Het College van Beroep [12 oktober 2022]

De bestreden uiting

De klacht is, voor zover in beroep relevant, gericht tegen een tag-on bij een televisiecommercial van Quooker waarin wordt gezegd: “Wil jij jouw keuken duurzamer maken? Met Quooker bespaar je water en energie.” In beeld verschijnt: “Quooker. Bespaar water en energie.”

Het geschil bij de Commissie     

De inleidende klacht luidt, voor zover in beroep relevant, dat de claim dat men met een Quooker kokend-waterkraan energie bespaart onjuist is omdat de kraan op jaarbasis ongeveer evenveel energie verbruikt als alle randapparatuur van een keuken bij elkaar opgeteld. Bij een gemiddeld gezin ligt het energieverbruik van een normale waterkoker op ongeveer 50% of lager ten opzichte van het verbruik van een Quooker. Dit komt doordat de Quooker gebruik maakt van een kleine boiler die continu water op een temperatuur van rond 100 graden Celsius moet houden. Dit verbruikt logischerwijs veel meer energie dan een waterkoker die incidenteel wordt gebruikt. Quooker claimt desondanks heel stellig een besparing.

De Commissie heeft de klacht gegrond geacht. Volgens de Commissie wekt de uiting de indruk dat de geclaimde energiebesparing voor iedere gebruiker van een Quooker kraan geldt. Deze claim blijkt echter alleen te gelden voor ‘gemiddelde’ omstandigheden, dat wil zeggen is gebaseerd op het gemiddelde dagelijks gebruik van 10 liter kokend water op jaarbasis bij gebruik van het Quooker-systeem vergeleken met een normale waterkoker. Als er minder dan drie liter kokend water per dag gebruikt wordt, is de Quooker volgens adverteerder niet zuiniger dan een waterkoker. Doordat in de uiting geen voorbehoud wordt gemaakt of toelichting wordt gegeven dat de claim uitsluitend geldt onder de hiervoor genoemde ‘gemiddelde’ omstandigheden, is de uiting te absoluut en misleidend waardoor deze in strijd is met de artikelen 2 en 3 van de Milieu Reclame Code (MRC) en tevens in strijd met artikel 7 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

De grieven

De Commissie heeft de mededeling in de tag-on dat men met een Quooker energie bespaart, ten onrechte misleidend geacht. Daarbij is van belang dat de claim niet specifiek ziet op een vergelijking met de waterkoker. Het gaat om het gebruik van kokend en warm water in de keuken in het algemeen. Quooker biedt twee type reservoirs aan: de PRO3 ten behoeve van kokend water, en de COMBI(+) ten behoeve van zowel kokend als warm water. De meeste consumenten in Nederland die een Quooker-systeem aanschaffen kiezen voor een COMBI(+) reservoir dat een stand-by verbruik heeft van 10 W. De 10 liter uit de berekening in de bij de Commissie overgelegde brief van 10 maart 2022 is gebaseerd op het kokend water verbruik dat in de behoefte voorziet van zowel kokend als warm water in de keuken. In de keuken zijn naast de waterkoker ook alternatieven beschikbaar om kokend water te krijgen. De efficiëntie van deze methodes ligt lager dan de efficiëntie van een waterkoker. Bij het berekenen van de energiebesparing in de bespaarcheck op de website van Quooker gaat zij er voorzichtigheidshalve van uit dat een huishouden dat geen Quooker systeem heeft, kokend water bereidt met een waterkoker. Alle alternatieven zijn in combinatie met een waterkoker energie inefficiënter dan een Quooker COMBI. Uit de berekeningen van Quooker volgt dat minimaal 88,3% van de consumenten aantoonbaar energie bespaart met de aanschaf van een Quooker-systeem. De elektrische warmtepomp en elektrische doorstromer hebben respectievelijk hetzelfde en een lager verbruik dan de COMBI, maar vergen daarnaast ook nog een apparaat voor kokend water. Netto is een COMBI daardoor zuiniger. 68,9% van de klanten maakt gebruik van een COMBI reservoir,  dat in nagenoeg iedere situatie energiezuiniger is dan de alternatieven. 31,1% van de klanten heeft een PRO3 reservoir, van wie minimaal 62,3% energie bespaart, omdat zij minimaal 3 liter kokend water per dag gebruiken. Het daadwerkelijk percentage zal overigens hoger liggen, omdat de waterkoker niet het enige alternatief is om kokend water te bereiden. Ook het fornuis, de elektrische kookplaat en de inductiekookplaat worden gebruikt voor de bereiding van kokend water. Deze zijn alle energie inefficiënter. De daadwerkelijke besparing is afhankelijk van de specifieke situatie in de keuken. Er zijn uitzonderlijke situaties denkbaar dat men geen energie bespaart met een Quooker-systeem. Dat is de reden waarom adverteerder een interactieve tool heeft gemaakt op haar website, waar consumenten zelf een indicatie kunnen krijgen van de energiebesparing.

