De bestreden uitingen
De klacht betreft de volgende uitingen van Tata Steel:
1.
Een uiting op de website https://www.tatasteelnederland.com/minder-uitstoot (bijlage 1 bij de klacht). Daarin staat onder meer:
“PAK-stoffen, 50% minder PAK-uitstoot sinds 2019”.
2.
Een paginagrote advertentie in het Algemeen Dagblad, Trouw, de Volkskrant en het Parool van 26 juni 2023 (bijlage 2 bij de klacht). Hierin staat onder meer:
“Ook wij gaan voor groen staal in een schone omgeving
Minder uitstoot? Kappen met kolen? Dat willen wij ook!
(…)
“Meer weten over wat wij doen?
www.tatasteelnederland.com/minder-uitstoot”.
3.
Een advertentie op Facebook (bijlage 3 bij de klacht). Daarin staat onder meer:
“De afgelopen jaren is de uitstoot van Tata Steel in IJmuiden aantoonbaar afgenomen. Zo is de uitstoot van onze PAK-stoffen met 50% afgenomen”
en
onder een desbetreffende grafiek: “50% minder uitstoot PAK’s”.
4.
Een uiting van 22 juni 2023 op https://twitter.com/TataSteelNL (bijlage 4 bij de klacht), waarin onder meer staat: “(…) in de tussentijd is onze uitstoot afgenomen”.
5.
Een webpagina van de website van het Brabants Dagblad (bijlage 5 bij de klacht) met daarin een display advertentie van 25 juni 2023 inclusief een bewegende grafiek. In de uiting staat onder meer: “50% minder uitstoot PAK’s”.
6.
Een display advertentie op nu.nl van 1 juli 2023 en een display advertentie op Parool.nl van 25 juni 2023 (bijlage 6 bij de klacht). In beide uitingen staat onder meer:
“Hoe zit het met uitstoot van Tata Steel?
Fijn stof, lood, stikstof, PAK-stoffen, CO2? Er wordt veel over geroepen, maar hoe zit het nu echt? En die maatregelen werken die?”
Daaronder staat: “Lees hier meer”.
7.
Display advertenties, te zien via https://adstransparency.google.com (bijlage 7 bij de klacht), met een grafiek waarin een afname van 50% van PAK-uitstoot is weergegeven.
De bij de klacht overgelegde afdrukken van de uitingen zijn in kopie aan deze uitspraak gehecht.
Samenvatting van de klacht
De claim dat de uitstoot van Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK’s) sinds 2019 met 50 procent is gedaald, is in strijd met artikel 4 van de Code voor Duurzaamheidsreclame (CDR). Greenpeace voert hier -samengevat- toe aan dat:
A) deze uitstootreductie niet verifieerbaar is, en
B) het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de GGD in een serie metingen
tot conclusies komen die haaks staan op deze uitstootreductie.
Greenpeace licht dit als volgt nader toe.
PAK’s betreft een groep van honderden organische stoffen. De meest kankerverwekkende PAK is Benzo(a)Pyreen. De vier meest schadelijke PAK’s, waaronder Benzo(a)pyreen, zijn gegroepeerd onder de Europese classificatie “PAK 4 PRTR”. Tata Steel is met afstand de grootste puntbron van PAK in Nederland. Verwezen wordt naar Figuur 1 in de klacht.
In de IJmond komt longkanker tot 51% meer voor dan het landelijk gemiddelde. Het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) en de GGD achten het aannemelijk dat dit deels komt door de uitstoot van Tata Steel.
Tata Steel claimt dat de eigen uitstoot van PAK’s in 2022 is gehalveerd ten opzichte van 2019. De grafiek in de display-advertenties suggereert een jaarlijkse afname. Tata Steel levert echter zelf jaarlijks emissiedata aan bij de Rijksoverheid in de vorm van elektronische milieujaarverslagen. De Rijksoverheid publiceert deze data op de website www.emissieregistratie.nl. In deze rapportages is geen afname te zien van de uitstoot van PAK. De uitstoot bedroeg 63,05 kg in 2019, 60,07 kg in 2020 en 63,5 kg in 2021 voor de meest schadelijke PAK-soorten (PAK 4 PRTR). Over 2022 zijn nog geen cijfers bekendgemaakt.
