De bestreden reclame-uiting

Het betreft de televisiecommercial van Reckitt Benckiser Healthcare (hierna: adverteerder) waarin Calgon 3-in-1 wordt aangeprezen.
Tegen een vrouw die erover klaagt dat haar wasmachine stinkt, hoewel zij die een hele nacht open heeft laten staan, zegt een monteur dat open laten staan niet zal helpen.
Als de voice-over zegt: “Je ziet het niet, maar er kan tot een liter water achterblijven. En als dat vies is, stinkt het”, is te zien dat de monteur in een maatbeker een liter bijna zwart water aftapt uit de wasmachine. Wanneer de voice-over vervolgens meedeelt: “Dat kunnen we voorkomen met Calgon 3-in-1 met antigeurformule bij elke wasbeurt. Het voert slecht ruikende deeltjes af. Geen vieze luchtjes meer”, is te zien dat het dan uit de wasmachine afgetapte water schoon is.

De klacht

In de commercial wordt gesuggereerd dat de wasmachine tijdens het gebruik zo vies wordt, dat de ‘modder’ er bijna uitloopt. Dat is klinkklare onzin, aldus klager. Bij een wasmachine die hij 28 jaar heeft gebruikt, heeft zich nooit zoiets voorgedaan. Klager vindt de reclame misleidend.

Het verweer

Het (Engelstalige) verweer wordt als volgt samengevat.
Calgon 3 in 1 is een product dat kalkaanslag, vuilresten en vieze luchtjes in de wasmachine voorkomt. De uiting is erop gericht consumenten uit te leggen dat ze weinig weet hebben van de problemen van een vuile wasmachine, omdat de meeste delen niet zichtbaar zijn. De hoeveelheid vuilresten in een wasmachine varieert, afhankelijk van verschillende factoren, zoals watertemperatuur, korte wasbeurten, hardheid van het water, gebruik van een vloeibaar wasmiddel en toevoegingen. Om misverstanden bij consumenten te voorkomen, voegde adverteerder een disclaimer toe om duidelijk te maken dat sprake is van een ‘overdreven weergave’.

De beslissing van de voorzitter

De voorzitter heeft de klacht toegewezen omdat, kort samengevat, met de mate van vervuiling van het water niet een realistisch beeld wordt getoond, dat in de praktijk kan worden verwacht, maar een overdreven situatie. Dat in de commercial met de mate van vervuiling van het water niet een realistisch beeld wordt getoond dat in de praktijk kan worden verwacht, maar een overdreven situatie, is essentiële informatie die de gemiddelde consument nodig heeft om een geïnformeerd besluit over een transactie – het al dan niet kopen van Calgon 3-in-1 – te kunnen nemen. Nu deze informatie in de bestreden commercial niet wordt gegeven, is sprake van het ontbreken van essentiële informatie. Omdat de gemiddelde consument hierdoor ertoe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de commercial misleidend als bedoeld in artikel 8.3 aanhef en onder c van de Nederlandse Reclame Code (NRC) en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC. De voorzitter volstaat met gegrondverklaring van de klacht en ziet in de opmerking van adverteerder dat de essentiële informatie inmiddels in een disclaimer wordt weergegeven aanleiding om een aanbeveling aan adverteerder achterwege te laten.

Het bezwaar tegen de beslissing van de voorzitter 

Adverteerder wijst er op dat zij in eerste instantie verweer heeft gevoerd tegen een andere uiting dan waartegen de klacht zich richt. Om die reden geeft adverteerder in het bezwaar alsnog het verweer dat zij in eerste instantie had behoren te geven. Adverteerder begrijpt de klacht zo dat er modder aanwezig zou zijn in de wasmachine en dat deze eruit loopt. Adverteerder meent echter dat het vieze water niet verward kan worden met modder gelet op de samenstelling en de grijze kleur van de vloeistof. Daarbij loopt het water er allesbehalve uit. De technicus moet het er zelfs uit zuigen.
Bovendien kan er water achterblijven dat kan resulteren in stank. De disclaimer “Afhankelijk van het model van de wasmachine” maakt duidelijk dat de hoeveelheid achterblijvend water kan verschillen per wasmachine. Deze verklaring is gebaseerd op wetenschappelijke tests. Om die reden meent adverteerder dat de advertentie realistisch is en de consument niet zal misleiden. Adverteerder vindt daarmee een disclaimer die de “overdrevenheid” benadrukt, overbodig.

De reactie van klager op het bezwaar

Met “modder” doelt klager niet op de letterlijke zin van het woord maar op een substantie die zo vies en vuil is, bijna zwart, dat deze op modder lijkt. Vervolgens legt klager opnieuw zijn klacht uit: de uiting wekt de indruk dat veel wasmachines na verloop van tijd erg vies en stinkend water bevatten. Men wordt hiermee onterecht bang gemaakt en daarom vindt klager de uiting misleidend.

Het oordeel van de Commissie in haar uitspraak van 12 februari 2020

In de uiting is te zien dat er veel water in wasmachines kan achterblijven dat kan leiden tot stank. Het water dat de monteur uit de wasmachine zuigt, heeft een zwarte kleur. De klacht richt zich met name tegen de donkere kleur en de viezigheid van het water, die in de televisiecommercial zijn te zien.
Uit het bezwaar blijkt dat adverteerder in eerste instantie in haar verweer een andere reclame-uiting als uitgangspunt heeft genomen. In het bezwaar heeft adverteerder meegedeeld dat de hoeveelheid achtergebleven water kan verschillen per machine. Om die reden heeft adverteerder de disclaimer “afhankelijk van het model van de machine” opgenomen in de uiting.
De Commissie constateert dat adverteerder op geen enkele wijze heeft aangetoond dat bij normaal gebruik dergelijk vies water uit een wasmachine kan komen. Alvorens verder te beslissen, zal zij adverteerder daarom in de gelegenheid stellen haar standpunt, dat de donkere kleur en de viezigheid realistisch zijn, schriftelijk met bewijzen te staven. Vervolgens zal klager nog kunnen reageren.

E-mail van 18 februari 2020 van adverteerder

In reactie op de tussenbeslissing heeft adverteerder met betrekking tot de vraag of de donkere kleur en de viezigheid van het water realistisch zijn, als volgt gereageerd.
De bestreden televisiecommercial wordt inmiddels niet meer uitgezonden in Nederland. In de toekomstige televisiecommercial zal adverteerder de volgende disclaimer vertonen in de reclame-uiting: “Dramatisering. Afhankelijk van het model van de wasmachine.”

Het oordeel van de Commissie

Nu adverteerder in haar reactie geen bewijzen heeft aangeleverd die de donkere kleur en de viezigheid van het water kunnen onderbouwen, bevestigt de Commissie de voorzittersbeslissing van 18 november 2019 om de redenen die in die beslissing zijn genoemd, die als hier ingelast worden beschouwd.
De Commissie volstaat met gegrondverklaring van de klacht. Zij ziet in de reactie van adverteerder van 18 februari 2020 namelijk dat de essentiële informatie (dramatisering) in het vervolg in een disclaimer zal worden weergegeven. Een aanbeveling aan adverteerder kan daarom achterwege worden gelaten, net zoals de voorzitter in zijn uitspraak van 18 november 2019 heeft geoordeeld.

De eindbeslissing

Op grond van het voorgaande acht de Commissie de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC.