De bestreden reclame-uiting
Het betreft de advertentie voor het STIP-keurmerk in maandblad “Het Houtblad” van februari 2018. In de advertentie staat, voor zover hier van belang:
”Alleen het STIP-keurmerk garandeert: 100% hout uit verantwoord beheerd bos.
Een houtleverancier met het STIP-certificaat handelt uitsluitend in hout uit verantwoord/duurzaam beheerd bos. Dat hoeft de afnemer niet te controleren, want het wordt vastgesteld door een geaccrediteerde certificatie-instelling.
(…)
Bedrijfskeurmerk STIP is goedgekeurd door de Toetsingscommissie Inkoop Hout (TPAC) en voldoet daarmee aan de inkoopcriteria van de Nederlandse overheid.”
De klacht
Samengevat maakt FSC Nederland op de volgende drie punten bezwaar tegen de advertentie.
A.
De claim “Alleen het STIP-keurmerk garandeert: 100% hout uit verantwoord beheerd bos” is niet juist. Ook de labels ‘FSC 100%’ en ‘PEFC 100%’ garanderen dit. In de advertentie wordt niet het verschil tussen product- en bedrijfscertificering uitgelegd, waardoor niet duidelijk is hoe de claim moet worden begrepen. Het bedrijfskeurmerk STIP bouwt voort op de internationale productkeurmerken FSC en PEFC. Alleen producten met de claim ‘FSC 100%’ en ‘PEFC 100%’ kunnen garanderen dat sprake is van 100% hout uit duurzaam beheerd bos en mogen daarom ‘verantwoord’ genoemd worden. Voor de STIP-certificering worden echter niet alleen de FSC/PEFC 100%-labels als input gebruikt, maar ook de labels voor hout dat door FSC en PEFC ‘controlled wood’ wordt genoemd. Bij laatstgenoemd label mag 100% verantwoord hout (onder voorwaarden) gemengd worden met maximaal 30% hout uit ‘gecontroleerde bronnen’. Bij ‘controlled wood’ is de controle op schendingen van duurzaamheidsregels minder streng. Volgens FSC en PEFC mag alleen 100% hout uit duurzaam beheerd bos ‘verantwoord’ worden genoemd, en niet de mix met (maximaal 30%) ‘controlled wood’. STIP schaart echter ook de mix met ‘controlled wood’ onder de claim “100% hout uit verantwoord beheerd bos”.
B.
FSC Nederland vraagt zich af of de in de advertentie genoemde “geaccrediteerde certificatie-instelling” wel geaccrediteerd is voor STIP en of de kwaliteit en de onafhankelijkheid van deze instelling zijn gewaarborgd.
C.
Volgens FSC Nederland zet de zinsnede “Bedrijfskeurmerk STIP (…) voldoet daarmee aan de inkoopcriteria van de Nederlandse overheid” de lezer op het verkeerde been. Met deze mededeling wordt de indruk gewekt dat overheidsinstellingen kunnen inkopen bij STIP-bedrijven, terwijl dat niet het geval is. Nog niet alle stappen in de procedure bij TPAC (Toetsingscommissie Inkoop Hout) zijn doorlopen, zodat STIP (nog) niet door de overheid is goedgekeurd voor het Nederlandse houtinkoopbeleid.
FSC Nederland concludeert dat de advertentie op een aantal punten onjuist en daardoor misleidend is.
Het verweer
Het standpunt van adverteerder wordt als volgt samengevat.
Ad A.
De inhoud van de claim “Alleen het STIP-keurmerk garandeert: 100% hout uit verantwoord beheerd bos” wordt toegelicht in de daaropvolgende zin: “Een houtleverancier met het STIP-certificaat handelt uitsluitend in hout uit verantwoord/duurzaam beheerd bos”. Het STIP-certificaat is een bedrijfskeurmerk dat mag worden gevoerd door een bedrijf dat uitsluitend verantwoord/duurzaam hout verhandelt. Het FSC en PEFC-keurmerk zijn keurmerken op productniveau. Een FSC/PEFC-gecertificeerd bedrijf kan naast duurzaam/verantwoord hout ook ander hout gebruiken. Om de (onbedoelde) indruk te voorkomen dat adverteerder zich met het STIP-keurmerk wil afzetten tegen FSC/PEFC, is het woord “alleen” inmiddels uit de koptekst van de advertentie verwijderd.
Er is discussie over het gebruik en de inhoud van de begrippen ‘verantwoord’ en ‘duurzaam’. Adverteerder verwijst in dit verband naar tekstgedeeltes uit het ‘Convenant Duurzaam Bosbeheer’. Hieruit blijkt dat voor duurzaam geproduceerd hout internationaal inhoudelijk verschillende definities worden gehanteerd, maar dat kennelijk onder duurzaam geproduceerd hout wordt verstaan hout dat afkomstig is uit bos dat – overeenkomstig de duurzaamheidscriteria van de overheid – verantwoord beheerd wordt. TPAC stelt voor de overheid de inkoopcriteria voor duurzaam hout vast en laat daarbij ook FSC mix toe. De STIP-certificering volgt wat TPAC/de overheid als duurzaam geproduceerd hout toelaat en vat daaronder dus ook FSC mix. Wel heeft adverteerder – op advies van TPAC – ervoor gekozen bij (uitingen betreffende) het STIP-keurmerk niet de aanduiding ‘100% duurzaam’ te gebruiken. In plaats daarvan wordt de term ‘verantwoord’ gebruikt.
Ad B.
In de STIP-regeling is opgenomen dat een geaccrediteerde certificatie-instelling vaststelt of een bedrijf aan de regeling voldoet. Deze certificatie-instelling moet voldoen aan de criteria die in de – door TPAC goedgekeurde – STIP-regeling staan. Er zijn inmiddels twee voor STIP geaccrediteerde instellingen.
