De bestreden uiting
Het betreft de volgende tekst op de website liander.nl:
“Aansluiting stopzetten
Liander zorgt voor uw elektriciteitsaansluiting en/of gasaansluiting op het energienet. Een aansluiting stopzetten vraagt u aan op mijnaansluiting.nl.
Veelgestelde vragen
• Ik wil gebruikmaken van de nieuwe regeling voor het verwijderen van de gasaansluiting. Wat moet ik doen?
We verwachten dat de nieuwe regeling 1 maart 2021 ingaat. Dien een aanvraag voor het verwijderen van uw gasaansluiting in na 1 maart 2021. Wordt uw aansluiting voor die datum verwijderd? Dan krijgt u van ons een rekening. Bekijk daarom of het voor u voordeliger is om de werkzaamheden uit te stellen.
• Ik heb een verwijdering van de gasaansluiting aangevraagd voor 1 maart 2021. Vervallen de kosten voor mij?
U kunt de werkzaamheden voor het verwijderen van de gasaansluiting uitstellen tot 1 maart 2021. Neem hiervoor contact op met de contactpersoon van uw aanvraag. Laat u de werkzaamheden toch uitvoeren voor 1 maart 2021? Dan krijgt u wel een rekening van ons.
• Is het verwijderen van mijn gasaansluiting gratis?
Op dit moment betaalt u voor het verwijderen van uw gasaansluiting. De verwijderingskosten vindt u in onze tarieventabel. Binnenkort worden deze kosten (tijdelijk) volledig vergoed. Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft dit in een brief aan de Tweede Kamer laten weten. Naar verwachting gaat de regeling 1 maart 2021 in. Voor meer informatie lees ook het volledige nieuwsbericht van Netbeheer Nederland.
• Wat moet ik doen als ik na 1 maart 2021 nog een rekening krijg voor het verwijderen van de gasaansluiting?
o Zijn de werkzaamheden voor 1 maart 2021 uitgevoerd? Dan moet u de rekening betalen.
o Zijn de werkzaamheden na ingang van de nieuwe regeling uitgevoerd? U hoeft niet te betalen. Neem contact op met de contactpersoon van uw aanvraag.
• Mijn gasaansluiting is voor 1 maart 2021 verwijderd, maar ik heb nog geen rekening ontvangen. Vervallen deze kosten voor mij?
Nee, de werkzaamheden zijn voor 1 maart 2021 uitgevoerd. U betaalt dan het huidige tarief. U krijgt nog een rekening van ons.
Waarom betaal ik voor verwijderen van een gasaansluiting?
Wilt u uw aansluiting laten weghalen? Dan haalt Liander de complete aansluiting, aansluitleiding, meter en netkoppeling weg. Wij brengen hiervoor een verwijderingstarief in rekening op basis van de gemiddelde werkelijke kosten. Er is een verschil in tarief voor panden in hoogbouw en laagbouw. Bent u de huurder van het pand? Dan moet uw verhuurder schriftelijk toestemming geven.
De veroorzaker betaalt
We hanteren hierbij het ‘kostenveroorzakingsprincipe’. Dit betekent dat diegenen die kosten maken (de ‘veroorzakers’) deze ook betalen. Laat u een gasaansluiting verwijderen? Dan betaalt u ook de kosten. Brengt Liander deze kosten niet bij de veroorzaker in rekening? Dan zou iedereen met een gasaansluiting aan deze kosten moeten meebetalen.”
Samenvatting van de klacht
Op de website van verweerder staan mededelingen over energietransitie en aardgasloos wonen. Wanneer een gemiddelde consument deze uitingen leest, dan kan hij slechts één conclusie trekken, te weten dat wanneer men aardgasloos gaat wonen men zijn gasaansluiting moet laten verwijderen en de kosten hiervan moet betalen (huidig tarief is € 744,- voor reguliere laagbouw). Er wordt momenteel een optie gegeven om na 1 maart 2021 de opdracht te verstrekken die dan gratis zou zijn. Veel consumenten hebben echter reeds deze werkzaamheden laten uitvoeren en zouden hiervoor moeten betalen volgens de uiting. Dit is misleidend aangezien de opmerking van verweerder dat “de veroorzaker betaalt” juridisch niet juist is. De consument is namelijk niet de ‘veroorzaker’ van de verwijdering. Dat is namelijk verweerder zelf. Klager verwijst hierbij naar de vonnissen van de Rechtbank Noord-Nederland 4 augustus 2020, ECLI:NL:RBNNE:2020:2734, en Rechtbank Gelderland 10 februari 2021, zaaknummer 8881850\CV EXPL 20-10844\509\582. Verweerder wist al veel langer dat haar stelling “de veroorzaker betaalt” op juridisch drijfzand is gebaseerd. Door de consument niet duidelijk voor te lichten is sprake van een verwijtbare omissie in de uiting. Verweerder doet het voorkomen alsof de consument een ‘opdracht’ moet geven om de aansluiting te laten verwijderen. De opdracht is dan feitelijk de juridische grondslag om een rekening te mogen sturen, echter de consument is er dan al ‘ingetuind’ door misleiding. Hij is namelijk helemaal niet verplicht om een gasaansluiting te laten verwijderen op basis van een opdracht. Verweerder heeft de verplichting om de consument goed voor te lichten en zij heeft dit nagelaten.
