De bestreden reclame-uiting

Het betreft een folder met op de voorpagina de tekst: “Er is bijna niks te zien op deze MRI-scan…” In de folder wordt ingegaan op een specifieke methode ter ontdekking van lymfeklieruitzaaiingen, te weten door middel van een MRI-scan en met behulp van Nano vloeistof die ijzer bevat. Deze methode wordt in de folder omschreven, waarna wordt gezegd: “Als je kanker vroeg en goed kunt opsporen, kun je een behandeling op maat geven. Als radioloog kan ik laten zien waar de kanker zit, hoe agressief hij is, of hij zich uitbreidt. (…) Maar het geeft de arts ook de mogelijkheid om heel gericht te behandelen. En dat betekent dat je alleen de kanker aanpakt, en zo min mogelijk gezond weefsel meeneemt. (…)”.

Hierna volgt een testimonial van een met voor- en achternaam genoemde patiënt die praat over zijn ervaringen met de onderzoeksmethodiek en de daarop volgende behandeling. Namens deze persoon wordt in de folder onder meer verklaard: “In februari van 2015 ben ik met die MRI-scan van dokter [naam] in Amsterdam geweest. Daar kreeg ik drie hele gerichte bestralingen met een hoge dosis. (…) Het is wonderbaarlijk dat ik nu al 9 maanden in gezondheid leef door dat zakje met ijzerwater van dokter [naam]. Twee keer een scan, een beetje nanovloeistof en dan even gericht bestralen. Dat geeft wel hoop voor de toekomst.”

De klacht

De folder (met acceptgiro) gaat over de nano-MRI. Dit is een nieuwe onderzoeksmethode naar hele kleine lymfekliertjes die prostaatkankercellen bevatten. Deze methode is pas sinds 2015 in gebruik en uitsluitend bij het Radboud ziekenhuis in Nijmegen. Het onderzoek wordt nog niet door de verzekering gedekt maar voorlopig door het ziekenhuis betaald. Er zijn nog maar enkele patiënten waarbij dergelijke kleine lymfeklieren zijn gedetecteerd en er is nog geen behandelmethode voor ontwikkeld. Per patiënt wordt een behandelplan vastgesteld door behandeld specialisten. Afhankelijk van resultaten zal blijken wat de standaard behandelwijze wordt. Er is in dit stadium sprake van experimenteren. In de folder wordt een patiënt beschreven die na dit onderzoek in het Antoni van Leeuwen Ziekenhuis een behandeling kreeg die bestond uit 3 gerichte bestralingen waarna hij genezen was. Het klinkt als “1-2-3 en schoon is uw kunstgebit”. Helaas suggereert dit dat na onderzoek met de nano-MRI met slechts enkele bestralingen genezing bereikt kan worden. Klager is zelf eind 2015 in Nijmegen geweest voor de nano-MRI scan waarbij twee kleine kliertjes werden gedetecteerd. Een vergelijkbare situatie als de persoon in de fondsenwervingsfolder. In overleg met de diverse specialisten is een behandelschema vastgesteld dat zeer sterk afwijkt en veel belastender is dan hetgeen in de folder wordt genoemd (36 bestralingen en hormoontherapie gedurende 2 jaren). Al lezend bekroop klager het gevoel dat hij een verkeerde en veel Ie zware behandeling kreeg. Toen zijn artsen de folder lazen, hebben ze direct contact opgenomen met een radiotherapeut van het Antoni van Leeuwen ziekenhuis. Deze was niet bekend met de folder, noch met een behandeling die bestaat uit drie bestralingen met hoge intensiteit waarna de patiënt genezen is. De folder kan veel onzekerheid, twijfels en verwarring opwekken bij de patiënten en specialisten. Voor nieuwe patiënten kan het verkeerde verwachtingen opwekken. Hierdoor is sprake van misleidende informatie bij het vergaren van fondsen ten koste van mensen met een levensbedreigende ziekte. Het eerste deel van de folder over de nano-MRI is prima. Maar over vervolgbehandeling had niet meer gemeld kunnen worden dan dat voor iedere patiënt een behandelplan gemaakt wordt. Als de persoon in de folder een fictief persoon is, vindt klager dat de folder onmiddellijk ingetrokken moet worden en moet worden gerectificeerd ten aanzien van personen die deze hebben ontvangen. Het moet duidelijk zijn dat hetgeen in de folder staat absoluut geen standaard geneeswijze is en dat het niet zo is dat je een, twee, drie van je prostaatkanker af bent, wat in de folder wordt gesuggereerd.

