De bestreden reclame-uitingen
Het betreft uitingen op de website www.happyhealthy.nl en op www.facebook.com/happyhealthyfan/ voor zover het gaat om de aanprijzing van het product ‘HappyHealthy Groene Thee Extract’. Van de bestreden mededelingen, die hieronder zullen worden beschreven en met een nummer worden aangeduid, is een kopie aan deze beslissing gehecht.
De klacht
Klager stelt dat op de genoemde website en Facebookpagina diverse ontoelaatbare claims worden gebruikt met betrekking tot het voedingssupplement ‘HappyHealthy Groene Thee Extract’. Het gaat om gezondheidsclaims, claims die zinspelen op de mate of snelheid van het gewichtsverlies en een -volgens klager- medische claim. Daarnaast maakt klager bezwaar tegen de aanduiding van het product als “afslanksupplement” en “afslankcapsules”. Meer specifiek gaat het klager om de volgende beweringen:
I. gezondheidsclaims (bijlage 1, 2 en 6) :
1.“Verschillende onderzoeken bevestigen het verband tussen groene thee (extract) en gewichtsverlies door thermogenese en verhoogde vetverbranding.”
2. “Een opvallende bevinding is dat uit een meta-analyse (een cluster van onderzoeken) blijkt dat groene thee gunstig kan zijn voor zowel gewichtsverlies als gewichtsbehoud na afvallen.”
3.“Uit een studie komt naar voren dat het aminozuur L-theanine, dat voorkomt in groene thee, gunstige effecten heeft op de hersenen. Deze resultaten onderschrijven het verband tussen mentale alertheid en groene thee.”
4.“Het is interessant om te vermelden dat cafeïnevrije groene thee in verband staat met verhoogde hoge-dichtheid lipoproteïne (HDL) waarden. 7 HDL cholesterol wordt ook wel het ‘goede cholesterol’ genoemd.”
5. “Hierdoor hoef je maar 2 capsules per dag te nemen om de effecten van EGCG te ervaren. Vanuit de literatuur zul je meer gewicht gaan verliezen door een verhoogde vetverbranding zonder een minuut meer te sporten of een grammetje minder te eten.”
6. “ONTDEK HET MEEST KRACHTIGE EN WETENSCHAPPELIJK ONDERBOUWDE AFSLANKSUPPLEMENT MET OSCAR’S GEHEIME FORMULE……OM GEWICHT TE VERLIEZEN EN DE VETVERBRANDING TE VERHOGEN.”
II. claims die zinspelen op de mate of snelheid van gewichtsverlies (bijlage 3, 4):
7. ““Ik ben net begonnen en ben er nu al dol op. Ik was eerlijk gezegd een beetje sceptisch voordat ik eraan begon maar heb er achteraf geen spijt van. Ik ben al 3 kilo kwijt in 1 maand en mijn buik voelt een stuk kleiner.” – Maria, 23 jaar.”
8. ““Medicijnen en supplementen zijn totaal niet voor mij. Ik ben gewoon niet fan van chemische rotzooi. Maar omdat jouw afslankpil 100% natuurlijk is, wilde ik wel een poging wagen. En met succes! Ik ben al 7 kilo kwijt in 3 maanden.” – Coby, 44 jaar.”
9. ““Ik heb dit product 2 maanden gebruikt en de resultaten zijn geweldig! Ik ben bijna 13 kilo afgevallen. Mijn energie is toegenomen en ik voel mij zelfverzekerder. Top spul!” – Frederique, 58 jaar.”
III. aanduiding “afslanksupplement” en “afslankcapsules” (bijlage 5 t/m 9):
10.“ONTDEK HET MEEST KRACHTIGE EN WETENSCHAPPELIJK ONDERBOUWDE AFSLANKSUPPLEMENT MET OSCAR’S GEHEIME FORMULE… …OM GEWICHT TE VERLIEZEN EN DE VETVERBRANDING TE VERHOGEN 1-4”
11. “1 potje met 60 afslankcapsules van mijn speciale en unieke groene thee extract formule”
12. “Probeer mijn afslanksupplement RISICOVRIJ uit”
13. “Het is zover! Mijn afslanksupplement is vanaf NU verkrijgbaar.”
IV. “medische claim” (bijlage 1):
14. “Een grootschalig onderzoek bevestigt het standpunt dat groene thee consumptie beschermende effecten kan hebben tegen hart- en vaatziekten bij ouderen.”
Klager heeft zijn klacht onderbouwd aan de hand van 17 onderzoeken met betrekking tot dit onderwerp, die volgens klager vrijwel allemaal als conclusie hebben dat geen significant effect kan worden aangetoond. Voor zover van belang zal op de resultaten van deze onderzoeken worden ingegaan in het oordeel van de Commissie.
