De bestreden uitingen:
1. De naam “De Groene Stoker”, zoals deze door adverteerder wordt gehanteerd.
2. Een uiting op https://www.degroenestoker.nl/kenniscentrum-1/voordelen-houtkachel/. Onder het kopje “Milieuvriendelijker” staat: “Het klinkt misschien niet logisch om te stellen dat het verbranden van hout een milieuvriendelijke manier is om je huis te verwarmen. Afhankelijk van waar u uw brandstof vandaan haalt, is hout veel beter voor de planeet dan een elektrisch of gasgestookt vuur.
3. De volgende mededeling op de Facebook site van adverteerder:
“Milieuvervuiling? Laat me niet lachen. Kurkdroog hout in een moderne kachel is CO2-neutraal en produceert nauwelijks fijnstof.” Voor u gelezen: een mooi verhaal van {naam} over hakken zagen stoken in zijn huis in Piemonte (Italië).#kurkdrooghout #CO2-neutraal #fijnstof”
De klacht
Klager heeft de volgende bezwaren.
In de naam van deze stichting wordt het woord “groene” gebruikt. Het gebruik van dit woord impliceert dat het stoken van hout een groene activiteit is. Hout stoken kan gezien worden als een activiteit. Een groene activiteit wordt door de consument doorgaans begrepen als een activiteit die goed is voor het milieu en de gezondheid. Het verbranden van hout is juist niet goed voor het milieu, de luchtkwaliteit, onze gezondheid en natuur omdat er bij het verbranden van hout schadelijke stoffen vrijkomen die giftig en kankerverwekkend kunnen zijn. Om die reden is het niet rechtvaardig om het woord “groene” te gebruiken in de naam van deze stichting
Op de website van adverteerder, meer specifiek op de pagina https://www.degroenestoker.nl/kenniscentrum-1/voordelen-houtkachel/ (uiting 1) wordt het stoken van hout omschreven als een milieuvriendelijke manier om het huis te verwarmen. Volgens klager mag het stoken van hout niet ‘milieuvriendelijk’ worden genoemd, zoals de Reclame Code Commissie eerder heeft beslist in dossier 2019/00674. Bij het verbranden van hout komen altijd schadelijke, giftige en/of kankerverwekkende stoffen vrij. Deze stoffen zijn schadelijk voor de gezondheid van de mens, voor de luchtkwaliteit en voor de natuur. De wijze van stoken, het type hout en het type houtkachel hebben alleen invloed op de hoeveelheid schadelijke stoffen die vrij komen.
Op de Facebookpagina van De Groene Stoker (uiting 2) staat een bericht van 9 april 2019 waarin wordt gesteld dat het stoken met een moderne houtkachel CO2-neutraal zou zijn. Het stoken van hout mag niet CO2 neutraal worden genoemd, zoals de Reclame Code Commissie eerder heeft beslist in (eveneens) dossier 2019/00674. Bij het fabriceren van stookhout, vervoer van stookhout en het verbranden van hout komt meer CO2 vrij dan de boom in zijn leven heeft vastgelegd. Bovendien komt de hoeveelheid CO2 bij het verbranden van hout in een veel kortere periode vrij dan de periode dat de boom in zijn leven deze CO2 heeft opgeslagen.
Het verweer
Het verweer wordt als volgt samengevat.
De Groene Stoker is een stichting die de belangen van bewuste houtstokers behartigt, informeert en zich sterk maakt om ook in de toekomst op een verantwoorde manier te blijven genieten van houtvuur. Een van de speerpunten van De Groene Stoker is het tegengaan van onnodige overlast en gezondheidsrisico’s door houtkachels. Hiertoe worden onder andere stooktips en adviezen gedeeld met stokers om hun stookgedrag waar mogelijk (verder) te verbeteren.
Adverteerder deelt mee dat zij met het woord “Groene” geen absolute (milieu)claim wil maken. De term verwijst naar activiteiten die zorgen voor een efficiënter gebruik van hulpbronnen en het verminderen van eventuele schadelijke gevolgen voor het milieu of de omgeving. Zij is zich bewust van mogelijk schadelijke gevolgen van het op een verkeerde wijze stoken en maakt zich juist hard om dit te minimaliseren. Zij ageert tegen het gebruik van ouderwetse openhaarden (zonder glasraam) en open tuinkachels en promoot het stoken in een modern toestel.