De claim van Tata Steel over de halvering van de PAK-uitstoot heeft eerder tot politieke vragen geleid. Staatssecretaris Hejnen van Infrastructuur en Waterstaat schrijft in een Kamerbrief van 16 januari 2023 over Tata Steel:
“Onderdeel van de Roadmap+ is het met 50% reduceren van de emissie van PAK-stoffen. In mijn Kamerbrief van 15 juni jl. heb ik aangegeven dat uit de eerste metingen, uitgevoerd door een extern ingenieursbureau in opdracht van Tata Steel, volgens het bedrijf blijkt dat de genomen maatregelen rondom de reductie van PAK-stoffen daadwerkelijk in de beoogde reductie resulteren. Ook heb ik aangegeven dat de OD NZKG (omgevingsdienst) de meetresultaten op basis van
haar wettelijke bevoegdheid zou beoordelen. De OD NZKG heeft inmiddels aangegeven dat de effecten van de maatregelen (nog) niet geverifieerd kunnen worden. Daarmee is de feitelijke reductie van PAK-stoffen nog niet aangetoond;”
In een e-mail aan omwonenden schrijft de directeur van de Omgevingsdienst
Noordzeekanaalgebied (ODNZKG) op 29 november 2022 (bijlage 8 bij de klacht):
“Zoals eerder aangegeven kunnen wij de 50% reductie claim voor het terrein van Tata Steel niet verifiëren. Op dit moment kunnen geen conclusies worden getrokken over een structurele PAK-reductie van 50% voor het terrein van Tata Steel ten opzichte van 2019.”
Daar komt bij dat het RIVM en de GGD Kennemerland van 2020-2022 drie metingen
hebben uitgevoerd naar de hoeveelheid PAK en zware metalen in het neergedaalde stof in
de omgeving van Tata Steel. Het RIVM stelt dat een aanmerkelijk deel van de gemeten PAK
afkomstig moet zijn van Tata Steel. RIVM en GGD meten over deze periode geen significante
afname in de hoeveelheid PAK die neerdaalt in de omgeving. Deze conclusie staat haaks op de claim van Tata Steel dat de uitstoot van PAK over deze periode zou zijn gehalveerd.
Tata Steel kan de claim over de halvering van de PAK uitstoot niet aantonen. Greenpeace neemt dit hoog op omdat het gaat over kankerverwekkende stoffen in een gebied met een verhoogd percentage longkanker, waar Tata Steel als belangrijke bron mede verantwoordelijk voor is. Daarom eist Greenpeace dat Tata Steel deze onjuiste claim duidelijk rectificeert in alle voornoemde media (dagbladen, social media en websites).
Samenvatting van het verweer
De Commissie behoort de klacht af te wijzen dan wel Greenpeace niet ontvankelijk te verklaren in de klacht.
Om het publiek te informeren over de maatregelen en vorderingen om haar ambities – vermindering van uitstoot – waar te maken, heeft Tata Steel begin juni 2023 een nieuwe website gelanceerd. De bestreden media-uitingen waren bedoeld om deze website onder de aandacht brengen, mede in het licht van acties van Greenpeace die op stapel staan.
Slechts voor een deel van de bestreden uitingen geldt dat daarin de claim “>50% Minder PAK-uitstoot sinds 2019” (hierna: ‘de Claim’) rechtstreeks wordt gedaan. Voor het overige vindt men de Claim pas na doorklikken naar de website.
Tata Steel voert aan :
(i) dat de Claim en het bewijs voor de gemiddelde consument controleerbaar zijn;
(ii) dat de Claim aantoonbaar juist is en feitelijk bewezen;
(ii) dat de gestelde uitstootreductie wel degelijk verifieerbaar is en ook is geverifieerd;
(iv) dat er een logische verklaring is waarom de metingen van het RIVM en de GGD een andere
uitkomst hebben en
(v) dat in de visie van Tata Steel de omvang van de bevoegdheid van de Commissie van invloed
is op toetsing van de Claim.
Allereerst wijst Tata Steel nog op een formeel punt:
In de als Bijlage 2, 4 en 6 overgelegde media-uitingen wordt de Claim niet gebezigd. Ten aanzien daarvan behoort de Klacht te worden afgewezen c.q. Greenpeace niet-ontvankelijk te worden verklaard. In deze media-uitingen wordt immers geen duurzaamheidsclaim, maar slechts een ambitie geuit. Daarover wordt niet geklaagd en bovendien is deze ambitie -voor zover de Commissie daar toch naar zou kijken- overeenkomstig het bepaalde in de laatste alinea van de toelichting van artikel 3.2 CDR.