De mondelinge behandeling

Het standpunt van Quooker is toegelicht mede aan de hand van een pleitnota die als hier ingelast wordt beschouwd. Namens Quooker is meegedeeld dat de bestreden reclame-uiting inmiddels niet meer wordt uitgezonden.
Op hetgeen ter zitting is verklaard zal hierna, voor zoveel nodig, worden ingegaan.

Het oordeel van het College van Beroep

1. In beroep dient te worden beoordeeld of de uiting door de claim “Met Quooker bespaar je water en energie” in de tag-on misleidend is. Daarbij heeft het geschil zich toegespitst op het aspect ‘energie’. Het College stelt voorop dat de uiting, doordat elke nuancering met betrekking tot de geclaimde energiebesparing ontbreekt, absoluut van aard is. Er wordt zonder voorbehoud of nuancering beweerd dat men met een product van Quooker energie bespaart. Dit wordt nog eens bevestigd door de volgende tekst die in beeld verschijnt: “Bespaar (–) energie.” De gemiddelde consument zal deze uitdrukkelijke mededelingen over de besparing zo begrijpen dat iedereen (dus zonder uitzondering) bij het gebruik van een Quooker product daadwerkelijk energie bespaart.

2. De grieven komen, samengevat, erop neer dat de uiting juist is, omdat voor minimaal 88% van de huishoudens in Nederland zou gelden dat met een Quooker systeem energie wordt bespaard. De grieven gaan echter voorbij aan het absolute karakter van de uiting. Dat 88% energie bespaart, is niet genoeg om de absolute claim te rechtvaardigen dat men met Quooker energie bespaart. Indien deze claim ongeclausuleerd wordt gebruikt, dient daadwerkelijk elke consument de geclaimde besparing op energie te verwezenlijken. Nu uit de eigen stellingen van Quooker volgt dat dit niet het geval zal zijn, wekt de claim verkeerde verwachtingen bij de gemiddelde consument. Dit leidt, overeenkomstig hetgeen de Commissie heeft geoordeeld, tot de conclusie dat sprake is van een misleidende milieuclaim waardoor Quooker heeft gehandeld in strijd met de door de Commissie genoemde artikelen van de MRC en de NRC. Het College beslist als volgt.

De beslissing van het College van Beroep

Het College bevestigt, voor zover in beroep aan de orde, de beslissing van de Commissie dat de in die beslissing als uiting A) aangeduide tag-on in strijd is met de artikelen 2 en 3 MRC en artikel 7 NRC.

[Hieronder volgt de belssng waartegen gedeeltelijk beroep is ingesteld]

De Reclame Code Commissie [5 juli 2022]

De bestreden reclame-uitingen

Het betreft de volgende twee uitingen van adverteerder, waarin de Quooker kokendwaterkraan wordt aangeprezen:

A.   een televisiecommercial, waarbij in de tag-on wordt gezegd, terwijl “quooker.nl” in beeld staat:

      “Wil jij jouw keuken duurzamer maken? Met Quooker bespaar je water en energie.”

      In beeld verschijnt vervolgens de tekst: “Quooker. Bespaar water en energie.”

B.   een uiting op de webpagina https://www.quooker.nl/energie, die luidt:

      “Een Quooker bespaart energie.

