Het College van Beroep [4 juni 2019]
De bestreden uiting, de inleidende klacht en de beslissing van de Commissie
De klacht is gericht tegen een reclamebord in een Albert Heijn winkel. Op het bord staat, met witte letters tegen een rode achtergrond: “25% korting”. Daaronder staat, tegen een witte achtergrond: “Alle Zaanlander*”. De letters zijn zwart terwijl de asterisk rood is. Hieronder staat, tegen een witte achtergrond:
“Bijv. jong belegen 48+ in plakken
Verpakt, per 100 gram
Actieprijs per kilo 10.80
m.u.v. extra belegen en oud 48+”.
Laatstbedoelde zin is rood, terwijl de andere zinnen zwart zijn. Hieronder staat onder meer een doorgestreepte prijs en de actieprijs en daaronder: “Alleen geldig met AH Bonuskaart van 21 januari t/m 27 januari.”
De klacht luidt dat de uiting onjuist is omdat de korting niet voor alle Zaanlander kaas geldt.
De Commissie gaat ervan uit dat de gemiddelde consument door de vermelding “ALLE” zal aannemen dat de bewuste kortingsactie geldt voor alle soorten Zaanlander kaas, zonder uitzondering. De Commissie acht de overige inhoud van de uiting onvoldoende om deze in eerste instantie, door het gebruik van het woord “ALLE” gewekte onjuiste indruk, toereikend weg te nemen. Daarbij acht de Commissie het van belang dat de asterisk achter “ALLE Zaanlander” niet elders in de uiting met een toelichting terugkomt. Daarnaast overweegt de Commissie dat, voor zover de consument al (tijdig) een link zal leggen tussen de oranje gekleurde asterisk en de oranje gedrukte mededeling “m.u.v. extra belegen en oud 48+”, deze uitzonderingen moeilijk te verenigen zijn met het absolute woord “alle”, waardoor verwarring kan ontstaan. Gelet op het bovenstaande acht de Commissie de uiting dubbelzinnig ten aanzien van het bestaan van een specifiek prijsvoordeel en acht zij de uiting om die reden misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
De grieven
Bij de beoordeling of een uiting misleidend is, moet een abstracte toetsing plaatsvinden, te weten of de normaal geïnformeerde, omzichtige en oplettende gemiddelde consument (de ‘Gut-Springenheide consument’) wordt of kan worden misleid. De Commissie noemt in haar beslissing een taalkundig element, te weten het woord ‘alle’, dat moeilijk te verenigen zou zijn met uitzonderingen, waardoor verwarring zou ontstaan. Deze redenering is te absoluut en te kort door de bocht met als gevolg dat uitingen waarin het woord ‘alle’ in combinatie met uitzonderingen voorkomt, niet meer gebruikt mogen worden, zelfs als de boodschap voor de gemiddelde consument duidelijk is. Deze consument is gewend aan prijsaanduidingen waarbij de prijs geldt voor alle desbetreffende producten waarop vervolgens een uitzondering van toepassing is die door middel van de afkorting ‘m.u.v.’ kenbaar wordt gemaakt. Albert Heijn verwijst in dit kader naar diverse reclame-uitingen van derden en eerdere beslissingen van de Commissie, waarin het bestaan van reclame-uitingen met het woord ‘alle’ en uitzonderingen daarop is geaccepteerd. De gemiddelde consument wordt dus niet per definitie misleid door een uitzondering op het woord ‘alle’. Ten onrechte heeft de Commissie niet beoordeeld of de uitzondering op ‘alle’ in dit concrete geval voldoende duidelijk is. De reclame-uiting heeft een groot formaat en de uitzondering is goed leesbaar. Albert Heijn heeft ervoor gekozen in de reclame-uiting zowel de asterisk als de uitzondering “m.u.v. extra belegen en oud 48+” in de opvallende kleur rood af te beelden. Door de kleur rood valt de uitzondering op. Het bovenvlak met 25% korting is immers in dezelfde kleur rood afgebeeld. Per abuis is de asterisk niet herhaald. Dit zal een volgende keer wel gebeuren. Desondanks is voor de consument evident dat het rode zinnetje de toelichting is bij de rood afgebeelde asterisk. Het rode sterretje en de rode uitzonderingsregel zijn in het vlak met tekst en prijzen de enige twee rode elementen. Zij vallen op. De uitzondering is ook logisch. Het is een feit van algemene bekendheid dat extra belegen kaas en oude 48+ kaas veel duurder zijn. De consument wordt dus niet misleid.
