De bestreden reclame-uiting
Het betreft een uiting op de website www.eneco.nl/enegieproducten/stukjezon/ met de titel “Wek je stroom op met Eneco StukjeZon®”.
In het bericht staat onder meer:
“Wek je stroom op met Eneco StukjeZon®
Heb je een stroomcontract bij Eneco? Dan hebben we iets speciaals voor je: Eneco StukjeZon®. Daarmee profiteer je van de opbrengst van een paneel uit een Nederlands zonnepark. Zonder panelen op je eigen dak, monteurs aan de deur of een grote investering. Bovendien verlaag je met elk StukjeZon je energierekening met €15 per jaar. En dat vijf jaar lang.
Bestel StukjeZon
Waarom Eneco StukjeZon®?
Met Eneco StukjeZon® draag je bij aan de opwek van 100% groene stroom. Zo profiteer je van de zon en maak je de wereld een stukje groener. Want bij de opwek van zonne-energie komt geen CO2 vrij. StukjeZon is de opbrengst van een zonnepaneel uit een Nederlands zonnepark. Elk StukjeZon komt overeen met 1 zonnepaneel en levert per jaar 250 kWh op. Met deze opbrengst verlaag je je energierekening vijf jaar lang met € 15 per jaar. Je koopt StukjeZon voor € 60 en krijgt er dus tot € 75 voor terug. Dat is een mooi voordeel van 25%!
Bekijk hoeveel stroom je wilt opwekken
Met elk StukjeZon wek je 250 kWh stroom per jaar op via een zonnepaneel in een Nederlands zonnepark. In totaal mag je 12x StukjeZon hebben. Dat staat gelijk aan 3000 kWh per jaar. Voor veel huishoudens in Nederland is dat voldoende om in hun volledige stroomverbruik te voorzien*.
Bekijk hieronder het aantal StukjeZon dat je wilt. Ontdek hoeveel stroom je daarmee opwekt én hoeveel lager je energierekening uitvalt.
(…)”.
Onderaan de uiting wordt de asterisk als volgt toegelicht: “* Het gemiddelde verbruik in Nederland is 2800 kWh stroom”.
De klacht
De klacht, zoals klager deze in het klachtenformulier en bij repliek heeft verwoord, wordt als volgt samengevat. Klagers bezwaar tegen de uiting betreft specifiek de volgende tekst “Met elk StukjeZon wek je 250 kWh stroom per jaar op via een zonnepaneel in een Nederlands zonnepark. In totaal mag je 12x StukjeZon hebben. Dat staat gelijk aan 3000 kWh per jaar. Voor veel huishoudens in Nederland is dat voldoende om in hun volledige stroomverbruik te voorzien*. Bekijk hieronder het aantal StukjeZon dat je wilt. Ontdek hoeveel stroom je daarmee opwekt én hoeveel lager je energierekening uitvalt.” Volgens klager wordt met deze tekst gesuggereerd dat je je eigen energie opwekt of compenseert. Dit is niet juist. Het gaat in feite om een belegging, waarbij men € 60,- inlegt, die men over vier jaar (4 x € 15,-) terugontvangt, en alleen als je de complete 5 jaar bij Eneco blijft, wordt nog eens € 15,- ontvangen.
Klager rekent voor dat bij deze actie € 15,- vergoed wordt per 250 kWh. Volgens hem moet er op dit moment echter € 62,50 aan Eneco worden betaald voor het gebruik van 250 kWh. Er moet dan nog steeds € 62,50 – € 15= € 47,50 aan Eneco worden betaald. Dat is een strop van € 12 x € 47,50 voor iemand die denkt met 12 keer een StukjeZon in zijn volledige stroomverbruik te hebben voorzien. Volgens klager wordt de consument met termen als “3000 kWh”, “25% opbrengst”, “in je stroomverbruik voorzien” op het verkeerde been gezet. Klager deelt (zonder nadere toelichting) mee dat Eneco al eerder op dit punt is gecorrigeerd door de Reclame Code Commissie.
