De bestreden uitingen
Het betreft:
a.
Een uiting op https://beterstoken.nl/toestellen/hout. Daarin staat onder het kopje “FAQ’s” onder meer:
“Zijn houtkachels en houthaarden vervuilend?
Een houtkachel of houthaard kan heel schoon branden. Houd daarvoor de 4 pijlers aan. (…)”.
b.
Een uiting op https://beterstoken.nl/toestellen/pellets. Daarin staat onder het kopje “FAQ’s” onder meer:
“Zijn pelletkachels niet vervuilend?
Een goede pelletkachel kan heel schoon branden. Houd daarvoor de 4 pijlers aan. (…)”.
c.
Een uiting op https://beterstoken.nl/beter-stoken/stookalert/. Daarin staat onder meer:
“Veel stookplezier! Er zijn geen beperkende weersinvloeden te verwachten”.
d.
Een uiting op https://stichting-nhk.nl”. Daarin staat onder het kopje “nieuws” onder meer: “Nederland onderschat houtkachel als duurzame hernieuwbare energiebron”.
De klacht
Tegen de verschillende uitingen heeft klager de volgende bezwaren.
Ad a en b.
Het is niet waar dat je “heel schoon” kunt stoken. Klager verwijst hiertoe naar twee bij de klacht overgelegde screenshots van teksten op “https:ggdleefomgeving.nl” met de titels: “Gezondheidsklachten door houtrook” respectievelijk “Is een pelletkachel minder ongezond dan een houtkachel of open haard?”
Ad c.
Hier wordt verwezen naar een ondeugdelijke stookwijzer met een tekst die stoken bevordert, namelijk: “Veel stookplezier! Er zijn geen beperkende weersinvloeden te verwachten”. Volgens klager zijn “RIVM en stookwijzer.nu” gangbaar. Ter onderbouwing van zijn bezwaar verwijst hij naar het bij de klacht overgelegde screenshot van een uiting op www.stookwijzer.nu, waarin onder meer staat: “Stoken kan, maar houd rekening met de buren”.
Ad d.
Hier wordt onjuiste informatie verstrekt. Een boomstam moet soms 30 jaar groeien en wordt in enkele uren opgestookt. Dat lijkt klager niet heel duurzaam. Van hernieuwbaarheid is sprake, als 1x per 30 jaar zou worden gestookt, aldus klager.
Het verweer
Het verweer wordt als volgt samengevat.
Vooropgesteld wordt dat de website www.beterstoken.nl van NHK een “informatie website” voor de consument is. De NHK is een brancheorganisatie voor detaillisten en fabrikanten van lokale verwarmingstoestellen. Het werkveld van de NHK heeft betrekking op toestellen voor lokale verwarming met diverse brandstoffen, waaronder elektriciteit, haardhout en houtpellets, die allemaal onderworpen zijn aan Europese wetgeving (typekeuring en Ecodesign en Ecolabelling) en Nederlandse wetgeving (Bouwbesluit en NEN normen).
Verweerster reageert als volgt op klagers stellingen over (i) “heel schoon” stoken en (ii) ondeugdelijke stookwijzer”.
Ad i.
De website www.beterstoken.nl betreft uitsluitend haarden en kachels, zijnde ‘apparaten’. In EU wetgeving is harmonisatie van de toelating van apparaten voor de lidstaten geregeld. Met andere woorden, ieder apparaat moet in Europa aan eisen voldoen ten aanzien van veiligheid, rendement en emissies. Dit betekent dat ieder apparaat een zogenaamde CE keuring door een Notified Body moet ondergaan. Bovendien hebben de NHK leden in het Brancheconvenant Groen Stoken afgesproken dat vanaf 01-01-2020 uitsluitend nog hout- en pelletgestookte haarden zullen worden verkocht en geïnstalleerd, die aan de strengere Ecodesignnormen voldoen die per 01-01-2022 kracht van wet zullen krijgen.
