De bestreden reclame-uiting

Het betreft een televisiereclame met tag-on.

In het eerste deel van de reclame wordt gezegd:

“Wie nu overstapt naar de Nederlandse Energie Maatschappij krijgt een jaar lang gratis stroom als Nederland wereldkampioen wordt. Bel 0800-4664 of kijk op nederlandenergie.nl. We worden kampioen, dus ik zeg doen”.

Intussen verschijnen achtereenvolgens de volgende teksten in beeld:

“Nu 1 jaar gratis stroom” en

“Bel gratis 0800-4664

 nederlandenergie.nl  

                               Ik zeg doen”,

 Rechts onderaan staat het logo van NLEnergie en linksonder staat in kleine letters:

“Kijk voor volledige actievoorwaarden op nederlandenergie.nl.

 Kans ziet op 1 jaar gratis stroom t.w.v. € 450,-”.

Een afdruk van het laatste beeld is als bijlage aan deze uitspraak gehecht. 

In de tag-on wordt in beeld en gesproken tekst onder meer gesteld:

“Nederlandse Energie Maatschappij

 3x op rij de goedkoopste

 Getest door de Consumentenbond”.

De klacht

Deze kan als volgt worden samengevat.

Waar sprake is van een beperking van € 450,-, kan het aanbod “1 jaar gratis energie” niet worden waargemaakt. Geen enkel gezin gebruikt slechts voor € 40,- per maand  energie.

Het verweer

NLEnergie heeft onder meer het volgende meegedeeld. 

Het bedrag van € 450,-, waarop de kans op 1 jaar gratis stroom zag, is gebaseerd op een verbruik van 3.500 kWh elektriciteit per jaar bij een vast contract van NLEnergie. Dit verbruik wordt in de markt gezien als het gemiddelde verbruik van een Nederlands huishouden. Het bedrag van € 450,- is inclusief vastrecht, Energiebelasting, heffingskorting en de BTW hierover en exclusief alle kosten van de netbeheerder, een uitsplitsing die in de energiemarkt als ‘standaard’ wordt gebruikt om prijzen van stroom van energieleveranciers met elkaar te vergelijken.

NLEnergie meent dat de actievoorwaarden, die als bijlage 5 bij het verweer zijn overgelegd, integraal bij de beoordeling van de reclame-uitingen moeten worden betrokken, nu een reclame-uiting in zijn geheel moet worden bezien. Zeker bij televisiecommercials is het praktisch onmogelijk om de volledige actievoorwaarden tijdens een commercial te tonen. In de onderhavige commercial wordt in de disclaimer verwezen naar de volledige actievoorwaarden en wordt uitdrukkelijk benoemd dat de kans ziet op 1 jaar gratis stroom ter waarde van € 450,-.

Klager spreekt over “gratis energie”, maar het aanbod ziet onmiskenbaar op gratis stroom. Overigens is het een feit van algemene bekendheid dat stroom niet hetzelfde is als energie. Reeds daarom kan de klacht niet slagen. 

Met de mededeling “1 jaar gratis stroom” worden de gestelde normen niet overschreden, nu het voor de gemiddelde consument meer dan voldoende duidelijk was dat er voorwaarden waren verbonden aan de WK-actie in het algemeen en aan de inhoud van (de kans op) 1 jaar stroom in het bijzonder, waaronder het feit dat die kans was gemaximeerd tot € 450,-.

Bij de beoordeling van de reclame moet voorts worden bedacht dat er bij reclame doorgaans sprake zal zijn van enige overdrijving. De gemiddelde consument zal het bij de mededeling “1 jaar gratis stroom” niet als vanzelfsprekend beschouwen dat 1 jaar gratis stroom betrekking heeft op ieder verbruik en er niet vanuit gaan dat er geen enkele beperking of voorwaarde geldt.

Ook de doelgroep van de reclame dient in ogenschouw te worden genomen; NLEnergie richtte zich met name tot de groep huishoudens die aangemerkt worden als gemiddelde verbruiker.       

De mondelinge behandeling

Mr. Veltman heeft het standpunt van NLEnergie nader toegelicht.

Hij deelt onder meer mee dat NLEnergie meent dat nu het bedrag van € 450,- is gebaseerd op het gemiddelde verbruik van elektriciteit van een Nederlands huishouden, kan worden geadverteerd met “1 jaar gratis stroom”.

Voorts deelt hij mee op dit moment niet te kunnen zeggen wat de gemiddelde kosten van de netbeheerder zijn. NLEnergie hanteert het zogenaamde leveranciersmodel, hetgeen betekent dat NLEnergie ook de leveringskosten aan de klant in rekening brengt.  

Het oordeel van de Commissie

Hoewel klager de reclame waartegen hij bezwaar maakt in zijn klacht omschrijft als “Gratis 1 jaar energie” vat de Commissie de klacht op in die zin dat klager bezwaar maakt tegen de onderhavige televisiereclame, voor zover daarin wordt gesteld: “1 jaar gratis stroom”.

Naar uit de reclame valt op te maken, vertegenwoordigt het aanbod “1 jaar gratis stroom” een waarde van € 450,-. Naar NLEnergie heeft meegedeeld en ook blijkt uit de bij het verweer overgelegde actievoorwaarden is dit bedrag gebaseerd op een gemiddeld jaarverbruik van 3.500 kWh van een gemiddeld Nederlands huishouden, inclusief vastrecht, Energiebelasting, heffingskorting en de BTW hierover, exclusief alle kosten van de netbeheerder. Voorts blijkt uit de actievoorwaarden dat de actie geldt uitsluitend bij afname van zowel elektriciteit als gas en uitsluitend voor consumenten die een ‘3 jaar vast’-contract afsluiten.

