De bestreden reclame-uiting

Het betreft een radioreclame. Daarin wordt gezegd:

“Dit is het Gewoontedier.

Hij doet zijn bankzaken al jaren bij dezelfde Stropdas.

Maar toen ontdekte hij dat de Stropdas geld verdiende aan dierenleed.

Aan Plofkip en Kistkalf. Het Gewoontedier krabde zich achter z’n oren.

Als je bank investeert in dierenleed, dan doet van bank veranderen toch geen centje pijn.

En voor hetzelfde geld kies je voor een bank die altijd rekening houdt met het welzijn van dieren.

Open daarom vandaag nog een duurzame betaalrekening op asnbank.nl.

Zo maakt geld gelukkig. ASN Bank”.

De klacht

De klacht wordt als volgt samengevat.

Geadverteerd wordt met het idee dat ASN Bank “duurzaam bezig is”. Daarbij wordt vermeld dat ASN Bank niet investeert in kistkalveren, zoals andere banken dat wel zouden doen. Volgens klager is dit suggestieve informatie. Hij licht dit als volgt toe.

In de EU is het sinds 2008 volledig verboden om kistkalveren te hebben. Dit besluit is in 1998 genomen en had een uitfaseringstijd van 10 jaar. Klager verwijst naar een artikel van 11 oktober 1996 met de aanhef: “Akkoord over verbod op kisten voor kalveren”, te vinden op https://www.trouw.nl/home/akkoord-over-verbod-op-ki sten-voor-kalveren-a74f25721.

In de reclame wordt getracht om bij luisteraars de onjuiste indruk te wekken dat kistkalveren nog zouden bestaan in Nederland/EU.

Het verweer

Namens adverteerder is onder meer het volgende meegedeeld.

ASN Bank streeft sinds haar oprichting in1960 naar een duurzame, rechtvaardige samenleving. Hiertoe investeert zij de middelen die haar klanten haar toevertrouwen uitsluitend op een maatschappelijk verantwoorde wijze. Met het oog hierop hanteert

ASN Bank een uitgebreid duurzaamheidsbeleid. Haar dierenwelzijnsbeleid is vastgelegd in het document ASN Bank Dierenwelzijnsbeleid.

Blijkens het beleid betreffende de veehouderij, vastgelegd in hoofdstuk D.4, wijst ASN Bank investeringen in de intensieve veehouderij af op basis van haar dierenwelzijnscriteria, en haar criteria op het gebied van biodiversiteit, klimaat en mensenrechten.

Dat er andere banken zijn die wel in zeer dieronvriendelijke veehouderij investeren is al jarenlang bekend.

Zo stelde de Dierenbescherming op 30 juni 2014 op haar website het volgende over investeringen van banken als Rabo en ING in megastallen in Amerika, Brazilië en China:

“In genoemde landen zijn ernstige uitwassen in de veehouderij, die in Europa verboden zijn, nog gemeengoed. Met hun investeringen in megastallen in deze landen financieren de banken in dierenleed als kistkalveren, legbatterijen, zeugenboxen en dieronvriendelijke slachtmethoden. Daardoor helpen de banken er ook nog eens aan mee dat Europese veehouders concurrentie ondervinden van dierenleedproducten”.

Verder plaatste de Eerlijke Bankwijzer, een onafhankelijke derde partij die al jarenlang het duurzaamheidsbeleid van de verschillende banken toetst, op 28 februari 2018 het volgende bericht over een nieuw onderzoek op haar website:

“Rabobank, ING en ABN Amro financierden tussen 2012 en 2017 voor ten minste € 8,8  miljard in zeer dieronvriendelijke vleesproductiebedrijven. Deze bedrijven, waaronder de Amerikaanse vleesgigant Tyson Foods, hebben heel lage normen voor dierenwelzijn en zijn regelmatig onderwerp van schandalen rond dierenmishandeling. De Nederlandse banken hebben fianciële relaties met vleesproductiebedrijven, supermarktketens en restaurantketens die vaak zeer lage dierenwelzijnsnormen hanteren: Zeugen worden in krappe kooien opgesloten, biggetjes worden onverdoofd gecastreerd, plofkippen zitten opeengepakt in gigantische fabrieken en de dieren worden op omstreden manieren geslacht. De Volksbank (ASN Bank en SNS Bank), NIBC, Triodos Bank en Van Lanschot financierden geen van de onderzochte bedrijven”.