       Wie meerdere keren per dag kokend water nodig heeft, verbruikt met een Quooker niet meer      energie dan met een waterkoker. Het geheim van ons lage energieverbruik zit onder het aanrecht. Dat leggen we even uit. Dat zit zo. Om een gemiddeld huishouden op elk moment van de dag direct van kokend water te kunnen voorzien, houdt de Quooker 3 of 7 liter water op een temperatuur van 110°C. Dat gebeurt in een reservoir onder het aanrecht, dat vacuümgeïsoleerd is. Dat houdt in dat de lucht in het reservoir zo ijl wordt, dat de warmte nergens naartoe kan. Daardoor heeft een Quooker maar heel weinig energie (10 watt) nodig om het water in het reservoir boven het kookpunt te bewaren. Ter vergelijking: een spaarlamp verbruikt 11 watt, een gemiddelde televisie drie keer zoveel. Een waterkoker heeft weliswaar geen ‘warmhoudkosten’, maar wie meerdere keren per dag kokend water nodig heeft, verbruikt met een Quooker waarschijnlijk minder energie dan met een waterkoker. Want in een waterkoker breng je bijna altijd veel meer water aan de kook dan nodig is, terwijl je de hoeveelheden met een Quooker heel precies kunt afpassen.”

De klacht

De reclame betreffende het energieverbruik van de Quooker kokendwaterkraan is volgens klager misleidend. Deze kraan verbruikt op jaarbasis ongeveer evenveel energie als alle randapparatuur van een keuken bij elkaar opgeteld (gerekend in kWh). Bij een gemiddeld gezin ligt het energieverbruik van een normale waterkoker op ongeveer 50% of lager ten opzichte van het verbruik van een Quooker. Dit komt doordat een Quooker gebruik maakt van een kleine boiler die continu water op een temperatuur van rond 100 graden Celsius moet houden. Dit verbruikt logischerwijs veel meer energie dan een waterkoker die incidenteel wordt gebruikt. Ook het verschil in waterverbruik is nagenoeg nihil wanneer bewust wordt gelet op de hoeveelheid water in de waterkoker. De reclameslogan in de televisiecommercial (“Quooker bespaart water en energie”) is heel stellig. De tekst in de uiting op de website is minder stellig, maar de kop (“Een Quooker bespaart energie”) suggereert iets anders, aldus klager.

Het verweer

De reclame-uitingen zijn feitelijk juist. Bij de berekening van de energie die benodigd is voor het gebruik van een waterkoker baseert adverteerder zich op verschillende studies. In de studie ‘VHK – Energy analysis Quooker report’ (Van Holsteijn en Kemna, april 2010) wordt geconcludeerd dat bij een waterkoker een spilfactor van 1,63 ontstaat, doordat het lastig is om de juiste hoeveelheid water te doseren. Overigens heeft ook de Quooker een spilfactor: 1,16. De conclusies uit dit rapport zijn onderbouwd door een recent afgeronde EU-Task in het kader van diverse energiebesparingsprogramma’s: “Ecodesign for water heater and hot water storage tanks” en ook in het nieuwe programma: “Ecodesign for Kettles”. Volgens laatstgenoemde studie treedt bij het gebruik van de huidige waterkoker vaak een verlies op van 30% of meer ten gevolge van ‘overvullen’ en overmatig koken. Daarnaast geeft bestaande nationale regelgeving aan dat het maximaal haalbare opwarmrendement met een waterkoker (los van het overvullen) circa 90% is. Verder wijst marktonderzoek uit dat 53% van de gebruikers het teveel aan gekookt water niet opnieuw opwarmt, maar weggooit. Volgens de EU-studie is het gemiddelde dagelijkse gebruik van kokend water voor een gezin 10 liter en bedraagt het gemiddelde verspilpercentage 60%. Deze bevinding is in lijn met de conclusies uit eerdergenoemde studie uit 2010.

