De bestreden reclame-uiting
Het betreft een advertentie in de Elsevier van 13 september 2014 met als titel: “Gegarandeerde opbrengst van zonnepanelen”. Hierin staat onder meer: “ Als het gaat om duurzaam, is er geen betere investering dan het installeren van zonnepanelen”. (…) “Minstens zo belangrijk is de financiële besparing die met zonnepanelen te realiseren is. Onderhoud is beperkt en dus zijn de kosten hoofdzakelijk de afschrijving op de aanschaf. Een aanschaf die nu extra voordeling is geworden, nu door nieuwe Europese regelgeving de BTW op de aanschaf volledig terug te vorderen is. De opgewekte energie wordt direct in het eigen huis gebruikt. Als er meer energie wordt opgewekt dan nodig is, stroomt die extra stroom terug naar het elektriciteitsnetwerk. Op jaarbasis wordt de elektriciteit die is teruggeleverd verrekend met de stroom die van de energiemaatschappij is afgenomen. Dan zijn zonnepanelen helemaal een lonende investering”. (…) “Zonnepanelen bieden een hoger rendement dan een spaarrekening. Gemiddeld is dat rendement zo’n 14% op jaarbasis en dat gedurende 25 jaar of langer. (…)”SunSure is de garantie dat het systeem ook werkelijk het aantal kilowatturen oplevert dat vooraf is berekend. Gedurende de terugverdientijd en zelfs de periode daarna, twintig jaar lang. Is de opbrengst lager dat voorspeld, dan ontvangt u met SunSure garantie het verschil terug”.
De klachten
Klacht 1
Aanbieders van zonnepanelen prijzen zonnepanelen – zonder enig voorbehoud – aan als een investering die zich binnen acht tot tien jaar terugverdient. Daarbij wordt niet vermeld dat dit slechts mogelijk is vanwege de thans (nog) geldende ‘salderingsregeling’, hetgeen volgens klager misleidend is. De salderingsregeling staat politiek ter discussie en zal nog tot 2020 in stand blijven, echter de regeling wordt in 2017 geëvalueerd en het is nog maar de vraag of de salderingsregeling gehandhaafd blijft, aldus klager. Er zal waarschijnlijk een overgangsregeling komen voor bestaande systemen, maar hoe die regeling eruit zal gaan zien is nog niet bekend. Om die reden is het volgens klager onzeker of zonnepanelen die men in 2014 installeert zichzelf nog wel kunnen terugverdienen.
Klacht 2
In de reclame-uiting claimt adverteerder dat zonnepanelen een hoger rendement bieden dan een spaarrekening. In de bestreden uiting staat dat het gemiddelde rendement 14% is op jaarbasis, gedurende 25 jaar of langer. Volgens klager is dit misleidend. Adverteerder claimt hiermee dat zonnepanelen – na de terugverdientijd – ten minste nog 15 jaar een financieel rendement van 14% opleveren. Klager acht een gemiddeld rendement van 14% op jaarbasis, 25 jaar of langer, uitgesloten nu de salderingsregeling politiek ter discussie staat. Bovendien gaat deze prognose voorbij aan het feit dat het rendement van zonnepanelen jaarlijks afneemt met 1 a 2% per jaar. Ook wordt volgens klager voorbij gegaan aan het feit dat de zonnepanelen niet onderhoudsvrij zijn. De zogenaamde ‘omvormer’ kost gemiddeld € 700,– en wordt voor 5 jaar gegarandeerd. In een ongunstig geval moet in 25 jaar vier maal een nieuwe omvormer worden aangeschaft hetgeen aanzienlijke kosten met zich brengt. Adverteerder presenteert zonnepanelen volgens klager als een beleggingsproduct. Derhalve had adverteerder volgens klager een disclaimer (‘de waarde van uw beleggingen kan fluctueren; in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst’) aan de uiting moeten toevoegen. Door dit na te laten heeft adverteerder de reclameregels voor beleggingsproducten geschonden, aldus klager.
