De bestreden reclame-uiting

Het betreft een uiting op http://sanique.nl/Vitatec/Vitatec.html. Daarin staat onder de aanhef:

“Gezondheidsstudio Sanique

Vitaal ouder worden!”

onder meer een foto van het apparaat “Vitatec Global Diagnostics” met daaronder de tekst:

“Het betreft een uniek meetsysteem dat is ontworpen en ontwikkeld in Zwitserland. Sinds 1993 werken artsen en therapeuten in veel Europese landen waaronder Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland al met dit systeem. Hun ervaringen zijn zeer positief.

Het meetsysteem meet de energetische structuren van het lichaam op veilige en nauwkeurige wijze. U wordt aangesloten op het apparaat met behulp van 2 elektroden op uw enkels. Gedurende 8 minuten worden er elektromagnetische frequenties door het lichaam gezonden. Hierdoor zijn verstoringen in het lichaam te signaleren, ook al voordat er lichamelijke klachten optreden. Door deze meting krljgt u een duidelijk beeld van hoe het is gesteld met uw gezondheid en kunnen oorzaken van klachten worden opgespoord.

De meetresultaten worden op een computerscherm in duidelijke grafieken en in een speciale 3D-presentatie weergegeven. Op deze manier kunt u zelf zien waar precies in het lichaam verstoringen aanwezig zijn. De energetische gezondheidstoestand van alle organen (bijvoorbeeld de nieren, de longen en het hart) en systemen van het lichaam (bijvoorbeeld het lymfatisch systeem, het spijsverteringssysteem, het immuunsysteem en het systeem waartoe de spieren, skelet en gewrichten behoren) worden zichtbaar gemaakt.

De behandelingen bestaan uit het toedienen van elektromagnetische trillingen met als doel klachten te verminderen en/of te verhelpen.

De lichaamsmeting en behandeling zijn niet belastend voor het lichaam”.

De klacht

De klacht wordt als volgt samengevat.

Er is geen enkel deugdelijk wetenschappelijk bewijs dat met het aangeprezen apparaat metingen kunnen worden verricht, storingen kunnen worden gesignaleerd of een beeld kan worden gegeven van de gezondheid van de patiënt, laat staan dat dit op “nauwkeurige wijze” zou kunnen. Termen als “de energetische gezondheidstoestand van alle organen” zijn medisch betekenisloos en wat het apparaat weergeeft aan grafieken en 3D-presentaties is dat ook. Anders gezegd, met het apparaat zijn geen diagnoses te stellen.

In de medische databank PubMed levert zoeken op de termen “vitatec” of “vitatec global diagnostics” geen resultaten op, een belangrijke indicatie dat bewijs voor werkzaamheid ontbreekt. Klager vindt de reclame misleidend en oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

In de advertentie staat verder:

“De behandelingen bestaan uit het toedienen van elektromagnetische trillingen met als doel klachten te verminderen en/of te verhelpen.”

Hierdoor suggereert adverteerder dat met het apparaat ook behandelingen kunnen worden verricht. Nu ook hier bewijs wat betreft effectiviteit ontbreekt, is er sprake van bedrieglijk beweren dat een product ziekten, gebreken of misvormingen kan genezen als bedoeld in artikel 8.5 NRC. De gemiddelde consument zal de termen “verminderen en/of verhelpen” immers opvatten in de zin van “genezen”.

De Commissie heeft reeds tweemaal eerder klachten over soortgelijke reclames betreffende de Vitatec Global Diagnostics gegrond verklaard. Klager verwijst naar de dossiers 2015/00591 en 2016/00527.

Nu kennelijk nog steeds in reclame wordt geclaimd dat met het apparaat kan worden gediagnosticeerd en behandeld, acht klager het van belang dat de Commissie niet alleen deze klacht gegrond verklaart, maar ook de Autoriteit Consument en Markt (ACM) inlicht. Immers, het bedrieglijk beweren dat een product ziekten, gebreken of misvormingen kan genezen is op grond van artikel 8.8 van de Wet handhaving consumentenbescherming in verbinding met artikel 6:193g onder q BW wettelijk verboden. De reclame is dus, voor zover daarin wordt geclaimd dat met het apparaat klachten kunnen worden verminderd en/of verholpen, in strijd met de wet. De ACM kan ingevolge de Wet handhaving consumentenbescherming een bindende gedragslijn tot naleving van deze wet opleggen en tevens lasten onder dwangsom en bestuurlijke boetes opleggen.