Adverteerder licht vervolgens toe welke formules zij hanteert voor de berekening van het energieverbruik op jaarbasis van de waterkoker en van het Quooker-systeem, resulterend in 625 kWh voor de waterkoker en 532 kWh voor het Quooker-systeem. De conclusie is derhalve dat een gemiddeld huishouden met de bereiding van kokend water met een Quooker-systeem energie bespaart ten opzichte van gebruik van een waterkoker. Deze besparing zal nog groter zijn wanneer water niet wordt opgewarmd in een waterkoker maar in een pan. De stelling van klager dat het energieverbruik van een gezin met een waterkoker 50% of lager is in vergelijking met een Quooker, is daarom niet juist. Verder voert adverteerder aan dat de stelling in de klacht dat het verschil in waterverbruik nagenoeg nihil is als bewust wordt gelet op de hoeveelheid water in een waterkoker, weliswaar theoretisch juist is, maar niet realistisch. Zoals hiervoor vermeld, hebben onderzoeken aangetoond dat de spilfactor van een waterkoker 1,63 is. Overigens gaat een huishouden nog meer energie en water besparen als de Quooker Combi wordt gebruikt, die niet alleen in kokend water maar ook in warm water voorziet.

De mondelinge behandeling

Quooker heeft haar standpunt toegelicht en vragen van de Commissie beantwoord. De inhoud hiervan is voor zoveel nodig opgenomen in het oordeel van de Commissie.

Het oordeel van de Commissie

1. In de tag-on (uiting A) wordt gezegd: “Wil jij jouw keuken duurzamer maken? Met Quooker bespaar je water en energie” terwijl in beeld de volgende tekst verschijnt: “Quooker. Bespaar water en energie.” Op de website (uiting B) staat: “Een Quooker bespaart energie”. De bestreden reclame-uitingen moeten worden aangemerkt als een milieuclaim in de zin van artikel 1 van de Milieu Reclame Code, nu hierin expliciet wordt gerefereerd aan de milieuvoordelen die een Quooker biedt. Krachtens artikel 3 MRC moet de adverteerder aantonen dat haar milieuclaims juist zijn, waarbij geldt dat naarmate de claims absoluter zijn geformuleerd, zwaardere eisen aan het bewijsmateriaal worden gesteld.

2. De klacht bestrijdt de juistheid van de claim van adverteerder dat met een Quooker energie (en water) wordt bespaard ten opzichte van het gebruik van een waterkoker. Klager acht de bestreden tag-on en uiting op de website van adverteerder om die reden misleidend.

3. Adverteerder heeft onder verwijzing naar studies aangevoerd dat een gemiddeld huishouden bij een gemiddeld dagelijks gebruik van 10 liter kokend water op jaarbasis bij gebruik van het Quooker-systeem minder energie verbruikt en water verspilt dan bij gebruik van een normale waterkoker. Dat de claim over besparing van energie en water met een Quooker van toepassing is onder deze ‘gemiddelde’ omstandigheden, wordt in de tag-on niet duidelijk gemaakt. Daar wordt immers stellig en in het algemeen gezegd: “Met Quooker bespaar je water en energie.” Hierdoor kan gemakkelijk de indruk ontstaan dat de besparing voor iedere gebruiker van een Quooker geldt, terwijl dat blijkens de door adverteerder gegeven toelichting niet in alle gevallen zo is. Als er minder dan drie liter kokend water per dag gebruikt wordt, is de Quooker namelijk niet zuiniger dan een waterkoker, zo heeft adverteerder ter zitting meegedeeld. Het voorgaande leidt tot het oordeel dat de claim “Wil jij jouw keuken duurzamer maken? Met Quooker bespaar je water en energie”, te absoluut en misleidend is omdat daarbij geen voorbehoud wordt gemaakt of toelichting wordt gegeven dat die claim uitsluitend geldt onder ‘gemiddelde’ omstandigheden. Om die reden is de tag-on in strijd met de artikelen 2 en 3 MRC. De uiting is ook in strijd met 7 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) omdat in de uiting essentiële informatie in de zin van artikel 8.3 aanhef en onder c NRC ontbreekt, en dit de gemiddelde consument ertoe brengt of kan brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen.

4. Dit oordeel geldt niet voor de uiting op de website. Weliswaar is de kop daarvan – “Een Quooker bespaart energie”- absoluut, maar de daaronder staande tekst bevat voldoende uitleg en nuancering om duidelijk te maken wanneer en op welke wijze sprake is van een besparing ten opzichte van een waterkoker.

5. Op grond van het vorenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing van de Reclame Code Commissie 

De Commissie acht de als uiting A) aangeduide tag-on in strijd met de artikelen 2 en 3 MRC en artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.

De Commissie wijst de klacht tegen de als uiting B) aangeduide uiting op de website af.