De bestreden reclame-uitingen

Het betreft de volgende uitingen:

1. De verpakking “vrije uitloop eieren” van Aldi, voor zover daarop aan de binnenkant van de verpakking staat: “Een vrije-uitloopei is een ei gelegd door een kip die de mogelijkheid heeft om buiten te lopen. Een kip die overdag ook buiten kan lopen heeft een afwisselender leven.”
2. De website van Aldi, voor zover daarop over het product “Vrije uitloop eieren” de volgende tekst staat: “Eieren van vrije uitloop kippen betekent dat de kippen meer ruimte hebben vanwege een grote overdekte uitloop met frisse lucht én een vrije uitloop naar buiten.”

Samenvatting van de klacht

Foodwatch heeft het betreffende product bij de Aldi gekocht op het moment dat er een landelijke ophokplicht voor pluimvee van kracht was. Deze ophokplicht heeft bijna 19 weken geduurd. Hierdoor klopt de productomschrijving “vrije uitloop eieren” niet. Dit maakt dat de uitingen onjuiste informatie bevatten over de aard en de kenmerken van het product en daardoor in strijd is met artikel 8.2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

Voorts wordt in de uitingen beweerd dat kippen de keuze dan wel mogelijkheid hebben om naar buiten te gaan, terwijl de kippen door de haast permanente landelijke ophokplicht noodgedwongen binnen in een stal zaten. Dit maakt dat de uitingen niet overeenkomen met de werkelijkheid en daardoor in strijd zijn met artikel 2 van de NRC.

Tot slot zijn de uitingen volgens Foodwatch in strijd met de wet en daarmee in strijd met artikel 2 NRC en artikel 2 van de Reclamecode voor Voedingsmiddelen (RVV). Foodwatch verwijst in dat verband naar het bepaalde in de artikelen 7 en 36 lid 2 van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten en naar artikel 16 van Verordening (EG) nr. 178/2002 tot vaststelling van de algemene beginselen en voorschriften van de levensmiddelenwetgeving.

Samenvatting van het verweer

De betreffende “vrije uitloop eieren” zijn afkomstig van stallen uit heel Nederland waarbij de leghennen over vrije uitloop in de openlucht beschikken overeenkomstig de daarvoor geldende eisen uit Verordening (EU) nr. 2023/2465. In 2023 en 2024 is er vogelziekte uitgebroken in Europa. Ter preventie daarvan zijn er verschillende Europese en nationale maatregelen getroffen. Een van de door de overheid opgelegde maatregelen houdt in dat leghennen onderworpen zijn aan vrijheidsbeperkende maatregelen om de verspreiding van ziekte te voorkomen.

De stelling van Foodwatch dat sprake is van een algehele ophokplicht die al 19 weken geldt, is onjuist. In juli 2023 is de algemene ophokplicht voor pluimvee in Nederland tijdelijk ingetrokken, behalve voor de gebieden in de Gelderse Vallei en de Limburgse Peel, waar de concentratie pluimvee erg hoog is. Begin november 2023 brak de vogelgriep opnieuw uit en is er wederom een tijdelijke landelijke ophokplicht afgekondigd. Deze opgelegde maatregel is eind maart 2024 ingetrokken. Sindsdien gelden er geen bewegingsbeperkingen meer voor leghennen, behalve voor de twee voornoemde gebieden. Er geldt op dit moment dus geen algehele ophokplicht.

Bovendien heeft de Europese Commissie op 8 november 2023 via Verordening (EU) nr. 2023/2465 besloten dat vrije uitloop eieren bij een door de overheid afgekondigde maatregel de status van vrije uitloop eieren niet verliezen. Aldi verwijst in dat verband naar artikel 1 sub a uit Bijlage II van deze verordening, dat als volgt luidt: “Wanneer tijdelijke beperkingen zijn opgelegd op basis van wetgeving van de Unie, mogen de eieren ondanks die beperking toch als “eieren van hennen met vrije uitloop” in de handel worden gebracht.” Op grond van deze nieuwe Verordening is het sinds 8 november 2023 uitdrukkelijk toegestaan om eieren van hennen met vrije uitloop als zodanig in de handel te brengen, ongeacht de afkondiging van maatregelen door de overheid die de bewegingsvrijheid van hennen tijdelijk beperken. De reclame-uitingen van Aldi zijn daarmee volledig in overeenstemming met de wet. Daarbij merkt Aldi op dat de bepalingen in Verordening (EU) nr. 2023/2465 dienen te prevaleren boven de algemene bepalingen uit Verordening 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten, waar Foodwatch een beroep op doet.