Het verweer

Adverteerder wijst op haar communicatie met klager voorafgaand aan het indienen van de onderhavige klacht. Het inhoudelijke verweer tegen de klacht wordt als volgt samengevat.
In de folder vertelt een radioloog over zijn onderzoek naar een nieuwe techniek die hem in staat stelt uitzaaiingen van prostaatkanker beter en eerder op te sporen, wat het perspectief voor de patiënt verbetert. Om de werking van deze techniek te illustreren, komt in de folder een patiënt van de radioloog aan het woord die zijn eigen ervaringen vertelt. De nieuwe diag­nos­tische methode is het onderwerp van de mailing, niet de daaruit voortvloeiende behandeling. De beschreven diagnostische MRI-techniek met ijzerwater toont uitzaaiingen beter aan, maar afhankelijk van de eigenschappen en het stadium van de ziekte verschilt de behandeling vervolgens per patiënt. In de uiting wordt op geen enkele wijze gesuggereerd dat deze nieuwe vorm van diagnostiek leidt tot een kortdurende, weinig belastende behandeling. Het ‘patiënten verhaal’ is een individueel verhaal en niet universeel bedoeld. Van onjuiste of misleidend informatie is op grond van het voorgaande geen sprake.

Het oordeel van de voorzitter

1)  De klacht is gericht tegen een folder waarin wordt ingegaan op een specifieke methode waarmee lymfeklieruitzaaiingen kunnen worden gediagnosticeerd, te weten door middel van een MRI-scan en met behulp van nanovloeistof die ijzer bevat. Niet in geschil is dat de uiting is bedoeld om fondsen te werven voor onderzoek naar kanker en in dat licht moet worden gezien. De uiting vestigt derhalve de aandacht op bedoelde onderzoeksmethodiek teneinde de lezer ertoe te brengen geld te doneren aan adverteerder voor het steunen van onderzoek naar kanker en de behandeling daarvan.

2)  Voor zover in de uiting wordt ingegaan op de wijze waarop bij een met name genoemde patiënt een of meer uitzaaiingen zijn gevonden, is niet in geschil dat dit is ontdekt met de in de folder omschreven bijzondere onderzoeksmethodiek. Adverteerder heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat deze patiënt vervolgens is behandeld op de wijze als in de folder is omschreven, te weten met “drie hele gerichte bestralingen met een hoge dosis”. De voorzitter begrijpt dat sprake is van een bestaande persoon die in dat kader over zijn eigen persoonlijke ervaringen spreekt, zodat sprake is van een echt gebeurd verhaal.

3)  Naar het oordeel van de voorzitter zal de gemiddelde consument de folder niet zo uitleggen dat elke patiënt op dezelfde wijze met succes kan worden behandeld als de genoemde persoon. Duidelijk is dat sprake is van een individuele situatie waarin een persoon voordeel heeft ondervonden van de specifiek omschreven onderzoeksmethodiek die wordt genoemd als voorbeeld om adverteerder financieel te steunen. Dat dit resultaat niet voor iedereen geldt, blijkt bovendien uit het feit dat wordt gezegd dat dankzij de nieuwe onderzoeksmethodiek een behandeling “op maat” kan worden gegeven waarbij de arts in staat is “heel gericht te behandelen”. Uit de folder volgt dat de beschreven onderzoeksmethodiek dient als basis voor een individueel behandelplan. Dat voor de ene patiënt kon worden volstaan met drie gerichte behandelingen en een andere patiënt, zoals klager, een veel ingrijpender behandeling dient te ondergaan, is het gevolg van het individuele behandelplan, maar kan niet tot het oordeel leiden dat de folder hierover onjuist of misleidend is. Derhalve wordt beslist als volgt.

De beslissing van de voorzitter

Gelet op het bovenstaande wijst de voorzitter de klacht af.