De reactie van Keuringsraad KOAG/KAG
De inhoud van deze brief wordt als volgt samengevat.
De Keuringsraad heeft meegedeeld, kort samengevat, dat de bestreden uitingen onder zijn competentie vallen. De uitingen zijn niet ter preventieve toetsing aan de Keuringsraad voorgelegd en derhalve niet van toelatingsnummers voorzien. Indien de uitingen wel aan KOAG/KAG zouden zijn voorgelegd, zouden zij niet van een toelatingsnummer zijn voorzien, aldus de Keuringsraad. De teksten zijn op verschillende plaatsen in strijd met artikel 7 van de Code voor de Aanprijzing van Gezondheidsproducten (CAG) (diverse overdrijvingen), artikel 10 CAG (“consumptie van groene thee kan een beschermend effect hebben tegen hart- en vaatziekten”) en artikel 25 CAG (er wordt verwezen naar verschillende studies en onderzoeken, die het verband lijken te bevestigen tussen groene thee extract en gewichtsverlies/verhoogde vetverbranding). Daarnaast is er sprake van strijd met artikel 12b EG nr. 1924/2006 (claims die zinspelen op de snelheid of mate van gewichtsverlies).
Het verweer
Alle teksten waar klager naar verwijst op www.happyhealthy.nl zijn inmiddels van de website verwijderd. De (volgens klager “medische claim” (genoemd in de klacht onder 14, bijlage 1) is door adverteerder verwijderd, evenals de citaten uit bijlage 4 en 5, die claims bevatten die zinspelen op de mate of snelheid van gewichtsverlies, en aanduidingen van het product als “afslanksupplement” en “afslankcapsules”. Ook het bericht op Facebook, waar klager naar verwijst, is verwijderd. Klager heeft daardoor geen belang meer bij zijn klacht. Overigens zijn de teksten maar korte tijd online geweest.
De uitingen zijn niet preventief voorgelegd aan de Keuringsraad KOAG/KAG. Adverteerder deelt mee dat het achteraf bezien verstandiger was geweest om dit wel te doen. Indien adverteerder in de toekomst een claim zou willen maken die onder de competentie van de Keuringsraad valt, zal zij de uitingen wel door KOAG/KAG laten toetsen. De dagdosering van het product is in lijn met ‘conditions of use’. De overdrijvingen, de “medische claim”, de verwijzingen naar onderzoek en de claims die zinspelen op de snelheid of mate van gewichtsverlies zijn verwijderd. Adverteerder is ervan overtuigd dat wanneer zij in de actuele situatie zou claimen dat er een verband is tussen groene thee extract en gewichtsregulatie c.q. vetverbranding (wat zij nu niet doet), deze claim door KOAG/KAG zal worden voorzien van een toelatingsnummer.
Voor wat betreft de claims over groene thee extract en gewichtsregulatie c.q. vetverbranding geldt dat deze claims een ‘on hold’ status hebben en gebruikt mogen worden zolang de claim gerechtvaardigd is (artikel 6 Claimsverordening) of aannemelijk gemaakt kan worden (College van Beroep Stichting Reclame Code, dossier 2015/00916). Klager meent dat niet aannemelijk is dat groene thee extract een positief effect heeft op gewichtsverlies. Adverteerder betwist dat: de door klager aangehaalde “meta-analyse” uit 2016 biedt voldoende aanknopingspunten voor deze relatie. De inhoudelijke discussie over de rechtvaardiging of het aannemelijk maken van de claims is echter zonder belang, aldus adverteerder, omdat er in de (aangepaste) uitingen die adverteerder op dit moment gebruikt met betrekking tot groene thee extract geen enkele claim wordt gemaakt.
De mondelinge behandeling
Adverteerder benadrukt dat klager geen belang meer heeft bij de behadeling van de klacht, nu alle bestreden uitingen zijn verwijderd. Klager licht toe dat hij zijn klacht heeft doorgezet omdat adverteerder in haar verweer op bepaalde punten betwist dat de uitingen in strijd zijn met de Nederlandse Reclame Code. Daar wil klager een uitspraak over.
Adverteerder heeft ter zitting erkend dat klager gelijk heeft voor wat betreft de claims die gemaakt zijn onder punt II (claims die zinspelen op de mate of snelheid van gewichtsverlies) en IV (de claim die klager als “medische claim” aanduidt) in de klacht. Adverteerder heeft daarbij benadrukt dat zij de uitingen heeft verwijderd of aangepast (en ook niet van plan is om ze weer “terug” te plaatsten) om niet de discussie over “medische claims” of de aannemelijkheid van gezondheidsclaims te hoeven voeren. Dit betekent volgens adverteerder niet dat de claims niet kloppen: aan de hand van studies van Kapoor en Jurgens kunnen bepaalde gebruikte gezondheidsclaims wél aannemelijk gemaakt worden.