Het oordeel van het College
1. In de bestreden reclame-uiting is sprake van een voordeelactie, waarbij eerst de aandacht wordt getrokken door de tekst “25% korting” in het rode vlak. Vervolgens valt de aandacht op de daaronder staande tekst: “ALLE Zaanlander*”, dat, vergeleken met de toelichtingen daaronder, een relatief groot lettertype heeft. Er wordt derhalve met enige nadruk vermeld dat de kortingsactie voor alle productvarianten van Zaanlander geldt. Beoordeeld dient te worden of voor de gemiddelde consument vervolgens voldoende duidelijk uit de uiting blijkt dat bepaalde productvarianten (te weten de varianten ‘extra belegen’ en ‘oud 48+’) van de actie zijn uitgezonderd.
2. Van belang is dat de asterisk achter de woorden “ALLE Zaanlander” in de uiting niet wordt herhaald, zodat geen direct verband wordt gelegd tussen deze woorden en de zin “m.u.v. extra belegen en oud 48+”. Deze uitzonderingen worden ook niet direct bij of na de woorden “ALLE Zaanlander” genoemd, maar enkele regels lager, te weten onder de zin: “Actieprijs per kilo 10.80”. De uitzonderingen lijken betrekking te hebben op laatstbedoelde zin. Dit is het gevolg van het feit dat de zin “m.u.v. extra belegen en oud 48+” niet met een hoofdletter begint waardoor zij in feite aansluit bij de mededeling over de actieprijs per kilo. De overige zinnen beginnen wel steeds met een hoofdletter. In de context van de totale uiting wordt dus taalkundig een verband gelegd tussen de uitzonderingen en de actieprijs. Men zou op grond van het laatste de uiting als geheel zo kunnen uitleggen dat de productvarianten ‘extra belegen’ en ‘oud 48+’ wel onder de actie vallen (‘ALLE’), maar dat hiervoor een andere actieprijs geldt (“Actieprijs per kilo 10.80 m.u.v. extra belegen en oud 48+”).
3. Dat de asterisk en de tekst “m.u.v. extra belegen en oud 48+” een rode kleur hebben, acht het College onvoldoende om aan te nemen dat de gemiddelde consument een ondubbelzinnig verband zal zien tussen het woord “ALLE” en de genoemde uitzonderingen. Deze kleur komt ook voor in het grote opvallende vlak met de tekst “25% korting” waardoor men zou kunnen menen dat de woorden “ALLE Zaanlander*” samenhangen met de tekst “25% korting”. Evengoed kan men menen dat de asterisk verwijst naar de voorwaarden onderaan de uiting. Hier staat echter uitsluitend de voorwaarde van de Bonuskaart en de actieperiode. Verder merkt het College op dat in de door Albert Heijn genoemde voorbeelden steeds sprake is van een asterisk die elders in de uiting terugkomt dan wel van een wijze van meedelen die direct duidelijk maakt dat de actie uitzonderingen kent ondanks het gebruik van het woord ‘alle’. Het had, nu zij met enige nadruk vermeldt dat de actie voor “ALLE” productvarianten van Zaanlander geldt, op de weg van Albert Heijn gelegen om eveneens op een adequate, niet-dubbelzinnige wijze op de uitzonderingen te wijzen. Nu zij dit heeft nagelaten, acht het College het denkbaar dat de gemiddelde consument in verwarring kan raken over de vraag of de actie ook geldt voor Zaanlander extra belegen en oud 48+, en dat hij daardoor een besluit over een transactie zal (kunnen) nemen dat hij anders niet had genomen.
