Het College van Beroep [23 december 2014]

De grieven

De Kamer van Koophandel voert, samengevat, de volgende grieven aan.

Grief 1

De Commissie heeft ten onrechte geen overweging gewijd aan de doelgroep waarop de onderhavige uiting (de radiocommercial) is gericht. Deze doelgroep is niet de gewone gemiddelde consument. Het handelsregister wordt over het algemeen vrijwel alleen geraadpleegd door (toekomstige) ondernemers. De uiting is derhalve gericht op deze doelgroep. Door de perceptie van de gewone gemiddelde consument tot uitgangspunt te nemen, is de Commissie van een onjuiste doelgroep uitgegaan. Ondernemers zullen de radiocommercial anders percipiëren dan de gewone gemiddelde consument. Zij weten dat ondernemers zelf de gegevens voor het handelsregister aanleveren en begrijpen dat deze gegevens juist zijn voor zover de aan het Handelsregister verstrekte gegevens juist waren. De gemiddelde ondernemer zal daarom niet zonder meer van de absolute juistheid van de gegevens uitgaan. De gemiddelde ondernemer weet en behoort te weten dat het Handelsregister de meest complete informatie over ondernemingen in Nederland bevat, maar ook dat daar sporadisch onjuistheden in kunnen staan. Van misleiding van deze doelgroep is geen sprake. Klager voert een eenmanszaak en is als ondernemer met het voorgaande bekend en kan dus niet door de radiocommercial zijn misleid.

Grief 2

De inleidende klacht richt zich specifiek tegen de pay-off van de radiocommercial die luidt als volgt: “Zeker weten dat je alles weet: download de KvK-app”. Deze slogan heeft een bepaalde vorm van alliteratie in zich. Door het twee keer gebruiken van hetzelfde woord lijkt de zin te rijmen en ontstaat een bepaalde, grappige lading. De zin kan nooit letterlijk of absoluut bedoeld zijn en zal door de gebruiker ook niet als zodanig worden opgevat. Door middel van de alliteratie beoogt de Kamer van Koophandel dat de doelgroep de boodschap van de radiocommercial beter onthoudt. Deze boodschap is dat men niet meer via de website gegevens uit het Handelsregister hoeft op te vragen maar daarvoor eenvoudig de KvK-app kan raadplegen. De gebruiker wordt niet voorgehouden dat de informatie via de KvK-app 100% juist is. Vanwege de alliteratie zal de doelgroep begrijpen dat sprake is van een slogan waarbij gebruik is gemaakt van overdrijving. De Kamer van Koophandel verwijst naar beslissingen van de Commissie waarin soortgelijke slogans, ondanks de absolute bewoordingen, niet misleidend werden geacht, maar waarbij de Commissie oordeelde dat sprake was van aan reclame eigen, kennelijke overdrijving. De gebruiker wordt door de radiocommercial dan ook niet misleid en in plaats daarvan slechts herinnerd aan het advies de KvK-app te checken bij het zaken doen.

Grief 3

De Kamer van Koophandel stelt dat er naast het Handelsregister geen ander soortgelijk register in Nederland beschikbaar is met zoveel uitgebreide en actuele informatie. Deze informatie berust op de wettelijke verplichting om een onderneming in te schrijven in het Handelsregister. In aanvulling op deze verplichting dient iedere onderneming opgave te doen en wijzigingen door te geven van de zogenaamde basisgegevens. Het Handelsregister is, anders dan geïntimeerde doet voorkomen, zeer betrouwbaar vanwege het hoge percentage juiste vermeldingen en daardoor de enige betrouwbare bron in Nederland. Dit blijkt ook uit interne audits die de Kamer van Koophandel regelmatig uitvoert. Voorts verwijst de Kamer van Koophandel naar een ontwikkelprogramma dat is opgesteld voor het realiseren van het stelsel van Basisregistraties. In verband daarmee is een rapport uitgebracht naar aanleiding van onderzoek door TNS NIPO (Kwaliteitsonderzoek Handelsregister), waarvan een kopie bij het beroepschrift is overgelegd. Uit het rapport blijkt dat in ongeveer 97% van de gevallen de informatie in het Handelsregister over de handelsnaam, activiteit, bezoekadres en postadres juist is. Het telefoonnummer is in 91% van de gevallen juist, maar dit betreft geen basisgegeven.

