De bestreden reclame-uiting
Het betreft de verpakking van “Lidl Bio organic Nederlandse biologische eieren”. Op de verpakking is een kip afgebeeld die op grasland loopt. Verder wordt op de buitenkant van de verpakking verwezen naar informatie op de binnenzijde door de woorden: “Een nieuw (e)imago! Lees meer aan de binnenzijde over witte eieren.” Op de binnenzijde van de verpakking staat over de kippen onder meer: “Overdag genieten zij van de vrije uitloop waar ze zich heerlijk kunnen uitleven.”
Samenvatting van de klacht
Foodwatch heeft het betreffende product bij Lidl gekocht op het moment dat er een landelijke ophokplicht voor pluimvee wegens volgelgriep gold. Deze ophokplicht heeft bijna 19 weken geduurd. Hierdoor klopt de productomschrijving “Overdag genieten zij van de vrije uitloop waar ze zich heerlijk kunnen uitleven” niet. Dit maakt dat de uiting onjuiste informatie bevat over de aard en de kenmerken van het product en daardoor in strijd is met artikel 8.2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Voorts wordt in de uiting beweerd dat kippen de keuze dan wel mogelijkheid hebben om naar buiten te gaan, terwijl de kippen door de haast permanente landelijke ophokplicht noodgedwongen binnen in een stal zaten. Dit maakt dat de uiting niet overeenkomt met de werkelijkheid en daardoor in strijd is met artikel 2 van de NRC. Tot slot is de uiting volgens Foodwatch in strijd met de wet en daarmee in strijd met artikel 2 van de NRC en artikel 2 van de Reclamecode voor Voedingsmiddelen (RVV). Foodwatch verwijst in dat verband naar het bepaalde in de artikelen 7 en 36 lid 2 van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten en naar artikel 16 van Verordening (EG) nr. 178/2002 tot vaststelling van de algemene beginselen en voorschriften van de levensmiddelenwetgeving.
Samenvatting van het verweer
Bio Organic eieren van Lidl zijn biologische eieren die het Europese keurmerk hebben voor biologische producten. De eisen voor biologisch pluimvee om te voldoen aan het Europese keurmerk voor biologische eieren, omvatten onder andere dat de hennen ten minste één derde van hun leven (oftewel ten minste acht uur per dag) toegang hebben tot vrije uitloop. Er is wetgeving die elke lidstaat in de Europese Unie in staat stelt om in rampzalige omstandigheden, zoals tijdens de vogelgriep, de status van “biologisch” te handhaven. In deze situaties behouden biologische eieren hun biologische kwalificatie en mogen deze eieren, ondanks de ophokplicht, als biologisch worden verkocht. Voor de biologische productie, gerelateerde certificering (Europees keurmerk) en het gebruik van aanduidingen die naar biologische productie verwijzen op etiketten en in reclame is Verordening (EU) 2018/848 van toepassing. Volgens deze verordening blijven Verordening (EU) nr. 1308/2013 en de Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 voor wat betreft handelsnormen voor eieren van toepassing op biologische eieren. Deze toepasselijkheid volgt uit artikel 2 lid 5 van Verordening (EU) nr. 2018/848.
Aangezien de Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 een aanvulling is op laatstgenoemde verordening, zijn deze verordeningen van toepassing naast Verordening (EU) nr. 2018/848 inzake de biologische productie en de etikettering van biologische producten. Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 is op 28 november 2023 in werking getreden als noodmaatregel die een tijdelijke afwijking mogelijk maakt van de bestaande wet- en regelgeving. De voorschriften inzake de handelsnormen voor eieren gelden daarmee voor alle eieren. De Europese Commissie vermeldt in haar overwegingen van de Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 het volgende:
“Met het oog op een soepele werking van de eiermarkt moeten de handelsnormen voor eieren betrekking hebben op de indelingscriteria, de bewaring en behandeling, de vereisten inzake merking en verpakking, het gebruik van facultatieve gereserveerde vermeldingen, de tolerantieniveaus en de voorwaarden voor in- en uitvoer. Aangezien al deze aspecten nauw met elkaar verbonden zijn, moeten de voorschriften inzake handelsnormen voor eieren als een samenhangend geheel van regels worden gehandhaafd en dus in een enkele gedelegeerdehandeling worden vastgelegd.”
