De bestreden reclame-uiting
Het betreft de advertentie voor Nuon “Stroom en Gas Variabel 1 jaar Actie” voor “€ 2300,36 per jaar” die staat boven de vergelijkingsresultaten van de ‘Energievergelijker’ op de website www.gaslicht.com.
De klacht
Door op de openingspagina van de website van Gaslicht.com de button “Vergelijk energieprijzen” aan te klikken, komt men op de pagina “De energievergelijker: alle voordelige pakketten”. Op deze pagina verschijnt een – op het jaarverbruik van de betreffende consument afgestemde – toplijst van gunstige energieaanbieders, automatisch gesorteerd op laagste kosten per jaar. Sinds kort maakt Gaslicht.com bovenaan de toplijst in haar prijsvergelijkingstabel reclame voor Nuon. Omdat de opmaak, indeling, presentatie, inhoud en onderverdeling van het submenu van deze advertentie en de aanwezigheid van de ‘aanmelden’-button identiek zijn aan de toplijst van voordelige pakketten, is de reclame voor de consument niet of nauwelijks als zodanig herkenbaar. Hoewel de ‘aanmelden’-button in de advertentie een andere kleur heeft dan die button bij de aanbieders in de toplijst, is evident dat de uiting het oogmerk heeft om in alle opzichten zoveel mogelijk aansluiting te zoeken bij de uitkomst van de onafhankelijke prijsvergelijking en zo min mogelijk op reclame te lijken. Dat effect wordt extra versterkt doordat na het aanklikken van de ‘aanmelden’-button bij de Nuon reclame hetzelfde Gaslicht.com-aanmeldformulier verschijnt als bij de aanbieders in de toplijst.
De gemiddelde consument kan tot de slotsom komen dat het betreffende product van Nuon, dat immers bovenaan de toplijst staat, volgens Gaslicht.com als voordeligste uit de bus komt, terwijl in werkelijkheid het door Gaslicht.com voorgedragen product van Nuon kostbaar is. Het feit dat Gaslicht.com zich als onafhankelijk presenteert jegens consumenten, maakt haar handelwijze nog ernstiger.
De uiting is onvoldoende herkenbaar als reclame en om die reden in strijd met artikel 11.1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Voorts is sprake van oneerlijke en misleidende reclame in de zin van de artikelen 7 en 8.2 onder a en d NRC. Klagers verzoeken de Commissie de klacht gegrond te verklaren en de uitspraak door middel van een Alert te verspreiden.
Het verweer van Gaslicht.com
Onderdeel van Gaslicht.com is de Energievergelijker, die de bezoeker van de website een lijst geeft van vergelijkingsresultaten van de proposities van energieaanbieders, toegesneden op zijn persoonlijke situatie. Objectiviteit en onafhankelijkheid zijn daarbij kernwaarden. Sinds 1 oktober 2014 biedt Gaslicht.com aan energieleveranciers de mogelijkheid om te adverteren met een advertentie boven de resultatenlijst van de Energievergelijker. In deze advertentieruimte staat op dit moment de bestreden advertentie van Nuon.
Deze uiting is om de volgende redenen duidelijk herkenbaar als reclame.
De advertentie is expliciet aangemerkt als reclame door het opvallende oranje label waarin duidelijk leesbaar staat “Advertentie”, en door het woord (in afwijkende opmaak) “advertentie” achter de naam van de adverteerder (Nuon). Door te scrollen over het label of het woord “advertentie” verschijnt het mouse-over bericht: “De getoonde jaarkosten in deze advertentie zijn gebaseerd op actuele tarieven en uw persoonlijke situatie. Hieronder begint het overzicht van de goedkoopste pakketten voor uw persoonlijke situatie.”
De advertentie onderscheidt zich duidelijk van de organische resultaten in de resultatenlijst doordat de advertentie, in tegenstelling tot de producten in de resultatenlijst, niet genummerd is met een wit cijfer in een blauwe bol, door een afwijkende achtergrondkleur (geel/oranje in plaats van wit) en door een afwijkende kleur van de knop ‘Aanmelden’ (oranje in plaats van groen). Bovendien vermeldt de advertentie in grote, vetgedrukte cijfers de totale kosten per jaar van het betreffende product, welke prijs duidelijk hoger is dan die van de producten in de resultatenlijst eronder.
De internetgebruiker is eraan gewend om bovenaan een lijst met organische resultaten een advertentie aan te treffen. Gaslicht.com legt voorbeelden over van advertenties op Google, Tweakers.net en Verivox.de. Deze handelwijze is niet verwarrend voor de internetgebruiker, zeker niet als de advertentie – zoals in dit geval – expliciet is aangemerkt als reclame en tekstueel en visueel afwijkt van de organisch gegenereerde resultaten.