Ad (i). Claim en bewijs zijn controleerbaar
De Claim is te vinden op de webpagina //www.tatasteelnederland.com/minder-uitstoot, zoals weergegeven in de Afbeelding 1 (pagina 3 verweer) en Afbeelding 3 (pagina 5 verweer).
Als de bezoeker doorklikt (via “PAKS-uitstoot bijvoorbeeld met 50% afgenomen” in Afbeelding 3), of als de bezoeker klikt op de link ‘>Meer info’ (zie Afbeelding 1), dan verschijnt de webpagina ‘PAK’s en luchtkwaliteit’ Daar is een verdere uitleg van de Claim te vinden en zijn ook de meetrapporten gepubliceerd die de basis en het bewijs vormen van de Claim. Een uitdraai van deze webpagina wordt overgelegd als Bijlage 2.
De Claim is ook te vinden in de display- en timeline uitingen. In deze uitingen wordt rechtstreeks (dus niet via de minder-uitstoot pagina) verwezen naar de webpagina ‘PAK’s en luchtkwaliteit’.
Op laatstgenoemde webpagina zijn de uitleg van de Claim en het bewijs voor de Claim weergegeven als in Afbeelding 4, opgenomen in het verweer. In Afbeelding 4 staat onder meer:
“In juni 2022 maakten wij bekend dat de uitstoot van PAK-stoffen t.o.v. 2019 is gehalveerd. Dit bleek uit metingen door onafhankelijke, geaccrediteerde meetbureaus. Ook de conclusie van die 50% is vervolgens door een extern milieuadviesbureau geverifieerd”. Hieronder worden de volgende, aanklikbare rapporten genoemd:
“Meetrapport PAK’s Hulpstoffenfabriek (HSF)
Meetrapport PAKs Koudbandwalserij
Meetrapport PAKS Sinterfabriek
Verificatierapport resultaten PAKS”.
Daaronder staat:
“Lees meer over PAK-stoffen” en
“Toelichting cijfers en begrippen”.
Het bewijs wordt gevormd door de Meetrapporten en door het Verificatierapport. De website bezoeker die meer informatie zoekt kan terecht via doorkliks op ‘Lees meer over PAK-stoffen’ en ‘Toelichting cijfers en begrippen’ (uit Afbeelding 4), maar kan ook doorscrollen op de webpagina waar bijvoorbeeld een verwijzing is te vinden naar de pagina die beschrijft welke maatregelen tot die halvering hebben geleid, wat minder uitstoot (van PAK-stoffen) betekent voor de luchtkwaliteit en waarom bijvoorbeeld het RIVM de metingen van Tata Steel niet kan bevestigen.
(ii). Claim is aantoonbaar juist en feitelijk bewezen
Om uit te leggen dat de Claim aantoonbaar juist is, is het nodig die van enige context te voorzien. Voor die context wordt ook verwezen naar het op de website van Tata Steel gepubliceerde Verificatierapport van adviesbureau TAUW van 8 juli 2022, te downloaden op de webpagina ‘PAK’s en luchtkwaliteit’ (zie Afbeelding 4) en bij het verweer overgelegd als Bijlage 3.
Tata Steel heeft in 2019 het programma Roadmap Plus in het leven geroepen. Eén van de doelstellingen daaruit is de halvering van de PAK-uitstoot in 2022 (ten opzichte van het basisjaar 2019). De maatregelen die Tata Steel daarvoor nodig achtte waren maatregelen in fabrieken met de hoogste PAK-uitstoot. Deze zijn te zien in de tabel, opgenomen in Afbeelding 5 in het verweer. In deze afbeelding zijn onder het kopje “Fabriek” genoemd: Hoogovens, Kooksgasfabriek 2, Koudbandwalserij en Sinterfabriek. De per fabriek in deze tabel genoemde maatregelen zijn door Tata Steel uitgevoerd en vervolgens zijn metingen uitgevoerd waarvan de resultaten, per fabriek waar de maatregelen zijn genomen, in meetrapporten zijn opgenomen (zie Afbeelding 4 voor de vindbaarheid van de resultaten).
De resultaten van de maatregelen zijn in 2022 vergeleken met de ‘baseline’: de mate van uitstoot in 2019. Die baseline is de bij het bevoegd gezag ingediende ZZS-inventarisatie van 2019.