Onder normale omstandigheden genieten de hennen overdag van vrije uitloop, hetgeen ook zo op de verpakking staat. In het geval van een ophokplicht hoeft de status van “biologisch” niet te worden aangepast wegens de nauwe verbondenheid met de andere voorschriften inzake handelsnormen voor eieren, waardoor in dit geval de verpakking niet misleidend is. Bij rampzalige omstandigheden, zoals de vogelgriep, kan redelijkerwijs niet van Lidl worden verwacht dat zij de verpakking van haar producten per direct aanpast. Het invoeren van een ophokplicht is vaak een acute situatie. Het ontwikkelen, produceren en distribueren van een nieuwe verpakking heeft een geruime doorlooptijd. Daarnaast heeft het aanpassen van een verpakking op korte termijn het gevolg dat de bestaande handelsvoorraad niet verkocht kan worden, wat tot verspilling leidt. Bovendien mag van de gemiddelde consument worden verwacht dat hij op het moment van aankoop op de hoogte is van deze uitzonderlijke situatie (de ophokplicht), mede gezien de frequente berichtgeving hierover in de media. Lidl heeft overigens ruimschoots voordat de onderhavige klacht is ingediend besloten tot een nieuw ontwerp voor de verpakking van de Bio Organic eieren. De grafische weergave (‘kip op de wei’) zal op deze nieuwe verpakking niet meer gevoerd worden.
Samenvatting van de repliek
Bijlage 2, deel 2, punt 1.7.3 van Verordening (EU) nr. 2018/848 inzake de biologische productie en de etikettering van biologische producten bepaalt dat de dieren permanent toegang moeten hebben tot openluchtruimten waarin zij zich kunnen bewegen, tenzij op grond van Uniewetgeving beperkingen en verplichtingen in verband met de bescherming van de volksgezondheid en de diergezondheid zijn opgelegd, hetgeen bij de vogelgriep het geval is. Dit is een endemische ziekte geworden, te weten een ziekte die jaarrond in Nederland aanwezig is. Sinds oktober 2020 gold er een gedeeltelijke of gehele ophokplicht in Nederland in 38 van de 42 maanden, oftewel 90% van de tijd. Foodwatch legt hier een overzicht van over onder verwijzing naar diverse bronnen. De ophokplicht gold de afgelopen jaren soms zelfs langer dan de legperiode van een legkip.
De betreffende “biologische eieren” zijn dus gedeeltelijk gelegd door kippen die gedurende hun hele leven nog geen dag de beschikking hebben gehad over een vrije uitloop. Ten tijde van de aankoop van de eieren op 15 maart 2023 gold voor heel Nederland al 19 weken een ophokplicht. Het beleid van Lidl is desondanks dat de eieren gewoon kunnen worden verkocht met de claim “overdag genieten zij van de vrije uitloop waar ze zich heerlijk kunnen uitleven”, inclusief een mooie beeltenis van kippen genietend in de wei. Doordat de uitloop dicht is gedurende een ophokplicht verliest de kip 96% van haar leefruimte. Daarmee is de als vrijwillige voedselinformatie te beschouwen claim “overdag genieten zij van de vrije uitloop waar ze zich heerlijk kunnen uitleven” feitelijk onjuist. Dit is relevant voor de gemiddelde consument. Een biologisch ei is aanzienlijk duurder dan een scharrelei en hieruit kan worden afgeleid dat veel consumenten de aanvullende welzijnseisen erg belangrijk vinden.
De in deze klacht bestreden claim en afbeelding vallen niet onder een vermeldings- of etiketteringsvoorschrift waarover in verordeningen regels zijn opgesteld. Er is sprake van geheel vrijwillige etikettering/voedselinformatie die Lidl heeft toegevoegd in aanvulling op de verplichte voedselinformatie. Deze dient dan ook volwaardig aan Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten getoetst te worden. Uit de door Lidl genoemde Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 (Verordening (EU) nr. 2023/2465) blijkt dat vrijwillige etikettering niet is uitgesloten, maar dat dan wel dient te worden voldaan aan de eisen van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten. Uit Verordening 2018/848 voor de etikettering van biologische producten blijkt dat de etikettering van landbouwproducten en levensmiddelen in overeenstemming dient te zijn met Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten.