Het verweer
Het verweer van Eneco wordt als volgt samengevat. Met Eneco StukjeZon® wil Eneco iedere stroomklant op een laagdrempelige manier laten profiteren van zonne-energie. Eneco wil mensen helpen te verduurzamen. Dat kan onder meer met zonne-energie. Uit marktonderzoek is gebleken dat een grote groep mensen mee wil doen met zonne-energie als ze geen grote investeringen hoeven te doen en het financieel voordeel oplevert. Met StukjeZon maakt Eneco dat mogelijk. Zonder gedoe of grote investering bouwt de klant dan mee aan een duurzamere wereld en verlaagt hij zijn jaarnota. Anders dan waar klager vanuit gaat -deze gaat uit van een belegging- betreft het hier geen financieel product. Eneco gebruikt daarom geen financiële termen in haar communicatie over dit product. StukjeZon kan worden vergeleken met een strippenkaart, omdat de klant immers in één keer, per StukjeZon 1000 kWh (= 4 x 250 kWh per jaar) zonnestroom tegelijk vooruitbetaalt tegen een stroomprijs, die anders is dan de stroomprijs voor bemeterde stroom. Het betreft hier onbemeterde stroom, maar uit ervaringsgegevens is bekend dat een zonnepaneel per jaar ca 250 kWh zonnestroom opbrengt. Omdat het hier onbemeterde stroom betreft, kan deze bij aanschaf van StukjeZon betaalde zonnestroom op de jaarnota niet in kWh met de wel via de meter afgenomen stroom worden verrekend, maar op de jaarnota alleen zichtbaar worden gemaakt als korting. Als stroomklanten na aanschaf van Eneco StukjeZon vijf jaar lang klant blijven, dan hebben zij in het laatste jaar een voordeel van € 15,-. Als stroomklanten na aanschaf onverhoopt eerder opstappen, krijgen zij het bedrag dat zij bij aankoop hebben betaald wel terug. De gekochte zonnestroom correspondeert dus met (de jaarlijkse opbrengst van) één zonnepaneel in een Nederlands zonnepark. Door de aanschaf van Eneco StukjeZon, maken stroomklanten van Eneco het dus mogelijk dat heel Eneco (het concern Eneco) evenveel hoeveelheden stroom kan opwekken in zonneparken in Nederland.
In de reclame is geprobeerd de voordelen van zonnestroom en dit product zo simpel mogelijk uit te leggen. Juist omdat stroom moeilijk is uit te leggen worden er wel vergelijkingen gemaakt om hoeveelheden stroom uit te drukken. Ook MilieuCentraal maakt dergelijke vergelijkingen.
De passage waartegen klager bezwaar maakt (“Bekijk hoeveel stroom je wilt opwekken”) is onderdeel van een ‘tool’. Deze tool is gebouwd naar aanleiding van opmerkingen van het klantenpanel. Op die manier kan men berekenen met hoeveel StukjeZon (maximaal 12 per huishouden) hij zijn jaarnota met welk bedrag kan verlagen. Nu duidelijk wordt benoemd dat je met de tool alleen exact kunt uitrekenen met welk bedrag je jouw jaarnota door aankoop van StukjeZon kunt verlagen, en die (precieze) verlaging in de tool ook wordt genoemd, kan van de door klager genoemde verwarring dan wel misleiding geen sprake zijn, aldus Eneco. Dat iedere stroomklant maximaal 12x StukjeZon mag hebben houdt enerzijds verband met het aantal beschikbare zonneparken en het aantal aanwezige zonnepanelen, en is ook een logisch aantal. 12x StukjeZon komt overeen met een zonneopbrengst van 3000 kWh per jaar, terwijl het gemiddelde jaarverbruik van huishoudens volgens de ervaringsgegevens 2800 kWh is. Deze uitleg wordt ook bij de hiervoor aangehaalde asterisk gegeven. Van enige verwarring dat met afname van 12 stuks de hele elektriciteitsrekening kan worden voldaan, kan gezien de gegeven uitleg geen sprake zijn.
Klager bevestigt zelf ook dat uitgelegd wordt dat € 15,- wordt vergoed per 250 kWh, en dat het dus om een verlaging van de jaarnota gaat. Hij heeft de reclame dus goed begrepen. Voor de gemiddelde consument is de uiting duidelijk. De stroomprijs van StukjeZon van € 0,06, die ook expliciet in de voorwaarden staat, kan Eneco niet zomaar verhogen. Bovendien heeft Eneco besloten deze prijs niet te verhogen, omdat de laagdrempeligheid van dit product minder zou worden wanneer StukjeZon niet meer voor slechts € 60 zou kunnen worden aangeschaft. De prijs voor StukjeZon is voor iedere stroomklant gelijk, ongeacht welk stroomproduct hij daarnaast afneemt bij Eneco. Stroomklanten van Eneco kennen als regel het ervaringsgetal van een gemiddeld jaarverbruik van een huishouden wel, nu dat bijvoorbeeld in de tarievencommunicatie wordt gebruikt en ook volgt uit de gegevens op de website.
Het staat klager uiteraard vrij om financiële termen als rente te gebruiken. Eneco spreekt om meergenoemde redenen eerder van een financieel voordeel in het vijfde jaar van 25%. Expliciet staat in de door klager genoemde reclame ook de niet door hem geciteerde, maar wel relevante passage: “Zonnig vooruitzicht Als klant van Eneco heb je van StukjeZon vijf jaar lang plezier. Heb je StukjeZon gekocht, maar stap je in de tussentijd over naar een andere energieleverancier? Dan krijg je tot vier jaar lang de opbrengst van StukjeZon uitbetaald.”
Voor zover klager spreekt over compensatie deelt Eneco mee dat dit onjuist is, in die zin dat het woord “compensatie” dan wel “compenseer” totaal niet voorkomt in de uiting, maar dat juist telkens wordt gesproken over verlaging van de energienota dan wel jaarnota.
