De bestreden reclame-uiting

Het betreft de advertentie van Prescan in dagblad Trouw van 26 november 2016.

In de advertentie staat, voor zover hier van belang:

“ Darmkanker eist jaarlijks meeste doden

Darmkanker wordt elk jaar bij ruim 15.000 nieuwe gevallen vastgesteld. Hiermee is het de  meest voorkomende kankersoort. Ook eist darmkanker jaarlijks de meeste doden. Hoe eerder darmkanker ontdekt wordt, hoe groter de kans op genezing is. Een preventief darmonderzoek kan afwijkingen aan darmwand en slijmvlies opsporen. Zo krijg je direct inzicht in je gezondheid.”

De klacht

Klager heeft – samengevat – de volgende bezwaren tegen de advertentie van Prescan:

a. de gepresenteerde cijfers zijn onjuist. Darmkanker is niet de meest voorkomende kankersoort en volgens objectieve cijfers (op www.volksgezondheidzorg.info) is het ook niet de kankersoort met de meeste nieuwe gevallen.

b. het is in zijn algemeenheid niet juist dat de kans op genezing groter is als darmkanker eerder wordt ontdekt.

c. een preventief darmonderzoek kan nooit inzicht geven in iemands gezondheid in het algemeen, omdat deze door veel meer factoren bepaald wordt. Het ontbreken van afwijkingen in de darm sluit andere pathologie niet uit.

d. De uiting appelleert aan angst en ongerustheid bij de gemiddelde consument.

Het verweer

Prescan heeft gemotiveerd verweer gevoerd. Voor zover nodig voor de beslissing wordt op het verweer ingegaan in het hierna volgende oordeel.

Het oordeel van de Commissie

1. Klager betwist de juistheid van de mededeling “Darmkanker wordt elk jaar bij ruim 15.000 nieuwe gevallen vastgesteld. Hiermee is het de meest voorkomende kankersoort.” Prescan voert aan dat weliswaar bij mannen procentueel gezien prostaatkanker het meeste voorkomt en bij vrouwen borstkanker, maar dat, wanneer gekeken wordt naar het totaal van mannen en vrouwen bij elkaar opgeteld, darmkanker de meest voorkomende kankersoort is, met in 2015 15.550 nieuwe gevallen. Prescan verwijst ter onderbouwing van deze gegevens naar (overgelegde) informatie op de website van het Integraal Kanker Instituut Nederland (IKNL) en de website www.volksgezondheidzorg.nl.

De Commissie is van oordeel dat Prescan de juistheid van de mededeling dat darmkanker – onder mannen en vrouwen tezamen – de meest voorkomende kankersoort is, voldoende aannemelijk heeft gemaakt. Dat voor mannen of vrouwen afzonderlijk darmkanker niet de meest voorkomende kankersoort is, maakt dit niet anders, nu in de advertentie geen uitsplitsing tussen mannen en vrouwen wordt gemaakt.

2. Prescan erkent dat de mededeling “Darmkanker eist jaarlijks de meeste doden” niet juist is, nu darmkanker bij mannen de tweede meest dodelijke kankersoort is en bij vrouwen de derde. De fout is volgens Prescan het gevolg van een onjuiste interpretatie van de cijfers van het IKNL voor wat betreft sterfte bij kanker. Prescan deelt mee de advertentie direct na ontvangst van de klacht te hebben stopgezet en de fout met de betrokkenen te hebben besproken om deze in de toekomst te voorkomen.

Gelet op het voorgaande is de Commissie van oordeel dat de advertentie wat laatst genoemde mededeling betreft gepaard gaat met onjuiste informatie als bedoeld in de aanhef van artikel 8.2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Omdat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC. In hetgeen Prescan bij verweer heeft aangevoerd ziet de Commissie aanleiding de aanbeveling op dit punt te doen ‘voor zover nodig’.                                                                 

3. Naar het oordeel van de Commissie is algemeen aanvaard dat vroege ontdekking van darmkanker de kans op genezing vergroot. Dit standpunt wordt bevestigd door de informatie over het bevolkingsonderzoek darmkanker op de website van het RIVM, waarnaar Prescan verwijst. Op deze website staat onder meer: “Als darmkanker vroegtijdig wordt ontdekt, is de kans op genezing groter (…)” en “Hoe eerder een ziekte wordt gevonden, hoe sneller de behandeling kan starten en hoe groter de kans is op genezing”. Naar het oordeel van de Commissie is de mededeling “Hoe eerder darmkanker ontdekt wordt, hoe groter de kans op genezing is” voldoende onderbouwd.

4. De Commissie acht het voor de gemiddelde consument voldoende duidelijk dat met de zinsnede “Zo krijg je direct inzicht in je gezondheid” tot uitdrukking wordt gebracht dat men door het laten uitvoeren van het darmonderzoek informatie krijgt over de gezondheid van zijn darmen. In de uiting wordt niet gesteld of gesuggereerd dat met het preventieve darmonderzoek zekerheid wordt verkregen over de algehele gezondheidssituatie van de betrokkene. De Commissie acht de bestreden zinsnede niet onjuist.

5. De Commissie heeft er begrip voor dat de uiting, waarin wordt gesproken over darmkanker, bij sommigen angst of onrustgevoelens zal oproepen. Gelet op het aangeprezen product, een preventief darmonderzoek, en de wijze van aanprijzing kan echter niet worden geoordeeld dat in de uiting zonder dat daar een rechtvaardiging voor is aan gevoelens van angst wordt geappelleerd.

6. Op grond van het voorgaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

Gelet op hetgeen onder 2 is overwogen, acht de Commissie de zinsnede “Darmkanker eist jaarlijks de meeste doden” in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder, voor zover nodig, aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.

Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.