De mondelinge behandeling

De Kamer van Koophandel doet meedelen dat het downloaden van de KvK-app gratis is, zodat niet is voldaan aan de eis dat de consument tot een bepaalde transactie wordt gebracht. Zonder kosten kan men bepaalde gegevens opvragen, zoals de statutaire naam.

Geïntimeerde deelt mee dat de KvK-app gratis is, maar het gebruik daarvan doorgaans niet zodat men wel tot een transactie kan worden gebracht. Volgens geïntimeerde is de bestreden uiting mede op particulieren gericht. Zij horen de uiting en particulieren worden ook door de Kamer van Koophandel als doelgroep gezien. Geïntimeerde verwijst naar een commercial waarin particulieren in verband met het inschakelen van klusbedrijven werd geadviseerd het Handelsregister te raadplegen. Procentueel zou in 95 tot 97% van de gevallen de informatie juist zijn, maar absoluut gezien levert dit nog steeds een hoog aantal onjuiste vermeldingen op. Uit het onderzoek waarop de Kamer van Koophandel zich beroept, blijkt dat er een relatief groot aantal bedrijven heeft geweigerd aan het onderzoek mee te werken. Volgens geïntimeerde hebben deze bedrijven iets te verbergen.

De Kamer van Koophandel deelt in reactie op het voorgaande mee dat niet alle onjuiste vermeldingen aan malafide ondernemingen kunnen worden toegeschreven. In het handelsregister staan ongeveer 2,8 miljoen inschrijvingen. De Kamer van Koop¬handel handhaaft haar standpunt met betrekking tot de doelgroep van de uiting.

Geïntimeerde deelt mee dat, gelet op het aantal inschrijvingen, het onderzoek waarop de Kamer van Koophandel haar nauwkeurigheidsclaim baseert, is uitgevoerd onder een relatief erg kleine groep ondernemingen. Uit eigen ervaring van geïntimeerde blijkt dat de gegevens in het Handelsregister regelmatig niet kloppen. Geïntimeerde handhaaft verder zijn standpunt.

Het oordeel van het College

1. Gelet op grief 1 dient beoordeeld te worden of de Commissie van de juiste maatstaf is uitgegaan bij de beoordeling of de bestreden radiocommercial misleidend is. In dit kader is in de eerste plaats van belang dat de commercial is uitgezonden op Radio 2, een radiostation dat zich richt op een algemeen publiek. Met betrekking tot de inhoud van de commercial is het volgende van belang. Het gaat om een zakelijk gesprek tussen een man en een vrouw die een bedrijf bespreken. Het gesprek spitst zich toe op “webshopjongens” en hetgeen over hen bekend is. Nadat de man heeft gezegd dat ze een website hebben, noemt de vrouw vervolgens de rechtsvorm, hoeveel personeel bij hen in dienst is en de oprichtingsdatum van de vennootschap, waarop de man verbaasd vraagt hoe zij dat zo snel ziet en de vrouw antwoordt “Met de KvK-app”. Hierna zegt de voice-over de tekst waartegen de inleidende klacht in het bijzonder is gericht, te weten: “Zeker weten dat je alles weet? Download de KvK-app Handelsregister. Kamer van Koophandel, bron van ondernemen.”

2. Het College oordeelt dat de commercial blijkens haar inhoud op ondernemers is gericht. Er wordt immers een situatie geschetst waarin het voor ondernemers nuttig kan zijn de KvK-app te gebruiken, te weten teneinde snel informatie te krijgen over de rechtsvorm, hoeveelheid personeel en de oprichtingsdatum van een vennootschap. Maar daarnaast geldt dat de radiocommercial een algemeen publiek bereikt, waaronder consumenten die geen ondernemer zijn. Ook zij kunnen naar het oordeel van het College door de bestreden uiting ertoe worden aangespoord om de KVK-app te downloaden en te gebruiken. Er zijn immers situaties denkbaar waarin het voor de consument nuttig kan zijn met behulp van die app gegevens over een bedrijf op te vragen. Dit blijkt ook uit het feit dat geïntimeerde onweersproken heeft gesteld dat de Kamer van Koophandel in een andere radiocommercial, die specifiek op consumenten is gericht, uitdrukkelijk op deze mogelijkheid wijst in verband met het inschakelen van klusbedrijven. De onderhavige radiocommercial wijst consumenten in feite eveneens op deze mogelijkheid. Op grond van het voorgaande ziet het College aanleiding om consumenten mede als doelgroep te beschouwen bij de beoordeling van de vraag of de onderhavige radiocommercial misleidend is.

