaal van de Radboud Universiteit en dr. Eva van Reijmersdal van de Universiteit van Amsterdam zijn gedaan in opdracht van het Commissariaat voor de Media over de effecten van reclamevermeldingen in video’s op YouTube. Zie: https://www.cvdm.nl/wp-content/uploads/2017/11/Literatuuronderzoek-Transparantie-Rozendaal-Van-Reijmersdal.pdf en https://www.cvdm.nl/wp-content/uploads/2019/02/hier.pdf
Hieronder volgend enkele vragen en antwoorden m.b.t. relevante definities en begrippen van de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing.
Staat jouw vraag er niet bij? Laat het ons weten via communicatie@reclamecode.nl.
Volgens de Nederlandse Reclame Code wordt onder reclame verstaan ‘iedere openbare en/of systematische directe dan wel indirecte aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeelden door een adverteerder of geheel of deels ten behoeve van deze, al dan niet met behulp van derden. Onder reclame wordt mede verstaan het vragen van diensten’ (zie artikel 1 van de NRC).
Als reclame via social media wordt gemaakt met behulp van verspreiders (zoals influencers, YouTubers bloggers en andere online content creators), gelden er speciale regels. Als een adverteerder bijvoorbeeld een influencer betaalt, korting geeft, een gratis product opstuurt of ander voordeel biedt in ruil voor het maken van reclame, wordt dit gezien als een relevante relatie waarvan je melding moet doen (zie vraag ‘relevante relatie’).
NB: in sommige omstandigheden kan er specifieke wetgeving van toepassing zijn die ertoe leidt dat ook zonder relevante relatie tussen adverteerder en verspreider/influencer sprake kan zijn van reclame. Bijvoorbeeld als het gaat om geneesmiddelen (zie Geneesmiddelenwet). Ook de Mediawet kent een eigen definitie van reclame, zie vraag over ‘wetgeving’.
De hoogte van de beloning en of de waarde in natura speelt geen rol voor de beoordeling of sprake is van reclame. Als er sprake is van een Relevante Relatie (zie vraag Relevante relatie), dan moet je hier transparant over zijn.
Ja, dan kan ook sprake zijn van reclame. Als sprake is van een relevante relatie (zie vraag ‘Wat is een relevante relatie’) tussen een adverteerder en een verspreider, dan moet je hier transparant over zijn, bijvoorbeeld door te vermelden dat je het product dat je bespreekt of toont gratis hebt ontvangen.
De Reclamecode Social Media & Influencer Marketing (RSM) bevat regels voor reclame op social media, waaronder ook affiliate marketing via social media valt. In elk geval geldt altijd dat reclame (en dus ook affiliate marketing) als zodanig herkenbaar dient te zijn. Indien je affiliate links plaatst moet je dit vermelden, op duidelijke en eenvoudig toegankelijke wijze (zie artikel 3 RSM). Stel, jij noemt en toont allerlei producten van verschillende merken, maar je werkt maar met één samen als affiliate, dan moet je aan de kijker duidelijk maken met welk merk je deze affiliate relatie hebt. Het is vooral belangrijk om transparant te zijn. Als je affiliate links in de beschrijving opneemt, kunt je bijvoorbeeld bij de specifieke links vermelden dat je commissie/een vergoeding ontvangt, of je kan dit vertellen in de video.
Adverteerder is een organisatie of een persoon niet zijnde een consument. Ook wel aangeduid als het merk (waar reclame voor wordt gemaakt). In het kader van Social Media & Influencer Marketing is de adverteerder degene die de verspreider (een influencer) stimuleert tot maken van reclame via social media. Zie de definities van de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing.
Daarmee worden influencers, YouTubers, vloggers, bloggers en (andere) online content creators bedoeld die door een adverteerder worden gestimuleerd om reclame via social media te maken. Volgens de RSM is een Verspreider degene die een Relevante Relatie heeft met de Adverteerder en Reclame via Social Media verspreidt. Het aantal volgers dat een Verspreider heeft is niet relevant voor de beoordeling of sprake is van reclame. Een Verspreider kan een natuurlijke of rechtspersoon zijn. Onder Verspreider wordt niet verstaan een beheerder van sociale netwerksites en fora die communicatie tussen deelnemers faciliteert en zich hierbij inhoudsneutraal opstelt. Zie de definities van de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing.
