De bestreden reclame-uiting

Het betreft een televisiecommercial betreffende het groene en het blauwe ‘vinkje’.

In de commercial is een vrouw te zien die winkelt in een supermarkt. De voice-over zegt: “Als je een beetje op je gezondheid wilt letten, is er een handig hulpmiddel bij het boodschappen doen.”Terwijl de vrouw een pak “verse halfvolle melk” pakt, is te horen: “Producten uit de schijf van vijf die minder verzadigd vet, suiker en zout bevatten, zijn voorzien van het groene vinkje.” Als de vrouw bij een schap met frisdrank komt en een fles “Sinas Light” pakt, wordt gezegd: “De verantwoorde variant van overige producten, zoals frisdranken, snacks en sauzen, hebben het blauwe vinkje.”

De commercial eindigt met de volgende mededeling in woord en beeld:

“Het vinkje. De betere keuze binnen een productgroep.”

De klacht

In de commercial wordt de indruk gewekt dat light frisdrank en light producten in het algemeen minder ongezond zijn dan “volle calorie producten” en daarom een blauw vinkje krijgen. Light producten – in ieder geval de in de commercial getoonde frisdrank – bevatten echter vaak als suikervervanger aspartaam, wat een kankerverwekkende stof is. Deze producten zijn dus niet gezond.

Het verweer

De in de commercial getoonde frisdrank “Sinas Light” is een namaakproduct met een zelf gemaakte verpakking, speciaal ontwikkeld voor deze commercial. Dat dit product zeker aspartaam bevat, zoals door klager gesteld, valt dus niet te onderbouwen.

De lightclaim mag gebruikt worden voor producten die minimaal 30% minder energie of suiker bevatten ten opzichte van een vergelijkbaar product. Dit hoeft niet per definitie bereikt te worden door gebruik te maken van synthetische zoetstoffen zoals aspartaam. Overigens is aspartaam een toegelaten additief in de Europese en mondiale voedselmarkt, dat veilig gebruikt kan worden in de hoeveelheden waarvoor toelating is verleend in de Europese Unie op basis van een advies van de Europese voedselveiligheidsautoriteit (EFSA).

Het is juist en door voedingskundigen algemeen aangenomen dat een overmatige consumptie van producten met veel energie, waaronder suikerhoudende dranken, niet gezond is en bijdraagt aan het ontstaan van overgewicht en cariës. Light frisdranken zijn daarom minder ongezond. Door middel van het (blauwe) vinkje wordt niet gesteld dat een product gezond is, zoals klager meent, maar dat het een beter product binnen een productgroep betreft. In de commercial wordt dit uitdrukkelijk gezegd en dit blijkt ook uit de tekst “bewuste keuze binnen deze productgroep” die in het blauwe vinkje staat. Door de wetenschappelijke commissie van adverteerder zijn criteria bepaald waaraan producten met het vinkje moeten voldoen. Eén van deze criteria limiteert de hoeveelheid energie (en daarmee suiker) per 100 ml drank. Het vinkje met onderliggende criteria wordt mede ondersteund door het Voedingscentrum en het ministerie van VWS.

Het oordeel van de voorzitter

De voorzitter is van oordeel dat de Reclame Code Commissie de klacht zal afwijzen, en overweegt daartoe het volgende.

In de commercial wordt meegedeeld dat het blauwe vinkje wordt toegekend aan producten die binnen een niet tot ‘de schijf van vijf’ behorende productgroep een “verantwoorde variant” dan wel een “bewuste keuze” vormen. Uit de commercial blijkt dat binnen de productgroep frisdranken light frisdranken, die minder suiker bevatten dan reguliere frisdranken, in aanmerking (kunnen) komen voor het blauwe vinkje. Niet is weersproken dat light frisdranken gezoet kunnen zijn met synthetische zoetstoffen, waaronder het door klager genoemde aspartaam. Het enkele feit echter dat klager bezwaar maakt tegen toekenning van een blauw vinkje aan op dergelijke wijze gezoete producten kan – wat er zij van het risico voor de gezondheid van de in light frisdranken voorkomende hoeveelheid aspartaam – niet tot het oordeel leiden dat de bestreden televisiecommercial onjuist is.

Gelet op het vorenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing van de voorzitter

De voorzitter wijst de klacht af.