De bestreden reclame-uiting

Het betreft een abri-affiche van het Nederlands Visbureau. Daarop staat onder de aanhef (in hoofdletters) “hoe goed wil je het hebben?”, de foto van een bakje makreel met daaronder de tekst

(in hoofdletters):

#vetlekker      #vetbetaalbaar

#vetgezond    #vetduurzaam

makreel

vetgoed”.

Links onderaan de uiting staat:

“Een initiatief van het Nederlands Visbureau, mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie.” met daaronder bijbehorende logo’s.

Geheel onderaan de abri-affiche staat: “Ga voor meer makreelinspiratie naar visrecepten.nl” met daarnaast een QR-code.

De klacht

De klacht wordt als volgt samengevat.
 
De mededeling “#vetlekker”, “stelt”, althans impliceert dat makreel gezond is. Deze mededeling is een gezondheidsclaim in de zin van artikel 2 lid 5 van de EU Verordening 1924/2006 (hierna: de Claimsverordening). Zulke claims zijn op grond van art. 10 lid 1 van de Claimsverordening in beginsel verboden. In dit geval is niet voldaan aan de bijzondere voorwaarden voor gebruik van dergelijke claims, genoemd in hoofdstuk II van de Claimsverordening, en evenmin aan de vereiste goedkeuring door de Europese Commissie, aldus klager. Daarmee is de reclame-uiting in strijd met de Claimsverordening en daardoor in strijd met artikel 3 van de Reclamecode voor Voedingsmiddelen (RVV) 2019. Klager acht de uiting ook in strijd met artikel 8.2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).
 
Het verweer
 
Het verweer wordt als volgt samengevat. 
 
De van het Nederlands Visbureau afkomstige promotiecampagne met de titel ‘Makreel Vetgoed’ richt zich op vier zogenoemde USP’s, namelijk: #vetlekker, #vetbetaalbaar #vetgezond en #vetduurzaam.
In de bestreden uiting wordt gecommuniceerd dat het product makreel een goede keuze is, die een consument kan maken. Deze uiting spitst zich toe op een aantal positieve eigenschappen van makreel. Makreel is smakelijk, duurzaam gevangen, betaalbaar en gezond.
 
De klacht richt zich op de tekst #vetlekker, maar verondersteld mag worden dat klager eigenlijk doelt op de vermelding “#vetgezond”. In de klacht wordt herhaaldelijk verwezen naar “#vetlekker”, als zou dit een gezondheidsclaim betreffen, maar omdat “#vetlekker” duidt op vet smakelijk, lijkt de klacht ongegrond.
Voor wat betreft het woordgebruik ‘vet gezond’ merkt adverteerder het volgende op. De gemiddelde consument zal deze woordcombinatie niet zo letterlijk nemen en dus niet verwachten dat het enkel eten van makreel bijdraagt aan een gezonde levensstijl, ook als men verder ongezond leeft. Wel bestaat er volgens autoriteiten “effect” tussen “het eten van vette vis (makreel)” en “voedingsstoffen die een lichaam nodig heeft voor weerstand”, zo stelt  adverteerder.
 
Zo geeft de Gezondheidsraad, bij monde van het Voedingscentrum, het volgende voedingsadvies:
“Waarom is vette vis gezond?
De vetzuren in vis (omega 3-vetzuren) beschermen tegen hart- en vaatziekten. Het advies is
daarom om 1 keer per week vis te eten. Met name vette vis bevat veel gunstige vetzuren.
De goede stoffen in vis
Vis eten is vooral belangrijk vanwege de visvetzuren eicosapentaeenzuur (EPA) en
docosahexaeenzuur (DHA). De Gezondheidsraad adviseert volwassenen om per dag 200 milligram EPA en DHA binnen te krijgen. In 100 gram vette vis zit meer EPA en DHA dan 7 keer de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid. Meer dan 1 keer per week vette vis eten is niet nodig.
Uit onderzoek met supplementen blijkt dat visvetzuren de kans op hart- en vaatziekten verkleinen en een gunstig effect hebben op de bloeddruk. Daarnaast is de meeste vis (en schaal- en schelpdieren) rijk aan de belangrijke vitamine B12 en de mineralen jodium, fosfor en seleen. Het is ook een bron van vitamine B6. Vis bevat van nature eiwit en vet, twee stoffen die onmisbaar zijn voor je lichaam.”
Als bron voor het bovenstaande noemt adverteerder:  https://www.voedingscentrum.nll/service/vraag en antwoord/gezonde voeding en
voedingsstoffen/waarom-is-het-goed-om-vis-te-eten-aspx.
 
