De bestreden uiting

Het betreft de door klager op 28 mei 2021 ontvangen brief van het RIVM met als onderwerp “uw uitnodiging voor een coronavaccinatie”, met als bijlage een folder met de kop “Informatie over de vaccinatie tegen corona”.

De klacht

Volgens klager is de uiting in strijd met de Nederlandse Reclame Code (NRC). De brief moet worden beschouwd als reclame, omdat het RIVM klager een gratis product/dienst aanbiedt. De uiting bevat geen objectieve voorlichting, maar een eenzijdige boodschap. Ook een niet-commer-ciële boodschap valt onder reclame. Bovendien heeft klager geen klantrelatie met het RIVM.

Het RIVM heeft in strijd met artikel 5 van de Code voor het gebruik van Postfilter (Code Postfilter 2021) gehandeld, omdat het RIVM de registratie van klager in het Postfilter niet heeft getoetst en klager in de uiting niet heeft gewezen op de mogelijkheid van opname in het Postfilter. Verder stelt klager dat het RIVM niet heeft voldaan aan de volgende artikelen van de Code Brievenbus Reclame, huissampling en direct response advertising (CBR):

artikel 2 CBR: de adresgegevens van het RIVM ontbreken op de brief;

artikel 4 CBR: er ontbreekt een eenvoudig geformuleerde samenvatting van de rechten en verplichtingen die aan de aanvaarding van het aanbod zijn verbonden;

artikel 7 sub b CBR: het RIVM vermeldt nergens of klager al dan niet verplicht is het product/de dienst te accepteren.

Het verweer

In zijn schriftelijke verweer, nader toegelicht ter zitting, stelt het RIVM – verkort en zakelijk weergegeven en voor zover van belang – dat de brief die een uitnodiging voor een coronavaccinatie geen reclame bevat of Direct Mail is in de zin van de NRC, Code Postfilter 2021 en/of CBR. De uitnodigingsbrief prijst geen product of denkbeeld aan.   

Het oordeel van de Commissie

In de klacht wordt gesteld dat het RIVM in en met de aan klager toegezonden uiting in strijd met de Code Postfilter 2021 en de CBR heeft gehandeld.

In de Code Postfilter 2021 is geregeld dat consumenten die geen reclame via Direct Mail willen ontvangen hun contactgegevens daarvoor kunnen inschrijven in het Postfilter en dat bedrijven die Direct Mail willen verzenden eerst het Postfilter moeten raadplegen. Onder Direct Mail wordt in deze code verstaan: ongevraagde, geadresseerde reclame die per post wordt toegestuurd en geen geïntegreerd deel uitmaakt van een ander medium. De CBR is, voor zover hier van belang, van toepassing op brievenbusreclame, waaronder wordt verstaan: elke reclame die, geadresseerd of ongeadresseerd, via brievenbus of postbus wordt verspreid en geen geïntegreerd deel uitmaakt van een ander medium.

Uit het voorgaande volgt dat de Code Postfilter 2021 en de CBR, waarop klager zich beroept, alleen van toepassing zijn indien sprake is van een uiting die als reclame kan worden aangemerkt. Krachtens de in de Code Postfilter 2021 opgenomen definitie en de algemene definitie van reclame in artikel 1 NRC moet daartoe sprake zijn van een openbare en/of systematische directe dan wel indirecte aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeelden door een adverteerder (…), waaronder mede wordt verstaan het vragen van diensten.

Met het RIVM is  de Commissie van oordeel dat de bestreden uiting niet aan de definitie van reclame voldoet. De uiting betreft een persoonlijk aan klager gerichte uitnodiging om een afspraak te maken voor een vaccinatie tegen corona, met daarbij een folder met feitelijke informatie over de coronavaccinatie. Zowel de uitnodiging als de folder is neutraal van toon, zonder aanprijzend element met betrekking tot de wenselijkheid van vaccinatie. In de brief wordt uitdrukkelijk gesteld “U kiest zelf of u de vaccinatie wilt.” Nu op grond van het voorgaande de klacht geen betrekking heeft op reclame, kan de klacht niet inhoudelijk worden beoordeeld. Daarom wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie acht klager niet-ontvankelijk in zijn klacht.