De bestreden reclame-uiting

Het betreft een televisiecommercial van Engie waarin een man achter een bedieningspaneel vertelt over zijn jongensdroom en dat hij er nu zelf één heeft. Vervolgens blijkt het te gaan om een grote kermisattractie die net in zijn achtertuin tussen andere woningen past. Op de vraag of zo’n ding niet heel veel energie verbruikt, antwoord de man: “Ja maar als ik het zelf opwek mag ik het ook zelf opmaken”. Hierbij is te zien hoe het gehele dak van de woning van de man is voorzien van zonnepanelen. Daarna wordt ook de mogelijkheid van delen met de buren genoemd. Vervolgens wordt door de voice-over onder meer gezegd: “Ga ook zelf aan de slag met energie. Met Engie. Op engie-energie.nl”. In beeld verschijnen daarbij onder meer de woorden “zonnepanelen”, “delen met de buren” en “duurzame bronnen”.

De klacht

Adverteerder maakt op humoristische wijze reclame door een man te laten zien die een eigen draaimolen laat werken via zonnepanelen. Dit is in werkelijkheid niet mogelijk. De man “zit gewoon op het vaste net”. Wat zijn zonnepanelen opleveren, levert hij aan het vaste net. En wat hij aan stroom verbruikt, neemt hij af van het vaste net. De reclame suggereert dat de baten-kosten op 0 zitten en dat de man verantwoord bezig is. Dit is eveneens onjuist. De kosten-baten is 1 want met de getoonde zonnepanelen kan men nooit een dergelijke kermisattractie van voldoende energie voorzien. Op het moment dat de attractie werkt, gebeurt dat op energie van het vaste net. Deze energie kan uit vervuilende bronnen afkomstig zijn. Verder wordt gesuggereerd dat men vervuilende hobby’s kan najagen als men zijn geweten sust met groene stroom. Adverteerder staat op plaats 23 van de 30 meest vervuilende energieleveranciers in Nederland. Klaagster vergelijkt adverteerder met een sigarettenmerk dat reclame maakt voor een ‘gezonde’ sigaret. Klaagster vindt de televisiecommercial misleidend.

Het verweer

Dit wordt als volgt samengevat. Adverteerder houdt zich in Nederland bezig met de levering van energie aan consumenten en andere kleinverbruikers. De commercial geeft een humoristisch bedoelde uitvergroting van de mogelijkheid om zelf duurzame energie op te wekken. Duidelijk blijkt dat geen echte situatie is nagebootst. Adverteerder wil met de commercial mensen enthousiast maken om zelf duurzame energie op te wekken en doet dit op een overdreven wijze. Of men daadwerkelijk een draaimolen kan laten werken via zonnepanelen op het dak van een woning is niet relevant. Daarbij miskent klaagster dat de door de panelen opgewekte stroom wordt verbruikt door de apparatuur en niet eerst aan het electriciteitsnetwerk wordt geleverd. Uitsluitend het surplus wordt aan het net teruggeleverd. Adverteerder verwijst naar de website van de Consumentenbond waar dit wordt uitgelegd. Indien meer stroom wordt verbruikt dan opgewekt, is sprake van teruglevering of afname van elektriciteit van het electriciteitsnetwerk. De stroom van dit netwerk kan van diverse bronnen afkomstig zijn. Adverteerder levert echter standaard groene (duurzame) stroom aan consumenten. Dat in Nederland één electriciteitsnetwerk bestaat waar alle fysieke stroom doorheen gaat, staat niet eraan in de weg dat men als klant ervoor kan kiezen om uitsluitend stroom van een specifiek bron af te nemen. Adverteerder verwijst naar diverse uitspraken van de Commissie. Het is juist dat adverteerder recentelijk door de Consumentenbond is benoemd als een minder groene energieleverancier, maar adverteerder herkent zich niet in het onderzoek. Het onderzoek doet geen recht aan de stappen die adverteerder in Nederland zet op het gebied van duurzame energie. Adverteerder doet aanzienlijke investeringen in duurzame energie en desinvesteert in fossiele energie. Wereldwijd is adverteerder de grootste opwekker van duurzame energie. In Nederland heeft adverteerder diverse grote zonneparken gerealiseerd en gaat verder met de bouw daarvan. Verder zijn met behulp van adverteerder al meer dan 16.000 daken van zonnepanelen voorzien. Adverteerder zet zich aldus aantoonbaar in voor verduurzaming. Dat zij in een ludieke commercial consumenten aanzet om te investeren in duurzame energie, kan daarom niet misleidend worden geacht.

