De bestreden reclame-uiting
Het betreft een video op YouTube waarin een presentator ‘Green Juice’ van Superfoods.nl (‘Superfoodies’) aanprijst ter vervanging van tarwe. Dit product kan men via de in de video genoemde website bestellen waarbij men een gratis boek ontvangt. In de video wordt onder meer gezegd: “De laatste dertig, veertig jaar zijn wij als maatschappij heel veel meer tarwe gaan eten en is wetenschap en zijn voedingsdeskundigen er ook achter gekomen dat tarwe schade aanbrengt aan onze darmwand, en onze darmflora ook. Daarmee aan onze totale gezondheid” (…) Tarwe bevat stoffen die schade aanbrengen aan de darmwand, waardoor onze darmwand beschadigd raakt en ons immuunsysteem verslechtert. En we in een negatieve gezondheidsspiraal belanden.”
Samenvatting van de klacht
Klager maakt bezwaar tegen het feit dat de uiting schadelijke informatie over tarwe bevat. Hiervoor bestaat geen onderbouwing en de uiting is daarom misleidend.
Samenvatting van het verweer
De stellingen in de reclame-uiting over tarwe zijn wel degelijk wetenschappelijk bewezen. Adverteerder noemt bronnen waaruit dit volgens hem blijkt. De video maakt duidelijk dat de presentator is gestopt met tarwe, en dat hij tarwe pasta is gaan vervangen door courgette pasta. Hetgeen over tarwe wordt gezegd staat ook los van het boek en het product dat in de uiting wordt aangeboden. Hiervoor worden dan ook geen misleidende claims gemaakt.
Samenvatting van de repliek
De titel van de video is “Vervang brood en pasta hiermee”. De video is bedoeld om de kijker te overtuigen het aangeprezen product te kopen ter vervanging van het als schadelijk bestempelde tarwe. De mededelingen over tarwe worden in de video gemaakt op basis van “wetenschap en voedingsdeskundigen”, maar betreffen pseudowetenschap. De opmaat van de reclame-uiting is als volgt samen te vatten:
– de schadelijkheid van tarwe wordt voor het voetlicht gebracht,
– er wordt een vervangingsgerecht gepresenteerd,
– een kookboek met het desbetreffende vervangingsgerecht wordt aangeprezen als gratis cadeau bij aankoop van het aangeprezen product.
Klager gaat vervolgens in op de bronnen die adverteerder aandraagt ter onderbouwing van de mededelingen over tarwe. Deze betreffen volgens klager geen wetenschappelijke publicaties met onomstotelijk bewijs. Dat tarwe “onderwerp van wetenschappelijk onderzoek” is, wil niet zeggen dat het hiermee een bewezen feit is dat tarwe ongezond is. Uit een literatuurstudie van Maastricht University uit 2013 (https://cris.maastrichtuniversity.nl/files/1684738/guid-d00cc727-5a75-499f-8578-a74287e6a81d-ASSET1.0.pdf) volgt het volgende. Tarweconsumptie kan niet worden aangewezen als een oorzaak van obesitas en van andere veel voorkomende gezondheidsproblemen. Aan de hand van de beschikbare wetenschappelijke gegevens concluderen de onderzoekers dat er geen data zijn die een negatief advies met betrekking tot de consumptie van tarweproducten in een gezonde populatie rechtvaardigen. Nu de mededelingen over tarwe onvoldoende steun vinden in de aangevoerde bronnen en het feitenmateriaal, is de reclame misleidend.
Het oordeel van de voorzitter
1) In de bestreden reclame-uiting worden uiterst negatieve mededelingen over tarwe gedaan om een product aan te prijzen dat is bedoeld om tarwe te vervangen. Volgens de uiting zou tarwe schade toebrengen “aan onze totale gezondheid”. Dit wordt toegelicht door te stellen dat tarwe stoffen bevat die schade aanbrengen aan de darmwand, waardoor onze darmwand beschadigd raakt en ons immuunsysteem verslechtert waardoor men in een negatieve gezondheidsspiraal belandt. Deze mededelingen zijn ongefundeerd. De bronnen waarnaar adverteerder verwijst, kunnen deze mededelingen niet rechtvaardigen, zoals klager bij repliek ook heeft aangetoond. Adverteerder heeft overigens geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid op de repliek te reageren.
2) Het is in strijd met de vereisten van professionele toewijding om een product zonder gegronde reden in diskrediet te brengen om aldus een vervangend product aan te prijzen. Dit kan het economische gedrag van de gemiddelde consument wezenlijk verstoren. De bestreden reclame-uiting is hierdoor oneerlijk in de zin van artikel 7 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Daarnaast impliceert het voorgaande dat adverteerder in de reclame zonder te rechtvaardigen redenen appelleert aan gevoelens van angst, hetgeen in strijd met artikel 6 NRC is.
De beslissing van de voorzitter
Op grond van het voorgaande is de reclame-uiting in strijd met de artikelen 6 en 7 NRC. De voorzitter beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.