De bestreden reclame-uitingen
Het betreft:
1.
De verpakking van Liga Fruitkick eXtra Framboos (6 repen).
2.
Een uiting op de website www.liga.nl.
De klacht
Tegen de verschillende uitingen heeft klager de volgende bezwaren.
Ad 1.
De verpakking bevat onderstaande misleidende claims. Volgens klager zijn deze in strijd met artikel 8.2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).
– “FruitKick eXtra Framboos”
– “46% Fruitvulling”
– “Zorgeloos genieten”
– “FruitKick eXtra is een heerlijk tussendoortje waar je extra van kunt genieten door de grote hoeveelheid fruitvulling. De combinatie van granen en fruit zorgt voor een goede balans van verantwoord en genieten”.
– “30% minder suikers en vol fruit. In vergelijking met andere fruitrepen bevat LIGA FruikKick 30% minder suikers. Daarnaast bevat FruitKick Extra 46% fruitvulling. Kortom, extra lekker en verantwoord”.
– “5% GDA Voedingsvezels (inclusief polydextrose)”.
Klager heeft -samengevat- het volgende aangevoerd.
De 46% fruitvulling bestaat vooral uit glucose-fructosestroop en vulstoffen. In een reep Fruitkick Extra Framboos zit slechts 6,7% oftewel 1,8 gram fruit. De reep bestaat voor 1/3 uit suiker en de glucosefructosestroop -het hoofdingrediënt van de ‘fruitvulling’- is niet onomstreden. De fructose uit deze goedkope maissuiker levert veel calorieën, maar zorgt niet voor een gevoel van verzadiging, hetgeen overconsumptie en overgewicht veroorzaakt.
Zowel natuurlijke als geïsoleerde vezels leveren een bijdrage aan een goede darmwerking, maar natuurlijke vezels beschermen ook tegen hart- en vaatziekten en sommige vormen van kanker. Dit effect is nog niet aangetoond voor de geïsoleerde vezels, die adverteerder toevoegt aan haar reep. Volgens de Gezondheidsraad zijn dit dan ook ‘geen (volwaardige) vervangers’. Adverteerder telt ze echter wel mee in de voedingswaardentabel met als conclusie dat 1 reep in 5% van de dagelijkse vezelbehoefte voorziet. Klager acht dit onjuist, omdat:
– voedingsvezels geen onderdeel zijn van de GDA
– de Gezondheidsraad een vezelconsumptie van 30 – 40 gram per dag adviseert en de berekening van adverteerder zou uitkomen op een behoefte van 26 gram
– het juiste percentage 1,3% in plaats van 5% zou zijn, en wel zonder geïsoleerde vezels en op basis van een behoefte aan vezels van 35 gram.
De toegevoegde vitaminen zijn overbodig, oftewel maken FruikKick niet extra verantwoord, mits men gevarieerd eet.
Op basis van een steekproef van klager is de claim, dat de reep 30% minder suikers bevat dan andere repen, ongefundeerd.
Ad 2.
Op de website legt adverteerder het begrip “verantwoord” als volgt uit:
“LIGA FruitKick is een verantwoord tussendoortje waarbij veel aandacht is besteed aan de samenstelling en voedingswaarde. In een verantwoorde voeding en dus ook voor de samenstelling van verantwoorde tussendoortjes is het belangrijk te letten op de hoeveelheid verzadigde vetten, transvetten en zout.
Daarnaast moeten er ruim voldoende vezels in zitten”.
Klager verwijst hiertoe naar de link:
“http://www.liga.nl/consument/producten/fruikick/fk_xtra_fra.php.
Adverteerder verzuimt op haar website bij de uitleg over voedingswaarde suiker te noemen, terwijl FruitKick voor 1/3 uit suiker bestaat.
Het verweer
Adverteerder heeft de klacht tegen de verpakking gemotiveerd weersproken. Op het verweer zal worden teruggekomen in het oordeel.