(ZZS betekent, aldus noot 7: “Zeer zorgwekkende stoffen”).
De uitkomst van die vergelijking is de Claim, die op de webpagina ‘PAK’s en luchtkwaliteit’ in beeld is gebracht door een grafiek, opgenomen als Afbeelding 6 in het verweer.
Blijkens het voorgaande is de Claim volgens Tata Steel aantoonbaar juist en feitelijk bewezen, met degelijke, onafhankelijke en verifieerbare rapporten, waarbij gebruik is gemaakt van onafhankelijke geaccrediteerde meetbureaus. Een onafhankelijk adviesbureau heeft de metingen geverifieerd.
Aan bovenbedoeld bewijs doet niet af dat er metingen zijn met een andere uitkomst, al was het maar omdat die andere uitkomsten goed verklaarbaar zijn zoals hierna nader zal worden toegelicht. Tata Steel meet emissie (PAK-uitstoot uit fabrieksschoorstenen), terwijl RIVM depositiemetingen doet (PAK-neerslag op de grond) en GGD de immissie meet en de luchtkwaliteit monitort. Maar ook geldt dat in het civiele procesrecht de bewijswaarderingsmaatstaf “een redelijke mate van zekerheid” is. Wiskundig bewijs is niet vereist en kan redelijkerwijs ook niet worden verlangd. Voldoende is, dat bewijsmateriaal voorhanden is waaruit de juistheid van de Claim blijkt.
(iii) Uitstootreductie is verifieerbaar en geverifieerd
Anders dan Greenpeace stelt is de uitstootreductie wel degelijk verifieerbaar en deze is ook geverifieerd. Verwezen wordt naar het Verificatierapport van adviesbureau TAUW. TAUW beschrijft de wijze waarop de meetresultaten zijn geverifieerd en concludeert (in hoofdstuk 5) dat “aannemelijk is dat de getroffen maatregelen tot de genoemde reductie hebben geleid”.
(iv) Verschillen met conclusies van RIVM en van GGD verklaard
De stellingen van Greenpeace dat de rapportage van emissiedata bij de Rijksoverheid en de metingen van RIVM en GGD Kennemerland een ander beeld van de PAK-uitstoot laten zien behoren volgens Tata Steel te worden gepasseerd. Zoals hierboven is aangegeven, is er voldoende bewijs voor de Claim en is niet vereist dat het bewijs onomstotelijk is.
Tata Steel licht toe wat de verklaring is voor de verschillen tussen de Claim en de bevindingen van Tata Steel enerzijds, en de rapportage van emissiedata bij de Rijksoverheid en de bevindingen van RIVM en GGD anderzijds.
De Claim is gebaseerd op metingen van Tata Steel in 2019. Tata Steel hanteert bij haar metingen de zogenoemde PAK-som of PAK-totaal. Dat is de grootst mogelijke groep, die in Nederland geaccrediteerd kan worden gemeten, geanalyseerd en gerapporteerd, en deze meet 17 stoffen (zie Bijlage 3. pagina 7). De emissiedata die de Rijksoverheid registreert zijn gebaseerd op een andere meeteenheid, te weten PAK-4 (d.w.z. vier stofgroepen). Er is dus sprake van twee verschillende metingen en het is logisch dat de uitkomst van die metingen verschilt, aldus Tata Steel.
Het verschil in meeteenheden wordt op de website van Tata Steel uitgelegd; verwezen wordt naar
genoemde Afbeelding 4 (zie Bijlage 2) die bij doorklikken naar de webpagina
https://www.tatasteelnederland.com/milieu-en-leefomgeving/uitstoot-en-luchtkwaliteit/Begrippenlijst leidt, waar de informatie, opgenomen in Afbeelding 7 van het verweer is te vinden.
In deze informatie staat onder meer:
“HERKOMST CIJFERS
De basis van de hieronder gedeelde getallen is in bijna alle gevallen het elektronisch
Milieujaarverslag (e-MJV), enkel PAK totaal komt uit het zeer zorgwekkende stoffendossier. De
e-MJV cijfers voor 2022 zijn zeer recent ingediend. Deze moeten nog door de omgevingsdienst
worden gecontroleerd. Dat gebeurt in de loop van dit kalenderjaar. Dit is wat Tata Steel
rapporteert aan uitstoot”.