Het oordeel van de voorzitter

1)  Niet in geschil is dat adverteerder op humoristisch bedoelde wijze de aandacht vestigt op de mogelijkheid om met behulp van zonnepanelen energie op te wekken. De beelden van een man met een grote kermisattractie in zijn achtertuin zijn ook onmiskenbaar absurdistisch en overdreven bedoeld. Naar het oordeel van de voorzitter dienen deze beelden daarom niet te letterlijk te worden genomen en in ieder geval niet zo te worden uitgelegd dat wordt geclaimd dat de gehele installatie op stroom werkt die met behulp van zonnepanelen op het dak van de man wordt opgewekt. De gemiddelde consument zal begrijpen dat deze beelden enkel zijn bedoeld om op een in het oog springende wijze de mogelijkheid van het zelf opwekken van stroom door middel van zonnepanelen, en het eventueel delen van deze stroom met anderen, onder de aandacht van het publiek te brengen. Nu de getoonde beelden duidelijk overdreven zijn en niet zijn bedoeld om een realistische situatie weer te geven, bestaat geen aanleiding voor feitelijke toetsing van de mogelijkheid een kermisattractie als de onderhavige uitsluitend te laten werken op stroom die met behulp van zonnepanelen is opgewekt.

2)  Voor zover klaagster stelt dat de man in de televisiecommercial stroom van het netwerk afneemt die uit milieubelastende bronnen afkomstig kan zijn, stelt adverteerder terecht dat volgens de vaste lijn van de beslissingen van de Reclame Code Commissie en het College van Beroep als algemeen bekend kan worden veronderstelt dat alle elektriciteit die in Nederland wordt opgewekt via één net aan de afnemers wordt geleverd. Dat neemt niet weg dat het voor de afnemers mogelijk wordt geacht te kiezen voor stroom die op een specifieke wijze is opgewekt of te kiezen voor een bepaalde categorie stroom, zoals ‘groene stroom’. Adverteerder stelt dat zij standaard ‘groene stroom’ levert. Dit sluit aan bij het thema van de televisiecommercial, nu stroom die is opgewekt door zonnepanelen als ‘groene stroom’ kan worden beschouwd. Van misleiding is ook verder geen sprake. Dat, zoals klaagster stelt, de stroom die wordt opgewekt door middel van zonnepanelen altijd eerst aan het electriciteitsnetwerk wordt geleverd in plaats van dat deze direct door de gebruiker kan worden benut, is door adverteerder gemotiveerd weersproken. Verder verwerpt de voorzitter de stelling van klaagster dat adverteerder oproept om vervuilende hobby’s na te jagen. Dit is duidelijk niet de boodschap of de strekking van de uiting. Dat adverteerder door de Consumentenbond op plaats 23 van de 30 van de meest vervuilende energieleveranciers in Nederland is geplaatst, doet voor de beoordeling van de klacht verder niet ter zake. Overigens heeft adverteerder uitvoerig toegelicht dat zij zich daadwerkelijk inzet voor duurzame energie via zonneparken en zonnepanelen. De voorzitter beslist op grond van het voorgaande als volgt.

De beslissing van de voorzitter

Gelet op het bovenstaande wijst de voorzitter de klacht af.