De mondelinge behandeling
Partijen hebben hun standpunten mondeling toegelicht.
Op de vraag of het juist is de klacht zo op te vatten, dat deze ook is gericht tegen de website, antwoordt de heer Van Opzeeland dat dit juist is. Mr. Van Schaik deelt mee dat adverteerder de klacht heeft opgevat als gericht tegen de verpakking.
Daarop deelt de heer Van Opzeeland desgevraagd aan de Commissie mee bezwaar te maken tegen de website, voor zover daarin dezelfde claims voorkomen als op de verpakking en klager tegen deze claims bezwaar heeft gemaakt.
Het oordeel van de Commissie
Met betrekking tot de verschillende bezwaren en de in dit kader aangevoerde argumenten overweegt de Commissie het volgende.
Ad 1. De verpakking.
1.1.
Op de voorzijde van de verpakking staat over het product FruitKick eXtra Framboos onder meer:
“46% Fruitvulling” en “Met extra veel fruitvulling”. De vraag is of hierdoor een onjuiste indruk wordt gewekt omtrent de hoeveelheid fruit die het product bevat.
De Commissie beantwoordt die vraag in negatieve zin. Naar haar oordeel zal de gemiddelde consument de term fruitvulling, zoals die op de onderhavige verpakking is gebruikt, opvatten in die zin dat in de vulling fruit is verwerkt, in enige vorm en dat daarnaast mogelijk andere ingrediënten zijn gebruikt.
Voor zover de consument na het zien van de voorkant van de verpakking de indruk mocht hebben dat de reep voor 46% uit puur fruit bestaat, wordt die onjuiste indruk voldoende weggenomen door de ingrediëntenlijst op de achterzijde van de verpakking, voor welke lijst geldt dat van de gemiddelde consument mag worden verwacht dat hij deze lijst betrekt bij zijn aankoopbeslissing.
Uit de ingrediëntenlijst blijkt dat de biscuits voor 46,4% uit een Framboos-cranberry-vulling bestaan, welke vulling bestaat uit 2,6% frambozenstukjes, 1,9% frambozenpuree, 0,7% geconcentreerde frambozenpuree en 1,5% geconcentreerde cranberrypuree, en welke vulling daarnaast andere met name genoemde ingrediënten bevat. Dat deze andere ingrediënten het merendeel van de fruitvulling uitmaken, betekent niet dat op de verpakking een onjuiste indruk wordt gewekt omtrent de hoeveelheid fruit die het product bevat.
1.2
Op de achterzijde van de verpakking staat een tabel waarin met betrekking tot de hoeveelheid “Voedingsvezels” per reep staat dat deze 5% uitmaakt van de “GDA”. Via een asterisk is “GDA” onderaan de tabel omschreven als “Dagelijkse Voedingsrichtlijn voor een volwassene op basis van een gemiddelde behoefte van 2000 kcal”.
Klager heeft gesteld dat voedingsvezels geen onderdeel uitmaken van de GDA. Adverteerder heeft deze stelling gemotiveerd betwist.
Hij heeft erop gewezen dat GDA staat voor Guideline Daily Amount, in het Nederlands: Dagelijkse Voedingsrichtlijn en dat de GDA een initiatief is van onder meer de CIAA (Confédération des industries agro-alimentaires de l’UE (Union Européenne)). Voorts heeft adverteerder er -onder verwijzing naar de website van de CIAA- op gewezen dat de CIAA de vraag, welke voedingsstoffen kunnen worden weergegeven in het GDA schema, beantwoordt in die zin dat -samengevat- ook vezels in dat schema kunnen worden vermeld. Gelet op dit antwoord van één van de initiatiefnemers van de GDA acht de Commissie het bezwaar dat voedingsvezels geen onderdeel uitmaken van de GDA ongegrond.