4. Blijkens het voorgaande treffen de grieven geen doel. Het College komt, evenals de Commissie, tot het oordeel dat de te beoordelen uiting in strijd is met artikel 7 Nederlandse Reclame Code (NRC). Nu Albert Heijn heeft meegedeeld dat de asterisk in de uiting per abuis niet is herhaald en dit de volgende keer wel zal gebeuren, zal het College bepalen dat geen aanbeveling nodig is, zodat wordt beslist als volgt.
De beslissing van het College van Beroep
Het College bevestigt de beslissing van de Commissie dat de reclame in strijd is met artikel 7 NRC. Het College bepaalt dat geen aanbeveling nodig is en wijzigt in zoverre de beslissing van de Commissie.
[Hieronder volgt de beslissing waartegen beroep is ingesteld]
De Reclame Code Commissie [11 maart 2019]
De bestreden reclame-uiting
Het betreft een reclamebord in een winkel van Albert Heijn. Onder de -tegen een oranje achtergrond- groot en wit gedrukte aanhef:
“ 25%
KORTING” staat, voor zover hier van belang -tegen een witte achtergrond- deels zwart, deels oranje gedrukt:
“ALLE Zaanlander*
Bijv. jong belegen 48+ in plakken
Verpakt, per 100 gram
Actieprijs per kilo 10.80
m.u.v. extra belegen en oud 48+
1.44 1.08 ” .
Bovenvermelde asterisk achter “ALLE Zaanlander” en de zinsnede “m.u.v. extra belegen en oud48+” zijn oranje gedrukt.
De klacht
De klacht wordt als volgt samengevat.
Beweerd wordt dat er voor “ALLE Zaanlander” een korting van 25% geldt. Dit blijkt echter niet het geval te zijn, nu er sprake is van uitzonderingen.
Het verweer
Het verweer wordt als volgt samengevat.
Van misleiding is geen sprake. Door middel van de grote oranje asterisk is duidelijk aangegeven dat er een uitzondering geldt. Dit is een gangbare, bij de consument welbekende en toegestane wijze van communiceren. Albert Heijn benadrukt dat de asterisk een andere opvallende kleur heeft dan de zwarte tekst waaraan deze is gekoppeld. Hierdoor springt de asterisk nog meer in het oog en wordt de klant gewezen op de uitzondering. Hetzelfde geldt voor de oranje tekst waar de asterisk naar verwijst. Deze valt extra op en de bewoording is helder voor de gemiddelde consument. Met het bovenstaande is de beperking op het woord “alle” op duidelijke wijze in de uiting opgenomen, aldus Albert Heijn.
Het oordeel van de Commissie
In de bestreden uiting springen de mededelingen “25% KORTING”, “ALLE Zaanlander* Bijv. jong belegen 48+ in plakken” en de (doorgestreepte) normale prijs en de prijs met 25% korting van de Zaanlander kaas “jong belegen 48+ in plakken”, die als voorbeeld wordt genoemd, in het oog.
Door de vermelding “ALLE” zal de gemiddelde consument aannemen dat de bewuste kortingsactie geldt voor alle soorten Zaanlander kaas, en er niet op bedacht zijn dat, zoals in dit geval, twee soorten kaas van de actie zijn uitgezonderd. De overige inhoud van de uiting acht de Commissie niet dermate verduidelijkend, dat de in eerste instantie, door het gebruik van het woord “alle” ontstane onjuiste indruk, voldoende wordt weggenomen. Ten eerste komt de asterisk achter “ALLE Zaanlander”, anders dan gebruikelijk is bij het gebruik van een asterisk, niet elders in de uiting, met een toelichting, terug. Ten tweede is de Commissie van oordeel dat, voor zover de consument al (tijdig) een link zal leggen tussen de oranje gekleurde asterisk en de oranje gedrukte mededeling “m.u.v. extra belegen en oud 48+”, deze twee uitzonderingen moeilijk te verenigen zijn met het absolute woord “alle”, waardoor verwarring kan ontstaan.
Gelet op het bovenstaande acht de Commissie de uiting dubbelzinnig ten aanzien van het bestaan van een specifiek prijsvoordeel als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder d van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Nu de gemiddelde consument er bovendien toe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing van de Reclame Code Commissie
De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.