Verder wijst adverteerder op de lopende campagne van het Ministerie van VWS: 
“Fit op jouw manier”. Deze toont stappen in de richting van een gezonde leefstijl en daarbij staat de uitnodiging: “Wil je met jouw organisatie deze boodschap verder brengen?” Adverteerder wijst op twee in het verweer afgedrukte campagnematerialen waarin respectievelijk staat: “Eet wat vaker vis” en “Maak vandaag een vaste visdag”.  
 
Bovendien toont wetenschappelijk onderzoek, gepubliceerd in de laatste decennia, aan dat het wekelijks eten van vis, liefst vette vis, een belangrijke bijdrage levert aan een algehele gezonde levensstijl. Hierop baseert ook de Hartstichting haar advies. Adverteerder verwijst naar https://www.hartstichting.nl/gezond-leven/gezond-eten/vetten/vetten-in-vis.
 
Gelet op het bovenstaande is er naar de mening van adverteerder geen sprake van een (misleidende) gezondheidsclaim, maar wordt slechts recht gedaan aan de beweringen van autoriteiten.
 

Het oordeel van de Commissie

1.

De Commissie stelt voorop dat in deze procedure niet ter discussie staat dat, zoals adverteerder heeft aangevoerd, wetenschappelijk onderzoek, gepubliceerd in de laatste decennia, aantoont dat het wekelijks eten van vis, liefst vette vis, een belangrijke bijdrage levert aan een algehele gezonde levensstijl. In deze procedure gaat het (alleen) om de vraag of de betrokken reclame toelaatbaar is op grond van de Nederlandse Reclame Code.

2
De Commissie volgt klager niet in zijn stelling dat de mededeling “#vetlekker” een gezondheidsclaim is in de zin van Verordening (EG) nr. 1924/2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen (hierna: de Claimsverordening). De enkele mededeling “vetlekker” betreft namelijk niet “een claim die stelt, de indruk wekt of impliceert dat er een verband bestaat tussen een levensmiddelencategorie, een levensmiddel of een bestanddeel daarvan en de gezondheid”, als bedoeld in artikel 2 lid 2 sub 5 van de Claimsverordening.
In zoverre acht de Commissie de klacht ongegrond.
 
2.
Voor zover klager -zoals volgens het verweer verondersteld mag worden- bedoelt dat de bestreden uiting in strijd is met de Claimsverordening, omdat daarin over makreel ook wordt gesteld: “#vetgezond”, oordeelt de Commissie dat de aanduiding van makreel als “#vetgezond” wel een gezondheidsclaim als bedoeld in artikel 2 lid 2 sub 5 van de Claimsverordening is.  

De mededeling “#vetgezond” in relatie tot de in de uiting aangeprezen vissoort makreel is te beschouwen als een verwijzing naar algemene, niet-specifieke voordelen van makreel voor de algemene gezondheid. Op grond van artikel 10 lid 3 Claimsverordening is het gebruik van een dergelijke algemene claim alleen toegestaan indien deze claim vergezeld gaat van een specifieke gezondheidsclaim die voorkomt in de lijsten van toegestane claims als bedoeld in de artikelen 13 en 14 van de Claimsverordening. Dit betekent, eenvoudig gezegd, dat vis alleen als “#vetgezond” mag worden aangeprezen als duidelijk wordt gemaakt dankzij welke voedingsstoffen dit zo is én daarbij gebruik wordt gemaakt van een claim die voldoet aan de Europese regelgeving. Nu een dergelijke toegestane specifieke gezondheidsclaim in de uiting ontbreekt, is de uiting in strijd met de Claimsverordening en om die reden in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC. Door het gebruik van een niet-toegestane gezondheidsclaim is de uiting ook in strijd met artikel 3 lid 1 sub c RVV 2019.

3.

Nu de uiting reeds op grond van het voorgaande niet is toegelaten, kan buiten bespreking blijven of deze misleidend is als bedoeld in artikel 8.2 NRC.

4.

Gelet op het vorenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

Gelet op het oordeel onder 2 acht de Commissie de uiting in strijd met artikel 2 NRC en artikel 3 lid 1 sub c RVV 2019. Zij beveelt adverteerder aan om voortaan niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.
Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.