Klager heeft voorts gesteld dat ten onrechte in de tabel is vermeld dat de vezels per reep 5% deel uitmaken van de GDA, omdat daarbij wordt uitgegaan van een vezelbehoefte van 26 gram per dag, terwijl de Gezondheidsraad een vezelconsumptie van 30 tot 40 gram per dag adviseert.
Adverteerder heeft ook deze stelling gemotiveerd betwist.
Hij heeft -onder verwijzing naar de website van de CIAA- meegedeeld dat door de CIAA referentiewaarden zijn vastgesteld waarbij in het kader van de GDA per dag zowel voor vrouwen als voor mannen 25 gram vezels per dag worden aanbevolen en dat op de verpakking aan deze waarden wordt gerefereerd. Volgens adverteerder heeft de Gezondheidsraad in een in 2006 gepubliceerde richtlijn voor de vezelconsumptie een inname van 35 gram gehanteerd, maar betreft het hier slechts een richtlijn, en geen vaststaande norm. Klager heeft dit laatste niet weersproken. Gelet hierop en gegeven de feiten dat (1) adverteerder de vermelding dat de vezels per reep 5% deel uitmaken van de GDA heeft gebaseerd op de door de CIAA -één van de initiatiefnemers van de GDA- aanbevolen waarde van 25 gram vezels per dag voor zowel mannen als vrouwen en dat (2) niet is gesteld of gebleken dat één reep niet in 5% van die waarde voorziet, acht de Commissie het bezwaar, dat ten onrechte in de tabel is vermeld dat de vezels per reep 5% uitmaken van de GDA, ongegrond.
Ten slotte is klager van mening dat de in het product opgenomen geïsoleerde vezels ten onrechte zijn betrokken in voornoemd percentage van 5%, omdat die vezels, anders dan natuurlijke vezels, niet beschermen tegen hart- en vaatziekten en sommige vormen van kanker, en derhalve volgens de Gezondheidsraad ‘geen (volwaardige) vervangers’ zijn.
Adverteerder heeft daartegenover gewezen op een in het verweer opgenomen nadere definitie van het begrip voedingsvezel in bijlage II van de “EG Richtlijn 2008/100 van 28 oktober 2008 tot wijziging van Richtlijn 90/496/EEG van de Raad inzake de voedingswaarde-etikettering van levensmiddelen wat betreft de dagelijks aanbevolen hoeveelheden, de omrekeningsfactoren en de definities”. Vervolgens heeft adverteerder onder verwijzing naar wetenschappelijk onderzoek van onder meer de EFSA, een adviesorgaan van de Europese Commissie op het gebied van voedselveiligheid, meegedeeld dat geïsoleerde vezels oftewel het in Liga FruitKick eXtra voorkomende polydextrose onder vorenbedoelde nadere definitie vallen. Voorts heeft adverteerder meegedeeld dat in de Richtlijn voor de vezelconsumptie uit 2006 van de Gezondheidsraad polydextrose wordt genoemd als voorbeeld van stoffen die onder de definitie van voedingsvezel vallen. Klager heeft beide laatstgenoemde mededelingen van adverteerder niet althans onvoldoende gemotiveerd weersproken. Onder deze omstandigheden acht de Commissie de klacht, dat de in het product opgenomen geïsoleerde vezels ten onrechte in het percentage van 5% zijn betrokken, ongegrond. De stelling van klager dat geïsoleerde vezels anders dan natuurlijke vezels niet beschermen tegen hart- en vaatziekten en sommige vormen van kanker, leidt niet tot een ander oordeel.
Gelet op het bovenstaande concludeert de Commissie samenvattend dat de vermelding op de verpakking, dat 1 reep in 5% van de Dagelijkse Voedingsrichtlijn, wat betreft voedingsvezels voorziet, niet onjuist is.
1.3.
Op de achterkant van de verpakking staat onder het kopje “FruitKick Extra” onder meer:
“Daarnaast is FruitKick Extra rijk aan vitamine E en vitamine B1”.