Ingevolge artikel 8.5 juncto bijlage 1, punt 19 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) is de volgende wijze van reclame maken onder alle omstandigheden misleidend:

“Een product als “gratis”, “voor niets”, “kosteloos” en dergelijke omschrijven als de consument iets anders moet betalen dan de onvermijdelijke kosten om in te gaan op het aanbod en het product af te nemen dan wel dit te laten bezorgen”.

Het aanbod “1 jaar gratis stroom” komt neer op een korting van € 450,- op de kosten van het verbruik van elektriciteit in het eerste jaar van een ‘3 jaar vast’-contract terwijl, om van dit aanbod gebruik te kunnen maken, afhankelijk van het verbruik in het betreffende huishouden mogelijk meer verbruikskosten dan € 450,- moeten worden betaald.

Voorts zijn -nog afgezien van de aan de netbeheerder verschuldigde kosten- in de 2 overige jaren van het contract ook kosten verschuldigd voor elektriciteitsverbruik en moet op grond van dat contract 3 jaar gas worden afgenomen.

Gelet op het bovenstaande dient de consument iets anders te betalen dan de onvermijdelijke kosten om in te gaan op het aanbod en het product af te nemen dan wel te laten bezorgen. Gelet hierop acht de Commissie de gewraakte uiting, waarin het product van NLEnergie wordt omschreven als “gratis”, misleidend als bedoeld in artikel 8.5 juncto bijlage 1, punt 19 NRC en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.  

De beslissing van de Reclame Code Commissie van 14 december 2010

Op grond van het voorgaande acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.

Het College van Beroep

De grieven

Deze kunnen als volgt worden samengevat. 

Grief 1

De Commissie heeft de klacht zelfstandig geïnterpreteerd en gedaan alsof geïnti­meerde op kwam tegen het feit dat het woord “gratis” was gebruikt in een actie voor “1 jaar lang gratis stroom” ter waarde van € 450,–. De Commissie heeft daardoor de grondslag van de klacht verlaten. Deze klacht is duidelijk gebaseerd op de stel­ling dat een huishouden nooit voor € 450,– per jaar aan energie verbruikt. NLEner­gie hoefde niet erop bedacht te zijn dat de Commissie de klacht anders zou in­ter­pre­teren. Daar­door is gehandeld in strijd met de elementaire beginselen van een goede proces­orde.

Grief 2

De klacht is feitelijk onjuist en ontbeert grondslag, nu in de gewraakte reclame-uitingen uitdrukkelijk wordt gesproken over “1 jaar gratis stroom” in plaats van

“1 jaar gratis energie “. Geïntimeerde heeft zich duidelijk vergist. Het genoemde bedrag van € 450,– correspondeert volgens de gegevens van EnergieNed, Nibud en prijsvergelijkers met het bedrag dat Nederlandse gezinnen op basis van een gemiddeld jaarverbruik aan elektriciteit betalen. De reclame-uiting is dus juist.

Grief 3

In vergelijkbare zaken heeft de Commissie een gratis actie als de onderhavige toe­laatbaar geacht. In strijd met die eerdere beslissingen heeft de Commissie in deze zaak om onduidelijke redenen anders geoordeeld. Daarbij heeft de Commissie uit het oog verloren dat een jaar lang gratis stroom echt gratis is, dat de voorwaarden daarvan kenbaar zijn gemaakt, dat de actie is gekoppeld aan een abonnement, dat de over­stap naar NLEnergie gratis is en dat de heldere communicatie van NLEnergie mis­verstanden voorkomt.

De mondelinge behandeling

NLEnergie doet haar standpunt toelichten bij monde van mr. De Heer voornoemd, mede aan de hand van een overgelegde notitie.

Het oordeel van het College

1. Uit de klacht blijkt dat geïntimeerde van mening is dat de gewraakte reclame-uiting misleidend is, om­dat een gemiddeld gezin meer dan € 450,– per jaar aan “energie” verbruikt, waar­door volgens geïntimeerde de voorstelling van 1 jaar gratis energie onhaalbaar is.

2. NLEnergie stelt terecht dat de klacht kennelijk op een misverstand berust, nu geïnti­meerde ervan uitgaat dat de actie betrekking heeft op een jaar gratis “ener­gie”, ter­wijl in de reclame-uiting uitsluitend wordt gesproken over één jaar gra­tis “stroom”, waar­onder volgens de gangbare opvattingen elektriciteit dient te worden verstaan. Het aanbod van een jaar lang gratis elektriciteit is wezenlijk beperkter dan een jaar lang gratis energie, nu onder energie naar gangbaar spraakgebruik niet alleen elektriciteit maar ook, zoals bijvoorbeeld in Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal is vermeld, in het bijzonder gas moet wor­den begrepen en, naar algemeen bekend moet worden verondersteld, de kos­ten van gasverbruik niet onaanzienlijk zijn. NLEnergie heeft voorts on­weer­sproken gesteld dat het bedrag van € 450,–, dat in de uiting wordt genoemd als het equiva­lent van een jaar lang gratis stroom, cor­respondeert met het gemiddelde jaarver­bruik van een gemiddeld Nederlands huis­houden voor wat betreft elektriciteit, zoals dat uit als objectief te beschouwen bronnen blijkt.

3. Op grond van het voorgaande mist de klacht feitelijke grond­slag en had de Com­missie deze dienen af te wijzen.

4. Derhalve moet als volgt worden beslist.

De beslissing

Het College vernietigt de beslissing van de Commissie en wijst de klacht alsnog af.