De bestreden reclame-uiting

Het betreft een uiting van adverteerder op de website: https://bureauverduurzamen.nl/vloerisolatie.

Daarin staat onder meer:

“Vloerisolatie

 Vloerisolatie is een extra laag isolatie die onder uw vloer wordt aangebracht. In de meeste
gevallen gaat het hier om opgespoten isolatieschuim of Tonzon.”
en
“Welke materialen zijn er mogelijk?
Er zijn verschillende materialen voor het isoleren van vloeren op de markt. Vaak is vloerisolatie  
 met schuim de beste oplossing, naast de thermokussens. Door te isoleren met milieuvriendelijke
 schuim weet u namelijk zeker dat alle kleine kiertjes onder uw vloer netjes gedicht worden.  
 Isoleren met milieuvriendelijke schuim
Door de onderzijde van uw vloer te laten voorzien van Isofekt®Premium Green isolatieschuim,
wordt de woning luchtdicht en thermische afgescheiden van de kruipruimte. Hierdoor heeft
koude en vochtige lucht in de kruipruimte en/of radon uit de bodem geen kans meer de
woning in te trekken en stijgt uw wooncomfort. Dit schuim bevat geen schadelijke gassen zoals
(H)CFK’s of HFK’s. (…)

Onze adviseurs zijn productonafhankelijk en denken graag met u mee om te kijken welk materiaal bij uw woning past. Door telefonisch advies aan te vragen neemt u samen met de adviseur de situatie door en krijgt u de beste oplossing.

Isoleren met Thermokussen (TonZon)
Met de techniek van TonZon, als het ware een flexibele thermosfles, kan er met minder ruimteverlies een hoge isolatiewaarde bereikt worden. Vloeren met Tonzon isolatie warmen snel op en koelen veel langzamer af dan een niet geïsoleerde vloer. Thermokussens kunnen goed tegen vocht en hebben geen last van schimmel. Door de onderzijde van uw vloer te laten voorzien van Tonzon isolatie, wordt de vloer afgesloten van de kruipruimte.”
Hieronder staat een button met de tekst: “Vrijblijvend Advies Aanvragen”.

Samenvatting van de klacht

Met inachtneming van de mondelinge toelichting van klaagster ter zitting, bevat de klacht de volgende drie onderdelen 1 tot en met 3, waarvan onderdeel 1 -na bespreking daarvan ter zitting- door klaagster is ingetrokken (zoals hierna onder “De mondelinge behandeling” is beschreven).  

1.

Klaagster maakt bezwaar tegen het ongevraagd gebruik van haar merknamen ‘Tonzon’ en ‘Thermokussen’. Dit gebruik geschiedt, aldus klaagster, om onafhankelijkheid te veinzen.  

Na het klikken op de button “Vrijblijvend Advies Aanvragen” krijgt men geen vrijblijvend advies over Tonzon isolatie, maar volgt een invulformulier. Na gebruikmaking hiervan krijgt men telefonisch advies van adviseurs die zogenaamd productonafhankelijk zijn, zo stelt klaagster.
Adverteerder zet Tonzon en Thermokussen naast gespoten isolatieschuim (lees PUR-schuim), zonder de producten tegen elkaar af te zetten. Tonzon staat bekend als duurzaam, milieuvriendelijk en innovatief, aldus klaagster. De claim van adverteerder dat het zou gaan om ‘Isoleren met milieuvriendelijke schuim’ (waarover ook klachtonderdeel 2) is vals en impliceert dat het om vergelijkbare producten gaat. De gemiddelde consument zal primair beide isolatieopties als acceptabel beoordelen, ook waar het gaat om duurzaamheid of milieubelasting.

2.