Het oordeel van de Commissie
1) Centrale vraag in deze zaak is, of de claims die adverteerder aan haar product HappyHealthy Groene Thee Extract verbindt, gerechtvaardigd zijn. Vooropgesteld dient te worden dat het gegeven dat de mededelingen op de website en Facebook-pagina van adverteerder inmiddels verwijderd of aangepast zijn er niet aan in de weg staat dat de uitingen waarop klager zijn klacht heeft gebaseerd, beoordeeld kunnen worden. Of klager nog belang heeft bij de beoordeling of niet, is hierbij niet relevant. Waar het om gaat, is of de uitingen waartegen klager bezwaar heeft gemaakt (en zoals deze door klager zijn overgelegd) in overeenstemming zijn met de Nederlandse Reclame Code (NRC).
2) gezondheidsclaims
Niet is in geschil dat de bestreden claims 1 t/m 6 gezondheidsclaims zijn in de zin van Verordening (EG) 1924/2006 (de Claimsverordening). Ingevolge de Claimsverordening mogen gezondheidsclaims uitsluitend worden gebruikt indien deze door de Europese Commissie zijn goedgekeurd en zijn geplaatst op de lijst van toegestane claims. Van een goedgekeurde claim is in dit geval geen sprake. De Claimsverordening kent echter naast de lijst met toegestane claims ook een categorie producten waarvoor onder bepaalde voorwaarden het gebruik van gezondheidsclaims voorlopig is toegelaten. De desbetreffende claims vallen onder een overgangsregeling en staan ‘on hold’. Volgens adverteerder staat de claim voor het groene thee extract (ID-nummer 1544) en gewichtsregulatie c.q. vetverbranding ‘on hold’.
Zoals ook is overwogen door het College van Beroep in zijn beslissing van 2 februari 2016 (dossier 2015/00916), mag een adverteerder, zolang de Europese Commissie ten aanzien van bepaalde (bestanddelen van) levensmiddelen niet heeft beslist of een hiervoor ingediende gezondheidsclaim op de communautaire lijst van toegestane claims wordt geplaatst en deze claim “on hold” staat, gedurende deze toelatingsprocedure in reclame melding maken van die claim.
Als de adverteerder echter in reclame in feite vooruitloopt op de uitkomst van de toelatingsprocedure door al tijdens de ‘on hold’ status zonder voorbehoud in reclame een concreet en daadwerkelijk effect te claimen, dient de adverteerder deze werking bij een gemotiveerde betwisting, vooruitlopend op de beslissing over het plaatsen van de claim op de communautaire lijst van toegestane claims, aannemelijk te maken. Indien in een uiting voor een levensmiddel op deze wijze een effect op de gezondheid wordt geclaimd dat niet aannemelijk wordt gemaakt, moet de uiting om die reden misleidend worden geacht. De gemiddelde consument zal immers verwachten dat een product waarvan stellig en zonder voorbehoud een bepaalde werking op de gezondheid wordt geclaimd, die werking ook daadwerkelijk heeft.
Klager heeft de gezondheidsclaims in zijn klacht genoemd onder 1 t/m 6 gemotiveerd betwist aan de hand van verschillende onderzoeken. De Commissie overweegt met betrekking tot deze claims als volgt.
Voor wat betreft claim 1, 2, 3, 5 en 6 geldt dat het om stellig geformuleerde claims gaat, doordat zij een concreet effect claimen, en/of suggereren dat de werking van het product gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek, wat de claims een zekere mate van autoriteit geeft. Nu deze claims gemotiveerd zijn betwist, had het vervolgens op de weg van adverteerder gelegen om aannemelijk te maken dat voornoemde claims gerechtvaardigd zijn. Adverteerder heeft dat onvoldoende gedaan. In haar verweer heeft adverteerder enkel meegedeeld dat de door klager aangehaalde meta-analyse (die klager gebruikt vanwege de conclusie “geen significante effecten”) “voldoende aanknopingspunten” bevat ter ondersteuning van de door haar gebruikte claims. Ter zitting heeft adverteerder mondeling toegelicht (zonder schriftelijke onderbouwing) dat uit onderzoeken van Jurgens (een van de auteurs van de door klager aangehaalde Cochrane-review) en Kapoor (een van de onderzoekers betrokken bij de door klager genoemde meta-analyse) de geclaimde werking van haar product wél aannemelijk gemaakt kan worden. Adverteerder heeft bij deze mondelinge toelichting echter enkel verwezen naar de vindplaats van de onderzoeken, zij heeft zelf geen stukken overgelegd. Nu de betreffende onderzoeken door klager zijn aangehaald met het doel om aan te tonen dat het product níet werkt, en het mondelinge, technische betoog dat adverteerder ter zitting heeft gehouden voor de Commissie noch voor klager te verifiëren was, acht de Commissie de onderbouwing van de claims onvoldoende.