Gaslicht.com concludeert dat geen sprake is van strijd met artikel 11.1 NRC en artikel 7 en/of 8.2 NRC.
Het verweer van Nuon
Nuon stelt voorop zich niet de geadresseerde van de klacht te achten, nu deze betrekking heeft op de plaats en de lay-out van een door Gaslicht.com aangeboden advertentiemogelijkheid en niet op de inhoud van de uiting zelf en/of het aangeboden product van Nuon.
Nuon is overigens – met Gaslicht.com – van mening dat voor de doelgroep waarvoor de bewuste uiting bestemd is, voldoende duidelijk is dat het om reclame gaat. Er is twee maal de tekst “advertentie” vermeld, door middel van een pop-up wordt uitleg over de advertentie gegeven, het kleurgebruik in de advertentie wijkt af en de nummering zoals die in de vergelijking is te zien ontbreekt. Bovendien bestaat de doelgroep uit internetgebruikers die eraan gewend zijn om op websites als van Gaslicht.com bovenaan vergelijkingsresultaten advertenties te zien staan. Ook zal het hen direct opvallen dat het in de advertentie getoonde product een hogere prijs heeft dan de in de vergelijking getoonde producten. De uiting is niet in strijd met de NRC.
De mondelinge behandeling
Ter vergadering is de betreffende pagina van de website van Gaslicht.com met daarop de bestreden uiting via een scherm getoond.
Partijen hebben hun standpunt gehandhaafd en nader toegelicht. Van de zijde van klagers en van Gaslicht.com zijn daarbij pleitnotities overgelegd.
Het oordeel van de Commissie
1.
Nadat op de openingspagina van de website van Gaslicht.com, eventueel na het invullen van enkele persoonlijke gegevens betreffende energieverbruik, op de button “Vergelijk energieprijzen” is gedrukt, verschijnt de pagina met als kop “De energievergelijker: alle voordelige pakketten” met daaronder een algemene mededeling tot welk bedrag bespaard kan worden door over te stappen. Onder de keuzemogelijkheden “Sorteer op” (waarbij kennelijk standaard wordt uitgegaan van de keuze “Laagste kosten”) en “Toon kosten” (met de ingevulde keuze “Per jaar”) worden energiepakketten getoond, waarbij onder meer zijn vermeld de naam van de aanbieder en van het pakket, de prijs per jaar, het te behalen voordeel en enkele gunstige kenmerken van het product. Bovenaan staat het pakket “Nuon Stroom en Gas Variabel 1 jaar Actie” voor € 2300,36 per jaar. Onder deze uiting volgen de daadwerkelijk op laagste kosten vergeleken en gerangschikte energieaanbiedingen.
2.
Klagers hebben in de eerste plaats bezwaar gemaakt tegen de uiting waarin het pakket van Nuon wordt aangeboden, omdat deze uiting volgens hen onvoldoende als reclame herkenbaar is.
Krachtens artikel 11.1 NRC dient reclame duidelijk als zodanig herkenbaar te zijn, door opmaak, presentatie, inhoud of anderszins, mede gelet op het publiek waarvoor zij bestemd is.
Volgens vaste lijn van beslissingen van de Commissie en het College van Beroep is aan dit vereiste voldaan indien door het publiek waarvoor de uiting bestemd is direct en zonder moeite kan worden vastgesteld dat sprake is van een reclame-uiting. Bij de beantwoording van de vraag of bij de bestreden uiting sprake is van voldoende herkenbaarheid, gaat de Commissie uit van het beeld van de uiting zoals dit op een computerscherm zichtbaar is.
3.
Naar het oordeel van de Commissie is bij de bestreden uiting van Nuon – anders dan de op dezelfde webpagina getoonde reclame in de vorm van banners – door plaats en opmaak bewust aansluiting gezocht bij de (organische) vergelijkingsresultaten van de ‘Energievergelijker’. Dat geldt in het bijzonder door het opnemen van de uiting van Nuon in een aaneensluitend rijtje van concurrenten die van beter naar iets minder goed zijn gesorteerd, waarbij de uiting van Nuon direct als eerste aanbieding onder “sorteer op laagste kosten” staat. Door deze context kan naar het oordeel van de Commissie gemakkelijk de indruk ontstaan dat de als eerste onder de sorteermogelijkheid genoemde aanbieding van Nuon deel uitmaakt van de vergelijkingsresultaten en als beste resultaat uit de bus komt. Weliswaar is de prijs van de Nuon-aanbieding hoger dan de prijs van de daarna getoonde pakketten van andere aanbieders, maar dat blijkt eerst door ook de volgende aanbiedingen te bekijken, waartoe men wellicht niet besluit indien de indruk heeft postgevat dat de bovenste aanbieding als beste resultaat wordt gepresenteerd.
