De bestreden reclame-uiting
Het betreft diverse mededelingen op verschillende pagina’s van de website felyx.comll, waarin onder meer staat:
– Op de homepagina:
“Felyx is een innovatieve scale-up met ambitieuze plannen voor duurzaam en gedeeld stadsvervoer”
– Op de subpagina ‘over ons’:
“Felyx is een innovatieve scale-up met ambitieuze plannen voor duurzaam en gedeeld stadsvervoer”
“Waarom Felyx? Met Felyx reis je snel, comfortabel en duurzaam door de stad.”
“Groen. Onze e-scooters worden 100% elektrisch aangedreven, dit betekent dat ze stil en uitstootvrij zijn.”
“Ik vind het belangrijk om snel en op een duurzame en betaalbare manier op mijn plaats van bestemming te komen, en met Felyx kan dat.”
– Op de subpagina ‘Felyx for business’:
“Waarom Felyx voor jouw organisatie? Upgrade het mobiliteitsaanbod van jouw organisatie met een snelle, gemakkelijke en duurzame manier om door de stad te reizen.”
“Duurzaam. Onze e-scooters zijn 100% elektrisch en stil. Dus je valt niemand er mee lastig, zelfs de natuur niet. Jij en jouw organisatie dragen bij aan een schone en duurzame stad.”
De klacht
Klager is van mening dat Felyx niet kan beweren dat haar scooterdienst duurzaam of groen is, omdat ‘duurzaam’ en ‘groen’ absolute claims zijn en elektrische deelscooters voor veel vervuiling zorgen.
Volgens klager is het onjuist om te stellen dat een bepaald vervoermiddel op zichzelf duurzaam of groen is. Elk voertuig heeft een ecologische voetafdruk, dit geldt zeker ook voor elektrische deelscooters. Volgens klager bezigt adverteerder absolute milieuclaims die zij niet waarmaakt, wat onjuist en misleidend is.
Mede dankzij de marketing van adverteerder heerst onder consumenten het idee dat elektrische deelscooters voor weinig vervuiling zorgen, wat volgens klager onterecht is. Door het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) wordt bevestigd dat er diverse vervuilende aspecten inherent zijn aan deelscooters, zoals:
De productie van een elektrische scooter -en met name de accu- is vervuilend;
Voor elke deelscooter worden meerdere accu’s gebruikt: wanneer de accu leeg is wordt deze vervangen door een volle accu;
Aanbieders van deelscooters rijden continu door het land om de scooters te onderhouden en om lege accu’s te vervangen door volle accu’s;
Elektrische scooters verbruiken elektriciteit bij het rijden;
Deelvoertuigen gaan minder lang mee dan scooters in privébezit. Ze worden sneller vervangen door een nieuwe scooter, hetgeen gepaard gaat met vervuiling bij de productie.
Het KiM berekende dat een deelscooter twee-en-een-half keer zo vervuilend is als een elektrische scooter in privébezit en vervuilender dan een scooter met verbrandingsmotor, aldus klager. Door de grote milieu-impact is klager van mening dat het ongeoorloofd is om te spreken over ‘duurzaam’ en ‘groen’.
Adverteerder sust het geweten van klanten door te communiceren dat haar dienst duurzaam is, maar zij doet dit ten onrechte. Dit is misleidend volgens artikel 2 van de Milieu Reclame Code. Uit het onderzoek blijkt dat gebruikers van deelscooters er ten onrechte van overtuigd zijn dat deelscooters duurzaam zijn en de gebruikers geven aan dat zij mede om deze reden voor dit transportmiddel kiezen.
Het verweer
Het gebruik van de deelscooters is wel degelijk duurzaam, omdat zij autoritten op kortere afstand vervangen. Volgens adverteerder is dit gebleken uit onderzoek van verschillende gemeenten. Op dit moment is adverteerder zelf bezig om een extern gevalideerd duurzaamheidsonderzoek te laten uitvoeren. Op basis daarvan zal adverteerder mogelijkerwijs haar reclame-uitingen aanpassen. De resultaten zijn naar verwachting begin december gereed.
De mondelinge behandeling
Klager heeft, aan de hand van een vooraf toegezonden pleitnota, de schriftelijke klacht van een mondelinge toelichting voorzien en daarbij volhard bij hetgeen in de klacht naar voren is gebracht. Klager heeft hierbij aangevoerd dat het om de volgende drie redenen onjuist en irrelevant is dat adverteerder in haar verweer aangeeft dat haar deelscooters duurzaam zijn (omdat zij autoritten op kortere afstanden zouden vervangen), namelijk:
De scooters worden inderdaad ook gebruikt door mensen die anders met de auto zouden gaan, maar deelscooters worden in de praktijk vooral gebruikt door mensen die anders een duurzamer vervoersmiddel zouden hebben gebruikt dan de deelscooter (namelijk het openbaar vervoer, de fiets of gewoon lopend). Klager verwijst naar het eerder genoemde onderzoek van het KiM, maar ook naar de eigen onderzoeken van adverteerder.
