De bestreden reclame-uitingen
Het betreft mededelingen over de producten van Wild about Honey in een folder, op de website www.rauwehoningshop.nl en op etiketten van potten honing.
De bestreden mededelingen worden onder “de klacht” nader gespecificeerd.
De klacht
De klacht wordt als volgt samengevat.
De Traay heeft in november 2017 een pollenanalyse en een meting van de HMF-waarden van de rauwe tijmhoning en de rauwe klaverhoning van Wild about Honey laten uitvoeren. De resultaten hiervan zijn bij de klacht overgelegd. Volgens de Traay blijkt uit de pollenanalyse dat beide honingsoorten een lager pollengehalte hebben dan het voor die soort wettelijk vereiste minimale gehalte. De vereisten voor monoflora’s (honing van één soort nectar) zijn vastgelegd in Duitse Leitsätze en het Duitse Lebensmittelrecht, waaraan Europese landen zich volgens de Traay conformeren. Bij de rauwe tijmhoning is een pollengehalte van 14% gemeten, terwijl dit minimaal 15% moet zijn. Bij de rauwe klaverhoning is een pollengehalte van 58% gemeten, terwijl dit minimaal 60% moet zijn. Op grond van de te lage pollengehaltes mag aan deze honingsoorten niet de soortnaam “tijmhoning” en “klaverhoning” worden gegeven. Honing mag op grond van het Warenwetbesluit honing maximaal 40 mg/kg aan HMF (hydroxymethylfulfural) bevatten en bakkershoning 80 mg/kg. In de onderzochte rauwe tijmhoning en rauwe klaverhoning van Wild about Honey zijn zulke hoge HMF-waarden gemeten – respectievelijk 98,74 en 119,52 – dat deze producten geen ‘honing’ genoemd mogen worden, maar gezien moeten worden als industriële honing, aldus de Traay.
Op grond van de pollen- en HMF-metingen kunnen de volgende beweringen van Wild about Honey, die volgens de Traay voorkomen in de folder, op de website en/of op etiketten van de producten van Wild about Honey, niet waargemaakt worden en zijn deze daarom misleidend voor de consument:
“Puurste en de beste in de wereld”
“Ongefilterd”
“Ambachtelijk”
“Rauwe honing”
“Best taste”
“Meermaals bekroonde honing”
“Gewoon de beste!”
“Zeldzame honing”
“Vol antioxidanten”
“Rijk aan enzymen, mineralen en vitaminen”.
Verder maakt de Traay (voor zover ter zitting gehandhaafd) bezwaar tegen de volgende beweringen, omdat hiermee wordt gesuggereerd dat de honing van Wild about Honey uitzonderlijke kenmerken bezit terwijl alle honing deze kenmerken heeft:
“Bijenhoning”: honing is altijd van bijen afkomstig.
“Zuivere honing”: honing is altijd zuiver, omdat er geen toevoegingen zijn toegestaan.
Het verweer
Wild about Honey deelt mee dat “een deel van de etikettering en de reclameteksten niet voldoet aan de eisen zoals gesteld in de Nederlandse en EU warenwet”. De website en het reclamemateriaal worden zo spoedig mogelijk aangepast. Voor aanpassing van de etiketten is wat meer tijd nodig.
Wild about Honey stelt zich op het standpunt dat de volgende uitingen wel conform de wetgeving zijn:
“Ongefilterd”: geen enkele honing van Wild about Honey wordt gefilterd.
“Ambachtelijk”: Wild about Honey combineert ambachtelijke imkerij met ambachtelijke honingverwerking.
“Rauwe honing”: de honing van Wild about Honey heeft geen warmtebehandeling ondergaan en is daarom als rauw te beschouwen. De hoge HMF-waarde die de Traay zegt te hebben gemeten – bij welke meting door Wild about Honey overigens vraagtekens worden gezet – is geen hard bewijs dat de honing een warmtebehandeling heeft ondergaan en daarom niet als rauw zou mogen worden aangeduid. Ook andere factoren kunnen leiden tot een hoog HMF-gehalte.
“Bijenhoning”: er bestaat wel honing die verzameld wordt door andere insecten dan bijen.
Voor zover de Traay in het algemeen stelt dat, gelet op de uitgevoerde metingen, beweringen van Wild about Honey niet waargemaakt kunnen worden, voert Wild about Honey aan dat geen bewijs is ingebracht van metingen op bijvoorbeeld puur, ongefilterd, ambachtelijk, zeldzaam, rauw, bekroonde honing, antioxidanten, enzymen, mineralen en vitaminen. Desondanks zegt Wild about Honey toe alle onterechte beweringen te zullen aanpassen.