Samenvatting van het verweer
Verweerder mag op grond van de Gaswet geen andere activiteiten verrichten dan waartoe zij als monopolist in het aan haar toegekende vastgestelde gebied is verplicht. Het verwijderen van aansluitingen valt binnen deze wettelijke taak. Op grond van artikel 52b Gaswet dient verweerder transparante en eerlijke voorwaarden te hanteren en deze vooraf bekend te maken. De inhoud van de informatie in de uiting kan niet worden getoetst door de Reclame Code Commissie, nu het niet om reclame gaat in de zin van artikel 1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). De uiting bevat geen enkel aanprijzend element en is zuiver informatief van aard. Met de informatie worden afnemers geïnformeerd over de energietransitie. Daarnaast informeert verweerder hen over de (gereguleerde) kosten van het verwijderen van gasaansluitingen en wijst zij in dit verband op de wijzigingen per 1 maart 2021. Nu volgens verweerder op grond van het bovenstaande geen sprake is van reclame, is de klacht niet ontvankelijk.
Subsidiair, voor het geval wordt geoordeeld dat het wel om reclame gaat, stelt verweerder dat de klacht ongegrond is omdat de informatie en de inhoud daarvan op geen enkele wijze in strijd was en/of is met de NRC. Gezien de wettelijke taken, verplichtingen en bevoegdheden die uit de Gaswet aan verweerder zijn opgelegd en de voorwaarden die voor de afnemers en verweerder jegens elkaar dwingend gelden, bracht verweerder de verwijderkosten rechtmatig in rekening. Verweerder is hierover transparant geweest en heeft haar afnemers over dit onderwerp juist geïnformeerd. Van onjuiste of misleidende informatie, laat staan misleidende reclame op dit punt, was en is in het geheel geen sprake. De klacht is daarnaast hoe dan ook irrelevant geworden, omdat verweerder de informatie inmiddels, om andere redenen dan klager noemt, heeft aangepast.
Het oordeel van de voorzitter
1) In de eerste plaats dient te worden beoordeeld of de klacht is gericht tegen een reclame-uiting in de zin van artikel 1 NRC. Onder reclame wordt ingevolge dit artikel verstaan: iedere openbare en/of systematische directe dan wel indirecte aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeelden door een verweerder of geheel of deels ten behoeve van deze, al dan niet met behulp van derden. Kenmerkend voor reclame is dat er een aanprijzing is. Aankondigingen, die geen enkel aanprijzend element bevatten, zijn geen reclame in de zin van de NRC. De toelichting bij artikel 1 NRC noemt als voorbeelden zuiver feitelijke mededelingen, bijvoorbeeld over openingstijden en louter feitelijke informatie omtrent (gewijzigd) beleid van overheden of bedrijven. De Reclame Code Commissie is niet bevoegd over dergelijke uitingen te oordelen. Haar taak is immers beperkt tot de toetsing van reclame-uitingen.
2) De bestreden uiting bevat een toelichting over het ‘stopzetten’ van een elektriciteitsaansluiting en/of gasaansluiting op het energienet. Hierbij wordt meegedeeld op welke wijze men dit kan aanvragen. Tevens wordt daarbij melding gemaakt van “de nieuwe regeling voor het verwijderen van de gasaansluiting” die volgens de uiting naar verwachting op 1 maart 2021 ingaat. Hierbij wijst verweerder erop dat het verwijderen van de gasaansluiting vóór die datum bij de consument in rekening wordt gebracht en daarna niet meer. De per 1 maart 2021 ingaande regeling wordt vervolgens zakelijk en feitelijk toegelicht, evenals (nogmaals) de financiële consequenties van het vóór of na deze datum verwijderen van de gasaansluiting. Tot slot deelt verweerder mee: “We hanteren hierbij het ‘kostenveroorzakingsprincipe’. Dit betekent dat diegenen die kosten maken (de ‘veroorzakers’) deze ook betalen. Laat u een gasaansluiting verwijderen? Dan betaalt u ook de kosten.”
3) De voorzitter oordeelt dat de uiting dient te worden gekwalificeerd als feitelijke, zakelijke informatie over het verwijderen van (in het bijzonder) de gasaansluiting zonder aanprijzend element. Op geen enkele wijze valt immers in de uiting een aanprijzing van een goed of dienst van verweerder te lezen. Evenmin kan worden gezegd dat de uiting verband houdt met een aanprijzing elders op de website en daardoor onderdeel is van een uiting met aanprijzingen. De tekst staat duidelijk op zichzelf en is met name bedoeld om duidelijk te maken wat de financiële consequenties zijn van het vóór of na 1 maart 2021 laten verwijderen van de gasaansluiting. Dat het na 1 maart 2021 laten verwijderen van de gasaansluiting voor de consument onmiskenbare voordelen heeft, is niet te herleiden tot een aanprijzing van een goed of dienst van verweerder. Dat verweerder hierop wijst, kan dan ook niet tot de conclusie leiden dat sprake is van reclame. De voorzitter komt aldus tot de slotsom dat geen sprake is van een reclame-uiting in de zin van artikel 1 NRC. Klager is om die reden niet ontvankelijk in zijn klacht. Of zijn bezwaren tegen de uiting terecht zijn, dient om die reden in het midden te blijven. De voorzitter merkt in dit kader slechts op dat verweerder die bezwaren gemotiveerd en uitvoerig heeft weersproken, en dat zij de informatie in de uiting, om andere redenen dan in de klacht genoemd, inmiddels zou hebben aangepast.
De voorzitter beslist op grond van het voorgaande als volgt.
De beslissing van de voorzitter
De voorzitter verklaart klager niet ontvankelijk in zijn klacht.