3. Consumenten kunnen naar het oordeel van het College in het algemeen niet op de hoogte worden geacht van het feit dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid van de gegevens van het Handelsregister primair bij de ondernemer berust, in deze zin dat het afhankelijk van de ondernemer is in hoeverre de in het Handelsregister opgenomen gegevens, die kunnen worden opgevraagd via de KvK-app, juist en volledig zijn. Dat in de radiocommercial gebruik wordt gemaakt van een vorm van alliteratie, is voorts onvoldoende om reeds op grond hiervan voor de gewone gemiddelde consument voldoende duidelijk te achten dat de pay-off niet letterlijk dient te worden genomen maar dat sprake is van overdrijving of een mededeling van subjectieve aard zoals aan de orde in de door de Kamer van Koophandel genoemde zaken (onder meer dossiers 2011/00354, 2013/00555 en 2011/01091). Dat sprake is van overdrijving, zal de consument derhalve ontgaan. De consument zal daarom aannemen dat de boodschap van de radiocommercial is dat de gegevens in het Handelsregister die men met behulp van de aangeprezen KvK-app kan opvragen juist en volledig zijn, zodat daarop kan worden vertrouwd. Dit is met name het gevolg van de dubbele bevestiging die uitgaat van de woorden “Zeker weten dat je alles weet?” in combinatie met de verdere inhoud van de uiting, waarin een situatie wordt geschetst waarin door middel van de KvK-app de noodzakelijke informatie over een bedrijf kan worden opgevraagd en op die informatie wordt vertrouwd.

4 Daarnaast is het volgende van belang. Niet in geschil is dat bij de gegevens in het Handelsregister sprake is van een foutpercentage. De Kamer van Koophandel stelt dat dit ongeveer 3% bedraagt. Uitgaande van een totaal van ongeveer 2,8 miljoen inschrijvingen, resulteert dit in ongeveer 84.000 onjuiste vermeldingen, hetgeen naar het oordeel van het College een niet verwaarloosbaar aantal is. Daarbij is ook nog van belang dat uit het rapport waarop de Kamer van Koophandel zich in dit verband beroept, blijkt dat het onderzoek heeft plaatsgevonden op basis van een bruto steekproef onder 1.635 inschrijvingen. Hiervan hebben 321 inschrijvingen (bijna 20%) geweigerd aan het onderzoek mee te werken. Niet duidelijk is wat de reden van deze weigeringen is. Geïntimeerde stelt dat dit bedrijven betreft “die iets te verbergen hebben” hetgeen het College opvat als de stelling dat bij deze bedrijven sprake is van onjuiste gegevens. Nu het tegendeel niet is gebleken of aannemelijk gemaakt door de Kamer van Koophandel, moet rekening worden gehouden met de mogelijkheid dat het foutpercentage in werkelijkheid nog hoger is dan het percentage dat volgt uit bedoeld rapport.

5. Op grond van het voorgaande acht het College de kans reëel dat een consument die via de KVK-app het Handelsregister raadpleegt gegevens ziet die niet juist zijn. Dit verdraagt zich niet met de mededeling in de radiocommercial “Zeker weten dat je alles weet?” zoals die zal worden opgevat door de consument, te weten dat erop mag worden vertrouwd dat het Handelsregister een volledig en juist beeld geeft over de ingeschreven ondernemingen. Terecht heeft de Commissie de uiting om die reden voor de consument misleidend geacht. Aan dit oordeel staat niet in de weg dat de KvK-app op zichzelf genomen zonder kosten kan worden gedownload en dat ook zonder kosten enige gegevens met die app kunnen worden opgevraagd. Het College acht het aannemelijk dat de consument, indien daartoe aanleiding bestaat, in vertrouwen op de volledigheid en juistheid van de verdere gegevens die volgens de radiocommercial met de KvK-app kunnen worden opgevraagd, ook betaalde gegevens zal opvragen, waardoor hij tot een transactie kan worden gebracht waartoe hij wellicht niet zou hebben besloten indien hij zou hebben geweten dat de opgevraagde gegevens niet zonder meer compleet en/of juist zijn.