Foodwatch verwijst naar de uitspraken van de Commissie met betrekking tot weidemelk (dossiernummers 2014/00379 en 2008/1557/08.0255). Ook bij het keurmerk weidemelk hebben de koeien vanwege omstandigheden niet altijd de mogelijkheid om de wei in te gaan. De koeien moeten evenwel 120 dagen per jaar, 6 uur per dag naar buiten kunnen om voor dit keurmerk in aanmerking te komen. In dossiernummer 2008/1557/08.0255 heeft de Commissie de toelichting “melk is afkomstig van koeien die van het voorjaar tot in het najaar in de wei lopen” misleidend en in strijd met artikel 7 en 8.2 onder b van de NRC geacht. Volgens Foodwatch volgt uit de voornoemde weidemelk uitspraken dat claims over beweiding of uitloop aanvullende uitleg behoeven en dat deze uitleg duidelijk en nauwkeurig moet zijn. Dit geldt volgens Foodwatch bij eieren van ‘vrije uitloop’ temeer, omdat de situatie sterkt wisselt. Van een consument kan niet verwacht worden dat hij/zij altijd duidelijk weet of er op het moment van aankoop van eieren een ophokplicht geldt, wat dit inhoudt, of dit ook geldt voor het gebied waar de eieren vandaan komen en voor hoe lang. Op de aanbieder van eieren rust daarom een strikte informatieverplichting. Lidl geeft geen verduidelijkende uitleg over wat een consument precies mag verwachten bij een ‘vrije uitloop’. Naar analogie van de weidemelk uitspraken had op de verpakking van de biologische eieren een duidelijke toelichting gegeven moeten worden. Bijvoorbeeld door minstens prominent in de uiting aan te geven dat de kippen tijdens een ophokplicht niet beschikken over een uitloop. Daarnaast zou aangegeven moeten worden of op dat moment een ophokplicht geldt, in de regio waar de eieren vandaan komen. Deze informatie kan bijvoorbeeld door middel van een sticker vermeld worden op de verpakking. De bezwaren van Lidl tegen het aanpassen van de verpakking worden door Foodwatch verworpen. Lidl maakt een feitelijk onware claim waarna zij zich beklaagt over de praktische moeilijke uitvoerbaarheid om hierover aanvullende eerlijke informatie te geven. Uiteraard kan er ook voor gekozen worden om, zoals veel andere supermarkten, op de biologische eieren geen incorrecte claims of afbeeldingen te plaatsen.
Foodwatch merkt nog op dat de NRC een bovenwettelijke code is waarin extra eisen worden gesteld om misleiding van consumenten te voorkomen. De Commissie is derhalve gerechtigd om bovenop de eisen uit de Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 extra eisen te stellen aan eerlijke informatieverstrekking op verpakkingen.
Samenvatting van de dupliek
De afbeelding van een hen in de wei en de zin aan de binnenkant van de verpakking dat de hennen overdag genieten van vrije uitloop, moeten als één samenhangend geheel worden beschouwd. Deze informatie is identiek aan de wettelijke omschrijving en vereisten voor biologische eieren. Echter, door een noodmaatregel zoals de ophokplicht, kan de informatie tijdelijk feitelijk als onjuist worden beschouwd. De Europese Commissie heeft besloten dit tijdelijk te aanvaarden vanwege de economische mededinging op de markt. Dit betekent dat de informatie op zichzelf correct blijft en geen sprake is van misleiding.
Ondanks de tijdelijke beperking van de vrije uitloop van de hennen, behouden biologische eieren hun biologische status en mogen de vereisten van biologisch gehandhaafd blijven. Dit geldt aldus ook voor het gebruik van de afbeelding van de hen in de wei en de tekst aan de binnenkant van de verpakking, waarin staat dat de hennen dagelijks van vrije uitloop genieten. De informatie op de verpakking komt exact overeen met de eisen van Verordening (EU) nr. 2018/848 inzake de biologische productie en de etikettering van biologische producten. Het betreft geen vrijwillige informatie over andere vereisten en/of kenmerken van het biologische product.
Bij “weidemelk” ging het om de vraag hoe een nieuw, voor de consument onduidelijk, begrip geïnterpreteerd moest worden. In onderhavig geval is “biologisch” een erkend begrip door de Europese Unie, en zijn de vereisten omtrent biologisch in verschillende Europese verordeningen vastgesteld. Het begrip “biologisch” is voor de consument duidelijk en goed bekend. De verpakking waarop de afbeelding met een hen in de wei staat afgebeeld en de zin aan de binnenkant van de verpakking dat ze dagelijks genieten van vrije uitloop, is precies wat biologisch vereist. Dat is een geheel andere situatie dan de kwestie die speelde bij de uitleg van het nieuwe begrip “weidemelk”.
