De bestreden reclame-uiting

Het betreft de advertentie in De Telegraaf van 19 januari 2011 waarin de BRITA Waterfilterkan wordt aangeprezen. In de advertentie staat onder meer:

“ BRITA filtert lood uit uw kraanwater!

  Een BRITA Waterfilterkan

• brengt metalen zoals lood, die schadelijk kunnen zijn voor uw gezondheid, tot een minimum terug
• filtert smaak- en geurverstorende stoffen zoals kalk en chloor uit uw leidingwater“.

De klacht

De boodschap “BRITA filtert lood uit uw kraanwater!” appelleert aan gevoelens van angst, nu een verband wordt gelegd tussen het drinken van kraanwater en de gezondheid. In Nederland voldoet al het door drinkwaterbedrijven geleverde kraanwater aan de normen van het Waterleidingbesluit. Slechts in de situatie waarbij de binneninstallatie van huizen uit loden leidingen bestaat – in 2007 naar schatting ca. 3000 woningen – kan sprake zijn van een licht verhoogde loodconcentratie in het kraanwater. De uiting is tevens misleidend, omdat daarin essentiële informatie ontbreekt die de gemiddelde consument nodig heeft om een geïnformeerd besluit over de aanschaf van de BRITA waterfilterkan te nemen.

De mededeling dat chloor uit het leidingwater wordt gefilterd is misleidend, omdat in Nederland bij het desinfecteren van leidingwater geen chloor wordt gebruikt.

Het verweer

De slogan “BRITA filtert lood uit uw kraanwater!” is eenmalig gebruikt, kort na de brand bij Chemie-Pack in Moerdijk op 5 januari 2011, waarbij lood in het drinkwater terecht heeft kunnen komen. Ter onderbouwing hiervan heeft adverteerder het op rtl.nl geplaatste artikel “Lood gevonden na brand Moerdijk” overgelegd, alsmede het “BOT-mi advies op grond van het onderzoek naar aanleiding van de brand bij Chemie-Pack te Moerdijk”. Adverteerder ziet het als haar plicht om geïnteresseerde consumenten de middelen te bieden om zichzelf te helpen. Tenzij er sprake is van uitzonderlijke situaties zal adverteerder in de toekomst bij elke verwijzing naar lood in het drinkwater de oorzaak daarvan vermelden, bij voorbeeld loden leidingen.

De mondelinge behandeling

 Partijen hebben hun standpunten nader toegelicht.

Klager heeft hieraan toegevoegd dat de brand bij Chemie-Pack weliswaar heeft geleid tot een lichte loodverhoging van een aantal oppervlaktewateren, maar dat het drinkwater in Brabant wordt bereid uit grondwater, dat een geheel gesloten systeem vormt en waar geen kans op loodverontreiniging door de brand heeft bestaan. Dit is ook vermeld in het door BRITA  overgelegde rapport (pag. 2).

Klager verzoekt de Commissie in verband met het algemeen belang van een betrouwbare openbare drinkwatervoorziening de uitspraak als Alert te verspreiden.

Het oordeel van de Commissie

1. In de bestreden advertentie wordt de BRITA waterfilterkan aangeprezen voor het filteren van schadelijke stoffen, zoals lood, en smaak- en geurverstorende stoffen, zoals kalk en chloor, uit het kraanwater. Hiermee wordt gesuggereerd dat de genoemde stoffen in Nederland in het kraanwater voorkomen.

2. Als niet weersproken is echter komen vast te staan, dat waterleidingbedrijven in Nederland geen chloor als desinfectiemiddel gebruiken, zodat er geen chloor in het drinkwater voorkomt. Gelet hierop gaat de uiting gepaard met onjuiste informatie ten aanzien van de voornaamste kenmerken van het product, meer specifiek de voordelen, als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

3. Van de uiting met de in het oog springende kop “BRITA filtert lood uit uw kraanwater!” gaat de suggestie uit dat op grote schaal een voor de gezondheid schadelijke concentratie lood in het kraanwater kan voorkomen, die met de aangeprezen waterfilterkan uit het kraanwater gefilterd kan worden.

De Commissie acht echter voldoende aannemelijk geworden dat als gevolg van de brand bij Chemie-Pack in Moerdijk geen lood in het drinkwater terecht is gekomen, niet in de directe omgeving van het bedrijf noch in verder gelegen gebieden, en dat er volgens officiële berichtgeving geen aanleiding bestond om te veronderstellen dat het drinkwater wel met lood verontreinigd zou zijn.

Niet is weersproken dat lood in Nederland in een zeer beperkt aantal gevallen en in een lichte concentratie in het leidingwater kan voorkomen, namelijk in geval van huizen met loden binnenleidingen. Het beperkte risico van de aanwezigheid van lood in het kraanwater is naar het oordeel van de Commissie essentiële informatie, die de gemiddelde consument nodig heeft om een geïnformeerd besluit over de aanschaf van de BRITA waterkan te nemen. Nu deze informatie niet in de uiting is opgenomen, is sprake van een omissie in de zin van artikel 8.3 onder c NRC.

4. De Commissie is voorts van oordeel, op grond van hetgeen onder 2 en 3 is overwogen, dat de uiting de gemiddelde consument ertoe kan brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen. Om die reden is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.

5. Nu in de bestreden advertentie, die bewust korte tijd na de brand bij Chemie-Pack is geplaatst, wordt gesuggereerd dat in het Nederlandse drinkwater een voor de gezondheid schadelijke concentratie lood kan voorkomen,  terwijl adverteerder – mede op grond van het door haar zelf overgelegde rapport – op de hoogte kon zijn van de onjuistheid van die suggestie, is in de advertentie zonder te rechtvaardigen redenen geappelleerd aan gevoelens van angst. Om deze reden acht de Commissie de uiting tevens in strijd met artikel 6 NRC.

6. De Commissie ziet geen aanleiding haar uitspraak als Alert te verspreiden, zoals door klager verzocht.

De beslissing

De Commissie acht de uiting in strijd met artikel 6 en artikel 7 van de Nederlandse Reclame Code. Zij beveelt adverteerder aan om in het vervolg niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.