Dat een vrij uitloop ei is gelegd door een hen die de mogelijkheid heeft om buiten te lopen en meer ruimte heeft, is feitelijk juist en niet misleidend. De consument zal, gelet op de omstandigheden en feitelijke context, niet misleid worden als er maatregelen zijn afgekondigd ter preventie van vogelziekten. De consument zal begrijpen dat een hen binnen dient te blijven als er een ophokplicht is afgekondigd. Daarbij geldt dat ook indien de hen binnen dient te blijven, de overdekte buiten uitloop meer dierenwelzijn biedt. De consument kiest juist voor een vrije uitloop ei omdat de hen meer dierenwelzijn geniet dan een gewone scharrelhen. Daarom hebben de afgekondigde maatregelen geen invloed op de aankoopbeslissing van de consument en brengen de uitingen de consument er niet toe om een besluit te nemen dat anders niet zou zijn genomen.

Tot slot merkt Aldi op dat het afkondigen van landelijke maatregelen ter preventie van de vogelgriep volledig buiten de beschikkingsmacht van Aldi ligt. Aldi heeft geen enkel voordeel bij deze situatie en houdt zich simpelweg aan de Europese wetgeving. Er is dan ook sprake van een overmachtssituatie die Aldi niet te verwijten valt. De gemiddelde consument zal bovendien begrijpen dat een Europese vogelziekte-epidemie met zich mee kan brengen dat de vrije uitloop eieren geraakt worden door afgekondigde maatregelen. Aldi verwijst in dat verband naar eerdere uitspraken van de Commissie waarin een beroep op overmacht is aangenomen (dossiernummers 2020/00261 en 2018/00223) en waarin is overwogen dat de gemiddelde consument in plotseling opkomende noodsituaties begrijpt dat er veranderingen optreden in de feiten en omstandigheden of de reclame-uiting zonder dat er sprake hoeft te zijn van misleiding (dossiernummer 2022/00428).

Samenvatting van de repliek

De vogelgriep is een endemische ziekte geworden, te weten een ziekte die jaarrond in Nederland aanwezig is. Sinds oktober 2020 gold er een gedeeltelijke of gehele ophokplicht in Nederland in 38 van de 42 maanden, oftewel 90% van de tijd. Foodwatch legt hier een overzicht van over onder verwijzing naar diverse bronnen. De ophokplicht gold de afgelopen jaren soms zelfs langer dan de legperiode van een legkip. De betreffende “vrije uitloop eieren” zijn dus gedeeltelijk gelegd door kippen die gedurende hun hele leven nog geen dag de beschikking hebben gehad over een vrije uitloop.

Verordening (EU) nr. 2023/2465 bepaalt inderdaad dat de betreffende eieren voortaan bij een ophokplicht onbeperkt verkocht mogen blijven worden als “eieren van hennen met vrije uitloop”. Foodwatch betreurt de keuze van de Europese Commissie om de lobby van de pluimveesector en de supermarkten hierin te volgen en hun economische belangen boven duidelijke eerlijke etikettering van consumenten te stellen. De klacht gaat hier niet echt over. De klacht is tweeledig en wordt door Foodwatch als volgt toegelicht.

Het eerste onderdeel van de klacht is dat Aldi naast de vermelding “vrije uitloop eieren” afwijkende en verdergaande claims doet dan op grond van de voornoemde Verordening is toegestaan en die feitelijk onjuist zijn. De toegestane claim “eieren van hennen met vrije uitloop” betreft de aanwezigheid van een uitloop, ook wel de houderijmethode genoemd. De door Aldi in de uitingen gebruikte claims – dat de kip de mogelijkheid had buiten te lopen, een afwisselender leven heeft en meer ruimte heeft vanwege de vrije uitloop naar buiten – betreffen het gebruik van de uitloop en de gevolgen voor dierenwelzijn. Dit is wezenlijk anders.