Er zijn nog diverse andere publicaties die dergelijke omstreden investeringen van banken benoemen, aldus adverteerder. Zij wijst op het artikel in de Volkskrant van 14 september 2015, getiteld “Nederlandse banken financieren megakippenbedrijf in Oekraine”. Door onderzoek van de stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) wordt aangetoond dat Nederlandse banken mega-kippenbedrijven in de Oekraïne financieren, en in dit verband citeert adverteerder:

“Nederlandse banken hebben tientallen miljoenen euro’s uitgeleend aan een van de grootste kippenboerderijen ter wereld, in Oekraïne. Het goedkopere vlees dat hier op de markt is, is een rechtstreekse concurrent van vlees van de Nederlandse boeren’ die zich aan veel meer regels moeten houden”.

In de betwiste radioreclame stelt ASN Bank door middel van fabeldieren zoals het Gewoontedier (een consument) en de Stropdas (een bank) dat er banken zijn die het geld van hun klanten investeren in zeer dieronvriendelijke vleesproductie. Dit wordt uitgebeeld via de fabeldieren Plofkip en Kistkalf.

Gegeven het bovenstaande is het in de uiting gestelde overeenkomstig de werkelijkheid.  Belangrijk daarbij is dat ASN Bank zich niet uitlaat over de landen waarin de betreffende bedrijven zich zouden bevinden. Voor ASN Bank is relevant dat deze bedrijven nog altijd bestaan, en dat andere Nederlandse banken in deze bedrijven investeren.

Verder worden de termen Plofkip en Kistkalf (nog altijd) vaak gebruikt in relatie tot dierenleed, onder meer in de hierboven bedoelde publicaties van de Consumentenbond en de Eerlijke Bankwijzer.

Omdat de bewuste campagne inmiddels ten einde is, is de betwiste radioreclame sinds 1 maart 2018 niet meer op de radio te horen. Eventuele aanpassing is dan ook niet meer aan de orde, aldus adverteerder.

Het oordeel van de Commissie

In de bestreden radioreclame brengt ASN Bank tot uitdrukking dat zij “altijd rekening houdt met het welzijn van dieren”. In dat verband vergelijkt zij zichzelf met in elk geval één, niet met name genoemde andere bank, die dat volgens ASN Bank niet doet. Daartoe gebruikt zij een voorbeeld van een consument, aangeduid als “Gewoontedier”, die erachter komt dat zijn bank, aangeduid als “Stropdas”, investeert in “dierenleed”, met name “Plofkip” en “Kistkalf”.

Klager vindt dat er sprake is van suggestieve informatie. Hij voert hiertoe aan dat het in  de EU sinds 2008 is verboden om kistkalveren te houden. Naar zijn mening wordt in reclame de onjuiste indruk gewekt dat kistkalveren nog zouden bestaan in “Nederland/EU”. 

De Commissie oordeelt hierover als volgt.

ASN Bank heeft, onder verwijzing naar en overlegging van desbetreffende artikelen van onder meer de Dierenbescherming en de Eerlijke Bankwijzer, voldoende aannemelijk gemaakt dat een aantal andere Nederlandse banken investeert in “dierenleed” in het buitenland, waaronder Amerika, waarbij sprake is van onder meer “kistkalveren” en “plofkippen”. In de uiting wordt niet gesteld of gesuggereerd dat de bank van het “Gewoontedier” ook zou investeren in dierenleed in de vorm van kistkalveren en/of plofkippen in Nederland en/of elders in de EU.

Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.