De metingen van Tata Steel zijn gebaseerd op het ZZS-dossier, terwijl de data van de Rijksoverheid zijn gebaseerd op het elektronisch milieujaarverslag (oftewel: de data van de emissieregistratie). Aan de ZZS-inventarisatie worden andere (wettelijke) eisen gesteld dan aan het elektronisch milieujaarverslag en daarom is die ZZS-inventarisatie nauwkeuriger en completer, zoals wordt uitgelegd in het als Bijlage 4 bij het verweer overgelegde bericht van de Provincie Noord-Holland.
Naar aanleiding van de politieke vragen en de Kamerbrief van Staatssecretaris Heijnen van 16 januari 2023 is er op 19 april 2023 een hoorzitting bij de Vaste Commissie voor Infrastructuur en Waterstaat geweest. Als bijlage 5 legt Tata Steel een gedeeltelijk transcript van die hoorzitting over, aangevuld met grafieken die Tata Steel bij die hoorzitting heeft toegelicht. Tijdens de hoorzitting heeft Tata Steel uiteengezet dat de basis voor de meeste getallen het elektronisch milieujaarverslag is, maar dat dat niet geldt voor de metingen van PAK-totaal, omdat die op het (meer verfijnde) zeer zorgwekkende stoffendossier zijn gebaseerd. Ook daaruit blijkt dat sprake is van twee verschillende metingen.
Greenpeace haalt weliswaar een passage uit voornoemde Kamerbrief van 16 januari 2023 aan, maar zij laat echter na de context van die passage te benoemen. Deze context blijkt uit de eerstvolgende passage uit de Kamerbrief: “Mijn ministerie is in gesprek met de OD NZKG, de provincie Noord-Holland, het RIVM en de ILT om te zien of en zo ja op welke wijze de feitelijke emissiereductie inzichtelijk kan worden gemaakt. De huidige inschatting is dat de reductieclaim in het elektronisch milieujaarverslag (e-MJV) uit 2022 deels zichtbaar wordt en op basis van de e-MJV’s uit de jaren daarna definitief geverifieerd kan worden. Het e-MJV over 2022 is naar verwachting halverwege dit jaar beschikbaar”.
Met andere woorden: de Omgevingsdienst NZKG (OD NZKG”), de provincie Noord-Holland, het RIVM en de Inspectie Leefomgeving en Transport waren ten tijde van de Kamerbrief op zoek naar hoe de feitelijke reductie te controleren en verifiëren. Het is dus niet zo dat de Omgevingsdienst andere resultaten zou hebben gemeten.
Dat OD NZKG zoekend is naar een methode om de 50% reductie te verifiëren, blijkt ook uit de e-mail van één van haar medewerkers (Bijlage 8 bij de Klacht). OD NZKG stelt: “zoals eerder aangegeven kunnen wij de 50% reductie claim voor het terrein van Tata Steel niet verifiëren”. Ook hier geldt dat het niet zo is dat andere resultaten zijn gemeten.
Noch de Kamerbrief noch de e-mail van OD NZKG kunnen de conclusie dragen dat de Claim niet verifieerbaar en dus niet juist is. Verifieerbaar is deze blijkens het Verificatierapport van TAUW.
Relevant is dat emissiemeting uitsluitend betrekking heeft op uitstoot van Tata Steel, terwijl dat bij depositie en immissie niet het geval is. Dat is een verzameling van alles in het stof of in de lucht. Anders dan Greenpeace stelt, is er geen sprake van conclusies die haaks staan op de Claim, er is gewoon sprake van een andersoortige meting. Dat verschil verklaart dat de metingen van RIVM en GGD niet overeenkomen met de claim van Tata Steel over halvering van de PAK-uitstoot.
(v) Omvang bevoegdheid Reclame Code Commissie
Artikel 1 Reglement betreffende de Reclame Code Commissie en het College van Beroep luidt: “De Reclame Code Commissie heeft tot taak te beoordelen of reclame wordt gemaakt in overeenstemming met de bepalingen van de Nederlandse Reclame Code (hierna: NRC)”. In deze zaak gaat het niet om reclame in de zin van aanprijzing van producten, maar meer om uitingen
die het publiek beogen te informeren met het oog op meer begrip van de feiten en de context, en met het oog op een betere verstandhouding. De Claim is één van die uitingen. Tata Steel vraagt de Commissie om de beoordeling te beperken tot de aantoonbaarheid en juistheid van de reclame.