In haar uitingen meldt adverteerder niets over de duurzaamheid van deelscooters ten opzichte van andere vervoermiddelen. Adverteerder doet de absolute claim dat haar scooters duurzaam zijn op zichzelf en dat is pertinent onjuist.
Vervolgens geeft adverteerder aan dat ze niet weet of haar deelscooters wel duurzaam zijn en dat er nog onderzoek plaatsvindt. Het is volgens klager evident dat wanneer je duurzaamheidsclaims niet kunt onderbouwen, je ze niet moet doen.
Adverteerder heeft bij de mondelinge behandeling aangevoerd dat het onderzoek (rapport CE Delft), dat in het verweerschrift al werd aangekondigd, inmiddels is afgerond. De resultaten hiervan zijn nog niet gedeeld met de Commissie en de wederpartij omdat deze pas zeer kort beschikbaar zijn. Uit deze onderzoeksresultaten blijkt volgens adverteerder onder meer dat de elektrische deelscooter significant minder CO2-uitstoot heeft dan het openbaar vervoer en dat de scooters duurzaam zijn in vergelijking met auto’s. Hoewel de deelscooters ook als vervanging worden gebruikt voor afstanden die men anders met de fiets of lopend zou doen, (dit is een onbedoeld neveneffect) is toch sprake van een significante CO2-besparing door het gebruik van de elektrische deelscooter. Dat een elektrische deelscooter 2,5 keer zo vervuilend zou zijn, klopt volgens adverteerder niet. De gemiddelde consument kiest bewust voor de elektrische deelscooter omdat deze duurzamer is. Ook het recente onderzoek laat zien dat een elektrische deelscooter een duurzame keuze is. Ten aanzien van de absolute claims, waarbij adverteerder ook een verwijzing maakt naar de begrippen ‘duurzaam’ en ‘duurzamer’, merkt zij op dat deze serieus worden genomen en dat zij naar aanleiding van de onderzoeksresultaten ook zal bekijken of bepaalde uitingen al dan niet aangepast moeten worden. Adverteerder merkt hierbij op dat de reclame-uitingen continu aan fine-tuning onderhevig zijn en dat zij aldoor zal blijven bekijken op welke wijze het beste gecommuniceerd kan worden.
Het oordeel van de Commissie
1. Op de website van adverteerder worden op verschillende plaatsen en herhaaldelijk de woorden ‘duurzaam’ en ‘groen’ gebruikt in relatie tot de elektrische deelscooters van adverteerder, zoals: “duurzame manier om door de stad te reizen” en “duurzaam en gedeeld stadsvervoer”. Met deze mededelingen wordt de aandacht gevestigd op het beweerdelijk duurzame karakter van reizen met de elektrische deelscooter. Duidelijk is dat deze mededelingen naar het milieu verwijzen, in deze zin dat het gebruik van de deelscooters het milieu niet schaden. De Commissie is daarom van oordeel dat met de verschillende mededelingen sprake is van milieuclaims die onder de reikwijdte van de Milieu Reclame Code (MRC) vallen.
2. In de uitingen wordt naar het oordeel van de Commissie de suggestie gewekt dat het gebruik en het maken van een reis met de elektrische deelscooter per definitie duurzaam is. Dit is immers de strekking van de uitingen zoals de gemiddelde consument die zal opvatten. Dit impliceert dat sprake is van absolute milieuclaims. Ingevolge de MRC dienen milieuclaims aantoonbaar juist te zijn. Absolute claims, zoals de bestreden mededelingen, vereisen (zeer) sterk bewijsmateriaal.
3. De resultaten van het rapport (uitgevoerd door CE Delft), die door adverteerder tijdens de mondelinge behandeling zijn beschreven, kunnen naar het oordeel van de Commissie deze absolute claims niet onderbouwen. Wellicht is het reizen per elektrische deelscooter van adverteerder een duurzamer alternatief in vergelijking met autoritten op kortere afstand, maar de uiting maakt niet een dergelijke vergelijking en noemt in plaats daarvan de elektrische deelscooter een duurzaam vervoermiddel in absolute zin. Nu het vereiste bewijsmateriaal daarvoor ontbreekt, zijn de bestreden mededelingen in strijd met artikel 3 MRC en tevens in strijd met artikel 2 MRC, waarin is bepaald dat milieuclaims de consument niet mogen misleiden over milieuaspecten van de aangeprezen producten of over de bijdrage van een adverteerder aan het handhaven en bevorderen van een schoon leefmilieu in het algemeen.
4. De Commissie heeft tot slot nota genomen van het voornemen van adverteerder dat zij de uitingen opnieuw zal bekijken en mogelijk zal aanpassen, maar ziet in deze algemene mededeling onvoldoende aanleiding om een aanbeveling achterwege te laten.
5. De Commissie beslist als volgt.
De beslissing van de Commissie
De Commissie acht de bestreden uiting in strijd met het bepaalde in artikel 2 MRC en 3 MRC. De Commissie beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.