Waar Isofekt®Premium Green isolatieschuim wordt aangeduid als “milieuvriendelijk”, is de uiting in strijd met artikel 2 van de Milieu Reclame Code (hierna: MRC). Klaagster voert hiertoe het volgende aan.
Adverteerder noemt alleen het ontbreken van twee gassen, maar wijst niet op de wel aanwezige andere gevaarlijke stoffen. Isofect is een PUR-schuim en niet is vermeld dat er isocyanaten en  andere kwalijke (vluchtige) stoffen vrij kunnen komen, zoals katalysatoren, vlamvertragers, amine
en andere additieven, waarvan sommige als ZZS, pZZS of CRM stoffen worden beschouwd. Klaagster verwijst via een link naar https://rvszoeksysteemrivm.nl/ZZSlijst/PotentieleZZSlijst.
Het Bouwbesluit schrijft dan ook voor dat bewoners tot minimaal twee uur na de werkzaamheden niet in de woning mogen verblijven, dat een optimale afzuiging/ventilatie aanwezig is en dat werknemers beschermende kleding dragen.
Volgens recent NIBE-onderzoek is het spuiten van schuim extreem milieubelastend. NIBE deelt het in milieuklasse 7B in en noemt het milieutechnisch een onaanvaardbare keuze. In dit verband verwijst klaagster naar de bijlagen 2 respectievelijk 3 bij de klacht. Omdat het PUR-schuim overal aan vast kleeft, aldus klaagster, is het alleen tegen hoge kosten te scheiden van de andere materialen en is het vooralsnog niet recyclebaar. PUR-schuim verwordt uiteindelijk tot chemisch afval en past niet in het concept van een circulaire economie, zo stelt klaagster.

3.

Dat bewoners volgens het Bouwbesluit tot minimaal twee uur na de werkzaamheden niet in de woning mogen verblijven, is zeer relevante informatie, maar wordt niet gecommuniceerd, noch op de website, noch tijdens het telefonisch adviesgesprek. In dit verband verwijst klaagster naar de als bijlage 5 bij de klacht overgelegde e-mail.

Samenvatting van het verweer

 Adverteerder heeft uitvoerig op de klacht gereageerd. Daarbij is, met betrekking tot de 3 verschillende klachtonderdelen, onder meer het volgende meegedeeld.
 
Ad 1.
Door de grote merkbekendheid van Tonzon is er sprake van merkverwatering; in de spreektaal gaat men soortgelijke producten, in dit geval isolatie folie, ook met dat merk aanduiden. Overigens biedt adverteerder, door middel van haar installateurs c.q. partners, ook het product Tonzon aan als mogelijkheid voor het isoleren van de vloer. De installateurs kopen het product Tonzon bij Tonzon en brengen het bij de klanten aan.  
Het vermelden van Tonzon in de bestreden uiting heeft geen toegevoegde waarde, behalve dat de klant dit associeert met isolatie folie. Verder heeft adverteerder weinig baat bij de vermelding van Tonzon, omdat het verkeer op de betreffende pagina en de opdrachten die hieruit voortkomen nihil zijn, aldus adverteerder. Om discussie te voorkomen, zal zij het woord Tonzon voorlopig niet op haar website gebruiken.
 
Ad 2.
De mededeling: “Dit schuim bevat geen schadelijke gassen zoals (H)CFK’s of HFK’s”
heeft mogelijk de indruk gewekt dat het schuim geen schadelijke gassen bevat. Deze zin was onjuist en is verwijderd. Er had moeten staan: “Dit schuim bevat niet de schadelijke gassen (H)CFK’s of HFK.”
 
In de bestreden uiting stond: “Isoleren met milieuvriendelijke schuim”.
Het vroegere PUR-schuim was gebaseerd op sterke concentraties schadelijke gassen (H)CFK’s of HFK. Inmiddels heeft dit schuim een aantal innovaties doorgemaakt. Zo is er geen sprake van blaasmiddel op basis van HFK, maar worden HFO gassen gebruikt. Het gaat om een gecertificeerd product volgens Insula; verwezen wordt naar bijlage 9 bij het verweer. PUR-schuim met HFO is een milieuvriendelijkere keuze dan PUR-schuim met (H)CFK’s of HFK.
Op de website van Milieucentraal (bijlage 10 bij het verweer) wordt gespoten PUR-schuim met HFO, volgens het in de klacht genoemde NIBE niet gezien als afrader. Het klopt dat PUR-schuim gemiddeld gezien minder milieuvriendelijk is dan de thermoskussens van Tonzon. Inmiddels heeft adverteerder de mededeling “isoleren met milieuvriendelijke schuim” voorlopig verwijderd.
 
In het klachtenformulier stelt klaagster onder meer:
“In de milieuclassificatie van NIBE is purschuim gespoten met HFO ingedeeld in klasse 7B en wordt het milieutechnisch een onaanvaardbare keuze genoemd. Bij het aanbrengen van 1 m2 Isofekt Premium Green isolatieschuim komt 22,6 kg CO2 equivalenten vrij. Het duurt circa tien jaar voordat deze klimaatschade is gecompenseerd (…)”.
Hoe dan ook, PUR-schuim met HFO is goed voor het milieu, aldus klaagster, en na 10 jaar is de klimaatschade gecompenseerd en gaat het milieu er op vooruit. Dit kan men als milieuvriendelijk bestempelen.
 