Op de website wordt duidelijk uitgelegd dat een houtkachel of houthaard heel schoon kan branden mits men zich aan de 4 pijlers houdt, waaronder het aanschaffen van een toestel dat voldoet aan Ecodesign. Verder zijn een vakkundige installatie, het gebruik van goede/juiste brandstof en een opgeleide stoker van belang. Op de website wordt duidelijk afstand genomen van ouderwetse openstookplaatsen ofwel openhaarden, dus niet zijnde apparaten. Zo is onder meer vermeld: “(…) Een ‘openhaard’ is een open stookplaats, veelal gemetseld zonder enige ingebouwde techniek. Het rendement van een ‘openhaard’ is heel laag en de emissies zijn hoog. Openhaarden passen ook niet meer in onze moderne woningen met mechanische ventilatie, open keukens of warmteterugwinning. De NHK leden leveren en bouwen ook geen ‘openhaarden’ meer vanwege al deze nadelen. (…)”.
De door klager genoemde GGD website gooit alles op een hoop en heeft het over
“openhaard, vuurkorf en houtkachel”. Een openhaard en vuurkorf betreffen open verbranding, zonder enige techniek, keuring of norm en zijn daardoor zeer vervuilend en onvergelijkbaar met een Ecodesign toestel. Houtkachel en houthaarden zijn toestellen met een geregelde
verbrandingstechniek, die aan strenge normen moeten voldoen. Zij verbranden de brandstof op een zeer hoge temperatuur en zijn uitgerust met naverbrandingstechniek en regeltechniek. Deze toestellen zijn weliswaar niet emissievrij, hetgeen ook nergens wordt beweerd, maar wel heel veel schoner dan open verbranding zoals in een vuurkorf of openhaard, aldus verweerder.
Ten slotte wijst verweerster via twee in het verweer opgenomen tabellen naar de “Verwachte ontwikkeling van het aantal kachels en haarden tot 2030” respectievelijk “Verwachte ontwikkelingen in de totale uitstoot van 2018 naar 2030”. Verweerster concludeert dat vrijwel alle emissies met gemiddeld 40% teruglopen en zegt te streven naar aangescherpt beleid ten
aanzien van de vakkundige installatie van toestellen en een jaarlijkse onderhoudsplicht. Daarmee
kunnen de emissies verder worden verlaagd tot 75%, aldus verweerder.
Ad ii.
De NHK heeft sinds 2015 een stookwijzer. Deze is gekoppeld aan de weersverwachting zoals
voorspeld door Buienradar en kijkt vooral naar windsnelheid en luchtvochtigheid (bij weinig wind en
bijvoorbeeld mist is het beter niet te stoken). Onduidelijk is waarom deze stookwijzer ondeugdelijk zou zijn. Recent is er een stookwijzer bijgekomen, namelijk die van het RIVM in samenwerking met het KNMI. Deze bevindt zich nog in een testfase en is veel minder nauwkeurig dan de stookwijzer van de NHK, aldus verweerder.
Verder duidt de tekst “Veel stookplezier!” er slechts op dat er geen advies wordt gegeven om niet te stoken. Bovendien is er geen verbod om mensen iets prettigs toe te wensen.
Het oordeel van de Commissie
1.
Verweerster heeft bij verweer aangevoerd, dat de website www.beterstoken.nl van NHK een “informatie website” voor de consument is. Voor zover zij daarmee bedoelt dat de bestreden uitingen (a, b en c) op deze website geen reclame zijn in de zin van artikel 1 NRC, overweegt de Commissie het volgende. Naar haar oordeel hebben deze uitingen een wervend karakter voor stoken met houtkachels, houthaarden en/of pelletkachels. Zo wordt in de uitingen a en b over toestellen die voldoen aan Ecodesign bijvoorbeeld gesteld: “(…) er is nu al een ruime keus aan toestellen. Kijk hier voor een compleet overzicht” en wordt de lezer in uiting c: “Veel stookplezier!” toegewenst.
Gelet op het bovenstaande moeten de uitingen a tot en met c worden aangemerkt als reclame-uitingen als bedoeld in artikel 1 NRC.
Met betrekking tot de verschillende bezwaren overweegt de Commissie het volgende.
2.