Daarmee bedoelen we de relatie tussen een adverteerder en een verspreider (YouiTuber/influencer) waarvan de consument kennis moet hebben om de uiting juist te kunnen duiden en te kunnen herkennen dat sprake is van reclame. De RSM omschrijft de relevante relatie als volgt: de relatie tussen de Adverteerder en de Verspreider gericht op het (doen) verspreiden van Reclame via Social Media, tegen betaling of enig voordeel, dat de geloofwaardigheid van de Reclame via Social Media kan beïnvloeden.
Een relevante relatie is in ieder geval een contract, sponsoring of het aanbieden van gratis producten aan consumenten met het verzoek over het gratis product iets te posten. Niet relevant is, bijvoorbeeld, als de adverteerder een verspreider belt om hem of haar er van te overtuigen een positief verhaal over adverteerder te schrijven. Evenmin is het sturen van recensie-exemplaren relevant indien dat gebeurt aan een recensent. Bij journalisten die hun werk volgens hun journalistieke codes doen, zal evenmin sprake zijn van een relevante relatie.
Zie de definities en toelichting van de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing.
Zodra er sprake is van enig voordeel dat de adverteerder verbindt aan de verspreiding van reclame (door een influencer) via social media, zal dit al snel de geloofwaardigheid van de uiting beïnvloeden, en moet je hier dus iets over vermelden. De consument kan zo in staat worden gesteld om kennis te nemen van de aard van de relatie tussen de adverteerder en de verspreider, en de uiting juist te duiden.
Onderstaand vind je enkele voorbeelden en praktijksituaties m.b.t. de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing.
Staat jouw vraag/situatie er niet bij? Laat het ons weten via communicatie@reclamecode.nl.
Ja, als je iets hebt gekregen van een adverteerder en dit voordeel beïnvloedt de geloofwaardigheid van de betreffende uiting, dan moet deze relatie tussen de Adverteerder en jou als Verspreider duidelijk zijn. Voorbeelden van hoe je dit duidelijk kunt maken vind je in de toelichting.
Zie ook de vragen ‘Is ook sprake van reclame als een product gratis is opgestuurd?’ en ‘Wat verstaan jullie onder een Relevante Relatie?’.
Elke reclame-uiting dient te voldoen aan de Nederlandse Reclame Code. Naast dat reclame herkenbaar moet zijn, gelden er ook inhoudelijke regels. In het algemeen deel van de Nederlandse Reclame Code is onder meer bepaald dat reclame in overeenstemming dient te zijn met de wet, de waarheid, de goede smaak en het fatsoen (art. 2 NRC). Ook mag reclame niet nodeloos kwetsend zijn (art. 4 NRC), of misleiden (art. 8 NRC). Daarnaast moet je rekening houden met bijzondere reclamecodes, waarin bijvoorbeeld regels zijn opgenomen voor reclame voor specifieke producten zoals alcohol, cosmetische producten en voedingsmiddelen.
Als sprake is van een redactionele video op een kanaal dat onder de Mediawet valt, dan moet je rekening houden met het sluikreclameverbod en de beperkingen die (net zoals voor tv-programma’s) gelden voor sponsoring en productplaatsing. Zie voor meer informatie de vraag: ‘Bestaat er ook wetgeving voor reclame via social media en influencer marketing?”
Volgens de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing (RSM) hoef je alleen iets te vermelden als er een zogeheten Relevante Relatie bestaat tussen jou als verspreider en de adverteerder én dit voordeel de geloofwaardigheid van de betreffende uiting beïnvloedt. Als een content creator een vergoeding in geld of natura (gratis product) ontvangt van de adverteerder, is er sprake van een relevante relatie en moet dit duidelijk worden gemaakt in de post/video. Hoe je dit duidelijk kunt maken, staat in de toelichting. Zie ook de uitspraak van de Reclame Code Commissie in dossier 2018/00214. Je hoeft op basis van de RSM niets te vermelden als je iets zelf hebt gekocht en je geen relevante relatie hebt met de adverteerder (merk/product).
Let wel dat er volgens de Mediawet aanvullende regels gelden voor video-uploaders met meer dan 500.000 volgers (zie de vraag over wetgeving en social media en influencermarketing).
Ja. Jij hebt een voordeel van de Adverteerder gekregen; deze keer in de vorm van natura. Dit voordeel kan de geloofwaardigheid van jouw content beïnvloeden, en dan moet je hier transparant over zijn. Voorbeelden van hoe je dit duidelijk kunt maken vind je in de toelichting.