De ophokplicht kan voor een specifieke regio of voor heel Nederland gelden en op elk moment per direct worden opgeheven. Voorkomen moet worden dat consumenten geconfronteerd worden met verschillende verpakkingen voor hetzelfde product, mogelijk zelfs in hetzelfde filiaal. Lidl is van mening dat dergelijke variaties juist allemaal redenen zijn waarom een wijziging van de verpakking verwarring bij de consument zou veroorzaken. De regels voor hennen die vrije uitloop eieren leggen zijn door de Europese Commissie in versoepeld door middel van Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013. Inmiddels behouden vrije uitloop eieren hun status zelfs tijdens een ophokplicht en ondanks dat de informatie hierover tijdelijk als onjuist dient te worden beschouwd. Feit is dat de Europese Commissie op dit moment geen expliciete instructies heeft verstrekt en weloverwogen beleid heeft vastgesteld dat de biologische status tijdens een noodmaatregel, zoals de ophokplicht, behouden blijft. Er is geen verplichting opgelegd om verpakkingen en/of claims op de verpakkingen aan te passen gedurende een noodmaatregel. Dit blijkt ook uit de intentie die de Europese Commissie heeft geformuleerd in de considerans van de Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 voor wat betreft handelsnormen voor eieren. Lidl stelt dat het niet aan de Reclame Code Commissie is om het beleid van de Europese Commissie te doorkruisen en/of daaraan nadere invulling te geven.
Het oordeel van de voorzitter
Inleiding
1. Kern van de klacht is dat de verpakking “Bio organic Nederlandse biologische eieren” die men bij Lidl kan kopen onjuiste en misleidende (voedsel)informatie bevat door de ongeclausuleerde mededeling over vrije uitloop. Foodwatch stelt daartoe dat de leghennen die deze eieren leggen tijdens een landelijke ophokplicht in het kader van vogelgriep langdurig geen beschikking hebben over vrije uitloop. Desondanks worden de eieren die gedurende deze periode zijn gelegd aangeprezen als eieren van kippen met een vrije uitloop. Lidl stelt dat geen sprake is van misleiding. Hierna zal eerst het toetsingskader worden weergegeven. Daarbij is van belang dat Foodwatch niet de biologische aard van de bewuste eieren bestrijdt, maar dat het bezwaar enkel ziet op de verwijzing in beeld (de afbeelding van een kip op grasland) en tekst over vrije uitloop, zodat de beoordeling op dit aspect zal worden toegespitst.
Toetsingskader “biologische eieren”
2. Gegeven de reikwijdte van de klacht zijn de volgende verordeningen van belang:
a. Verordening (EU) nr. 2018/848 inzake de biologische productie en de etikettering van biologische producten,
b. Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2020/2146 tot aanvulling van Verordening (EU) 2018/848 voor wat betreft uitzonderlijke productievoorschriften in de biologische productie,
c. Verordening (EU) nr. 1308/2013 tot vaststelling van een gemeenschappelijke ordening van de markten voor landbouwproducten,
d. Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 voor wat betreft handelsnormen voor eieren,
e. Verordening (EU) 1169/20 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten.
3. Op grond van voormelde verordeningen in onderling verband gezien, hanteert de voorzitter de volgende uitgangspunten.
3.1. Lidl heeft aangetoond dat de bewuste eieren het Europese keurmerk hebben voor biologische producten. In dat kader wordt voldaan aan de eis dat de hennen ten minste één derde van hun leven – oftewel ten minste acht uur per dag – toegang hebben tot vrije uitloop. Dit is bepaald onder nummer 1.9.4.4 van bijlage II bij Verordening (EU) nr. 2018/848 inzake de biologische productie en de etikettering van biologische producten. Hier staat:
“pluimvee moet gedurende ten minste één derde van zijn leven toegang hebben tot een openluchtruimte. Leghennen en mestpluimvee moeten evenwel gedurende ten minste één derde van hun leven toegang hebben tot een openluchtruimte, behalve wanneer op basis van de Uniewetgeving tijdelijke beperkingen zijn opgelegd”.
3.2. De eieren behouden hun status van biologische eieren indien er een ophokplicht wegens vogelgriep geldt. Dit volgt uit artikel 22 van Verordening (EU) nr. 2018/848 inzake de biologische productie en de etikettering van biologische producten in verbinding met Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2020/2146 tot aanvulling van Verordening (EU) 2018/848 voor wat betreft uitzonderlijke productievoorschriften in de biologische productie. Dat er alsdan geen vrije uitloop is, doet derhalve geen afbreuk aan het feit dat het eieren betreft die, formeel gezien, blijven voldoen aan de eisen voor biologische eieren inclusief de vrije uitloop.