Ad a en b
De mededelingen “Een houtkachel of houthaard kan heel schoon branden” en “Een goede pelletkachel kan heel schoon branden” moeten worden aangemerkt als absolute milieuclaims als bedoeld in de toelichting bij artikel 3 van de Milieu Reclame Code (MRC). In dit verband wijst de voorzitter op artikel 3 MRC. Daarin staat:
“Alle milieuclaims dienen aantoonbaar juist te zijn. De bewijslast rust op de adverteerder. Naarmate de milieuclaims absoluter zijn geformuleerd, worden zwaardere eisen gesteld aan het bewijsmateriaal”. In de toelichting bij artikel 3 MRC staat vervolgens onder meer: “Bij de huidige stand van de techniek is het moeilijk voorstelbaar dat van veel producten kan worden bewezen dat zij absoluut milieuonschadelijk zijn. Daarom is grote terughoudendheid met betrekking tot absolute claims op zijn plaats”.
Het lag op de weg van verweerster om de juistheid van deze claims aan te tonen. Naar het oordeel van de Commissie is verweerster hierin niet geslaagd. Zij heeft ter toelichting van deze claims gewezen op de in de betreffende uitingen vermelde “4 pijlers” die volgens haar voor “heel schoon branden” in acht moeten worden genomen, zoals een toestel dat voldoet aan “Ecodesign” en goed haardhout. Verweerster heeft echter ook meegedeeld dat de door haar bedoelde toestellen niet emissievrij zijn, maar “heel veel schoner dan” open verbranding zoals in een vuurkorf of openhaard. Nu er kennelijk hoe dan ook sprake is van een zekere emissie, acht de Commissie de zinsnede “kan heel schoon branden” in elk van de bestreden uitingen te absoluut. ‘Heel schoon’ veronderstelt immers dat verbranding geen vervuiling met zich meebrengt. In zoverre acht zij deze uitingen in strijd met artikel 2 MRC (op grond waarvan milieuclaims niet misleidend mogen zijn) en met artikel 3 MRC (op grond waarvan milieuclaims aantoonbaar juist dienen te zijn).
3.
In uiting c wordt over het “NHK Stookalert” onder meer gezegd: “Het is vooral bedoeld om u als stoker alert te maken op mogelijk beperkende omstandigheden, zoals mist of windstil weer” en “Let op, dit stookalert kan afwijken van het stookalert van RIVM (sinds 1 november 2019 actief). De weerkundige parameters achter het stookalert van de NHK zijn anders ingesteld en vooral gericht op windsnelheid en luchtvochtigheid. Onderzocht wordt hoe deze stookalerts op elkaar kunnen worden afgestemd, zodat bij een RIVM stookalert ook op deze pagina een melding verschijnt”.
In hetgeen klager ter onderbouwing van zijn klacht heeft aangevoerd, ziet de Commissie geen aanleiding om te oordelen dat de uiting, door het feit dat of de wijze waarop verweerster daarin op de NHK Stookalert wijst, in strijd is met de Nederlandse Reclame Code. Ook de mededeling “Veel stookplezier!” acht zij in dit kader niet ontoelaatbaar.
4.
Verweerster heeft niet gereageerd op klagers bezwaar tegen uiting d, waarin hij gemotiveerd heeft bestreden dat de aanduiding van een houtkachel als “duurzame hernieuwbare energiebron” juist is. Ook dit onderdeel van de klacht is gericht tegen een absolute milieuclaim als bedoeld in de toelichting bij artikel 3 MRC. Het had op de weg van verweerster gelegen om de juistheid van deze bewering aannemelijk te maken. Nu verweerster dit niet heeft gedaan, acht de Commissie de uiting in strijd met de artikelen 2 en 3 MRC.
5.
Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
Gelet op het oordeel onder 2 acht de Commissie de uitingen a en b in strijd met de artikelen 2 en 3 MRC.
Gelet op het oordeel onder 4 acht de Commissie uiting d in strijd met de artikelen 2 en 3 MRC.
Zij beveelt verweerster aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. Voor het overige wijst zij de klacht af.