Als bijvoorbeeld sprake is van een persreis en je dit duidelijk vermeld, weet de consument waarom je er iets over post. De Reclame Code Commissie heeft in 2017 een uitspraak gedaan over zo’n geval dossier 2017/00650
Als dit de enige vermelding is waaruit een consument moet afleiden dat sprake is van reclame, dan zal dit al snel niet voldoende duidelijk zijn. Je kunt het merk immers ook alleen noemen omdat je bijvoorbeeld fan bent van het merk. Het is aan te bevelen om #adv of een van de andere voorbeelden te gebruiken uit de toelichting. Zie voor voorbeelden van uitspraken van de Reclame Code Commissie over Instagram dossiers 2017/00518 en 2014/00917.
In het algemeen geldt: het moet duidelijk zijn dat er sprake is van reclame. Door de functie ‘betaalde samenwerking’ van Instagram te gebruiken, geef je aan dat er sprake is van een relevante relatie met een merk, dit zal doorgaans voldoende duidelijk zijn.
Het moet voor het publiek wel duidelijk zijn met wie je dan een betaalde samenwerking hebt. Als er meerdere merken/producten in de post voorbij komen, kan het voor het publiek niet duidelijk zijn met wie je de betaalde samenwerking hebt en is het aan te bevelen dit te verduidelijken.
Ook hier geldt: uiteindelijk oordeelt de Reclame Code Commissie over specifieke reclame-uitingen, en zij doet dit alleen naar aanleiding van een ingediende klacht.
Stel: je wordt betaald (in euro’s of in natura) om een nieuw product te reviewen en hierover te schrijven op een weblog. In de review zelf dient dan een vermelding te worden gemaakt van het feit dat je wordt betaald voor de product review. Dit kan door de blogpost af te sluiten met: “Disclaimer, deze printer/telefoon/tablet kreeg ik gratis aangeboden van HP/Apple/Samsung om te testen.” Als er slechts beperkte ruimte is op het gebruikte social media platform, dan kan er gebruik worden gemaakt van een hashtag. Wanneer het gaat om een gesponsord product, gebruikt men #spon, bij een advertentie #adv.
Volgens de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing (RSM) moet het in de video zelf (aan het begin, tijdens de aanprijzing of doorlopend) worden vermeld én in de beschrijving. Zie voor voorbeelden de FAQ’s op deze pagina en de toelichting.
Let wel dat er volgens de Mediawet aanvullende regels gelden voor video-uploaders met meer dan 500.000 volgers (zie vraag over wetgeving en social media en influencermarketing).
De RSM schrijft voor dat reclame via social media en de relevante relatie tussen een verspreider (influencer/YouTuber) en een adverteerder duidelijk herkenbaar moet zijn. In de toelichting bij de RSM staat een niet-limitatieve opsomming van voorbeeldvermeldingen. In het geval van reclame via YouTube worden voorbeeldvermeldingen gegeven die je in de video en/of in de beschrijving kunt opnemen. Als je het in de beschrijving opneemt, dan moet het inderdaad zichtbaar zijn zonder dat er op ‘meer weergeven’ hoeft te worden geklikt. Als dit technisch niet (meer) mogelijk is, moet je het dus (ook) in de video zelf vermelden, omdat het anders niet duidelijk genoeg is.
Je kunt dit doen door middel van een hashtag, tekst en/of gesproken bericht zoals genoemd in de toelichting bij de RSM onder IV, als maar voldoende duidelijk wordt dat sprake is van een Relevante Relatie (zie toelichting en/of vraag over Relevante relatie). Als sprake is van een dermate lange stream waarbij de kijkers halverwege de stream kunnen in- of uitschakelen, is het belangrijk dat je de vermelding met enige regelmaat doet. Zie V.
De Reclamecode Social Media & Influencer Marketing schrijft niet voor hoe lang je een melding in beeld moet brengen. Hier ben je dus vrij in, als het maar duidelijk is.
Dit verschilt per geval, een simpel ja of nee als antwoord kunnen we jammer genoeg niet geven. Je moet steeds per uiting (video, post, bericht, etc.) de afweging maken of sprake is van reclame (directe of indirecte aanprijzing), en of het dragen van de kleding de geloofwaardigheid van de betreffende uiting beïnvloedt.
Dat hangt er vanaf. De hoofdregel is dat het voor het publiek duidelijk moet zijn dat er sprake is van reclame. Of je, bijvoorbeeld bij een langdurige sponsoring, ook na verloop van tijd nog in elke video, post, bericht etc. moet melden dat er sprake is van reclame, daar heeft de Reclame Code Commissie nog geen uitspraak over gedaan.
Staat jouw vraag er niet bij? Laat het ons weten via communicatie@reclamecode.nl.