In het klachtenformulier stelt klaagster ook:  
“Omdat het overal aan vastplakt, is het bovendien geen circulaire oplossing. (…)”
Volgens een post van Peter Andela (bijlage 7 bij het verweer) is recent aangetoond dat
-met het juiste systeem- geslotencellig PUR-schuim herbruikbaar is. In dit verband verwijst adverteerder ook naar de website pluimers.nl (bijlage 8 bij het verweer).
 
Ad 3.
Bij het aanbrengen van het materiaal wordt meegedeeld dat bewoners niet in de ruimte aanwezig mogen zijn, om contact met eventuele gassen te voorkomen. Dit wordt met de klant besproken, onder andere tijdens de inspectie en vóór aanvang van de werkzaamheden.
In bijlage 5 bij de klacht staat een verslag van een beller, maar in haar systeem heeft adverteerder geen gegevens gevonden van de betreffende afzender. Zij zou graag weten wie deze beller is, zodat intern onderzoek kan worden gedaan naar het bewuste telefoongesprek.
 
Tot slot wijst adverteerder op het volgende.
Zij bestaat iets langer dan een jaar en heeft als start-up ongetwijfeld aspecten die voor verbetering vatbaar zijn. Adverteerder zal Tonzon voorlopig niet meer op haar website noemen als product voor het isoleren van de vloer. Daarnaast zal zij, waar nodig, de website aanpassen aan de NRC, daaronder begrepen de MRC. Van de Commissie verneemt adverteerder graag of zij op haar website de vermeldingen “Tonzon” en “milieuvriendelijk” mag gebruiken.
 

De repliek en dupliek

 
Partijen hebben hun standpunten nader toegelicht. Op die toelichting zal worden teruggekomen in het oordeel.  
 

De mondelinge behandeling

 
Partijen hebben hun standpunten mondeling toegelicht.
Daarbij heeft adverteerder, voor wat betreft klachtonderdeel 1, desgevraagd aan de voorzitter van de Commissie meegedeeld dat zij bereid is om de naam Tonzon niet meer op haar website te gebruiken, dit overeenkomstig de wens van klaagster. Vervolgens heeft klaagster desgevraagd aan de voorzitter meegedeeld dat zij hierin aanleiding ziet klachtonderdeel 1 in te trekken, waarna de voorzitter heeft vastgesteld dat dit onderdeel is ingetrokken. 
Op de toelichting van partijen wat betreft de klachtonderdelen 2 en 3 zal worden teruggekomen in het oordeel.
 

Het oordeel van de Commissie

1.

De Commissie stelt allereerst vast dat, nu klaagster klachtonderdeel 1 ter zitting heeft ingetrokken, ter beoordeling van de Commissie de klachtonderdelen 2 en 3 resteren. Met betrekking tot deze klachtonderdelen oordeelt de Commissie als volgt.

2.

Ad 2.

In de bestreden reclame-uiting wordt Isofekt®Premium Green isolatieschuim aangemerkt als “milieuvriendelijke schuim”. Hierdoor moet de reclame-uiting worden aangemerkt als een milieuclaim als bedoeld in artikel 1 MRC en is de MRC daarop van toepassing. Artikel 3 MRC luidt:
“Alle milieuclaims dienen aantoonbaar juist te zijn. De bewijslast rust op de adverteerder. Naarmate de milieuclaims absoluter zijn geformuleerd, worden zwaardere eisen gesteld aan het bewijsmateriaal.”

In de toelichting bij artikel 3 MRC staat onder meer:

“Absolute claims zullen (…) zeer zwaar bewijsmateriaal vereisen. Bij de huidige stand van de techniek is het moeilijk voorstelbaar dat van veel producten kan worden bewezen dat zij absoluut milieuonschadelijk zijn. Daarom is grote terughoudendheid met betrekking tot absolute claims op zijn plaats. Hierbij dient men zich te realiseren dat woorden als: “milieuvriendelijk”, “schoon”, “groen”, “goed voor het milieu”, die zonder nadere nuancering worden gebruikt, door het publiek snel als absolute claims worden begrepen.”

