De bestreden reclame-uiting

Het betreft een televisiereclame waarin via Google de zoekterm “Ukraïn woman” wordt aangeklikt. Daarna verschijnen er op het computerscherm diverse foto’s van dames in lingerie en in uitdagende poses, waarop de vrouw die kennelijk de zoekterm heeft aangeklikt, reageert met onder meer “wat”, “hè” en “gat”. Vervolgens zit (bijvoorbeeld) Henk Spaan (er zijn meer versies waarin verschillende 10 zogenaamde Bekende Nederlanders figureren) thuis op de bank voetbal te kijken en verschijnt in beeld: “HOU ‘M THUIS”.

Henk Spaan zegt: “Ja, dag”. 

Tot slot zegt de voice-over onder meer: “Dames, stap nu over naar een drie- of vijfjarig contract van de Nederlandse Energie Maatschappij en krijg de EK Thuistap cadeau! Komt iedereen graag bij jou thuis kijken!”.

De klacht

In de uiting wordt gebruik gemaakt van het vooroordeel dat vrouwen uit Oekraïne van lichte zeden zijn. Ten onrechte zijn na het aanklikken van “Ukranian woman” schaars geklede vrouwen te zien. Dit materiaal is stigmatiserend en zet aan tot “een negatief stereotype denken” over vrouwen in Oekraïne.

Klager acht de reclame in strijd met de waarheid, de goede smaak en het fatsoen. Er wordt geen rekening gehouden met het feit dat er ook vele Oekraïense studenten, artsen en andere professionals in Nederland werkzaam zijn.

Voorts acht klager de uiting in strijd met de wet, omdat naar zijn mening gediscrimineerd wordt op basis van geslacht en nationaliteit.

Het verweer

De klacht is gemotiveerd weersproken.

Op het verweer zal worden teruggekomen in het oordeel.

De mondelinge behandeling

Het standpunt van NLE is mondeling toegelicht.

Het oordeel van de Commissie

Bij de beantwoording van de vraag of een reclame-uiting in strijd met de goede smaak en/of het fatsoen stelt de Commissie zich terughoudend op, gelet op het subjectieve karakter van die criteria.

In de onderhavige reclame vestigt NLE de aandacht op haar aanbod van een drie- of vijfjarig contract, waarbij men de “EK Thuistap” cadeau krijgt, zodat -zo luidt de boodschap- “iedereen graag bij jou thuis” naar het EK komt kijken. Daarmee wordt kennelijk gedoeld op het EK voetbal 2012 in onder meer Oekraïne.

Naar het oordeel van de Commissie is de uiting duidelijk humoristisch en niet serieus bedoeld, met name niet waar onder verwijzing naar -volgens de uiting- via Google gevonden zoekresultaten bij “Ukraïn woman” aan dames, tot wie de uiting is gericht, wordt geadviseerd: “HOU ‘M THUIS”. Door het als zoekresultaten tonen van diverse foto’s van dames in lingerie en in uitdagende poses wordt onmiskenbaar gebruik gemaakt van een stereotiepe beeld van vrouwen uit Oekraïne. Noch het feit dat dit gebeurt, noch de wijze waarop dat gebeurt, betekent echter dat de grens van het toelaatbare wordt overschreden.

De Commissie acht het ook niet aannemelijk dat mensen door de onderhavige reclame zullen worden aangezet tot -zoals in de klacht wordt gesteld- “een negatief stereotype denken” over vrouwen in Oekraïne.

Dat niet iedereen de uiting zal waarderen, leidt niet tot een ander oordeel.

Van strijd met de waarheid is evenmin sprake.

Niet kan worden geoordeeld dat in de uiting in ernst wordt gesuggereerd dat vrouwen in Oekraïne in het algemeen beantwoorden aan het stereotiepe beeld dat in de uiting van hen wordt gegeven. 

Bij verweer heeft NLE nog meegedeeld dat in de uiting zorgvuldigheidshalve gebruik is gemaakt van rechtenvrije foto’s (‘stockfoto’s’), die -naar NLE heeft gesteld- een vergelijkbaar beeld geven van de daadwerkelijke zoekresultaten. De Commissie acht  het gegeven dat geen daadwerkelijke zoekresultaten worden getoond voor de onderhavige, niet geheel serieus bedoelde uiting van ondergeschikt belang en dat gegeven leidt niet tot het oordeel dat de uiting, die in haar geheel moet worden beoordeeld, in strijd is met de waarheid.   

Van discriminatie in de zin van de wet is evenmin sprake.

Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.