Het ‘vrije uitloop ei’ is niet, zoals op de verpakking (reclame-uiting 1) wordt beweerd, van “een kip die de mogelijkheid heeft om buiten te lopen”. De kip zat immers opgehokt ten tijde van de aankoop van het ei en een deel van de eieren is zelfs van kippen afkomstig die in hun hele leven nooit buiten hebben kunnen lopen. tevens hebben de kippen niet, zoals op de website (reclame-uiting 2) wordt beweerd, “meer ruimte vanwege (…) een vrije uitloop naar buiten”. De uitloop was immers gesloten. Voor een deel van de kippen is er zelfs nooit in hun leven een uitloop geweest. De kippen hebben dus niet meer ruimte omdat de vrije uitloop niet beschikbaar is. Aldi lijkt ook niet te ontkennen dat deze claims feitelijk onjuist zijn. Op grond van artikel 8.2 onder b van de NRC dient duidelijke informatie te worden verstrekt over de wezenlijke kenmerken van het product. Het verschil tussen scharreleieren en vrije uitloop eieren is voor de consument evident de vrije uitloop en daardoor het betere dierenwelzijn. Dit wezenlijke kenmerk van het product is de reden dat de consument bereid is extra te betalen voor deze duurdere eieren.

Het tweede klachtonderdeel is dat Aldi op de verpakking een toelichting over de ‘vrije uitloop’ had moeten toevoegen. Foodwatch verwijst in dat verband naar de uitspraken van de Commissie met betrekking tot weidemelk (dossiernummers 2014/00379 en 2008/1557/08.0255). Ook bij het keurmerk weidemelk hebben de koeien vanwege omstandigheden niet altijd de mogelijkheid om de wei in te gaan. De koeien moeten evenwel 120 dagen per jaar, 6 uur per dag naar buiten kunnen om voor dit keurmerk in aanmerking te komen. In dossiernummer 2008/1557/08.0255 heeft de Commissie de toelichting “melk is afkomstig van koeien die van het voorjaar tot in het najaar in de wei lopen” misleidend en in strijd met artikel 7 en 8.2 onder b van de NRC geacht. Volgens Foodwatch volgt uit de voornoemde weidemelk uitspraken dat claims over beweiding of uitloop aanvullende uitleg behoeven en deze uitleg duidelijk en nauwkeurig moet zijn. Dit geldt volgens Foodwatch bij eieren van ‘vrije uitloop’ temeer, omdat de situatie sterkt wisselt. Van een consument kan niet verwacht worden dat hij/zij altijd duidelijk weet of er op het moment van aankoop van eieren een ophokplicht geldt, wat dit inhoudt, of dit ook geldt voor het gebied waar de eieren vandaan komen en voor hoe lang. Op de aanbieder van eieren rust daarom een strikte informatieverplichting.

Aldi geeft geen verduidelijkende uitleg over wat een consument precies mag verwachten bij een ‘vrije uitloop ei’. Naar analogie van de weidemelk uitspraken had op de verpakking van de vrije uitloop eieren een duidelijke toelichting gegeven moeten worden. Bijvoorbeeld door minstens prominent in de uitingen aan te geven dat de kippen tijdens een ophokplicht niet beschikken over een uitloop. Daarnaast zou aangegeven moeten worden of op dat moment een ophokplicht geldt, in de regio waar de eieren vandaan komen. Deze informatie kan bijvoorbeeld door middel van een sticker vermeld worden op de verpakking.

Foodwatch merkt nog op dat de NRC een bovenwettelijke code is waarin extra eisen worden gesteld om misleiding van consumenten te voorkomen. De Commissie is derhalve gerechtigd om bovenop de eisen uit de Verordening (EU) nr. 2023/2465 extra eisen te stellen aan eerlijke informatieverstrekking op verpakkingen.