Ad C.
De mededeling dat bedrijfskeurmerk STIP voldoet aan de inkoopcriteria van de Nederlandse overheid is juist. Adverteerder verwijst naar de “Judgements” met betrekking tot “Certification systems assessed by TPAC”. Hierin staat voor STIP aangevinkt: “Judged as conforming to all relevant Principles of the Dutch Procurement Criteria”. STIP is weliswaar nog niet geaccepteerd door de Staatssecretaris voor het Nederlandse Inkoopbeleid, maar adverteerder verwacht dat dit wel zal gaan gebeuren, aangezien door STIP aan de criteria wordt voldaan.
Adverteerder concludeert dat de advertentie correct is opgesteld.
Het oordeel van de Commissie
A. “Alleen het STIP-keurmerk garandeert: 100% hout uit verantwoord beheerd bos”
1. In de eerste plaats moet beoordeeld worden of de (milieu)claim “100% hout uit verantwoord beheerd bos” door het gebruik van de term “verantwoord” onjuist en daardoor misleidend is.
De Commissie stelt vast dat het begrip ‘verantwoord’ in dit verband niet duidelijk is gedefinieerd. Niet is in geschil dat hout dat volledig afkomstig is uit duurzaam beheerd bos en om die reden het label FSC/PEFC 100% heeft, verantwoord mag worden genoemd. Dat FSC Nederland alleen dit duurzame hout verantwoord noemt, betekent niet zonder meer dat onder het STIP-keurmerk het gebruik van de aanduiding verantwoord niet toelaatbaar is voor FSC mix, waarin maximaal 30% hout uit gecontroleerde bronnen aanwezig is. Niet is weersproken dat volgens de door de Toetsingscommissie Inkoop Hout TPAC voor de overheid vastgestelde inkoopcriteria voor duurzaam hout ook FSC mix wordt toegelaten. De Commissie acht het niet onjuist dat bij de STIP-certificering voor de bestempeling van hout als verantwoord wordt aangehaakt bij deze overheidscriteria. Daarbij is van belang dat het STIP-keurmerk in deze bestreden uiting niet ‘100% verantwoord’ claimt, maar ‘100% hout uit verantwoord beheerd bos’.
2. Vervolgens moet worden beoordeeld of de claim dat alleen het STIP-keurmerk 100% hout uit verantwoord bos garandeert juist is. Vast staat dat in ieder geval FSC en PEFC deze garantie ook bieden. Daaraan doet niet af dat FSC en PEFC keurmerken op productniveau zijn. Uit de claim blijkt niet duidelijk dat de geclaimde garantie alleen betrekking heeft op bedrijfscertificering.
Het voorgaande leidt tot het oordeel dat de mededeling “Alleen het STIP-keurmerk garandeert…” gepaard gaat met onjuiste informatie als bedoeld in de aanhef van artikel 8.2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Omdat het gemiddelde lid van de doelgroep waarop de uiting is gericht (houtinkopers en houtverwerkers) hierdoor ertoe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC. Gelet op de mededeling van adverteerder dat het woord “alleen” inmiddels uit de uiting is verwijderd, zal de Commissie bij de gegrondverklaring van de klacht op dit punt een aanbeveling aan adverteerder achterwege laten.
B. “Geaccrediteerde certificatie-instelling”
3. Tegenover de door FSC Nederland geuite twijfel aan de accreditatie, de kwaliteit en de onafhankelijkheid van de certificatie-instelling voor de STIP-regeling, heeft adverteerder gesteld dat er twee voor STIP geaccrediteerde certificatie-instellingen zijn en dat deze voldoen aan de criteria die in de door TPAC goedgekeurde STIP-regeling staan. Gelet op de gemotiveerde weerlegging van de niet nader door FSC Nederland onderbouwde bezwaren tegen de zinsnede “Geaccrediteerde certificatie-instelling”, kan dit onderdeel van de klacht niet slagen.
C. “Bedrijfskeurmerk STIP is goedgekeurd door (…) TPAC en voldoet daarmee aan de inkoopcriteria van de Nederlandse overheid”
4. Hier staat de vraag centraal of de mededeling misleidend is ten aanzien van de voordelen van het STIP-keurmerk. Letterlijk genomen klopt de mededeling: TPAC heeft geoordeeld dat bedrijfskeurmerk STIP voldoet aan de principes van de Nederlandse inkoopcriteria (“Judged as conforming to all relevant Principles of the Dutch Procurement Criteria”). Dit betekent echter niet dat een overheidsinstelling bij een STIP-gecertificeerd bedrijf hout kan inkopen of dat een bedrijf met het STIP-keurmerk hout aan de overheid kan leveren. Hiervoor is immers, naast toetsing door TPAC, acceptatie van het certificatiesysteem door de Staatssecretaris voor het Nederlandse Inkoopbeleid nodig. Vast staat dat de STIP-certificering (nog) niet door de Staatssecretaris is geaccepteerd. Naar het oordeel van de Commissie blijkt deze beperkte betekenis van het STIP-keurmerk onvoldoende uit de uiting, waardoor het gemiddeld lid van de doelgroep van de advertentie op het verkeerde been kan worden gezet. Dit leidt tot het oordeel dat de advertentie op dit punt onvoldoende duidelijk is ten aanzien van de voordelen van het STIP-keurmerk als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b NRC. Omdat het gemiddelde lid van de doelgroep hierdoor ertoe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
5. Gelet op het vorenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
Gelet op hetgeen is overwogen onder 2 en 4 acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC. Voor zover het de onder C beschreven uiting betreft beveelt de Commissie adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.
Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.