De bestreden uiting
Het betreft een uiting op www.tubantia.nl. Daarin staat onder de aanhef “Kerstbomen redden Twentse reekalfjes” onder meer:
“Geplaatst op 27 november 2015; Laatste update 27 november, 10:52;
HENGELO – Wie in december voor 1 euro een Nordmann-kerstboom koopt bij de Hengelose IKEA helpt mee om reekalfjes in Twente te redden. De Zweedse meubelgigant steunt met haar actie ‘Kerstboom voor een piek’ jaarlijks een lokaal natuurproject van Natuurmonumenten. Dit jaar gaat de opbrengst naar een wildredder voor reekalfjes. Zo kunnen de dieren tijdig opgespoord worden tijdens het maaien van het grasland.
Tussen 2 en 16 december krijgen klanten die een Nordmann-spar kopen voor 20 euro een IKEA cadeaupas ter waarde van 19 euro terug. De euro die betaald wordt voor de boom komt ten goede aan de wildredder voor reekalfjes”.
en
“Boswachter Simone Damhof is enthousiast over de samenwerking. “We willen het geld besteden aan twee wildredders (…)””.
en
“© Tubantia, op dit artikel rust copyright”.
De klacht
De klacht wordt als volgt samengevat.
De uiting is duidelijk geen reclame, maar een redactioneel artikel. Toch wordt men er in dit artikel op geattendeerd dat kerstbomen bij IKEA, genoemd als verkopende partij, slechts 1 euro kosten. Klager stelt:
“Door de kerstbomenverkoop te koppelen aan zielige reekalfjes hoopt men ouders ertoe aan te zetten hun kerstboom bij de IKEA te gaan halen”
en
“Door dit artikel, dat geen enkele nieuwswaarde bevat, zo te publiceren, worden andere aanbieders van kerstbomen in de regio benadeeld”
en
“Mijn klacht betreft dus niet de IKEA, maar de website van de TUBANTIA”.
Niettemin neemt klager er ook aanstoot aan dat “een firma als IKEA” “van de lokale bode gratis (…) de gelegenheid krijgt hier mooi weer te spelen over de ruggen van reekalfjes en lokale kerstboom verkopers”.
Het verweer van verweerder sub 1
Het verweer wordt als volgt samengevat.
IKEA Nederland en Natuurmonumenten hebben op 19 november 2015 een persbericht over de kerstbomenactie gepubliceerd. De lokale bode Tubantia heeft aan de hand van “de persberichten” en een gesprek met een boswachter een artikel geschreven over deze actie. Voor de inhoud van dit artikel is IKEA niet verantwoordelijk.
Het verweer van verweerder sub 2
Het verweer wordt als volgt samengevat.
Bij e-mail van 27 november 2015 ontving verweerder een persbericht van Natuurmonumenten in Twente. Een afschrift van deze e-mail wordt overgelegd. Aan de hand van dit persbericht heeft verweerder een interessant fenomeen kort belicht op de website. Er is hierover geen contact geweest met IKEA noch overleg gepleegd met Natuurmonumenten. Geen van beide organisaties heeft verweerder betaald of verweerder aangeboden te betalen. Verweerder heeft hen ook niet om betaling gevraagd.
Anders dan klager stelt, heeft het bewuste artikel wel degelijk nieuwswaarde. Het gaat om een kerstactie die ten goede komt aan een lokaal natuurbehoud project van Natuurmonumenten. Dat vindt verweerder, die regionaal en lokaal nieuws belicht, nieuwswaardig. Daarnaast is de inhoud van het project aansprekend, omdat er met een technische oplossing (infrarood) reekalfjes gered kunnen worden. Dat is een interessant feit.
Gelet op de inhoud en strekking van de publicatie is er sprake van een regionaal nieuwsitem en niet van redactionele inhoud die gebruikt wordt voor reclame. Dat de namen van IKEA en Natuurmonumenten zijn genoemd spreekt voor zich, omdat zij de actie samen organiseren.
Het verweer van verweerder sub 3
Het verweer wordt als volgt samengevat.
Gezien de aard van de klacht (reclame voor IKEA door Tubantia) en het feit dat Natuurmonumenten “hierin” geen actieve rol heeft gespeeld, is Natuurmonumenten in dezen geen partij. Natuurmonumenten voelt zich dan ook niet in de positie om een inhoudelijke reactie te geven.
Het oordeel van de Commissie
De Commissie heeft tot taak te beoordelen of reclame wordt gemaakt in overeenstemming met de bepalingen van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Daarom dient allereerst de vraag te worden beantwoord of de bestreden uiting kan worden aangemerkt als reclame in de zin van artikel 1 NRC. De Commissie beantwoordt die vraag in negatieve zin. Zij overweegt daartoe het volgende.
Ten eerste oogt de uiting, die eindigt met de mededeling “© Tubantia, op dit artikel rust copyright”, als een redactioneel artikel. Verder wordt in de uiting bericht over de actie ‘Kerstboom voor een piek’ van de “Hengelose IKEA” en over het feit dat met die actie een lokaal natuurproject van Natuurmonumenten wordt gesteund. Dat in de uiting wordt ingegaan op voornoemde actie van IKEA en steun aan Natuurmonumenten betekent nog niet dat er sprake is van een aanprijzing door een adverteerder of geheel of deels ten behoeve van deze, al dan niet met behulp van derden als bedoeld in artikel 1 NRC.
In dit verband overweegt de Commissie dat niet is gebleken dat IKEA en/of Natuurmonumenten het initiatief heeft/hebben genomen tot het publiceren van de uiting of anderszins actief betrokken is/zijn geweest bij de totstandkoming van de uiting. Dat de uiting is geschreven aan de hand van (i) een -via Natuurmonumenten- door de redactie van Tubantia ontvangen persbericht van “Natuurmonumenten in Twente”, getiteld “Koop een kerstboom om reekalfjes in Twente te redden” en (ii) een gesprek met een boswachter duidt niet, althans niet voldoende op een zodanig initiatief of dergelijke betrokkenheid. De Commissie neemt aan dat het in het verweer van IKEA bedoelde gesprek met een boswachter heeft plaatsgevonden met de in de uiting genoemde boswachter Simone Damhof en dat zij kennelijk namens Natuurmonumenten spreekt in het in de uiting opgenomen citaat: “We willen het geld besteden aan twee wildredders (…)””.
Nu de bestreden uiting geen reclame in de zin van de NRC is, is de Commissie niet bevoegd om deze uiting inhoudelijk te toetsen aan de NRC en wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie wijst de klacht af.