De bestreden reclame-uiting

Het betreft een radioreclame van Wakker Dier, uitgezonden op 30 september 2021, met de volgende tekst:  

“Stel je eens voor:
Een rij koeien, varkens en kippen van Amsterdam tot Brussel. Zie je het voor je?
Zo bizar veel dieren eten we in Nederland elke dag. Zeshonderdduizend.
Dus elke dag dat we dat niet doen, telt. Doe daarom mee met Eet Geen Dierendag.
En maak van 4 oktober de diervriendelijkste dag van het jaar, voor alle dieren.
Kijk op wakkerdier.nl.”

De klacht

De klacht wordt als volgt samengevat.
 
Gesteld wordt dat er in Nederland 600.000 dieren per dag worden geconsumeerd. Dat is onmogelijk, gezien de grootte van de Nederlandse bevolking.
Uit één rund komt al 350 kilo vlees, gelijk aan 1750 porties bij een (overdreven) consumptie van 200 gram per dag.
Een varken levert 175 kilo vlees ofwel 875 porties van 200 gram.
Er is sprake van een overdreven, onjuiste claim, aldus klager. Als het al waar is dat er 600.000 dieren worden geslacht per dag, dan is een groot deel van de productie niet bestemd voor binnenlandse productie, maar voor de export.
  

Het verweer

 Het verweer wordt als volgt samengevat. 
 
 De 600.000 dieren zoals genoemd in de radiocommercial betreffen wel degelijk de dagelijkse consumptie in Nederland, dus geen geëxporteerd vlees. Bovendien is het getal een onderschatting.  
Het getal 600.000 is gebaseerd op cijfers van Wageningen University Research (hierna: “WUR”) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (hierna: “CBS”).
 
In opdracht van Wakker Dier berekent WUR jaarlijks de Nederlandse vleesconsumptie. De meest actuele, gepubliceerde cijfers betreffen de consumptie in 2019. Toen werd er in totaal 77,8 kg dier per persoon geconsumeerd. Verwezen wordt naar tabel 1 in het verweer. Dit gewicht betreft het karkasgewicht en omvat naast eetbare delen zoals spierdelen, vet en gelatine ook niet-
eetbare delen, zoals botten en pezen, aldus Wakker Dier. Als het per dag geconsumeerde
karkasgewicht voor iedere diersoort wordt gedeeld door het gemiddelde karkasgewicht van één dier uit die soort, dan resteert het aantal per dag gegeten dieren van die soort.
WUR maakt onderscheid tussen de verschillende geconsumeerde diersoorten (tabel 1).
“Pluimvee” vormt hierop een uitzondering en is een verzameling van diverse diersoorten
(zoals kippen, eenden, kalkoenen, etc.). Omdat deze diersoorten onderling verschillen in
gewicht, kan aan de hand van dit consumptiecijfer niet goed worden berekend hoeveel
dieren het betreft. In plaats van de categorie “Pluimvee” uit deze studie heeft Wakker Dier
daarom gebruikgemaakt van de opgave van de jaarlijkse kipconsumptie, zoals WUR deze
weergeeft in haar online database: 21,4 kg per persoon in 2019. Aldus zijn eenden, kalkoenen en ander gevogelte buiten beschouwing gelaten. Het werkelijke aantal geconsumeerde dieren is daarom nog iets groter dan door Wakker Dier vermeld.
 
Naast de in tabel 1 genoemde consumptiecijfers heeft Wakker Dier gebruik gemaakt van data van het CBS, namelijk het aantal inwoners van Nederland in 2019 en het karkasgewicht van varkens, vleeskuikens en runderen. Verwezen wordt naar tabel 2 in het verweer.
 
Met bovenbedoelde cijfers kan worden berekend hoeveel dieren er dagelijks door mensen in Nederland worden gegeten, namelijk 614.000 kippen, 18.000 varkens en 2.000 runderen.  Verwezen wordt naar tabel 3 in het verweer
 
Het werkelijk aantal dieren dat dagelijks door mensen in Nederland wordt gegeten, ligt
hoger dan 600.000. Ten eerste heeft Wakker Dier het resultaat van haar berekening
naar beneden afgerond (niet-afgerond gaat het om 633.963 dieren). Daarnaast zijn de diersoorten kalveren, schapen, geiten, paarden en overig pluimvee (pluimvee anders dan kippen) buiten beschouwing gelaten.
 
Wakker Dier concludeert dat mensen in Nederland dagelijks minimaal 600.000 dieren consumeren. Zij is het met klager eens dat dit een ongelofelijk groot getal is. Dit is ook de reden dat Wakker Dier zich ten doel stelt om de Nederlandse vleesconsumptie omlaag te brengen.
 

Het oordeel van de Commissie

Klager heeft gemotiveerd bestreden dat er in Nederland 600.000 dieren per dag worden geconsumeerd; volgens hem is dit aantal overdreven ofwel te hoog. Mocht het al waar zijn dat 600.000 dieren per dag worden “geslacht”, dan is een groot deel van de productie bestemd voor de export, aldus klager. De Commissie oordeelt hierover als volgt.

 Zij stelt voorop dat in de bestreden uiting niet wordt gesproken over het slachten van 600.000 dieren per dag, maar over het eten van 600.000 dieren per dag. Gelet op de gemotiveerde betwisting van dit aantal door klager, ligt het op de weg van Wakker Dier om de juistheid van dit aantal aannemelijk te maken. Naar het oordeel van de Commissie is Wakker Dier hierin geslaagd, namelijk als volgt.
Onder verwijzing naar in het verweer opgenomen (i) cijfers van Wageningen University Research  betreffende “Vleesverbruik in 2019 op basis van karkasgewicht (kg) per hoofd van de bevolking in Nederland” en (ii) gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek, namelijk “CBS data van het aantal inwoners van Nederland in 2019 en het karkasgewicht van varkens, vleeskuikens en runderen”, heeft zij aan de hand van een berekening voldoende aannemelijk gemaakt dat per dag in Nederland tenminste 600.000 kippen, varkens en runderen worden geconsumeerd. De diersoorten kalveren, schapen, geiten, paarden en overig pluimvee (pluimvee anders dan kippen) zijn in de berekening van Wakker Dier buiten beschouwing gelaten.
 
Voor zover klager heeft willen stellen dat in de berekening moet worden uitgegaan van eetbare delen van een dier, geldt dat om die eetbare delen te verkrijgen het gehele dier dus inclusief niet- eetbare delen zoals botten en pezen gedood wordt en de niet-eetbare delen derhalve bij de berekening moeten  worden betrokken. Terecht is Wakker dier dan ook uitgegaan van het karkasgewicht.
Tenslotte merkt de Commissie op dat er geen aanwijzingen zijn dat de vleesconsumptie sedert 2019 zodanig is gedaald dat de berekening over de consumptie in 2019 ten tijde van de uitzending van het radiospotje (30 september 2021) niet meer zou opgaan. 
 
Gelet op het bovenstaande is in de bestreden uiting geen sprake van een te hoog voorgesteld aantal te consumeren dieren per dag, zoals door klager verondersteld en wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.