De bestreden uitingen
Het betreft een aantal mededelingen op de website van NHK: https://stichting-nhk.nl/,
De (tekst)onderdelen van de website waartegen de klacht is gericht, worden hierna, onder ‘de klacht’ nader gespecificeerd.
De klacht
De klacht wordt als volgt samengevat.
Op de site https://stichting-nhk.nl/ wordt misleidende informatie gegeven. Gesuggereerd wordt dat men duurzaam bezig is en geen overlast veroorzaakt voor de buurtbewoners indien men zich aan de richtlijnen van de NHK houdt. De Commissie heeft volgens klaagster al meermalen geoordeeld dat het stoken van hout niet milieuvriendelijk of duurzaam is. Het zorgt voor luchtvervuiling en gezondheidsproblemen voor omwonenden. Meer in het bijzonder brengt klaagster, onder verwijzing naar eerdere beslissingen van de Commissie, de volgende bezwaren naar voren.
1.
Op https://stichting-nhk.nl/de-erkenning/ staat:
“Steeds meer consumenten kiezen voor een houtgestookte haard, kachel of ketel in hun woning. Die brengt immers niet alleen gezelligheid, het is bovendien een goedkope en duurzame manier van verwarmen en kan energiekosten verlagen. Ondanks dat de markt voor duurzame energiesystemen groeit, heeft nog niet elke installateur de kennis om deze veilig aan te leggen. Om consumenten zekerheid te bieden dat een installateur over de juiste kunde beschikt, heeft de Nederlandse overheid de DE-erkenning (Duurzame Energie) in het leven geroepen.”
Door deze tekst kan de consument volgens klaagster ten onrechte denken dat een houtgestookte haard, kachel of ketel duurzame warmte levert. Op de site wordt niet uitgelegd waarom het gebruik van een houtkachel duurzaam zou zijn, ook niet door middel van de verwijzing naar de DE-erkenning. Deze DE-erkenning betreft een keurmerk voor vakkundig installeren.
2.
Op https://stichting-nhk.nl/stookopzeker/ staat een filmpje van de brandweer. Daarin wordt onjuiste informatie gegeven over “schoon stoken” aldus klaagster; schoon stoken bestaat namelijk niet, omdat er toxische stoffen vrijkomen. In bedoeld filmpje zegt de brandweer, aldus klaagster: “hoe u op een schone en veilige manier uw houtkachel aansteekt.”
3.
Op https://stichting-nhk.nlederland-onderschat-houtkachel-als-een-duurzame-hernieuwbare- energiebron” staat onder de titel “Nederland onderschat houtkachel als een duurzame hernieuwbare energiebron” onder meer:
“Hij benadrukt dat er een groot verschil is tussen houtstook in vuurkorven of open haarden en moderne (duurzame) houtkachels. ,,Die kun je niet met elkaar vergelijken. Het is onjuist om vuurkorven en open haarden als uitgangspunt te gebruiken voor het hele spectrum houtstook. Moderne houtkachels zijn hoogwaardige verbrandingstoestellen met een hoog rendement en een lage uitstoot en daardoor niet te vergelijken met oude stookgelegenheden. Sterker nog, de
kachels van nu leveren een belangrijke bijdrage in het landelijk streven om meer duurzame energie te gebruiken”.”
In dit artikel, meer in het bijzonder in de titel ervan, wordt ten onrechte gesuggereerd dat “houtstook hernieuwbare en duurzame energie is”, aldus klaagster.
4.
Op https://stichting-nhk.nl/stookopzeker/ staat een filmpje voorzien van de aanduiding:
“NHK-schoon en verantwoord stoken met de Zwitserse methode”. Schoon stoken is echter niet mogelijk en het geven van stooktips is misleidend, aldus klaagster. Gesuggereerd wordt dat als men zich houdt aan deze stooktips, het milieu niet wordt vervuild. In werkelijkheid komen bij het verbranden van hout altijd verontreinigende stoffen vrij. In dit verband wijst klaagster onder meer op de stoffen PM10 en PM2,5.
5.
Ten slotte wordt volgens klaagster het onjuiste advies gegeven dat het hout 15 – 20% vocht mag bevatten. Blijkens het “StAB kennisdocument houtrookoverlast particulieren”, september 2019, mag hout echter slechts tot 15% vocht bevatten.
Het verweer
NHK heeft -samengevat- onder meer het volgende naar voren gebracht.
In de klacht wordt voornamelijk aan verouderde content op de website www.stichting-nhk.nl gerefereerd. Intussen is deze website inhoudelijk vernieuwd.
De website stichting-nhk.nl toont onder meer een overzicht van producten voor lokale verwarming (niet zijnde centrale verwarming), werkend op de meest voorkomende brandstoffen zoals houtblokken, (bio)gas, pellets, bio ethanol en elektriciteit, waaronder houtkachels en houthaarden. De website, die voortdurend wordt aangepast naar aanleiding van nieuwe wetgeving, is vooral bedoeld voor nieuwe en aangesloten leden van de Stichting NHK, maar is voor iedereen toegankelijk. NHK verwijst ook naar de website www.beterstoken.nl, voor de actuele communicatie namens NHK richting de consument.
