De bestreden reclame-uiting

Het betreft een radioreclame. Daarin wordt gezegd:

“Dit is het Gewoontedier.

Hij doet zijn bankzaken al jaren bij dezelfde Stropdas.

Maar toen ontdekte hij dat de Stropdas geld verdiende aan dierenleed.

Aan Plofkip en Kistkalf. Het Gewoontedier krabde zich achter z’n oren.

Als je bank investeert in dierenleed, dan doet van bank veranderen toch geen centje pijn.

En voor hetzelfde geld kies je voor een bank die altijd rekening houdt met het welzijn van dieren.

Open daarom vandaag nog een duurzame betaalrekening op asnbank.nl.

Zo maakt geld gelukkig. ASN Bank”.

De klacht

De klacht wordt als volgt samengevat.

ASN Bank suggereert dat andere bankorganisaties investeren in kistkalveren en plofkippen. Deze twee termen bestaan echter niet in Nederland, aldus klaagster. Zij licht dit als volgt toe.

Het houden van mest kalveren in kisten bestaat al vele tientallen jaren niet meer. Verder is “plofkip” een term die door “anti dieren organisaties” wordt gebruikt, maar “het bestaat niet in Nederland”, aldus klaagster.

Zij vindt ook dat ASN Bank de veehouderij ten onrechte in een kwaad daglicht stelt.

Volgens klaagster berust de reclame op onwaarheden en zou deze niet meer mogen worden uitgezonden.

Het verweer

Namens adverteerder is onder meer het volgende meegedeeld.

ASN Bank streeft sinds haar oprichting in 1960 naar een duurzame, rechtvaardige samenleving. Hiertoe investeert zij de middelen die haar klanten haar toevertrouwen uitsluitend op een maatschappelijk verantwoorde wijze. Met het oog hierop hanteert ASN Bank een uitgebreid duurzaamheidsbeleid. Haar dierenwelzijnsbeleid is vastgelegd in het document ASN Bank Dierenwelzijnsbeleid.

Blijkens het beleid betreffende de veehouderij, vastgelegd in hoofdstuk D.4, wijst ASN Bank investeringen in de intensieve veehouderij af op basis van haar dierenwelzijnscriteria en haar criteria op het gebied van biodiversiteit, klimaat en mensenrechten.

Dat er andere banken zijn die wel in zeer dieronvriendelijke veehouderij investeren is al jarenlang bekend.

Zo stelde de Dierenbescherming op 30 juni 2014 op haar website het volgende over investeringen van banken als Rabo en ING in megastallen in Amerika, Brazilië en China:

“In genoemde landen zijn ernstige uitwassen in de veehouderij, die in Europa verboden zijn, nog gemeengoed. Met hun investeringen in megastallen in deze landen financieren de banken in dierenleed als kistkalveren, legbatterijen, zeugenboxen en dieronvriendelijke slachtmethoden. Daardoor helpen de banken er ook nog eens aan mee dat Europese veehouders concurrentie ondervinden van dierenleedproducten”.

Verder plaatste de Eerlijke Bankwijzer, een onafhankelijke derde partij die al jarenlang het duurzaamheidsbeleid van de verschillende banken toetst, op 28 februari 2018 het volgende bericht over een nieuw onderzoek op haar website:

“Rabobank, ING en ABN Amro financierden tussen 2012 en 2017 voor ten minste € 8,8  miljard in zeer dieronvriendelijke vleesproductiebedrijven. Deze bedrijven, waaronder de Amerikaanse vleesgigant Tyson Foods, hebben heel lage normen voor dierenwelzijn en zijn regelmatig onderwerp van schandalen rond dierenmishandeling. De Nederlandse banken hebben financiële relaties met vleesproductiebedrijven, supermarktketens en restaurantketens die vaak zeer lage dierenwelzijnsnormen hanteren: Zeugen worden in krappe kooien opgesloten, biggetjes worden onverdoofd gecastreerd, plofkippen zitten opeengepakt in gigantische fabrieken en de dieren worden op omstreden manieren geslacht. De Volksbank (ASN Bank en SNS Bank), NIBC, Triodos Bank en Van Lanschot financierden geen van de onderzochte bedrijven”.