Met betrekking tot de klachten over de samenstelling van de honingproducten (HMF-meting en pollenanalyse) stelt Wild about Honey zich op het standpunt dat deze klachten niet terecht zijn en niet of onvoldoende zijn onderbouwd. In de door de Traay overgelegde e-mail betreffende de meting van HMF-waarden van rauwe tijm- en klaverhoning ontbreken gegevens over de onderzochte monsters, de toegepaste meetmethode en de betrouwbaarheid van de analyse. Wild about Honey heeft eigen analyseresultaten van HMF-waarden bij het verweer gevoegd. Ook in de pollenanalyses van de Traay ontbreekt informatie over de onderzochte monsters en over bijvoorbeeld standaarddeviatie en betrouwbaarheid van de analyses. Wild about Honey verwijst in dit verband naar het (overgelegde) artikel “Pollenonderzoek bij de analyse van honing” (Maandblad van de Vlaamse Imkersbond, 2014), waarin staat hoe groot de afwijkingen kunnen zijn bij dergelijke analyses. Zo zou tijmhoning gemiddeld 36% specifieke pollen bevatten met een minimum van 12,5% en een maximum van 67,6%, bij een betrouwbaarheid van 95%. Gelet hierop kan aan het door de Traay aangevoerde analyseresultaat bij rauwe tijmhoning van 14% geen conclusie worden verbonden. Ook hier legt Wild about Honey eigen analyseresultaten over.
De mondelinge behandeling
Partijen hebben hun standpunten nader toegelicht. Daarbij heeft de Traay stukken overgelegd betreffende de Duitse regelgeving waarop zij zich beroept (”Bekanntmachung von Neufassungen bzw. Änderungen bestimmter Leitsätze des Deutschen Lebensmittelbuches vom 30.Mai 2011” en “Neue Spezifikationen für Trachthonige” in DLR Februar 2009).
Op hetgeen ter zitting is aangevoerd wordt, voor zover nodig voor de beslissing, ingegaan in het hierna volgende oordeel.
Het oordeel van de Commissie
1.
De Commissie stelt voorop dat de Traay van verschillende bestreden mededelingen niet duidelijk heeft gemaakt in welke uiting(en) en op welke plek deze staan. Nu Wild about Honey niet heeft betwist dat de bestreden mededelingen in de folder, op de website en/of op etiketten van haar honing voorkomen, geldt de hieronder gegeven beoordeling van de – ter zitting vastgestelde – bestreden mededelingen, zonder nadere precisering, indien en voor zover deze in de uitingen van Wild about Honey worden gebruikt.
2.
In de eerste plaats wordt ingegaan op de mededelingen waarvan Wild about Honey ter zitting desgevraagd heeft toegezegd deze te zullen verwijderen of aanpassen.
“Puurste en beste in de wereld” en “best taste”.
Wild about Honey heeft verklaard dat zij deze mededelingen niet had moeten gebruiken. De Commissie gaat ervan uit dat Wild about Honey de juistheid van deze uitingen niet kan onderbouwen. Dit leidt tot het oordeel dat de uitingen waarin deze aanduidingen worden gebruikt gepaard gaan met onjuiste informatie als bedoeld in de aanhef van artikel 8.2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Omdat de gemiddelde consument hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie – de aankoop van honing van Wild about Honey – te nemen dat hij anders niet had genomen, zijn de betreffende uitingen misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
“Vol antioxidanten”
Wild about Honey heeft erkend dat deze mededeling een gezondheidsclaim is in de zin van van de Claimsverordening (EU Verordening 1924/2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen). Een dergelijke gezondheidsclaim mag alleen worden gebruikt indien de claim door de Europese Commissie is goedgekeurd en op de communautaire lijst van toegestane claims is geplaatst. Nu niet is gebleken dat de claim “vol antioxidanten” voor honing is goedgekeurd, zijn de uitingen waarin deze claim wordt gebruikt in strijd met artikel 10 lid 1 Claimsverordening en daardoor in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC.