Samenvatting van de dupliek

Het is noodzakelijk om onderscheid te maken tussen verplichte voedselinformatie en vrijwillige voedselinformatie. De betreffende verpakking bevat beiden. Aldi is op grond van de Verordening (EU) nr. 2023/2465 verplicht om de houderijmethode op de buitenzijde van de verpakking te vermelden. Uit genoemde Verordening volgt dat de betreffende eieren de classificatie ‘vrije uitloop eieren’ mogen dragen. Naast deze verplichte voedselinformatie bevat de verpakking vrijwillige voedselinformatie. Een reclame-uiting is op grond van artikel 8.2 NRC echter pas misleidend indien de gemiddelde consument ertoe gebracht kan worden een besluit te nemen over een transactie dat hij anders niet had genomen. De bestreden informatie is aan de binnenzijde van de verpakking aangebracht. Deze informatie heeft daarom geen, dan wel zeer beperkt, invloed op de aankoopbeslissing van de consument. Ten aanzien van de website geldt dat het niet mogelijk is om online te bestellen. Deze reclame-uiting kan de consument daarom niet bewegen tot het doen van een aankoop.

Ter onderbouwing daarvan legt Aldi een onderzoek over van de Universiteit Wageningen naar de vraag welke factoren van invloed zijn op de aankoopbeslissing van Nederlandse en Duitse consumenten om bepaalde type eieren te kopen (Consumentenonderzoek in Nederland en Duitsland, Het biologische ei in beeld, Universiteit Wageningen). Hieruit blijkt dat consumenten routinematig vaak hetzelfde type eieren kopen waarbij de bekendheid en herkenbaarheid van de verpakking de primaire aanleiding tot aankoop is. De consument staat niet lang stil bij de aankoop en gaat snel over tot het nemen van een beslissing. De consument controleert veelal of de inhoud van de verpakking niet beschadigd is en wat de houdbaarheidsdatum van de verpakking is. De tekst op de buitenzijde van verpakkingen heeft dus weinig tot geen invloed heeft op de aankoopbeslissing van de consument. Belangrijker is de natuurlijke uitstraling van de verpakking en kernachtige informatie. Verder blijkt uit het onderzoek dat consumenten die regelmatig voor biologische- of vrije-uitloop eieren kiezen deze keuze niet altijd baseren op het oogpunt van diervriendelijkheid. De smaak en kwaliteit van de eieren speelt een veel grotere rol bij de aankoopbeslissing. Tot slot volgt uit het onderzoek dat bepaalde consument de eieren thuis direct uit de verpakking halen en de verpakking daarna weggooien. Voor deze consumenten speelt de verpakking dus helemaal geen rol in de aankoopbeslissing.

Aldi concludeert dat de gemiddelde consument in de winkel binnen een “split-second” een doos eieren pakt, controleert of de eieren allemaal nog heel zijn en de doos eieren in zijn of haar winkelmandje plaatst om deze vervolgens af te rekenen. Het is voor deze consument van belang om een smaakvol ei te kopen. De reclame-uitingen op de verpakking en/of rondom de verkoop van eieren zijn van minder belang en hebben daardoor geen tot weinig effect op de aankoopbeslissing van de consument. Bovendien mag verondersteld worden dat de gemiddelde consument inmiddels al geruime tijd bekend is met de vogelgriep en de gevolgen daarvan door het maatschappelijke debat en de verschillende campagnes over dierenwelzijn in de pluimveesector.  

De door Foodwatch aangehaalde uitspraken over Weidemelk zijn niet naar analogie toepasbaar, omdat deze zien op een wezenlijk ander feitencomplex en wettelijk kader dan de onderhavige situatie. De aanduiding Weidemelk is namelijk een door de branche zelf geïntroduceerde norm die de consument op een bepaalde wijze interpreteert. De aanduiding ‘vrije uitloop eieren’ is daarentegen een classificatie die uit een Europese Verordening volgt én gedefinieerd is. Doordat het om een wettelijke definitie gaat, hoeft de consument deze aanduiding niet te interpreteren. Deze aanduiding behoeft daarmee, in tegenstelling tot Weidemelk, dan ook geen verdere toelichting en is geenszins misleidend voor de gemiddelde consument.

Hoewel Aldi ervan overtuigd is dat de reclame-uitingen volledig in overeenstemming zijn met de NRC en de wet, is Aldi bereid om tegemoet te komen aan de bezwaren van Foodwatch om de consument zo optimaal mogelijk te informeren. Aldi is daarom bereid om mee te denken over een aanpassing van de tekst aan de binnenzijde van de verpakking en op de website en stelt daardoor de volgende tekst voor: “Het is mogelijk dat vanwege overheidsmaatregelen de kippen tijdelijk binnen moeten blijven. In deze periode vervalt (deels) de toegang tot de buitenuitloop voor de vrije uitloopkippen.” Het doorvoeren van deze wijziging op de verpakking kan enige tijd in beslag nemen. De tekst op de website kan vrijwel direct worden aangepast.