Van (een intentie tot) misleiding is geen sprake. Nergens wordt ten onrechte “duurzaamheid of hernieuwbaarheid” geclaimd en één van de activiteiten van NHK is een actief
participerende houding om uitvoering te geven aan de doelstellingen uit het Schone Lucht
Akkoord.
NHK reageert als volgt op de verschillende bezwaren.
1.
Vochtigheid hout
In het door klaagster genoemde StAB kennisdocument 2019 wordt ook uitgegaan van een vochtpercentage van 15-20%. Bij juist meten, is een percentage tussen de 15 en 20% prima en in veel gevallen conform de installatievoorschriften van de fabrikant.
2.
Duurzame Energie DE-label
Deze erkenning vloeit voort uit Directive RES2009/28 van het Europese Parlement. Het certificaat van de Module Biomassa van de geaccrediteerde Vakopleiding Installateur Haarden, Kachels en Rookkanalen geeft bedrijven aansluiting bij het kwaliteitsborgingsstelsel van de sector. De uitvoering daarvan valt niet onder verantwoordelijkheid van NHK.
De DE-certificering is in 2013 ingevoerd tijdens de uitvoering van de Europese Richtlijn RES 2009/28, die voorschrijft dat de lidstaten actief beleid moeten voeren op het verbeteren van de kwaliteit van installaties die onder de werkingssfeer van de hernieuwbare
energiedoelstellingen vallen. Tot op heden vallen toestellen op vaste hernieuwbare brandstoffen
(hout en pellets) onder deze werkingssfeer. Aanpassing van overheidsbeleid, namen en/of titels van deze certificerings- en erkenningsregeling, ligt buiten de macht van NHK.
3.
Tekstfragment: “Steeds meer consumenten….etc.”
Dit is waarschijnlijk een oud stukje uit de vorige versie van de website, aldus NHK. Overigens bestaat er wel degelijk een groot verschil tussen enerzijds een vuurkorf en openhaard en anderzijds houtkachels en -haarden (en pellettoestellen). Vuurkorven en openhaarden hoeven niet aan Europese of nationale normen te voldoen terwijl houtkachels, houthaarden en pellettoestellen
onderhevig zijn aan een EU typekeur alvorens ze in de EU verkocht mogen worden. Dit zijn keuringen betreffende onder meer veiligheid, emissies en rendement. Vanaf 01-01-2022 moeten nieuw verkochte toestellen daarnaast voldoen aan de Europese Ecodesign regeling. Bovendien is voor deze apparaten sinds 01-01-2018 het zogenaamde Ecolabel verplicht.
4.
Het gebruik van “schoon” bij het filmpje over de Zwitserse methode.
Er is geen sprake van “schoon” maar van “schoner”, aldus NHK. De Zwitserse methode is een betere methode om een houthaard of houtkachel aan te steken en dat wordt door NHK in dit filmpje getoond.
De repliek
Klaagster heeft haar standpunt nader toegelicht. Op die toelichting zal worden teruggekomen in het oordeel, voor zover dat voor de beoordeling van belang is.
De mondelinge toelichting
Klaagster heeft haar standpunt nader toegelicht. Op die toelichting zal worden teruggekomen in het oordeel, voor zover dat voor de beoordeling van belang is.
Het oordeel van de Commissie
1.
De Commissie stelt voorop dat zij haar oordeel zal beperken tot de uitingen die klaagster heeft genoemd in het online klachtenformulier en haar aanvullende bief van 2 december 2020, onder overlegging van afdrukken van de website https://stichting-nhk.nl/, waar de Commissie (en adverteerder) aldus kennis van heeft kunnen nemen. Bij repliek en ter zitting heeft klaagster de Commissie verzocht om ook de website www.beterstoken.nl en een volgens klaagster door NHK aangebrachte wijziging van “schoon” in “schoner” bij de klacht te betrekken, maar deze elementen zal de Commissie buiten beschouwing laten, reeds omdat door klaagster geen afdrukken zijn overgelegd van desbetreffende uitingen en die uitingen door klaagster ook niet tijdig in deze procedure aan de orde zijn gesteld.
2.
Met betrekking tot de verschillende bezwaren oordeelt de Commissie als volgt.
3.
Ad 1.
Volgens NHK betreft dit bezwaar “waarschijnlijk een oud stukje uit de vorige versie van de website”. Wat daarvan zij, NHK heeft niet, althans niet voldoende weersproken dat de betreffende tekst ten tijde van het indienen van de klacht op haar website stond, althans heeft gestaan.