Klagers opmerking over een eerdere beslissing van de Commissie over StukjeZon (waarvoor Eneco een complianceverklaring heeft afgegeven) betreft een andersoortige uiting en is volgens Eneco niet relevant.
Het oordeel van de Commissie
1.
Klagers bezwaar tegen de uiting betreft de passage onder het kopje “Bekijk hoeveel stroom je wilt opwekken”. De kern van zijn klacht is dat de uiting onduidelijk is, omdat daarin volgens hem in strijd met de waarheid wordt gesuggereerd dat men door de aanschaf van één of meer “StukjeZon” zijn eigen energie kan opwekken of zijn energierekening kan compenseren, en dat men met 12x “StukjeZon” zijn volledige elektriciteitsrekening kan voldoen.
2.
De Commissie begrijpt het aangeprezen product zo, dat de consument met “StukjeZon” in feite in zonnepanelen investeert. Het gaat om een investering van € 60,- per zonnepaneel. Eneco trekt bij een dergelijke investering gedurende vijf jaar € 15,- per paneel per jaar af van de energierekening. Dit bedrag wordt dus benut om daarmee de benodigde investering voor “StukjeZon”, de eenmalige ‘aanschafkosten’ van € 60,- per paneel, over een periode van vier jaar terug te verdienen. In het vijfde jaar komt daar dan een extra bedrag van € 15,- per aangekocht paneel bij (de winst).
3.
In de uiting staat: “Bekijk hoeveel stroom je wilt opwekken. Met elk StukjeZon wek je 250 kWh stroom per jaar op via een zonnepaneel in een Nederlands zonnepark. In totaal mag je 12x StukjeZon hebben. Dat staat gelijk aan 3000 kWh per jaar. Voor veel huishoudens in Nederland is dat voldoende om in hun volledige stroomverbruik te voorzien*. Bekijk hieronder het aantal StukjeZon dat je wilt. Ontdek hoeveel stroom je daarmee opwekt én hoeveel lager je energierekening uitvalt.”
4.
Door de kop “Bekijk hoeveel stroom je wilt opwekken”, het vervolgens benoemen van de hoeveelheid zonne-energie die opgewekt kan worden (3000 kWh per jaar) en direct daarna mee te delen dat deze hoeveelheid “voor veel huishoudens in Nederland voldoende is om in hun volledige stroomverbruik te voorzien” wordt een verband gelegd tussen het eigen stroomverbruik en de daarbij behorende rekening enerzijds en het maximumaantal van 12x “StukjeZon” anderzijds. Door de formulering kan eenvoudig de indruk ontstaan dat met de aankoop van 12x “StukjeZon” (voor een bedrag van 12 x € 60 = € 720,-) in het volledige stroomverbruik van een huishouden kan worden voorzien, waardoor men, afgezien van de investering in het “StukjeZon”, geen energiekosten betaalt. Anders gezegd: dat de aanschaf van de 12x “StukjeZon” in plaats komt van de energierekening. In werkelijkheid is hiervan geen sprake: men dient naast de € 720,- die men voor de investering in de 12 stuks betaalt (die in vier jaarlijkse termijnen terugverdiend wordt) ook zijn of haar jaarlijkse stroomrekening te betalen.
5.
Naar het oordeel van de Commissie wordt deze onduidelijkheid in de overige mededelingen in de uiting onvoldoende weggenomen. In de eerste alinea van de uiting, onder het kopje “Wek je stroom op met Eneco StukjeZon®”, staat: “Bovendien verlaag je met elk StukjeZon je energierekening met € 15 per jaar. En dat vijf jaar lang”. Met deze tekst, en woorden van gelijke strekking in de alinea daaronder (“Waarom Eneco StukjeZon®?”), wordt een vergelijkbaar verwarrend verband gelegd tussen het zelf stroom opwekken en de eigen energierekening, en wordt daarnaast de indruk gewekt dat men per saldo voordeliger uit is met de aanschaf van een of meer “StukjeZon”, omdat de energierekening wordt verlaagd met € 15,- per jaar. Naar het oordeel van de Commissie wordt hierbij onvoldoende duidelijk gemaakt dat het hier een investering betreft die los staat van de eigen energierekening, en dat men, om voor de “verlaging” van de energierekening (feitelijk de “aflossing” door Eneco van de investering in zonnepanelen) van € 15,- in aanmerking te komen, wel eerst € 60,- per zonnepaneel aan Eneco moet hebben betaald. Dat de energierekening dus feitelijk eerst stijgt met
€ 60,- per “StukjeZon” wordt onvoldoende duidelijk gemaakt.
6.
Op grond van het voorgaande is de Commissie van oordeel dat de uiting onduidelijk is ten aanzien van de aard van het product en de (financiële) resultaten die verwacht kunnen worden van het gebruik van het product “StukjeZon” als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder a en b NRC. Omdat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
7.
Gelet op het vorenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC.
Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.