Het oordeel van de voorzitter

Inleiding

1. Kern van de klacht is dat de verpakking “vrije uitloop eieren” van Aldi en de webpagina over dit product onjuiste en misleidende (voedsel)informatie bevatten. Foodwatch stelt daartoe dat de kippen die deze eieren leggen tijdens een landelijke ophokplicht in het kader van vogelgriep geen beschikking hebben over vrije uitloop. Dit kan geruime tijd duren. Desondanks worden de eieren die gedurende deze periode zijn gelegd volgens Foodwatch aangeprezen als eieren van kippen met een vrije uitloop. Aldi stelt dat geen sprake is van misleiding. Hierna zal eerst het toetsingskader worden weergegeven.

Toetsingskader “eieren van hennen met vrije uitloop”

2. Gegeven de reikwijdte van de klacht zijn de volgende verordeningen van belang:
a.  Verordening (EU) nr. 1308/2013 tot vaststelling van een gemeenschappelijke ordening van de markten voor landbouwproducten,
b.  Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 voor wat betreft handelsnormen voor eieren,
c.  Verordening (EU) 1169/20 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten.

3. Op grond van voormelde verordeningen in onderling verband gezien, hanteert de voorzitter de volgende uitgangspunten.
3.1. Aldi dient ingevolge artikel 11 lid 2 van Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 voor wat betreft handelsnormen voor eieren op de buitenzijde van de verpakking goed zichtbaar en duidelijk leesbaar de houderijmethode te vermelden, die in bijlage 1 bij deze bepaling in dit geval is gedefinieerd als “Eieren van hennen met vrije uitloop”.
3.2. De naam die Aldi aan het product geeft (“vrije uitloop eieren”), geldt als een synoniem van de aanduiding “eieren van hennen met vrije uitloop”.
3.3. In bijlage II lid 1 sub a bij artikel 11 lid 3 van Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 voor wat betreft handelsnormen voor eieren is het volgende bepaald:
“de hennen moeten de hele dag door over vrije uitloop in de openlucht beschikken. Dit belet evenwel niet dat een producent de toegang tijdens de ochtenduren voor een bepaalde tijd kan beperken in overeenstemming met de gebruikelijke goede landbouwmethoden, inclusief goede dierhouderijmethoden. Wanneer tijdelijke beperkingen zijn opgelegd op basis van wetgeving van de Unie, mogen de eieren ondanks die beperking toch als “eieren van hennen met vrije uitloop” in de handel worden gebracht.”
3.4. De verplichting van Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 voor wat betreft handelsnormen voor eieren om de aanduiding “eieren van hennen met vrije uitloop” te gebruiken, kan worden gezien als verplichte voedselinformatie in het kader van artikel 9 lid 1 sub a van Verordening (EU) 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten. Voor zover deze voedselinformatie ook op vrijwillige basis wordt verstrekt, dient deze, voor zover hier van belang, te voldoen aan de eis dat deze niet misleidend is voor de consument zoals is bepaald in artikel 36 lid 1 en lid 2 aanhef onder a van Verordening (EU) 1169/2011.

Toepassing van het toetsingskader op de aanduiding ‘vrije uitloop eieren’ op de verpakking

4. Voor zover Foodwatch ook na repliek nog bezwaar zou maken tegen de vermelding “vrije uitloop eieren” als productaanduiding, kan de klacht niet slagen. Het betreft hier blijkens het voorgaande wettelijk verplichte voedselinformatie die ook gebruikt dient te worden indien het om eieren gaat die gelegd zijn tijdens de ophokplicht wegens vogelgriep. Toetsing aan artikel 7 lid 1 van Verordening (EU) 1169/20 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten is om die reden hier niet mogelijk.