“Rijk aan enzymen, mineralen en vitaminen”
De Commissie beschouwt deze mededelingen als voedingsclaims als bedoeld in artikel 2 lid 4 van de Claimsverordening, meer in het bijzonder de claim “rijk aan” als vermeld in de bijlage bij deze verordening. Gelet op deze bijlage is de claim dat een levensmiddel rijk is aan vitaminen/mineralen/enzymen alleen toegestaan indien het product tenminste een bepaalde hoeveelheid van die stoffen bevat. Niet is gesteld of gebleken dat de betreffende producten van Wild about Honey aan deze vereisten voldoen. De uitingen waarin de bestreden claims voorkomen zijn daarom in strijd met de Claimsverordening en daardoor in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC.
3.
Met betrekking tot de door de Traay genoemde bezwaren tegen de aanduidingen “ongefilterd”, “ambachtelijk”, “rauwe honing”, “meermaals bekroonde honing”, “zeldzame honing”, “bijenhoning” en “zuivere honing” overweegt de Commissie als volgt.
“Ongefilterd”:
De stelling van Wild about Honey dat haar honing niet wordt gefilterd, maar gezeefd, is door de Traay niet weersproken. Gelet hierop wordt de aanduiding “ongefilterd” niet onjuist geacht.
“Ambachtelijk”
Niet is in geschil dat de term “ambachtelijk” geen wettelijk gedefinieerde of beschermde term is. Gelet hierop gaat de Commissie ervan uit dat de Traay met haar klacht bedoelt te zeggen dat de term “ambachtelijk” misleidend is voor de gemiddelde consument. Naar het oordeel van de Commissie zal de gemiddelde consument ambachtelijke honing opvatten als op traditionele wijze en niet industrieel geproduceerde honing. Wild about Honey heeft onweersproken gesteld dat haar honingproducten afkomstig zijn van kleine imkerijen in Portugal en dat bij de winning van de honing geen machines worden gebruikt. De Traay heeft ter zitting erkend dat het (op deze wijze) winnen van honing ambachtelijk kan worden genoemd. Op grond van het voorgaande is de Commissie van oordeel dat de gemiddelde consument door de aanduiding “ambachtelijk” in de uitingen niet op het verkeerde been wordt gezet, zodat deze klacht moet worden afgewezen.
“Rauwe honing”
Ook bij “rauwe honing” is geen sprake van een wettelijk gedefinieerd begrip. Wild about Honey heeft gesteld dat bij verhitting geen sprake meer is van rauwe honing en dat haar honing niet wordt verhit. Zij heeft dit aldus toegelicht dat in Portugal, waar haar honing vandaan komt, geen verhitting nodig is om de honing vloeibaar te maken. Van de zijde van de Traay is niet nader toegelicht waarom de honing van Wild about Honey niet “rauw” mag worden genoemd. Gelet op het voorgaande kan niet worden geoordeeld dat de aanduiding van de honing van Wild about Honey als “rauwe honing” niet juist is.
“Meermaals bekroonde honing”
Ter zitting heeft Wild about Honey aangevoerd dat haar honing negen smaakbekroningen heeft ontvangen. Dit is door de Traay niet betwist. De Commissie is van oordeel dat het Wild about Honey toegestaan moet zijn om werkelijk ontvangen bekroningen in haar uitingen te vermelden.
“Zeldzame honing”
De Commissie heeft geconstateerd dat in de productbeschrijvingen op de website van Wild about Honey de Arbutus honing, de Serra de Estrela honing en de Carob honing worden omschreven als “(zeer) zeldzaam”. De Traay heeft ter zitting erkend dat honingsoorten zeldzaam kunnen zijn en heeft niet gesteld dat van zeldzaamheid geen sprake is bij de hiervoor genoemde honing. De Commissie ziet geen aanleiding te oordelen dat de betreffende honing van Wild about Honey ten onrechte “zeldzaam” is genoemd.
“Bijenhoning”
Niet is in geschil dat krachtens de voor honing geldende regelgeving (Richtlijn 2001/110/EG inzake honing en het Warenwetbesluit honing) onder “honing” wordt verstaan de zoetstof die afkomstig is van bijen. Wild about Honey heeft aangevoerd dat zij alleen in uitingen waarin de aanduiding “honing” niet in warenwettelijke zin wordt gebruikt, spreekt van bijenhoning, en honing ook van andere insecten afkomstig kan zijn. Nu niet is gesteld of gebleken dat deze stelling van Wild about Honey onjuist is, kan deze klacht niet slagen.