3.3. De vrije uitloop als zodanig is nader geregeld in Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 voor wat betreft handelsnormen voor eieren. Ingevolge artikel 11 lid 2 van deze gedelegeerde verordening dient op de buitenzijde van de verpakking goed zichtbaar en duidelijk leesbaar de houderijmethode te worden vermeld, in dit geval een biologische houderijmethode overeenkomstig de in artikel 30, lid 1 van Verordening (EU) nr. 2018/848 inzake de biologische productie en de etikettering van biologische producten genoemde termen. De voorgeschreven toegang tot een openluchtruimte is een synoniem voor een vrije uitloop.
3.4. De verplichting van artikel 11 lid 2 van Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 2023/2465 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 wat betreft handelsnormen voor eieren om, ongeacht tijdelijke wettelijke maatregelen die de vrije uitloop kunnen beperken, altijd op de vastgestelde houderijmethode te vermelden, kan worden gezien als verplichte voedselinformatie in het kader van artikel 9 lid 1 sub a van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten. Voor zover deze voedselinformatie ook op vrijwillige basis wordt verstrekt, dient deze, voor zover hier van belang, te voldoen aan de eis dat deze niet misleidend is voor de consument zoals is bepaald in artikel 36 lid 1 en lid 2 aanhef onder a van Verordening (EU) 1169/2011.
Toepassing van het toetsingskader op de bestreden verpakking
4. De verpakking betreft een kartonnen eierendoos waarop een kip is afgebeeld die op grasland loopt. Dat hiermee wordt bedoeld dat de kip beschikt over vrije uitloop, wordt bevestigd door de informatie op de binnenzijde van de verpakking waarnaar op de buitenzijde wordt verwezen. Daar staat over de leghennen onder meer: “Overdag genieten zij van de vrije uitloop waar ze zich heerlijk kunnen uitleven.” De consument kan de inhoud van de verpakking in de winkel zien door de verpakking op eenvoudige wijze te openen. Nu men op de buitenzijde wordt aangespoord de informatie op de binnenzijde van de verpakking te lezen, gaat de voorzitter ervan uit dat de consument kennis neemt van de mededeling dat de leghennen beschikken over vrije uitloop. Overigens kan ook zonder een dergelijke aansporing de consument aanleiding zien om de tekst op de binnenkant van de verpakking te lezen, namelijk indien hij wil controleren of er geen gebroken eieren in de verpakking zitten. In dat geval zal hij de tekst op de binnenzijde zien.
5. Anders dan ten aanzien van de woorden ‘biologische eieren’, dat op grond van het voorgaande kan worden gezien als een wettelijk verplichte aanduiding, is het de vrije keuze van Lidl geweest om op de buitenkant van de verpakking een kip op grasland af te beelden en op de binnenzijde in tekst woordelijk vrije uitloop te noemen. Geen van de onder 2 genoemde verordeningen noopt tot het opnemen van die informatie naast de voorgeschreven aanduidingen over de eieren. De voorzitter beschouwt deze elementen (de afbeelding en het noemen van de vrije uitloop) daarom als vrijwillige voedselinformatie (vgl. artikel 36 van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten). Het is tevens de vrije keuze van Lidl geweest om niet actief informatie over een eventuele ophokplicht te vermelden. Ook tijdens een ophokplicht kan het product overigens worden aangeduid als biologisch en voldoet het product aan de wettelijke eisen voor een biologisch product inclusief de eis dat er overdag een vrije uitloopmogelijkheid moet zijn.