Klaagster heeft onder verwijzing naar eerdere beslissingen van de Commissie bestreden dat een houtgestookte haard, kachel of ketel een “duurzame manier van verwarmen” is. Naar het oordeel van de Commissie is hier sprake van een absolute milieuclaim als bedoeld in (de toelichting bij) artikel 3 van de Milieu Reclame Code (MRC). Dit artikel luidt:
“Alle milieuclaims dienen aantoonbaar juist te zijn. De bewijslast rust op de adverteerder. Naarmate de milieuclaims absoluter zijn geformuleerd, worden zwaardere eisen gesteld aan het bewijsmateriaal”. In de toelichting bij artikel 3 MRC staat vervolgens onder meer: “Bij de huidige stand van de techniek is het moeilijk voorstelbaar dat van veel producten kan worden bewezen dat zij absoluut milieuonschadelijk zijn. Daarom is grote terughoudendheid met betrekking tot absolute claims op zijn plaats”.
Het lag op de weg van NHK om de juistheid van de absolute claim “duurzame manier van verwarmen” aan te tonen. Naar het oordeel van de Commissie is NHK hierin niet geslaagd. Wat dit betreft kan niet worden volstaan met de verwijzing naar en toelichting op de zogenoemde “DE-erkenning”, betreffende deskundigheid van installateurs, noch met de mededeling dat er wat betreft normen een groot verschil bestaat tussen een vuurkorf en openhaard enerzijds en houtkachels en -haarden (en pellettoestellen) anderzijds.
Gelet op het bovenstaande acht de Commissie de uiting op dit punt in strijd met artikel 3 MRC en daardoor tevens in strijd met artikel 2 MRC, op grond waarvan milieuclaims niet misleidend mogen zijn.
4.
Ad 2.
Volgens klaagster wordt in een filmpje van de brandweer gezegd: “Hoe u op een schone en veilige manier uw houtkachel aansteekt”. Klaagster heeft gesteld dat “schoon stoken” niet bestaat, omdat er toxische stoffen vrijkomen. De Commissie heeft echter niet kunnen vaststellen dat in de bestreden uiting ook de woorden “schoon stoken” voorkomen. Gelet hierop acht zij dit onderdeel van de klacht ongegrond.
5.
Ad 3.
De Commissie heeft zich naar aanleiding van een soortgelijke klacht al uitgesproken over deze uiting van NHK, namelijk op 20 mei 2021 in dossier 2021/00049. De Commissie achtte de aanduiding van een houtkachel als “duurzame hernieuwbare energiebron” in strijd met de artikelen 2 en 3 MRC, omdat de juistheid van deze absolute milieuclaim niet aannemelijk was gemaakt. De Commissie ziet geen aanleiding om in het onderhavige dossier anders te oordelen.
6.
Ad 4.
Klaagster heeft onweersproken meegedeeld dat NHK de woorden “schoon (…) stoken met de Zwitserse methode” na indiening van de onderhavige klacht heeft gewijzigd in “schoner (…) stoken met de Zwitserse methode”. Zoals reeds overwogen, zal de Commissie haar oordeel beperken tot die uitingen die klaagster heeft genoemd in het online klachtenformulier en haar aanvullende bief van 2 december 2020 en zij zal dus de woorden “schoon (…) stoken” beoordelen.
Klaagster heeft gemotiveerd weersproken dat schoon stoken mogelijk is. Zij heeft erop gewezen dat bij het verbranden van hout altijd verontreinigende stoffen vrij komen. Het lag daarom op de weg van NHK om de juistheid van deze absolute milieuclaim aan te tonen. Naar het oordeel van de Commissie is NHK hierin niet geslaagd en is de uiting in strijd met de artikelen 2 en 3 MRC.
Anders dan klaagster lijkt te veronderstellen is het geven van stooktips op zichzelf genomen niet in strijd met de Nederlandse Reclame Code (NRC), daaronder begrepen de MRC.
7.
Ad 5.
In het hiervoor onder Ad 4 bedoelde filmpje met de aanduiding: “NHK-schoon en verantwoord stoken met de Zwitserse methode” is onder het kopje “Wat is nodig” onder meer vermeld:
“Vochtmeter (vochtigheid tussen de 15 en 20%)”. Volgens klaagster zou het maximale vochtgehalte 15% moeten zijn. In dit verband heeft zij verwezen naar het StAB kennisdocument houtrookoverlast particulieren, september 2019. Bij verweer heeft NHK ook verwezen naar dit document en gesteld dat daarin wordt uitgegaan van een percentage tussen 15% en 20%, welk percentage in veel gevallen overeenstemt met de installatievoorschriften van de fabrikant, aldus NHK.
Geen van beide partijen heeft het bewuste document aan de Commissie overgelegd. Partijen verschillen kennelijk van mening over de interpretatie van dit document. Wat hiervan zij, in hetgeen door partijen naar voren is gebracht, ziet de Commissie geen, althans niet voldoende aanleiding om te oordelen dat de vermelding “vochtigheid tussen de 15 en 20%” in de hier bestreden uiting in strijd is met de Nederlandse Reclame Code.
8.
Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
Gelet op het oordeel onder 3, 5 en 6 is de Commissie van oordeel dat de artikelen 2 en 3 MRC zijn overtreden. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. Voor het overige wijst zij de klacht af.