Wanneer is reclame op social media ‘voldoende duidelijk’? Vier beslissingen van de Reclame Code Commissie over YouTube-filmpjes en posts op Facebook en Instagram.
Vroeger was duidelijk wanneer “de reclame” begon: Loeki de Leeuw speelde een deuntje, er kwam reclame en aan het einde sloot Loeki het reclameblok weer af. Duidelijk en overzichtelijk. Met de komst van internet en social media is er heel wat veranderd op dit gebied. In de Reclame Code Social Media & Influencer Marketing (RSM) staat dat Reclame via Social Media “duidelijk en als zodanig herkenbaar” dient te zijn, en dat als er een vergoeding (in geld of in natura) van de adverteerder tegenover staat, dit “uitdrukkelijk” in de uiting moet worden vermeld. De Reclame Code Commissie heeft inmiddels een aantal klachten over YouTube-filmpjes en posts op Facebook en Instagram behandeld waarin de begrippen “duidelijk” en “uitdrukkelijk” aan de orde zijn gekomen.
Soms vindt de Commissie het gewoon duidelijk. Toen op de blogs van drie verschillende bloggers een foto van een horloge te zien was met de tekst #DanielWellington, of @DanielWellington en de mededeling dat het horloge nu met korting besteld kon worden door bij de bestelling een bepaalde code te gebruiken, vond de Commissie dat het voor de consument voldoende duidelijk was dat er tussen de bloggers en Daniel Wellington een zakelijke relatie bestond. https://www.reclamecode.nl/uitspraken/wellington/kleding-schoenen-en-accessoires-2014-00917/147618/
Persreis
Ook de vlogster die over Bonaire berichtte met: “Girls just wanna have fun #Bonaire wat ben je mooi! Corendon vliegt vanaf heden naar Bonaire met KLM en ze bieden prachtige pakketten aan inclusief vlucht ? hotel ? transfer voor €699,- voor tien dagen!! Ik ben verliefd op het eiland en ga na deze pers reis zeker terug komen!” heeft naar het oordeel van de Commissie voldoende duidelijk gemaakt dat zij een vergoeding heeft ontvangen voor haar post. In het bericht staan specifieke reisdetails, de namen van de aanbieders, wat de prijs van de reis is en wat is inbegrepen. En dan was er nog het woord “persreis”: het publiek zal begrijpen dat het om een reis gaat die door de adverteerder is betaald. Kortom: er is sprake van een voldoende duidelijke relatie tussen de adverteerder(s) en deze vlogster.
https://www.reclamecode.nl/uitspraken/vlogger/reizen-en-toerisme-2017-00650/200389/
Naturel is wel zo lekker
Maar soms ligt het ingewikkelder. Doutzen Kroes postte een foto op Instagram met het onderschrift: “When the kids are finally asleep and you need a glass of wine… Het leven is niet altijd zo picture perfect zoals we op social media laten zien ? Post jij ook eens de ongefilterde, alledaagse kant van jezelf?! #natureliswelzolekker.” Sluikreclame, vond een klager. Zijn klacht werd toegewezen: als het publiek niet al weet dat “Naturel is wel zo lekker” een aanprijzing voor Rivella is, zorgt de hashtag “#natureliswelzolekker” er wel voor dat je wordt doorgeleid naar een pagina waaruit blijkt dat het om een aanprijzing voor Rivella gaat. Het is dus reclame, vond de Commissie. En omdat uit de post niet duidelijk blijkt dat het hier om een betaalde samenwerking tussen Doutzen en Rivella gaat, is de reclame niet in lijn met artikel 3 van de RSM.
https://www.reclamecode.nl/uitspraken/instagram/voeding-en-drank-2017-00518/195801/
Reclame voor of door kinderen
In artikel 3, over de openbaring en herkenbaarheid van de relevantie relatie, staat dat bij reclame die gericht op kinderen is, rekening moet worden gehouden met het bevattingsvermogen van kinderen zoals bepaald in de Kinder- en Jeugdreclamecode. Wat het ‘bevattingsvermogen van kinderen is’, is niet vastomlijnd. De Commissie vond het “Zomer Lookbook 2017” op het YouTube-kanaal ‘Kleintjes’ waarin kinderen outfits tonen die bij de Bijenkorf te koop zijn, in ieder geval niet duidelijk genoeg. Bij het filmpje stond weliswaar de tekst “Deze video bevat Product Placement”, zij het op een onopvallende plaats. Maar belangrijker was dat (jonge) kinderen bij de mededeling “Deze video bevat Product Placement” niet meteen zullen begrijpen dat het ‘dus’ om reclame gaat. Er was onvoldoende rekening gehouden met het bevattingsvermogen van kinderen.
https://www.reclamecode.nl/uitspraken/bijenkorf/kleding-schoenen-en-accessoires-2017-00494/195184/
Maar…het moet natuurlijk wel om reclame gaan!
Op het YouTube-kanaal van de familie Bellinga was te zien hoe de jongste telg uit de familie, de vijfjarige Luan, 10 soorten snoep keurde en beoordeelde als “lekker” of “niet lekker”. De snoepmerken zelf hadden echter geen weet van deze ‘snoepchallenge’: de familie had de snoeptest zelf bedacht. En omdat er daarom geen sprake was van reclame ‘door een adverteerder’, wat artikel 1 van de Reclame Code vereist, werd de klacht afgewezen.
https://www.reclamecode.nl/uitspraken/vlog/voeding-en-drank-2018-00214/220269/