De repliek
Op hetgeen Greenpeace bij repliek naar voren heeft gebracht, zal -voor zover nodig- worden ingegaan in het oordeel van de Commissie.
De dupliek
Op hetgeen Tata Steel bij dupliek naar voren heeft gebracht, zal -voor zover nodig- worden ingegaan in het oordeel van de Commissie.
De mondelinge behandeling
Partijen hebben hun standpunt nader toegelicht aan de hand van een pleitnota en hebben vragen van de Commissie beantwoord. Voor zover nodig wordt op hetgeen ter zitting aan de orde is gekomen ingegaan in het oordeel van de Commissie.
Het oordeel van de Commissie
1.
De kern van de klacht is dat de bestreden uitingen in strijd zijn met artikel 4 CDR, omdat de juistheid van de claim “PAK-stoffen, 50% minder PAK-uitstoot sinds 2019” volgens Greenpeace niet kan worden aangetoond.
De Commissie stelt vast dat voornoemde claim letterlijk voorkomt in uiting 1, en dat de uitingen 3, 5 en 7 elk één of meer varianten op deze claim bevatten, namelijk “Zo is de uitstoot van onze PAK-stoffen met 50% afgenomen”, “50% minder uitstoot PAK’s” en de weergave in een grafiek van een afname van 50% van PAK-uitstoot. In de uitingen 2, 4 en 6 komt voornoemde claim niet voor, noch een variant daarop.
De Commissie ziet daarom geen aanleiding om de uitingen 2, 4 en 6 te toetsen aan artikel 4 CDR, in verband met de claim “PAK-stoffen, 50% minder PAK-uitstoot sinds 2019” of een variant daarop. Het enkele feit dat in uiting 2 wordt verwezen naar de website www.tatasteelnederland.com/minder-uitstoot” en dat de uitingen 4 en 6 -naar Greenpeace stelt- doorlinken naar uiting 1, betekent nog niet dat deze uitingen ook aan artikel 4 CDR zouden moeten worden getoetst, voor zover het betreft de claim van Tata Steel over halvering van PAK-uitstoot.
Op grond van het voorgaande zal de Commissie de klacht afwijzen voor zover die de uitingen 2, 4 en 6 betreft.
2.
Ten aanzien van het standpunt van Tata Steel dat haar website waarop de claim is te vinden geen concrete reclame uiting betreft, overweegt de Commissie het volgende.
In de uiting op de website wordt gewezen op de verduurzaming van de activiteiten van Tata Steel; onder het kopje:
“we werken elke dag aan het verder verminderen van uitstoot
Minder uitstoot” is vermeld:
“PAK-stoffen, 50% minder PAK-uitstoot sinds 2019” en wordt gewezen op “95% Minder looduitstoot sinds 2010” en “35-40% Minder CO2-uitstoot in 2030”.
Deze uiting heeft onmiskenbaar (mede) als doel om voor de lezer daarvan bij te dragen aan een positief beeld over (de staalproductie van) Tata Steel. Hierdoor heeft de uiting een aanprijzend karakter met betrekking tot (de producten van) Tata Steel en moet deze worden aangemerkt als reclame in de zin van artikel 1 NRC, waarover de Commissie bevoegd is te oordelen. Dat Tata Steel niet direct staal verkoopt aan consumenten doet daar niet aan af. Overigens kan de reclame ook zeer wel bedrijven aanspreken die producten afnemen zoals door Tata Steel worden geleverd.
3.
Artikel 4 CDR, waarop klager zich beroept, luidt:
“Alle duurzaamheidsclaims dienen aantoonbaar juist te zijn. De bewijslast rust op de adverteerder. Naarmate de duurzaamheidsclaims absoluter zijn geformuleerd, worden zwaardere eisen gesteld aan het bewijsmateriaal”.
Zoals de voorzitter ter zitting heeft vastgesteld, staat niet tussen partijen ter discussie dat de claim “PAK-stoffen, 50% minder PAK-uitstoot sinds 2019” een duurzaamheidsclaim is, en meer in het bijzonder een milieuclaim als bedoeld in artikel 1 CDR. Ook de varianten op deze claim, zoals gebruikt in de bestreden uitingen 3, 5 en 7, moeten worden aangemerkt als milieuclaims en daardoor als duurzaamheidsclaims in de zin van de CDR.
4.