Het verweer

Het verweer wordt als volgt samengevat.

De tekst op de website van adverteerder is naar eer en geweten opgesteld. Mocht blijken dat (onderdelen van) teksten in strijd zijn met de wet, dan zal adverteerder een en ander direct laten aanpassen.

Klager stelt dat wetenschappelijk onderzoek ontbreekt. Dit is juist. In de reclame van adverteerder staat dan ook niet dat er sprake is van wetenschappelijk onderzoek.

De conclusies die klager trekt met betrekking tot de werking van het apparaat begrijpt adverteerder  niet. Voor het systeem Vitatec Global Diagnotics verwijst hij naar de website van de leverancier www.vitatec.com. Vitatec is een gerespecteerde Zwitserse onderneming die sinds 1993 actief is. De apparatuur die Vitatec ontwikkelt, is gebaseerd op de Vitalfeldtechnologie. Eén van de uitgangspunten hierbij is de biofysica. Vitatec stelt nergens dat haar producten zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Op de website van www.vitatec.com staat zelfs de volgende disclaimer:

“alle informatie over de effecten en de therapeutische werkzaamheid van de Vitalfeldtechnologie is gebaseerd op onze eigen jarenlange observaties, tests en studies en de verslagen van onze therapeuten; deze technologie wordt nog niet erkend door de reguliere geneeskunde”.

Volgens adverteerder geeft de tekst op de website van adverteerder een reële voorstelling van zaken. Mocht de Commissie daar anders over denken, dan is adverteerder bereid aanpassingen te verrichten. Zo zou op de website van adverteerder dezelfde disclaimer kunnen worden geplaatst als die, geplaatst op www.vitatec.com; aldus is voor iedereen duidelijk dat hier geen sprake is van een wetenschappelijke onderbouwing.

Het oordeel van de Commissie

De Commissie vat de klacht op in die zin dat klager bestrijdt dat de “Vitatec Global Diagnostics” de werking heeft die daaraan in de uiting wordt toegeschreven. Meer in het bijzonder heeft klager gesteld dat er “wetenschappelijk bewijs” en “bewijs” ontbreekt dat met dit systeem metingen kunnen worden verricht waardoor “verstoringen in het lichaam” kunnen worden gesignaleerd, dat men door middel van een meting “een duidelijk beeld” van zijn “gezondheid” krijgt en dat met het bewuste apparaat behandelingen kunnen worden verricht, “met als doel klachten te verminderen en/of te verhelpen”.

In de bestreden uiting wordt -zoals aangevoerd in het verweer- niet gesteld dat er wetenschappelijk bewijs bestaat voor de in die uiting gestelde werking van de “Vitatec Global Diagnostics”. Dat neemt echter niet weg dat het gezien de onderhavige klacht op de weg van adverteerder lag om voldoende aannemelijk te maken dat dit systeem de werking heeft die daaraan in de uiting wordt toegeschreven. Dat heeft adverteerder niet gedaan. Wat dit betreft kan niet worden volstaan met een verwijzing naar de website van de leverancier, www.vitatec.com, daaronder begrepen de in het verweer genoemde disclaimer.  

Gelet op het bovenstaande gaat de reclame gepaard met onjuiste informatie over de van het gebruik van het product te verwachten resultaten als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Nu de gemiddelde consument er bovendien toe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

Klager heeft zich ook beroepen op artikel 8.5 NRC en op artikel 8.8 van de Wet handhaving consumentenbescherming in verbinding met artikel 6:193g onder q BW. De Commissie acht de bestreden uiting echter niet van dien aard dat er sprake is van “bedrieglijk beweren dat een product ziekten, gebreken of misvormingen kan genezen”. Verder ziet de Commissie geen aanleiding om de ACM te informeren over dit dossier.

Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.

Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.