Ten aanzien van de informatie op de binnenzijde van de verpakking

5. De verpakking betreft een kartonnen eierdoos. De consument kan de inhoud van de verpakking in de winkel zien door de verpakking op eenvoudige wijze te openen. De voorzitter gaat ervan uit dat met dit laatste wordt tegemoetgekomen aan het feit dat eieren makkelijk breekbaar zijn en dat veel consumenten het daarom prettig vinden om te kunnen zien wat de staat van de inhoud van de verpakking is. De voorzitter vindt voor deze uitleg steun in het door Aldi overgelegde consumentenonderzoek van de Universiteit Wageningen (2010). Hieruit blijkt dat de consument bij eieren veelal controleert of de inhoud van de verpakking niet beschadigd is. Door de verpakking te openen om de eieren te controleren op mogelijke beschadigingen, zal de consument acht slaan op de binnenzijde van de verpakking en de informatie die daar te zien is. Dit laatste mede door de positionering aan de bovenzijde waardoor de tekst direct in het oog springt. De gemiddelde consument zal begrijpen dat het hier productinformatie betreft en daaraan belang hechten. Hierdoor acht de voorzitter het, anders dan adverteerder heeft betoogd, aannemelijk dat de consument deze tekst zal lezen.

Toepassing van het toetsingskader op de informatie aan de binnenzijde van de verpakking

6. Anders dan ten aanzien van de aanduiding ‘vrije uitloop eieren’ op de buitenzijde van de verpakking, is het de vrije keuze van Aldi geweest om een tekst met productinformatie te vermelden aan de binnenzijde van de verpakking en daarin uitdrukkelijk vrije uitloop als een kenmerkend element te noemen (“Een vrije-uitloopei is een ei gelegd door een kip die de mogelijkheid heeft om buiten te lopen. Een kip die overdag ook buiten kan lopen heeft een afwisselender leven”). Het betreft hier vrijwillige voedselinformatie (vgl. artikel 36 van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten).  Foodwatch stelt dat hierin sprake is van misleiding doordat een toelichting ontbreekt waaruit blijkt dat de eieren afkomstig (kunnen) zijn van leghennen die opgehokt waren tijdens vogelgriep, in welk geval de eieren zich in feite niet onderscheiden van de categorie ‘scharrelei’ die eveneens in de winkel te koop is, maar volgens Foodwatch wel voor een lagere prijs. Daarmee is het in feite de vraag of in de hier bedoelde tekst essentiële informatie ontbreekt die de consument nodig heeft gedurende een periode dat een ophokplicht geldt en de eieren tijdens deze periode zijn gelegd en in de winkel worden verkocht. Bij de beoordeling of een etikettering voor een consument misleidend of verwarrend kan zijn, volgt uit de rechtspraak dat moet worden uitgegaan van de vermoedelijke verwachting van de normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende gemiddelde consument op basis van de volledige uiting (HvJ EG 16 juli 1998, C-210/96, ECLI:EU:C:1998:369, inzake Gut Springenheide).

7. Wanneer tijdelijke beperkingen in de vorm van een ophokplicht zijn opgelegd op basis van wetgeving van de Unie, betekent dat dat er feitelijk geen vrije uitloop meer is. Een verpakking waarop zonder enige nuancering vrijwillige informatie staat over de mogelijkheid van vrije uitloop, is dus feitelijk onjuist op het moment dat de ophokplicht aanvangt en blijft onjuist tot het moment waarop deze maatregel eindigt. Aldi heeft dit niet kunnen weerleggen. Aldi stelt evenwel, zo begrijpt de voorzitter, dat zij in de vrijwillige informatie de vrije uitloop ongewijzigd mag handhaven als uitvloeisel van het bepaalde in bijlage II lid 1 sub a bij artikel 11 lid 3 van Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 voor wat betreft handelsnormen voor eieren (vgl. hierboven overweging 3.3). De voorzitter verwerpt dit betoog. De hier genoemde bepaling houdt weliswaar verband met de verplichte informatie over de houderijmethode, maar staat een beoordeling van de vrijwillige informatie over de vrije uitloop niet in de weg. De informatie over de wijze waarop de eieren zijn geproduceerd kan, naar niet in geschil is, worden gezien als voedselinformatie, zodat ook de informatie over de vrije uitloop valt onder het bereik van artikel 7 van bedoelde verordening waarin is bepaald dat voedselinformatie niet misleidend of verwarrend mag zijn. Dit geldt ook voor vrijwillige voedselinformatie. Hetgeen Aldi stelt, kan niet eraan in de weg staan dat de vrijwillige informatie over de vrije uitloop dient te voldoen en kan worden getoetst aan artikel 7 van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten.