Greenpeace heeft gemotiveerd bestreden dat de claim “PAK-stoffen, 50% minder PAK-uitstoot sinds 2019” en bovengenoemde varianten daarop juist zijn; zoals Greenpeace het ter zitting “in de kern” heeft samengevat:
Tata Steel kan de claim dat de uitstoot van PAK sinds 2019 is gehalveerd alleen maken als het een overzicht zou kunnen geven van de totale uitstoot van PAK vanaf het terrein van Tata Steel. Dat kan Tata niet. Er zijn meerdere bronnen van PAK-uitstoot op het Tata-terrein, namelijk de schoorstenen van verschillende fabrieken, lekkage bij fabrieken (voornamelijk bij de twee kooksfabrieken), en verwaaiing van stof van kolenbergen en transportbanden, aldus Greenpeace. Al deze bronnen vormen gezamenlijk de totale PAK-uitstoot van Tata Steel. Deze totale PAK-uitstoot is echter niet in kaart gebracht; slechts op een beperkt aantal locaties is de PAK-uitstoot bepaald, aldus Greenpeace.
5.
Ter onderbouwing van haar claim heeft Tata Steel verwezen naar het overgelegde rapport van TAUW bv, getiteld:
“Tata Steel IJmuiden: Roadmap Plus
Bureauonderzoek naar reductieresultaten PAK-uitstoot Roadmap Plus-maatregelen” van 8 juli 2022.
Tata Steel heeft bij dat rapport onder meer het volgende opgemerkt.
In 2019 is het programma Roadmap Plus in het leven geroepen. Eén van de doelstellingen daaruit is de halvering van de PAK-uitstoot in 2022 ten opzichte van het basisjaar 2019. De maatregelen die Tata Steel daarvoor nodig achtte waren maatregelen in fabrieken met de hoogste PAK-uitstoot, te zien in de tabel, opgenomen in Afbeelding 5 van het verweer. In deze afbeelding zijn onder het kopje “Fabriek” genoemd: Hoogovens, Kooksgasfabriek 2, Koudbandwalserij en Sinterfabriek. De per fabriek in deze tabel genoemde maatregelen zijn door Tata Steel uitgevoerd en vervolgens zijn metingen uitgevoerd waarvan de resultaten, per fabriek waar de maatregelen zijn genomen, in meetrapporten zijn opgenomen.
De resultaten van de maatregelen zijn in 2022 vergeleken met de ‘baseline’: de mate van uitstoot in 2019. Die baseline is de bij het bevoegd gezag ingediende ZZS-inventarisatie van 2019, waarbij ZZS staat voor “Zeer zorgwekkende stoffen”. Bij de metingen heeft Tata Steel de zogenoemde PAK-som of PAK-totaal gehanteerd (17 stoffen), de grootst mogelijke groep die in Nederland geaccrediteerd kan worden gemeten, geanalyseerd en gerapporteerd, terwijl de emissiedata die de Rijksoverheid registreert zijn gebaseerd op een andere meeteenheid, te weten PAK-4 (d.w.z. vier stofgroepen), aldus Tata Steel.
Verder zijn de metingen van Tata Steel metingen van de emissie, de uitstoot van PAK’s, gemeten aan de bron, dat wil zeggen de schoorstenen van de fabrieken en andere ‘uitstoters’, terwijl de metingen van RIVM respectievelijk GGD (stof)depositiemetingen en immissiemetingen betreffen. Emissiemeting heeft uitsluitend betrekking op uitstoot van Tata Steel, terwijl dat bij depositie en immissie niet het geval is; daar betreft het een verzameling van alles in het stof of de lucht, aldus Tata Steel.
6.
Daargelaten het verschil van inzicht tussen partijen over het belang van
(i) het aantal stoffen dat wordt gemeten en
(ii) de resultaten van emissiemetingen versus (stof)depositiemetingen en immissiemetingen, stelt de Commissie vast dat op pagina 16 van het rapport van TAUW onder de aanhef “5 Samenvattende conclusies” onder meer het volgende staat vermeld:
“Tata Steel IJmuiden (verder Tata Steel) is van mening dat haar uitstoot naar de lucht eind juni
2022 voor de somparameter PAK-totaal (Polycyclische Koolwaterstoffen) ten opzichte van 2019
met ten minste 50% is verminderd. Tata Steel stelt dat deze reductie het gevolg is van extra
maatregelen die zijn getroffen op de belangrijkste bronnen van PAK op het fabrieksterrein.