Er zijn nog diverse andere publicaties die dergelijke omstreden investeringen van banken benoemen, aldus adverteerder. Zij wijst op het artikel in de Volkskrant van 14 september 2015, getiteld “Nederlandse banken financieren megakippenbedrijf in Oekraine”. Door onderzoek van de stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) wordt aangetoond dat Nederlandse banken mega-kippenbedrijven in de Oekraïne financieren, en in dit verband citeert adverteerder:

“Nederlandse banken hebben tientallen miljoenen euro’s uitgeleend aan een van de grootste kippenboerderijen ter wereld, in Oekraïne. Het goedkopere vlees dat hier op de markt is, is een rechtstreekse concurrent van vlees van de Nederlandse boeren die zich aan veel meer regels moeten houden”.

In de betwiste radioreclame stelt ASN Bank door middel van fabeldieren zoals het Gewoontedier (een consument) en de Stropdas (een bank) dat er banken zijn die het geld van hun klanten investeren in zeer dieronvriendelijke vleesproductie. Dit wordt uitgebeeld via de fabeldieren Plofkip en Kistkalf.

Gegeven het bovenstaande is het in de uiting gestelde overeenkomstig de werkelijkheid.  Belangrijk daarbij is dat ASN Bank zich niet uitlaat over de landen waarin de betreffende bedrijven zich zouden bevinden. Voor ASN Bank is relevant dat deze bedrijven nog altijd bestaan, en dat andere Nederlandse banken in deze bedrijven investeren.

Verder worden de termen Plofkip en Kistkalf (nog altijd) vaak gebruikt in relatie tot dierenleed, onder meer in de hierboven bedoelde publicaties van de Dierenbescherming en de Eerlijke Bankwijzer.

ASN Bank verwerpt klaagsters stelling dat zij de veehouderij in zijn algemeenheid onterecht in een kwaad daglicht zou stellen. ASN Bank benoemt slechts dat er banken zijn die aantoonbaar in zeer dieronvriendelijke vleesproductie investeren, ongeacht waar die productie plaatsvindt. Uiteraard benoemt ASN Bank ook dat zij wel altijd rekening houdt met het welzijn van dieren, hetgeen ook aantoonbaar het geval is.

Omdat de bewuste campagne inmiddels ten einde is, is de betwiste radioreclame sinds 1 maart 2018 niet meer op de radio te horen.

Het oordeel van de Commissie

In de bestreden radioreclame brengt ASN Bank tot uitdrukking dat zij “altijd rekening houdt met het welzijn van dieren”. In dat verband vergelijkt zij zichzelf met in elk geval één, niet met name genoemde andere bank, die dat volgens ASN Bank niet doet. Daartoe gebruikt zij een voorbeeld van een consument, aangeduid als “Gewoontedier”, die erachter komt dat zijn bank, aangeduid als “Stropdas”, investeert in “dierenleed”, met name “Plofkip” en “Kistkalf”.

Klaagster vindt dat in de uiting wordt gesuggereerd dat andere bankorganisaties investeren in kistkalveren en plofkippen, en wel ten onrechte, omdat laatstgenoemde twee termen in Nederland niet (meer) bestaan, aldus klaagster. Verder vindt klaagster dat “de veehouderij” ten onrechte in een kwaad daglicht wordt gesteld.

De Commissie oordeelt hierover als volgt.

ASN Bank heeft, onder verwijzing naar en overlegging van desbetreffende artikelen van onder meer de Dierenbescherming en de Eerlijke Bankwijzer, voldoende aannemelijk gemaakt dat een aantal andere Nederlandse banken investeert in “dierenleed” in het buitenland, waaronder Amerika, waarbij sprake is van onder meer “kistkalveren” en “plofkippen”. In de uiting wordt niet gesteld of gesuggereerd dat de bank van het “Gewoontedier” ook zou investeren in dierenleed in de vorm van kistkalveren en/of plofkippen in Nederland. Evenmin kan worden gezegd dat “de veehouderij” in Nederland of “de veehouderij” in het algemeen in een kwaad daglicht wordt gesteld.

Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie wijst de klacht af.