Klagers stelling dat “de toegevoegde vitaminen” overbodig zijn, oftewel Fruitkick niet extra verantwoord maken, mits men gevarieerd eet, leidt niet tot het oordeel dat de verpakking in strijd met de Nederlandse Reclame Code is. Meer in het bijzonder ligt in de uiting niet de suggestie besloten dat de van de biscuit deel uitmakende vitaminen E en B1 dit product extra verantwoord maken.
Voor zover klager overigens nog bezwaar maakt tegen het woord “verantwoord” op de verpakking, overweegt de Commissie het volgende.
Op de verpakking komt het woord “verantwoord” tweemaal voor te weten in de tekst:
“De combinatie van granen en fruit zorgt voor een goede balans van verantwoord en genieten” en in de tekst:
“In vergelijking met andere fruitrepen bevat LIGA FruitKick 30% minder suikers. Daarnaast bevat FruitKick Extra 46% fruitvulling. Kortom, extra lekker en verantwoord”. De onderhavige aanprijzing van FruitKick Extra als “verantwoord”, waarbij kennelijk wordt gedoeld op de aanwezigheid van granen en fruit en een lager suikergehalte in relatie tot andere vruchtenrepen, acht de Commissie niet ontoelaatbaar. Hieraan doet niet af dat het product -naar klager stelt- voor 1/3 uit glucose-fructosestroop bestaat, een suikervariant die -naar klager ter vergadering heeft meegedeeld- anders dan gewone suiker niet het verzadigingsgevoel stimuleert, en voor een deel door het lichaam wordt omgezet in vet.
1.4.
Adverteerder heeft de claim “in vergelijking met andere fruitrepen bevat LIGA FruitKick 30% minder suikers” onderbouwd door te wijzen op het suikergehalte van 37 andere in het verweer genoemde fruitrepen. Adverteerder heeft meegedeeld dat laatstbedoelde repen gemiddeld 48,9 gram suikers per 100 gram bevatten, terwijl FruitKick Extra framboos 34 gram suikers per 100 gram bevat, hetgeen naar adverteerder stelt neerkomt op een verschil van -afgerond- 30%.
Klager heeft ter vergadering gewezen op het suikergehalte van het product “Sultana Fruitbreak Aardbei”, te weten 27,8 gram per 100 gram. Dit enkele voorbeeld van een vergelijkbaar product met minder suikers betekent echter niet dat de bestreden claim, die als hierboven bedoeld door adverteerder is onderbouwd, onjuist is.
In dit verband overweegt de Commissie nog dat naar haar oordeel is voldaan aan het bepaalde in artikel 3 lid 1 van de hier van toepassing zijn Reclamecode voor Voedingsmiddelen, waarin staat:
“Voor voedingsclaims, zoals gedefinieerd in artikel 2 lid 4 van de Claimsverordening, geldt dat voldaan moet worden aan de criteria die aan de gebezigde claim ten grondslag liggen, zoals neergelegd in de bijlage bij de Claimsverordening. In deze bijlage staat, voor zover hier van belang:
“De claim dat een levensmiddel een verlaagd gehalte aan een of meer ingrediënten heeft (…) is alleen toegestaan als het desbetreffende gehalte van het product minimaal 30% lager is dan dat van een vergelijkbaar product (…)”.
Ad 2. De website.
Ter vergadering heeft klager meegedeeld dat bezwaar wordt gemaakt tegen de website, voor zover daarop dezelfde claims voorkomen als op de verpakking en klager tegen die claims bezwaar heeft gemaakt. Klager heeft geen afdrukken overgelegd van de website, zodat de Commissie niet kan vaststellen in hoeverre de website dezelfde claims bevat.
In de klachtbrief is alleen een deel van de website aangehaald, en wel de hiervoor onder “De klacht Ad 2” aangehaalde tekst, maar deze tekst komt niet voor op de verpakking.
Onder deze omstandigheden is de Commissie niet in staat om klagers bezwaar tegen de website te behandelen.
Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie wijst de klacht af.