Gebaseerd op een bondig en steekproefsgewijs bureauonderzoek en locatiebezoek concludeert
adviesbureau TAUW dat het aannemelijk is dat de getroffen maatregelen tot de genoemde
reductie hebben geleid.
De vermindering van de uitstoot van PAK is het gevolg van getroffen maatregelen op de vier
meest bepalende bronnen voor PAK-uitstoot op het bedrijfsterrein: Sinterfabriek, Hoogovens,
Kooksgasfabriek en Koudbandwalserij. Het uitstootniveau in 2019, en dat na realisatie van de
maatregelen, is in opdracht van Tata Steel voor drie van de vier bronnen vastgesteld door middel
van luchtmetingen. Deze metingen zijn uitgevoerd door daarvoor geaccrediteerde onafhankelijke
onderzoeksbureaus. Voor de vierde belangrijke bron voor PAK, de Kooksgasfabriek, geldt dat
luchtemissiemetingen praktisch moeilijk uitvoerbaar zijn. Daar is op basis van inspecties door Tata
Steel bepaald wat het effect is van de getroffen maatregelen. De methode is naar zeggen van
Tata Steel goedgekeurd door het bevoegd gezag. Tata Steel heeft zelf de meetresultaten
geïnterpreteerd en de berekeningen uitgevoerd om het percentage reductie sinds 2019 vast te
stellen. TAUW heeft die interpretatie en de berekeningen steekproefsgewijs onderzocht en
gecontroleerd.
Vervolgens wordt onder de conclusies echter ook gesteld:
“Het door TAUW uitgevoerde onderzoek is steekproefsgewijs uitgevoerd en is niet uitputtend. De
volgende aspecten zijn géén onderdeel geweest van het onderzoek”, waarna aan de hand van bulletpoints, 4 aspecten worden genoemd. Als eerste aspect wordt genoemd:
“Beoordelen of alle significante bronnen waarbij PAK vrijkomt bij Tata Steel onderdeel zijn van
de Roadmap Plus en de onderliggende ZZS-inventarisatie. De inrichting van Tata Steel is
daarvoor te omvangrijk om in de tijdspanne van de gevraagde beoordeling uit te kunnen
voeren. Tata Steel heeft aangegeven dat er metingen uitgevoerd zullen worden op een aantal
nog niet beschouwde bronnen, door het bevoegd gezag en/of door Tata Steel”.
De maatregelen die Tata Steel getroffen heeft, zien dus op vier lokaties. Bij drie van de vier locaties is het uitstootniveau door middel van luchtmetingen, uitgevoerd door daarvoor geaccrediteerde bureaus, vergeleken met het uitstootniveau in 2019. Een vierde locatie, de Kooksgasfabriek die volgens Tauw een belangrijke bron voor PAK is, is buiten beschouwing gebleven. Het effect van de getroffen maatregelen bij die locatie is door Tata Steel zelf bepaald en dus niet door een geaccrediteerde en geverifieerde meting. Verder blijkt uit het rapport van TAUW dat bij de vergelijking van de PAK-uitstoot in 2022 ten opzichte van 2019 niet beoordeeld is of, nog afgezien van de Kooksgasfabriek, alle (andere) significante bronnen van PAK-uitstoot in ogenschouw zijn genomen.
Gelet hierop, en nu Tata Steel zelf kennelijk nog voornemens is metingen uit te (laten) voeren op een aantal nog niet beschouwde bronnen van PAK-uitstoot, valt niet uit te sluiten dat de vermindering van de PAK-uitstoot door Tata Steel in werkelijkheid kleiner is dan in de bestreden claim is vermeld. Gelet hierop heeft Tata Steel de juistheid van deze claim niet aangetoond. De Commissie acht de uitingen 1, 3, 5 en 7 in strijd met artikel 4 CDR en niet gerechtvaardigd.
7.
De Commissie is niet bevoegd om te bepalen dat een reclame-uiting moet worden gerectificeerd, zoals door Greenpeace gevraagd.
8.
Hetgeen partijen verder naar voren hebben gebracht, behoeft gelet op het voorgaande geen bespreking. Beslist wordt als volgt.
De beslissing
De Commissie acht de uitingen 1, 3, 5 en 7 in strijd met artikel 4 CDR en beveelt verweerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.
Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.