Ten aanzien van de vraag of sprake is van misleidende voedselinformatie
6. Bij de beoordeling of een etikettering voor een consument misleidend of verwarrend kan zijn, volgt uit de rechtspraak dat moet worden uitgegaan van de vermoedelijke verwachting van de normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende gemiddelde consument op basis van de volledige uiting (HvJ EG 16 juli 1998, C-210/96, ECLI:EU:C:1998:369, inzake Gut Springenheide). Wanneer tijdelijke beperkingen in de vorm van een ophokplicht zijn opgelegd op basis van wetgeving van de Unie, betekent dat dat er feitelijk geen vrije uitloop meer is. Een verpakking waarop, zonder enige nuancering, vrijwillige informatie staat over de mogelijkheid van vrije uitloop, is dus feitelijk onjuist op het moment dat de ophokplicht aanvangt en blijft onjuist tot het moment waarop deze maatregel eindigt. Lidl erkent dat in die situatie de afbeelding van een kip op grasland en de verwijzing naar vrije uitloop op de binnenzijde van de verpakking feitelijk onjuist zijn. Zij stelt evenwel dat Unierechtelijke bepalingen meebrengen dat de verpakking desondanks niet hoeft te worden aangepast. De voorzitter verwerpt dit betoog. De informatie over de wijze waarop de eieren zijn geproduceerd kan, naar niet in geschil is, worden gezien als voedselinformatie, zodat ook de informatie over de vrije uitloop valt onder het bereik van artikel 7 van bedoelde verordening waarin is bepaald dat voedselinformatie niet misleidend of verwarrend mag zijn. Uit de onder 2 genoemde verordeningen volgt niet dat vrijwillige informatie over de vrije uitloop niet hoeft te worden aangepast als deze misleidende voedselinformatie bevat in de zin van artikel 7 van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten. Dit wordt niet anders indien de verordeningen in onderling verband en als een samenhangend geheel worden gezien. Niet kan worden gezegd dat een unierechtelijke regeling een toetsing van dergelijke vrijwillige informatie over vrije uitloop onmogelijk maakt.. Het voorgaande impliceert dat de vrijwillige informatie over de vrije uitloop dient te voldoen en kan worden getoetst aan artikel 7 van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten.
7. De voorzitter gaat ervan uit dat de gemiddelde consument tot op zekere hoogte bekend is met vogelgriep en de gevolgen daarvan in de vorm van een ophokplicht voor legkippen. Indien evenwel in het kader van vrijwillige informatie zonder voorbehoud of toelichting over ‘vrije uitloop’ wordt gesproken, en dit wordt benadrukt door de afbeelding van een kip in een weiland en de tekst “waar ze zich heerlijk kunnen uitleven”, zal de consument veronderstellen dat de eieren waarop deze mededelingen betrekking hebben, zijn gelegd door leghennen die over een vrije uitloop beschikken, eventueel omdat (bij een consument die in enige mate rekening houdt met een ophokplicht) de eieren afkomstig zouden zijn uit een gebied waar geen ophokplicht geldt. Bij het laatste is van belang dat de ophokplicht niet landelijk hoeft te zijn maar ook regionaal kan gelden. Daarmee is de misleiding gegeven. De consument zal op de gestelde vrije uitloop vertrouwen en geen rekening houden met de mogelijkheid dat deze uitloop gedurende lange tijd ontbreekt. Dit leidt tot het oordeel dat de uiting niet voldoet aan de eis van artikel 7 van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten, dat voedselinformatie niet misleidend of verwarrend mag zijn. Indien in vrijwillige informatie de vrije uitloop als standaardsituatie wordt genoemd, is de uiting onjuist op het moment dat de ophokplicht ingaat en de eieren die daarna zijn gelegd in de bestreden verpakking worden verkocht. In deze zaak wordt van die situatie uitgegaan.
Eindconclusie
8. Op basis van een toetsing aan de toepasselijke verordeningen komt de voorzitter tot het oordeel dat de afbeelding van een kip in een weiland op de buitenzijde van de verpakking én de ongeclausuleerde verwijzing naar vrije uitloop op de binnenzijde van de verpakking vrijwillige informatie zijn die een onvoldoende genuanceerd beeld geven van de omstandigheden waaronder de leghennen leven in de situatie dat er een ophokplicht geldt. Indien Lidl in het kader van vrijwillige informatie over vrije uitloop wil communiceren, zal zij in enige mate op de mogelijkheid van een ophokplicht dienen te attenderen gelet op hetgeen Foodwatch heeft gesteld over de frequentie en de lange duur waarin een dergelijke maatregel kan gelden. Nu Lidl in de vrijwillige voedselinformatie niet op deze mogelijkheid heeft geattendeerd, is sprake van misleidende voedselinformatie in de zin van artikel 7 lid 1 aanhef en onder a van Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten, waardoor is gehandeld in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC. Lidl heeft verklaard dat de buitenzijde van de verpakking is gewijzigd, maar zij heeft niet gesteld bereid te zijn ook de binnenzijde te wijzigen. Derhalve wordt beslist als volgt.
De beslissing van de voorzitter
De voorzitter acht de bestreden reclame-uiting in strijd met artikel 2 NRC en beveelt Lidl aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.