8. De voorzitter gaat ervan uit dat de gemiddelde consument tot op zekere hoogte bekend is met vogelgriep en de gevolgen daarvan in de vorm van een ophokplicht voor legkippen. Indien evenwel in het kader van vrijwillige informatie zonder voorbehoud of toelichting over ‘vrije uitloop’ wordt gesproken, zal de consument veronderstellen dat de eieren waarop deze mededeling betrekking heeft, zijn gelegd door leghennen die over een vrije uitloop beschikken, eventueel omdat (bij een consument die in enige mate rekening houdt met een ophokplicht) de eieren afkomstig zouden zijn uit een gebied waar geen ophokplicht geldt. Bij het laatste is van belang dat de ophokplicht niet landelijk hoeft te zijn maar ook regionaal kan gelden. Daarmee is de misleiding gegeven. De consument zal op de gestelde vrije uitloop vertrouwen nu dit in de vrijwillige informatie zonder voorbehoud wordt herhaald en daardoor geen rekening houden met de mogelijkheid dat deze uitloop gedurende lange tijd (al) ontbreekt. Ook het beroep op overmacht faalt daarmee. Dit leidt tot het oordeel dat de uiting niet voldoet aan de eis van artikel 7 van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten, dat voedselinformatie niet misleidend mag zijn. Indien in vrijwillige informatie de vrije uitloop als standaardsituatie wordt genoemd, is de uiting onjuist op het moment dat de ophokplicht ingaat en de eieren die daarna zijn gelegd in de bestreden verpakking worden verkocht. In deze zaak wordt van die situatie uitgegaan. Overigens zijn eieren uit hun aard beperkt houdbaar en ligt zeker bij een langere duur van de ophokplicht een vermelding daarvan op de verpakking temeer voor de hand.

9. In de bereidheid van Aldi bij dupliek om de uiting te verduidelijken, ziet de voorzitter aanleiding om een aanbeveling voor zover nodig te doen.

Ten aanzien van de website

10. Op de website staat, voor zover hier van belang: “Eieren van vrije uitloop kippen betekent dat de kippen meer ruimte hebben vanwege een grote overdekte uitloop met frisse lucht én een vrije uitloop naar buiten.” De voorzitter past hier een vergelijkbaar toetsingskader toe als ten aanzien van de bestreden tekst op de binnenzijde van de verpakking. Ook hier is de voorzitter van oordeel dat het gaat om vrijwillige voedselinformatie die een nadere nuancering behoeft als bedoeld in overweging 8. De voorzitter gaat ervan uit dat de bereidheid van Aldi om de informatie op de binnenzijde van de verpakking aan te passen tevens ziet op de informatie op de website. Ook in zoverre zal daarom een aanbeveling voor zover nodig worden gedaan.

Eindconclusie

11. Op basis van een toetsing aan de toepasselijke verordeningen komt de voorzitter tot het oordeel dat de ongeclausuleerde verwijzingen naar vrije uitloop op de binnenzijde van de verpakking en op de website van Aldi vrijwillige informatie zijn die een onvoldoende genuanceerd beeld geven van de omstandigheden waaronder de leghennen leven in de situatie dat een ophokplicht geldt. Indien Aldi in het kader van vrijwillige informatie over vrije uitloop wil communiceren, zal zij in enige mate op de mogelijkheid van een ophokplicht dienen te attenderen gelet op hetgeen Foodwatch heeft gesteld over de frequentie en de lange duur waarin een dergelijke maatregel kan gelden. Nu Aldi in de vrijwillige voedselinformatie niet op deze mogelijkheid heeft geattendeerd, is sprake van misleidende voedselinformatie in de zin van artikel 7 lid 1 aanhef en onder a van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten, waardoor is gehandeld in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC. Gelet op de bereidheid van Aldi om de uitingen van te passen, wordt beslist als volgt.

De beslissing

De voorzitter acht de bestreden reclame-uitingen in strijd met artikel 2 NRC en beveelt Aldi, voor zover nodig, aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.