Er is royaal bewijs dat de wijze van stoken impact heeft op de uitstoot. Op de juiste wijze stoken leidt tot veel minder uitstoot. De activiteiten van De Groene Stoker kunnen daarom daadwerkelijk leiden tot een afname van onnodige overlast en gezondheidsrisico’s door houtkachels. Adverteerder geeft daar twee voorbeelden ter ondersteuning: Kennisdocument Houtstook in Nederland op de website rvo.nl (https://www.rvo.nl/sites/default/files/2018/09/Kennisdocument%20houtstook%2020180910definitief.pdf Paragraaf 5.3.2): “Tijdens het stookproces heeft de gebruiker van een houtkachel een belangrijke invloed op de verbrandingskwaliteit. Het is van groot belang dat deze het toestel op de juiste wijze bedrijft.” En in het tijdschrift Lucht ‘Niet de houtkachel verbieden, maar beter leren stoken’ staat dat betere techniek, opgeleide stoker en katalytische naverbranding zelfs een reductie van 97% kan hebben (https://media-01.imu.nl/storage/houtkachels.nl/5185/tijdschrift-lucht-2020-3-niet-de-houtkachel-verbieden-maar-beter-leren-stoken-27-31.pdf).
Adverteerder verwijst naar andere “groene” begrippen op de website milieucentraal.nl, zoals ‘groene mobiliteit’, ‘groen gas’ en ‘groene stroom’, waarbij voor de productie van beide laatsten reststromen biomassa worden gebruikt. Deze begrippen zouden dan ook geen stand kunnen houden, wat adverteerder “absurd” lijkt.
Voor wat betreft de klacht over het gebruik van de termen ‘milieuvriendelijk’ en ‘CO2-neutraal’ deelt adverteerder mee dat zij niet ‘het verbranden van hout’ in het algemeen vertegenwoordigt, zoals klager lijkt te stellen. Desondanks ligt het in de lijn der verwachting dat zij de term milieuvriendelijk voortaan zal vermijden. Ook heeft zij eerdere uitspraken van de Commissie tot zich genomen, en neemt zij zich voor om de term ‘CO2 neutraal’ te onderbouwen, mocht zij deze opnieuw gebruiken.
Het oordeel van de voorzitter
Aard van de uiting
1) Op haar website en op haar facebookpagina maakt adverteerder een mening kenbaar over hout stoken. Adverteerder presenteert zich daarbij als “een initiatief van consumenten die houden van houtvuur, dat graag op een verantwoorde manier doen en die iedereen willen informeren over de voordelen daarvan”. De boodschap van de uiting is dat het milieu geen reden vormt om van het stoken van hout af te zien indien dat op juiste wijze gebeurt. De mededelingen zijn aldus bedoeld om houtstook als zodanig aan te prijzen ter beïnvloeding van de publieke opinie over dit onderwerp, en vallen daarmee onder de reikwijdte van de definitie van ‘reclame’ in artikel 1 NRC.
Claim milieuvriendelijk op de website van adverteerder
2) Op de website staat, voor zover hier relevant: “Het klinkt misschien niet logisch om te stellen dat het verbranden van hout een milieuvriendelijke manier is om je huis te verwarmen. Afhankelijk van waar u uw brandstof vandaan haalt, is hout veel beter voor de planeet dan een elektrisch of gasgestookt vuur.” De voorzitter oordeelt dat deze uiting het verbranden van hout als “milieuvriendelijk” presenteert. De bestreden mededeling strekt meer in het bijzonder tot de aanprijzing van het denkbeeld dat houtstook een milieuvriendelijke manier is om je huis te verwarmen. Nu met deze mededeling wordt gerefereerd aan milieuaspecten die zijn verbonden aan de productie, distributie, consumptie of afvalverwerking van goederen of diensten, moet deze claim worden aangemerkt als een milieuclaim als bedoeld in artikel 1 van de Milieu Reclame Code (MRC). In artikel 2 MRC staat: Milieuclaims mogen geen mededelingen, afbeeldingen of suggesties bevatten waardoor de consument misleid kan worden over milieuaspecten van de aangeprezen producten, of over de bijdrage van de adverteerder aan het handhaven en bevorderen van een schoon en veilig leefmilieu in het algemeen. In artikel 3 MRC staat: Alle milieuclaims dienen aantoonbaar juist te zijn. De bewijslast rust op de adverteerder. Naarmate de milieuclaims absoluter zijn geformuleerd, worden zwaardere eisen gesteld aan het bewijsmateriaal.