4.
De maatregelen die volgens verweerders getroffen zijn om een onderscheid aan te brengen tussen de advertentie voor het energiepakket van Nuon en de vergelijkingsresultaten van de ‘Energievergelijker’ maken naar het oordeel van de Commissie niet dat de uiting aan het bepaalde in artikel 11.1 NRC betreffende herkenbaarheid als reclame voldoet.
De afwijkende kleuren van de achtergrond van de uiting en de ‘aanmelden’-button maken onvoldoende duidelijk dat de uiting van Nuon niet als vergelijkingsresultaat moet worden beschouwd, nu er ook vanuit zou kunnen worden gegaan dat deze kleurstelling dient om extra de aandacht op dit ‘beste resultaat’ van de vergelijking te vestigen. De verticaal voor de uiting geplaatste tekst “advertentie” en de in kleine, grijze letters weergegeven aanduiding achter de naam Nuon springen geen van beide duidelijk in het oog. Deze twee aanduidingen “advertentie” en het ontbreken van een nummer als bij de vergelijkingsresultaten zijn naar het oordeel van de Commissie onvoldoende om de verwarring weg te nemen die, gelet op het voorgaande, bij de gemiddelde consument kan ontstaan over het karakter van de bovenaan de vergelijkingsresultaten getoonde uiting. Deze op zichzelf wel onderscheidende elementen in de uiting wegen niet op tegen de verwarring die bij de bezoeker van de website kan ontstaan doordat onder de keuze “sorteer op laagste kosten” als eerste Nuon wordt genoemd en tussen de uiting van Nuon en het op voordelige volgorde geplaatste rijtje van concurrenten niet een zo duidelijke scheiding is aangebracht dat verwarring uitgesloten moet worden geacht. Voorts verschaft het mouse-over bericht met daarin uitleg over de advertentie evenmin de gewenste duidelijkheid, nu uit de uiting zelf niet blijkt dat dit bericht verschijnt bij het scrollen over de mededeling “advertentie”, zodat er niet van kan worden uitgegaan dat degene die kennis neemt van de uiting de moeite zal nemen om met zijn muis op het woord “advertentie” te gaan staan.
5.
Verweerders hebben aangevoerd dat internetgebruikers gewend zijn aan het verschijnen van advertenties bij zoekresultaten. In dit verband is door adverteerders een vergelijking gemaakt met de top-ads die boven de natuurlijke zoekresultaten (kunnen) verschijnen na het invoeren van een zoekopdracht op Google, en is erop gewezen dat dergelijke advertenties door de Commissie en het College van Beroep als voldoende herkenbaar als reclame zijn beoordeeld (dossier 2012/00085).
Deze vergelijking treft naar het oordeel van de Commissie geen doel. In het onderhavige geval is immers geen sprake van een zoeksite zoals Google, maar van een vergelijkingssite waarop de resultaten van objectieve vergelijkingen van energiepakketten worden getoond in een rangschikking die in de situatie van de betreffende bezoeker het meest gunstig is. De gemiddelde consument hoeft daarom niet bedacht te zijn op een uiting die door plaats en vormgeving deel lijkt uit te maken van een lijst met objectieve vergelijkingsresultaten, maar in werkelijkheid een reclame-uiting is.
6.
Gelet op het voorgaande is de Commissie van oordeel dat de bestreden uiting voor het publiek waarvoor deze bestemd is niet zonder moeite als reclame herkenbaar is, en om die reden niet voldoet aan het bepaalde in artikel 11.1 NRC. De Commissie acht voor deze overtreding van de NRC zowel Gaslicht.com als Nuon verantwoordelijk. In de uiting wordt een product van Nuon aangeprezen, wat Nuon tot verantwoordelijke adverteerder maakt. Artikel 11.1 NRC is echter niet alleen gericht tot adverteerders, maar ook tot aanbieders van advertentieruimte die de vormgeving en weergave van een uiting (mede) bepalen. Niet is gesteld of gebleken dat Gaslicht.com geen invloed heeft (gehad) op de onderhavige wijze van adverteren.
7.
Nu de bestreden uiting reeds wegens onvoldoende herkenbaarheid als reclame in strijd met de NRC wordt geacht, komt de Commissie niet meer toe aan de beoordeling of sprake is van misleidende en/of oneerlijke reclame.
8.
De Commissie ziet geen aanleiding om, zoals door klagers is verzocht, haar uitspraak door middel van een Alert onder de aandacht van een breed publiek te brengen.
Gelet op het voorgaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie acht de uiting in strijd met het bepaalde in artikel 11.1 NRC. Zij beveelt beide verweerders aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.