De bestreden reclame-uiting

Het betreft een in de periode voor Moederdag 2015 uitgezonden radiocommercial, waarin het volgende is te horen:

Bloemenverkoper:

“Alstublieft mevrouw, uw rozen voor Moederdag”

Vrouw:

“Ah dank je, wat een mooie bos zeg. Waar een klein land al niet groot in is.”

Voice-over 1:

“Wist u dat verreweg de meeste rozen uit Afrika komen? Daar worden ze gekweekt en geplukt door jonge moeders, die vaak lange dagen maken voor een schamel loon.

Geef jouw moeder daarom zondag éérlijke bloemen voor Moederdag.

Ga naar eerlijkebloemengids.nl en vind een verkooppunt bij jou in de buurt.”

Voice-over 2:

“Eerlijkebloemengids.nl is een initiatief van Hivos.”

De ‘bumper’ luidt:

“Geef éérlijke bloemen voor Moederdag.

Ga naar eerlijkebloemengids.nl voor een verkooppunt in de buurt.”

De klacht

De klacht wordt als volgt samengevat.

In de radiocommercial wordt de luisteraar aangespoord om geen rozen uit Afrika te kopen, omdat deze geplukt worden door jonge moeders die lange dagen maken, en in plaats daarvan eerlijke rozen uit niet nader omschreven landen te kopen. In werkelijkheid wordt opgeroepen om geen Afrikaanse rozen te kopen “simpel omdat die daar goedkoop geproduceerd kunnen worden”, aldus klager. Als vrijwilliger in Afrikaanse landen weet klager dat veel moeite wordt gedaan om arbeid naar deze landen te brengen. Deze arbeid is voor de plaatselijke bevolking vaak de enige bron van inkomsten en biedt deze mensen bovendien de mogelijkheid tot ontwikkeling en een betere toekomst. Klager acht het oneerlijk dat de reclameboodschap van “een paar lokale kwekers” dit probeert te ontkennen, terwijl “hier bij ons” eveneens onder slechte omstandigheden wordt geproduceerd, veelal met behulp van buitenlandse arbeiders. Klager acht de radiospot oneerlijke reclame als bedoeld in artikel 7 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

Het verweer

Het verweer wordt als volgt samengevat.

Hivos is een Nederlandse organisatie voor ontwikkelingssamenwerking, die zich onder meer sterk maakt voor vrouwenrechten. Onderdeel van het vrouwenrechtprogramma is de in 2012 gelanceerde publiekscampagne ‘Power of the Fair Trade Flower’, waarmee Hivos aandacht vraagt voor de werkomstandigheden van vrouwen die werkzaam zijn in de Afrikaanse bloementeelt. De opkomst van de sierteelt in Afrika, die op zich door Hivos wordt toegejuicht, is gepaard gegaan met vaak slechte arbeidsomstandigheden voor de (vrouwelijke) werknemers: elementaire arbeidsrechten worden geschonden, seksueel misbruik komt veelvuldig voor en blootstelling aan pesticiden richt gezondheidsschade aan. Omdat verreweg de meeste rozen in Nederland afkomstig zijn uit Afrika heeft Hivos in de aanloop naar Moederdag – waarvoor veel bloemen worden aangeschaft – de Eerlijke Bloemengids gelanceerd, waarin verkooppunten staan die eerlijk en duurzaak geproduceerde bloemen verkopen en deze zichtbaar in de winkel aanbieden. Onder ‘eerlijke bloemen’ verstaat Hivos bloemen die zijn geteeld op kwekerijen die zorgen voor fatsoenlijke arbeidsomstandigheden voor hun werknemers, rekening houden met het milieu en als zodanig gecertificeerd zijn.

Het doel van de bestreden radioboodschap is niet om mensen aan te sporen geen Afrikaanse rozen te kopen, zoals klager stelt, maar om bewustwording te creëren over de vaak slechte arbeidsomstandigheden van vrouwen in Afrika en een alternatief in de vorm van ‘eerlijke bloemen’ te bieden. De radiospot is ook niet afkomstig van “lokale kwekers”, zoals klager suggereert. In de spot wordt nadrukkelijk vermeld dat de Eerlijke Bloemengids een initiatief is van Hivos en wordt duidelijk verwezen naar de website eerlijkebloemengids.nl, waarop verdere informatie over zowel de campagne als over Hivos te vinden is. Adverteerder betoogt voorts, mede aan de hand van overgelegde stukken, dat de mededelingen in de radiospot feitelijk juist en onderbouwd zijn: verreweg de meeste rozen in Nederland (85% blijkens statistieken van het CBS) komen uit Afrika en de bloemen worden met name gekweekt door jonge moeders onder vaak slechte arbeidsomstandigheden (lange dagen en een schamel loon). Gelet op het voorgaande kan niet worden gezegd dat de radiocommercial oneerlijk is in de zin van artikel 7 NRC, aldus adverteerder.

Het oordeel van de Commissie

De Commissie begrijpt de klacht aldus dat klager de radiocommercial ‘oneerlijke’ reclame van ‘lokale kwekers’ vindt, nu in de commercial volgens hem het belang van de bloementeelt voor Afrika wordt ontkend en de arbeidsomstandigheden van de buitenlandse werknemers die voor de lokale (Nederlandse) kwekers werken veelal ook slecht zijn.

Deze klacht kan niet slagen. In de radiospot wordt de website eerlijkebloemengids.nl onder de aandacht gebracht, waarbij uitdrukkelijk wordt meegedeeld dat deze website een initiatief is van Hivos. Naar het oordeel van de Commissie is hierdoor voor de gemiddelde consument duidelijk dat de spot niet afkomstig is van ‘lokale kwekers’ in Nederland of een aanprijzing bevat van de producten van ‘lokale kwekers’ ten koste van de uit Afrika afkomstige rozen, zoals klager kennelijk meent. Nu door adverteerder voorts voldoende aannemelijk is gemaakt dat de inhoud van de radioreclame feitelijk juist is, kan niet worden geoordeeld dat sprake is van reclame die in strijd is met de NRC. Daarom wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.