Klacht 3
De titel van de bestreden uiting is: “Gegarandeerde opbrengst van zonnepanelen”. Met de ‘Sunsure’ garantie garandeert adverteerder dat de zonnepanelen minimaal 95% van de in de iQuote geschatte stroomproductie opleveren, gedurende de terugverdientijd en zelfs de periode daarna, 20 jaar lang. Adverteerder belooft een mindere stroomproductie dan verwacht te zullen ‘compenseren’, maar wat dat precies inhoudt wordt niet vermeld. Betaalt adverteerder over de gemiste kilowatturen de kale stroomprijs terug of de prijs inclusief energiebelasting en BTW? Dat is relevant omdat de werkelijke schade die de consument lijdt indien de zonnepanelen niet naar behoren werken de stroomprijs is, inclusief energiebelasting en BTW. De garantie stelt niets voor omdat adverteerder de garantie beperkt tot 95% van de beloofde opbrengst. Op basis van klimatologische gegevens van de laatste 40 jaar is de kans klein dat adverteerder op grond van deze garantie substantiële bedragen zal moeten compenseren.
Het verweer
Ten aanzien van klacht 1
Adverteerder heeft in de bestreden uiting de situatie geschetst zoals die thans geldt en ook zal blijven gelden tot ten minste 2020. Mochten er nadien wijzigingen volgen dan zal er waarschijnlijk een overgangsregeling komen voor bestaande gevallen. Tot die tijd zal het belastingvoordeel op zonnepanelen als gevolg van de salderingsregeling gehandhaafd blijven. Van misleiding is geen sprake nu thans nog onzeker is of en in welke mate bestaande gevallen geraakt zullen worden bij een eventuele versobering van de salderingsregeling na 2020.
Door gebruik te maken van zonnepanelen zal men besparen op energiekosten. Het kan daarom als een bespaarproduct worden aangemerkt. Variabelen als de ligging en locatie van de zonnepanelen, ontwikkeling in de energieprijs en/of hoogte van de rente, inflatie, etcetera, bepalen de hoogte van het rendement. Consumenten kunnen via de website van adverteerder terecht bij haar business partner, een gerenommeerde leverancier van zonnepanelen. Voordat de consument een bestelling kan plaatsen volgt er een (vrijblijvend) online advies op maat (‘íQuote’). Vervolgens vindt er een persoonlijk gesprek plaats tussen de consument en de leverancier, waarna de consument kan beslissen of hij een bestelling wil plaatsen. Klager stelt ten onrechte dat het rendement van de zonnepanelen jaarlijks afneemt met 1 a 2%. Volgens productinformatie die adverteerder van de fabrikant heeft ontvangen gaat het om niet meer dan 0,5%-0,68% per jaar hetgeen ook blijkt uit de productspecificaties die elke klant ontvangt. Het is niet juist dat de omvormer voor slechts 5 jaar wordt gegarandeerd, zoals klager stelt. De leverancier van de zonnepanelen maakt gebruik van kwalitatief goede omvormers en kan deze goedkoper leveren, waarbij wordt opgemerkt dat de prijzen van omvormers sterk aan het dalen zijn. De consument ontvangt hierop een garantie van 10 jaar. De levensduur van omvormers is tenminste 10-15 jaar. Van een gemiddelde consument die zonnepanelen aanschaft mag worden verwacht dat hij beseft dat rente, inflatie en energieprijzen voortdurend aan veranderingen onderhevig zijn. Adverteerder wijst de eerste (algemene) klacht van de hand nu dit om algemene, niet aan adverteerder gerelateerde klachten gaat.
Ten aanzien van klacht 2
In de bestreden uiting wordt volgens adverteerder geen beleggingsadvies gegeven nu zonnepanelen niet zijn aan te merken als beleggingsobjecten noch als financiële producten. Met zonnepanelen kan de consument de door hem opgewekte elektriciteit terug leveren op het netwerk en dit vervolgens salderen met toepassing van het toepasselijke fiscale regime. Adverteerder handhaaft haar stelling dat een aanschaf van zonnepanelen de consument meer rendement biedt dan een spaarrekening. Adverteerder erkent niet te weten hoe het belastingregime er in 2020 uitziet, maar het ligt voor de hand dat bestaande gevallen zoveel mogelijk zullen worden gecompenseerd. Adverteerder gaat uit van de actuele rente. Van een gemiddelde consument mag worden verwacht dat hij beseft dat spaarrente fluctueert. Het is een feit van algemene bekendheid, aldus klager dat subsidies en belastingvoordelen in de toekomst door het kabinet kunnen worden versoberd of worden ingetrokken, echter het voert volgens haar te ver om daar in de bestreden reclame-uiting een disclaimer voor in te bouwen. De waarde van de investering in zonnepanelen wordt beïnvloed door aanpassing van de saldering/fiscale wet- en regelgeving. Voorts wordt zij beïnvloed door onverwachte kosten, waarbij de grootste kosten worden gedekt door de door de leverancier verstrekte garanties. Bovendien geeft zij in het persoonlijke gesprek dat leverancier met alle potentiele klanten voert aan, dat er op enig moment een omvormerwissel moet plaatsvinden. Daarnaast wordt de waarde van de investering in zonnepanelen beïnvloed door een eventuele (sterke) prijsdaling van de energieprijs, echter daar hebben adverteerder noch de leverancier invloed op en dat ligt bovendien – gezien de trend van de energieprijzen – niet voor de hand. Tot slot wordt de waarde van de investering beïnvloed door een tegenvallende opbrengstvoorspelling, echter deze is afgedekt door de SunSure-garantie.
Ten aanzien van klacht 3
De SunSure-garantie is niet misleidend. De garantie omvat niet een 95% garantie op het gemiddeld aantal zonuren. De garantie bestaat eruit dat er 95% van de voor dat jaar voorspelde kWh opbrengst wordt gehaald, 20 jaar lang. De consument zal dus worden gecompenseerd voor eventueel gemiste opbrengst als de opbrengst in kWh lager is dan 95% van de voor dat jaar voorspelde waarde. De leverancier van de zonnepanelen biedt de consument deze garantie, adverteerder is daar geen partij bij. Elke berekening verschilt per klant. Als het zonnesysteem in enig jaar gedurende de eerste 20 jaar minder elektriciteit produceert dan 95% van wat er vooraf over dat jaar is berekend, dan krijgt de consument na dat betreffende jaar van de leverancier een compensatie van de gemiste productie terug (aantal gemiste kilowatt uren x de dan geldende energieprijs, vermeerderd met de energiebelasting en BTW). De energieprijs kan voor bestaande klanten nooit meer stijgen dan met 4% op jaarbasis. Bij de berekening wordt niet gemiddeld. Jaarlijks wordt gekeken of de minimale opbrengst in kilowatt uur is gehaald en wordt er direct gecompenseerd indien de stroomproductie tegenvalt.
Mondelinge behandeling
Adverteerder handhaaft haar standpunt en voert voorts nog aan dat ‘Sunsure’ garantie inhoudt dat de consument bij een verminderde stroomproductie tekorten aan het einde van elk jaar direct krijgt uitbetaald. Echter, in het geval de consument in het verleden een stroomvoorraad heeft opgebouwd ten opzichte van deze 95% wordt deze voorraad verrekend met een eventueel tekort in de jaren daarna. Maar de garantie bestaat hieruit dat de consument 20 jaar lang een gegarandeerde kWh opbrengst geniet van 95%.
Het oordeel van de Commissie
1. Klager maakt in de eerste plaats bezwaar tegen reclame voor zonnepanelen in het algemeen. De Commissie overweegt dat zij uitsluitend kan oordelen over de inhoud van concrete reclame-uitingen. Dit brengt mee dat een bezwaar tegen een niet nader omschreven reclame-uiting niet kan worden beoordeeld. Wel zal de Commissie hetgeen klager in dit verband stelt bij haar beoordeling betrekken voor zover deze stellingen ook betrekking hebben op de bestreden reclame-uiting van adverteerder. Dit betreft de passage in de uiting die betrekking heeft op het kunnen ”terugverdienen” van de aanschafkosten van de zonnepanelen. In de uiting staat hierover: “Die garantie is er gedurende twintig jaar. Dat is beduidend langer dan de periode die nodig is om de aanschaf van de zonnepanelen terug te verdienen”. In dit verband is van belang dat kopers van zonnepanelen een beroep kunnen doen op de zogenaamde salderingsregeling. Deze regeling houdt in dat de stroom die aan het elektriciteitsnet wordt terug geleverd, is vrijgesteld van energiebelasting en BTW. Mede dankzij de salderingsregeling zal de koper van zonnepanelen in staat zijn op termijn de aanschafkosten terug te verdienen. Klager stelt dat de consument dient te worden geïnformeerd over het feit dat deze regeling in de toekomst mogelijk zal komen te vervallen.