6. De Kamer van Koophandel stelt nog dat ondernemers in het algemeen op de hoogte zullen zijn van het feit dat ondernemers zélf de gegevens voor het handelsregister aanleveren en dat zij dus zullen weten dat deze gegevens alleen juist zijn voor zover de aan het Handelsregister verstrekte gegevens juist waren. Indien dit waar is, dan zal de gemiddelde ondernemer begrijpen dat in de radiocommercial sprake is van enige vorm van overdrijving en kan de commercial in zoverre inderdaad niet misleidend worden geacht voor de gemiddelde ondernemer.

7 Op grond van het voorgaande onderschrijft het College het oordeel van de Commissie, met dien verstande dat het College daarbij enige nuancering aanbrengt in die zin dat de uiting mogelijk niet misleidend is voor de gemiddelde ondernemer, maar zeker wel voor de consument. Dit leidt echter niet tot een andere uitkomst nu de Commissie de uiting voor de consument terecht misleidend heeft geacht. Derhalve wordt beslist als volgt.

De beslissing van het College van Beroep

Het College bevestigt de bestreden beslissing met enige wijziging van gronden.

[Hieronder volgt de beslissing waartegen beroep is ingesteld]

De Reclame Code Commissie

De bestreden reclame-uiting

Het betreft een radioreclame. Daarin voeren een man en een vrouw in de trein een gesprek over “webshopjongens”. De vrouw vraagt onder meer: “Wat weet je van ze?”

Man: “Ze hebben een site”.

Vrouw: “Tsja, dat hebben de smurfen ook”

Man: “De smurfen”?

Vrouw: “Het is een bv, 20 man personeel, opgericht in 2005”.

Man: “Hè, hoe zie je dat zo snel?”

Vrouw: “Met de KvK-app”.

Man: “Oh”.

Vervolgens luidt de voice-over: “Zeker weten dat je alles weet? Download de KvK-app Handelsregister. Kamer van Koophandel, bron voor ondernemen”.

De klacht

De klacht kan als volgt worden samengevat.

De uiting is misleidend, omdat ten onrechte wordt beweerd dat je alles zeker weet na raadplegen van het Handelsregister. Klager heeft ervaren dat de Kamer van Koophandel (KvK) geen zekerheid kan verschaffen over het aantal werknemers van een bedrijf. Zelfs de bedrijfsadressen van verschillende ondernemingen kloppen niet. Voorts kunnen opgeheven bedrijven die zich niet laten uitschrijven nog in het Handelsregister staan.

Het verweer

Namens adverteerder is onder meer het volgende meegedeeld.

De KvK houdt het Handelsregister op grond van de Handelsregisterwet 2007 (hierna: Hrw). Op grond van deze wet ligt de verantwoordelijkheid voor de juistheid van de ingeschreven gegevens primair bij de ondernemer en dienen wijzigingen uiterlijk een week na de betreffende wijziging aan het Handelsregister te worden opgegeven. Met de bestreden uiting is beoogd in te spelen op de wettelijke taak van de KvK en de behoefte van de klant aan zoveel mogelijk (rechts)zekerheid. Absolute zekerheid kan echter niet worden gegeven; het is mogelijk dat er sprake is van wijzigingen die nog niet aan het Handelsregister zijn opgegeven. De uiting is met name bedoeld om tot uitdrukking te brengen dat een ondernemer, voordat hij zaken gaat doen, door het raadplegen van het Handelsregister informatie kan krijgen over de situatie van de aanstaande zakenpartner.

Het oordeel van de Commissie

Door de mededeling “Zeker weten dat je alles weet? Download de KvK-app Handelsregister” wordt de indruk gewekt dat men ervan uit kan gaan dat door gebruik te maken van voornoemde app juiste en volledige informatie wordt verkregen over gegevens van bij het Handelsregister ingeschreven bedrijven.

Zoals adverteerder bij verweer heeft meegedeeld, ligt de verantwoordelijkheid voor de juistheid van de ingeschreven gegevens primair bij de ondernemer en kan er sprake zijn van wijzigingen die nog niet aan het Handelsregister zijn opgegeven. Onder deze omstandigheden acht de Commissie voornoemde mededelingen te absoluut. In zoverre gaat de uiting gepaard met onjuiste informatie ten aanzien van de voordelen van het product als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b NRC. Nu deze uiting de gemiddelde consument er bovendien toe kan brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

De beslissing van de Reclame Code Commissie van 4 november 2014

Op grond van het voorgaande acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.