“Zuivere honing”
De Traay heeft ter zitting desgevraagd meegedeeld dat honing zuiver kan zijn en heeft niet gemotiveerd dat de honing van Wild about Honey niet zuiver is. Indien en voor zover De Traay zich op het standpunt stelt dat Wild about Honey zich met de zuiverheid van haar honingproducten probeert af te zetten tegen de honing van concurrenten, acht de Commissie dit onvoldoende aannemelijk gemaakt. Gelet hierop treft deze klacht geen doel.
4.
De Traay heeft aangevoerd dat op grond van de gemeten HMF-waarden in rauwe tijmhoning en rauwe klaverhoning van Wild about Honey – blijkens een overgelegd e-mailbericht “rauwe tijm 98,74 en rauwe klaver 119,52” – deze producten geen honing genoemd mogen worden.
Wild about Honey heeft de betrouwbaarheid en zorgvuldigheid van de uitgevoerde test bestreden. Zij heeft daartoe aangevoerd dat in de e-mail met de onderzoeksresultaten gegevens over de onderzochte monsters, de toegepaste meetmethode en de betrouwbaarheidsmarge van de analyse ontbreken. De Commissie acht aannemelijk geworden dat dit het geval is omdat, zoals Wild about Honey onweersproken heeft aangevoerd, de HMF-waarden die bepalend zijn voor de soort honing wanneer deze worden gemeten op het moment dat de gewonnen honing in potten wordt gedaan, kunnen stijgen als gevolg van te veel licht en/of hoge(re) temperaturen tijdens de opslag bij de distributeur en/of in de winkel. De Traay heeft erkend dat haar onderzoek is uitgevoerd op potten honing die in de winkel zijn gekocht. Gelet op het voorgaande, en op de door Wild about Honey overgelegde uitslag van een analyse van haar honing in januari 2018, waarbij de HMF-waarde 12 mg/kg bleek te zijn, acht de Commissie niet aannemelijk gemaakt dat de rauwe tijmhoning en rauwe klaverhoning door Wild about Honey in de bestreden uitingen ten onrechte als honing worden aangeboden.
5.
Uit de pollenanalyse die de Traay op de rauwe tijm- en klaverhoning van Wild about Honey heeft laten uitvoeren, heeft zij geconcludeerd dat de gemeten pollengehaltes (respectievelijk 14% en 58%) niet voldoen aan de minimale gehaltes (van respectievelijk 15% en 60%) die voor deze honingsoorten in de Duitse ‘Leitsätze’ worden genoemd. Om deze reden mag de honing volgens de Traay geen tijmhoning of klaverhoning worden genoemd.
Niet is in geschil dat er geen Nederlandse wetgeving is die de benaming van honing op basis van het pollengehalte regelt. De Traay stelt zich op het standpunt dat Europese landen zich hierbij conformeren aan de Duitse Leitsätze. Wild about Honey heeft dit ontkend. De Traay heeft de Commissie er niet van overtuigd dat de Duitse Leitsätze, een richtlijn, op het punt van de benaming van in Nederland op de markt gebrachte honing als wettelijke regelgeving moet worden aangemerkt. Verder heeft Wild about Honey ook ten aanzien van de pollenanalyses, wegens het ontbreken van noodzakelijke gegevens, de betrouwbaarheid en de zorgvuldigheid van de namens de Traay uitgevoerde tests betwist. Wild about Honey heeft meegedeeld haar honing altijd zonder naamsaanduiding aan te bieden aan een laboratorium, dat na analyse bepaalt welke soort honing het betreft. Wild about Honey heeft de resultaten overgelegd van in januari 2018 door een laboratorium in Portugal uitgevoerde analyses, waaruit blijkt dat de honing met een pollengehalte tijm van 28% ‘tijmhoning’ mag heten en dat de honing met een pollengehalte klaver van 48% ‘klaverhoning’ mag worden genoemd.
Op grond van het voorgaande acht de Commissie voldoende aannemelijk geworden dat Wild about Honey met de benamingen ‘rauwe tijmhoning’ en ‘rauwe klaverhoning’ niet in strijd met de wet in de door de Traay bedoelde zin heeft gehandeld.
6.
De Commissie beslist als volgt.
De beslissing
Gelet op hetgeen is overwogen onder 1 acht de Commissie de reclame-uitingen waarin de betreffende mededelingen en/of claims voorkomen, in strijd met het bepaalde in de artikelen 2 en/of 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.