2. Niet in geschil is dat de ‘salderingsregeling’ in 2017 zal worden geëvalueerd en dat zij in ieder geval nog tot 2020 zal worden gehandhaafd. Vaststaat dat adverteerder in de bestreden uiting de situatie heeft geschetst zoals die thans geldt en ook zal blijven gelden tot ten minste 2020. De Commissie acht het – mede gelet op het huidige Europese energiebeleid niet onaannemelijk dat er – in het geval er na 2020 wijzigingen mochten komen met betrekking tot de ‘salderingsregeling’ – een overgangsregeling komt voor bestaande gevallen. Dat de consument die nu zonnepanelen aanschaft deze niet zal kunnen terugverdienen, acht de Commissie onder deze omstandigheden onvoldoende aannemelijk. Op grond van vorenstaande is de Commissie van oordeel dat klacht 1 geen doel treft.
3. Voorts maakt klager bezwaar tegen de uiting voor zover hierin geclaimd wordt dat zonnepanelen een hoger rendement bieden dan een spaarrekening, namelijk gemiddeld 14% op jaarbasis, gedurende 25 jaar of langer. Volgens klager presenteert adverteerder de zonnepanelen hierdoor bovendien als een beleggingsproduct zodat een disclaimer aan de uiting had moeten worden toegevoegd.
4. De Commissie is van oordeel dat zonnepanelen in de bestreden uiting niet worden gepresenteerd als een beleggingsproduct, maar als opwekker van energie. Dat in de bestreden uiting zowel de materiële als de immateriële voordelen van zonnepanelen worden belicht leidt niet tot het oordeel dat zonnepalen een beleggingsproduct zijn. Van een financieel product in de zin van de Wet op het Financieel Toezicht is geen sprake.
5. Adverteerder heeft volgens de Commissie voldoende aannemelijk gemaakt dat thans
– mede gelet op de lage rentestand – met zonnepanelen een hoger rendement valt te behalen dan met een spaarrekening. De claim dat met zonnepanelen een gemiddeld rendement van 14% op jaarbasis valt te behalen, gedurende 25 jaar of langer acht de Commissie echter wel misleidend. Adverteerder heeft niet, althans onvoldoende onderbouwd hoe ze aan een percentage van 14% komt. Bovendien zijn er – zoals adverteerder zelf ook al aangeeft – een aantal onzekere factoren, zoals onverwachte kosten aan het systeem, wisselingen van de energieprijs, eventuele aanpassing van de saldering/fiscale wetgeving in de toekomst. Het verweer van adverteerder dat de consument voordat de overeenkomst met betrekking tot de zonnepanelen wordt aangegaan een persoonlijk gesprek heeft met de leverancier van de zonnepanelen, waarin een exacte – op maat – berekening wordt gemaakt van het rendement acht de Commissie onvoldoende. Adverteerder heeft op grond van het voorgaande onvoldoende aannemelijk gemaakt
dat het gemiddelde rendement van zonnepanelen op jaarbasis zo’n 14% is, gedurende 25 jaar of langer. Om die reden is de Commissie van oordeel dat er geen juiste informatie is verstrekt over de resultaten die men van zonnepanelen mag verwachten als bedoeld onder b van artikel 8.2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Voorts is de Commissie van oordeel dat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen, dat hij anders niet had genomen. Om die reden is de uiting – voor zover wordt gesteld dat met zonnepanelen een gemiddeld rendement van 14% op jaarbasis valt te behalen, gedurende 25 jaar of langer – misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
6. Tot slot maakt klager bezwaar tegen de titel van de uiting die luidt: ‘Gegarandeerde opbrengst van zonnepanelen’. De ‘Sunsure’ garantie stelt volgens klager niets voor omdat adverteerder de garantie beperkt tot slechts 95% van de beloofde opbrengst. Bovendien heeft de consument slechts baat bij deze garantie indien – in het geval van een verminderde stroomproductie – de prijs inclusief energiebelasting en BTW wordt vergoed en niet slechts de ‘kale stroomprijs’.
7. De Commissie is van oordeel dat tijdens de mondelinge behandeling door adverteerder voldoende aannemelijk is gemaakt dat zij – in het geval de stroomproductie onverhoopt achterblijft – de stroomprijs inclusief energiebelasting en BTW vergoed tot 95% van de beloofde opbrengst, zodat de klacht op dit punt faalt. Dat de garantie – zoals klager stelt – weinig voorstelt maakt het oordeel van de Commissie niet anders. De inhoud van de garantie wordt in de uiting duidelijk omschreven, zodat deze niet misleidend voor de gemiddelde consument kan worden geacht.
De beslissing
De Commissie acht op grond van hetgeen onder 5 is overwogen de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.
De overige klachten worden afgewezen.