Gelet op het bovenstaande komt de Commissie tot de conclusie dat de juistheid van de gezondheidsclaims 1, 2, 3, 5 en 6 niet aannemelijk is gemaakt, en daarom niet gerechtvaardigd is. De uitingen zijn in strijd met artikel 6 lid 2 van de Claimsverordening en daardoor met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC.
Voor wat betreft claim 4 geldt het volgende. In deze claim staat: “Het is interessant om te vermelden dat cafeïnevrije groene thee in verband staat met verhoogde hoge-dichtheid lipoproteïne (HDL) waarden. 7 HDL cholesterol wordt ook wel het ‘goede cholesterol’ genoemd.” Naar het oordeel van de Commissie lijkt deze claim te impliceren dat groene thee goede cholesterol bevordert en daardoor een gunstige werking heeft op het lichaam. Deze claim wijkt af van de andere claims, omdat het hier niet gaat om gewichtsbeheersing of vetverbranding, zodat in zoverre eerst dient te worden beoordeeld of sprake is van een on hold claim. Bij de on hold claims voor groene thee (in zijn algemeenheid) wordt cholesterol wel genoemd, maar niet op de wijze zoals adverteerder dat in de uiting doet. De Commissie oordeelt daarom dat deze claim niet onder de on hold status valt en om die reden direct in strijd is met artikel 10 lid 1 Claimsverordening en daardoor met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC.
3) claims die zinspelen op de mate of snelheid van gewichtsverlies
Tussen partijen staat niet ter discussie dat de claims 7 t/m 9 zinspelen op de mate of snelheid van gewichtsverlies. Ingevolge artikel 12 van de Claimsverordening zijn dergelijke claims niet toegestaan. Om die reden is de uiting in strijd met artikel 12 van de Claimsverordening en daardoor met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC. Adverteerder heeft dit ook erkend en de bestreden citaten verwijderd.
4) aanduiding “afslanksupplement” en “afslankcapsules”
Volgens klager kunnen de aanduidingen (10 t/m 13) van het product als afslanksupplement of afslankcapsules niet aannemelijk gemaakt worden. Onder verwijzing naar hetgeen is overwogen onder overweging 2) acht de Commissie ook met betrekking tot de aanduidingen “afslanksupplement” en “afslankcapsule” niet aannemelijk gemaakt dat het product stoffen bevat die de claim dat het product een afslankende werking heeft, rechtvaardigt. De uitingen zijn in strijd met artikel 6 lid 2 van de Claimsverordening en daardoor met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC.
5) claim met betrekking tot een beschermend effect (de “medische claim”)
Klager maakt bezwaar tegen de mededeling: “Een grootschalig onderzoek bevestigt het standpunt dat groene thee consumptie beschermende effecten kan hebben tegen hart- en vaatziekten bij ouderen.” Het betreft hier een claim met ziekterisicobeperking. Anders gezegd: het product kan ertoe bijdragen dat hart- en vaatziekten worden voorkomen.
Uit artikel 14 van de Claimsverordening volgt dat een dergelijke claim mag worden gedaan indien er een vergunning is verleend om deze op te nemen in een communautaire lijst van dergelijke toegestane claims, en dat daarbij op de etikettering, of, bij ontbreken daarvan, in de presentatie en de reclame, ook moet worden vermeld dat de ziekte waaraan de claim refereert, meerdere risicofactoren heeft en dat verandering van één van die factoren al dan niet een heilzaam effect kan hebben. In het onderhavige geval is niet gebleken dat aan deze eisen is voldaan. De claim is daarom in strijd met artikel 14 de Claimsverordening en daardoor met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC.
6) Adverteerder heeft na ontvangst van de klacht alle bestreden mededelingen in de uitingen verwijderd. Nu zij daarnaast beterschap heeft beloofd, acht de Commissie het opleggen van een aanbeveling niet nodig.
Derhalve wordt beslist als volgt.
De beslissing
Gelet op voorgaande acht de Commissie alle bestreden mededelingen/claims in de uitingen in strijd met het bepaalde in artikel 2 NRC.