In het onderhavige geval is sprake van een absolute milieuclaim. Klaagster heeft de juistheid daarvan gemotiveerd bestreden, onder meer door te stellen dat bij het gebruik van het bewuste isolatieschuim isocyanaten en andere kwalijke (vluchtige) stoffen vrij kunnen komen, zoals katalysatoren, vlamvertragers, amine en andere additieven. Ook heeft klaagster -onder verwijzing naar bijlagen bij de klacht- meegedeeld dat volgens recent onderzoek van NIBE (Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie) het spuiten van schuim extreem milieubelastend is en door NIBE milieutechnisch een onaanvaardbare keuze wordt genoemd.

Het lag op de weg van adverteerder om de juistheid van de claim “milieuvriendelijke schuim” aan te tonen, maar daarin is adverteerder niet geslaagd. In reactie op dit klachtonderdeel heeft zij onder meer meegedeeld dat het vroegere PUR-schuim was gebaseerd op sterke concentraties schadelijke gassen (H)CKF’s of HFK, maar dat inmiddels HFO gassen worden gebruikt, in plaats van blaasmiddel op basis van HFK. PUR-schuim met HFO is een “milieuvriendelijkere” keuze dan purschuim met (H)CFK’S of HFK, zo heeft adverteerder aangevoerd. In dit verband heeft zij verwezen naar de website van Milieucentraal, waarvan bij het verweer -als bijlage 10- afdrukken zijn overgelegd en heeft zij gesteld dat gespoten PUR-schuim met HFO, volgens NIBE niet als “afrader” wordt gezien.
 
De Commissie heeft kennis genomen van voornoemde bijlage 10 met de aanhef “Isolatiematerialen kiezen” en met als onderdeel: “Milieuvergelijking isolatiematerialen”. Zij stelt vast dat “gespoten PUR-schuim met HFO” in deze “Milieuvergelijking”, meer in het bijzonder in de zogenoemde “voorkeursvolgorde voor het milieu”, “gebaseerd op de milieuclassificaties van NIBE”, inderdaad niet als “afrader” wordt aangeduid, maar wel als “minder dan gemiddeld”, terwijl bijvoorbeeld “thermokussens” als “beter dan gemiddeld” en “PUR-schuim” als “gemiddeld” worden aangeduid. Even verderop staat onder het kopje “Afraders isolatiemateriaal” bovendien: “De klimaatbelasting van PUR-vloerisolatie met HFO’s is veel lager dan met HFK’s, maar belast het milieu toch meer dan de meeste andere isolatiematerialen”.  
Dat PUR-vloerisolatie met HFO’s het milieu minder belast dan PUR-vloerisolatie met HFK’s, betekent echter nog niet dat de term “milieuvriendelijk” gerechtvaardigd is. Nu adverteerder de juistheid van de absolute milieuclaim “milieuvriendelijke schuim” ook niet anderszins heeft aangetoond, acht de Commissie de besteden uiting in strijd met artikel 3 MRC.
 
3.

Ad 3.
Klaagster heeft gesteld dat door adverteerder niet wordt gecommuniceerd dat bewoners volgens het Bouwbesluit tot minimaal twee uur na de werkzaamheden niet in de woning mogen verblijven, noch op de website, noch tijdens het telefonisch adviesgesprek. 
Volgens adverteerder wordt met de klant besproken, onder andere tijdens “de inspectie” en vóór aanvang van de werkzaamheden, dat bewoners niet in de ruimte aanwezig mogen zijn, om contact met eventuele gassen te voorkomen.
Gelet op adverteerders mededeling bij dupliek, dat zij bereid is aanpassingen door te voeren, mocht de Commissie oordelen dat onterechte suggesties worden gewekt, heeft klaagster ter zitting aan de Commissie verzocht om adverteerder “op te dragen om duidelijk zichtbaar op de offerte te vermelden dat volgens de wet bewoners tijdens het isoleren en tot minimaal twee uur nadat de werkzaamheden zijn afgerond de woning moeten verlaten”. De Commissie zal dit verzoek niet inwilligen, aangezien zij niet bevoegd is om een zodanige opdracht aan adverteerder te geven. Verder ziet de Commissie geen aanleiding om te oordelen dat bovenbedoelde informatie over -kort gezegd- afwezigheid van de bewoners reeds in de bestreden uiting had moeten worden opgenomen.  
 
4.

Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist. 

De beslissing

Gelet op het oordeel onder 2 acht de Commissie de uiting in strijd met artikel 3 MRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. Voor het overige wijst zij de klacht af.