3) Het woord “milieuvriendelijk” zoals dat op de website wordt gebruikt, heeft een absolute betekenis en zal door de gemiddelde consument in deze zin worden opgevat dat in geen enkel opzicht schade aan het milieu wordt veroorzaak bij het stoken van hout. Dat in de uiting vervolgens wordt verwezen naar een elektrisch of gasgestookt vuur, relativeert de claim onvoldoende. De gemiddelde consument zal de milieuclaim “milieuvriendelijk” in de context van de totale uiting, waarin het telkens gaat om “verantwoord hout stoken”, zo opvatten dat houtstook, in tegenstelling tot elektrisch of gasgestookt vuur, geen schade aan het milieu toebrengt. Adverteerder heeft niet onderbouwd dat deze claim gerechtvaardigd is. Daarmee voldoet de milieuclaim niet aan de eisen van de artikelen 2 en 3 MRC. De voorzitter neemt nota van de verklaring van adverteerder dat zij de term milieuvriendelijk voortaan zal trachten te vermijden.
CO2-neutraal
4) Op de Facebookpost staat: “Milieuvervuiling? Laat me niet lachen. Kurkdroog hout in een moderne kachel is CO2-neutraal en produceert nauwelijks fijnstof.” […].#kurkdrooghout #CO2-neutraal #fijnstof” De voorzitter acht ook deze mededelingen in strijd met de artikelen 2 en 3 MRC. De gemiddelde consument zal deze mededelingen in de context van de totale uiting zo opvatten dat houtstook niet leidt tot milieuvervuiling, want CO2-neutraal is. Ook deze mededelingen zijn absoluut van aard en niet onderbouwd. De voorzitter neemt nota van de verklaring van adverteerder dat zij eerdere uitspraken van de Commissie tot zich heeft genomen, en zich voorneemt om de term ‘CO2 neutraal’ te onderbouwen, mocht zij deze al opnieuw gebruiken.
De naam De Groene Stoker
5) Voor zover de consument de naam van adverteerder door het element ‘groen’ zal opvatten als een afzonderlijke reclame-uiting, oordeelt de voorzitter als volgt. Het woord ’groen’ als onderdeel van de naam maakt duidelijk dat adverteerder bepaalde opvattingen heeft die zij kwalificeert als ‘groen’. Deze naam kan niet los worden gezien van de website waarmee zij onlosmakelijk is verbonden en waartegen de klacht mede is gericht. Op die website informeert adverteerder, zoals onder 1) is overwogen, de consument over haar doelstellingen en hoe in dat kader haar naam dient te worden begrepen, te weten als aanduiding van een belangenbehartiger met het oog op het stoken van hout, waarbij het milieu volgens haar geen reden hoeft te zijn om van het stoken van hout af te zien indien dit op juiste wijze gebeurt. Daarmee maakt adverteerder duidelijk hoe haar naam dient te worden begrepen. De wijze waarop zij deze naam invult, kan niet in strijd met de MRC worden geacht. Dat op de website onjuiste milieuclaims staan, brengt ook niet mee dat de bezwaren tegen de naam doel treffen. In zoverre wordt de klacht afgewezen.
Conclusie
6) De klacht is gegrond voor zover het betreft de hierboven omschreven mededelingen “milieuvriendelijk” en “CO-2 neutraal” in relatie tot houtstook. Adverteerder mag als haar mening kenbaar maken dat houtstook mogelijk moet blijven als het hout stoken op juiste wijze gebeurt, te weten als onderdeel van een bijdrage aan het publieke debat over dit onderwerp, maar indien zij dit doet door middel van feitelijke milieuclaims, dienen deze claims juist te zijn en voldoende genuanceerd om te voorkomen dat het publiek op onjuiste gronden wordt beïnvloed. Nu niet aan deze eis wordt voldaan, beslist de voorzitter, rekening houdend met het feit dat in de uiting een denkbeeld wordt aangeprezen, als volgt. Daarbij acht de voorzitter de toezeggingen van adverteerder onvoldoende concreet om hiermee rekening te houden bij de beslissing.
De beslissing
De voorzitter acht op grond van hetgeen hierboven is vermeld de bestreden mededelingen op de website en op de Facebookpagina van adverteerder in strijd met artikel 2 en artikel 3 MRC. De voorzitter adviseert adverteerder om niet meer op deze wijze reclame te maken.
Ten aanzien van de naam van adverteerder wijst de voorzitter de klacht af.