De bestreden reclame-uitingen

Hotel Booker exploiteert de websites www.hotelspecials.nl, www.hotelaanbiedingen.nl en www.bungalowspecials.nl. De klacht betreft de volgende uitingen:

1. aanbiedingen van hotelarrangementen op de homepage en subpagina’s van de website www.hotelspecials.nl;

2. de op 28 oktober 2013 verzonden nieuwsbrief van HotelSpecials.nl met als onderwerp “Kerstmarkt Düsseldorf | Top 10 Veluwe | HotelWeek”;

3. aanbiedingen van hotelarrangementen op de homepage en subpagina’s van de website www.hotelaanbiedingen.nl;

4. de op 13 december 2013 verzonden nieuwsbrief van HotelAanbiedingen.nl met als onderwerp “Ontdek Amsterdam! 2 dagen in 4* hotel met zwembad. Incl. parkeren. € 29,95 p.p.”;

5. de mededelingen “Hotels altijd € 30,- p.p.” en “Hotels voor € 30 p.p.” in twee advertenties van www.hotelaanbiedingen.nl op Google en de mededeling “Tophotels vaste prijs! €30  p.p.p.n.” in de onder 4 bedoelde nieuwsbrief;

6. bungalowaanbiedingen op de homepage en subpagina van de website www.bungalowspecials.nl.

De klacht

De klacht wordt als volgt samengevat.

Ingevolge artikel IV sub 1 van de Reclamecode Reisaanbiedingen (RR) zijn aanbieders, conform artikel III sub 1 RR, gehouden tot het hanteren van correcte en duidelijke prijzen. Een uitnodiging tot aankoop moet de informatie bevatten als vermeld in artikel 8.4 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). Artikel 8.3 NRC bepaalt (onder meer) dat reclame die nalaat op duidelijke wijze essentiële informatie te verstrekken en daardoor de consument ertoe kan brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet zou hebben genomen, misleidend is.

Hotel Booker adverteert met ‘vanaf’-prijzen waarin geen vaste bijkomende kosten zijn opgenomen c.q. waarbij variabele bijkomende kosten niet (op duidelijke wijze) bij de prijs worden vermeld. Hierdoor handelt Hotel Booker in strijd met het bepaalde in artikel III sub 1 RR. Omdat de aanbiedingen op de websites en in de nieuwsbrieven – in ieder geval de ‘dagaanbieding’ op HotelAanbiedingen.nl en de ‘weekaanbieding’ op HotelSpecials.nl – kwalificeren als uitnodigingen tot aankoop, overtreedt Hotel Booker tevens artikel IV sub 1 RR en artikel 8.4 sub c NRC.

Indien aanbiedingen op de homepages en in de nieuwsbrieven niet als uitnodiging tot aankoop kunnen worden aangemerkt, geldt dat de betreffende reclame-uitingen in strijd zijn met artikel 8.3 sub c NRC en/of artikel 8.2 sub d NRC, nu de gehanteerde ‘vanaf’-prijzen niet overeenkomen met hetgeen dat begrip volgens het Hof van Justitie (HvJEG 15 mei 2011, C-122/10, IER 2011, 49; hierna ook: Ving arrest) inhoudt, te weten de laagste prijs waartegen het geadverteerde product kan worden gekocht.

De bijkomende kosten kunnen een aanzienlijk bedrag bovenop de geadverteerde prijs vormen. Door de wijze van adverteren van Hotel Booker is de kans groot dat de consument ertoe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen. Nu de uitingen van Hotel Booker om die reden misleidend zijn, is tevens sprake van oneerlijke reclame in de zin van artikel 7 NRC.

Ten overvloede wijst Hotels.nl op de door de Autoriteit Consument en Markt (ACM) geformuleerde ‘spelregels’ om transparante prijzen in de reisbranche te bewerkstelligen, waarvan verschillende regels door Hotel Booker worden overtreden.

De klacht wordt, onderverdeeld naar de uitingen onder de handelsnamen HotelSpecials.nl, HotelAanbiedingen.nl en BungalowSpecials.nl, als volgt nader toegelicht.

HotelSpecials.nl

Op de homepage worden diverse hotelarrangementen aangeboden met ‘vanaf’-prijzen gebaseerd op het per persoon per nacht (p.p.p.n.) systeem, zonder dat wordt vermeld dat deze prijzen exclusief reserveringskosten en toeristenbelasting zijn. Van de bijkomende reserveringskosten en toeristenbelasting wordt pas melding gemaakt als men op een aanbieding klikt en vervolgens op de betreffende pagina naar beneden scrolt.

Toeristenbelasting die volgens de methode van een vast percentage van de kamerprijs wordt geheven, is vooraf kenbaar omdat deze niet wordt beïnvloed door het aantal nachten en/of personen waarvoor geboekt wordt. Deze toeristenbelasting dient derhalve direct in de geadverteerde prijs te worden verdisconteerd.

Toeristenbelasting die via de p.p.p.n.-methode wordt berekend, is in het geval van HotelSpecials.nl ook in veel gevallen vooraf kenbaar, nu alle aanbiedingen gelden voor twee personen en veel van de aangeboden arrangementen zien op een specifiek aantal nachten. In deze gevallen is de toeristenbelasting dus ook vooraf kenbaar en dient deze in de prijs te worden opgenomen.

Hetzelfde geldt voor de reserveringskosten: bij arrangementen voor een specifiek aantal nachten is vooraf bekend hoeveel deze zullen bedragen (€ 9,50 bij 1 nacht, € 12,50 bij meerdere nachten) en dienen deze kosten in de prijs te worden opgenomen.

Slechts voor advertenties waarbij niet op voorhand het aantal nachten vast staat, betreffen de toeristenbelasting en de reserveringskosten geen vaste maar variabele onvermijdbare kosten. Van dergelijke kosten moet direct bij de geadverteerde prijs voldoende duidelijk melding worden gemaakt, hetgeen in de bestreden uitingen niet het geval is.

HotelAanbiedingen.nl

De door HotelAanbiedingen.nl gehanteerde reserveringskosten bedragen altijd € 14,50 per boeking, en dienen dus als vaste onvermijdbare kosten in de prijs te worden verdisconteerd.

Wat betreft de toeristenbelasting wordt verwezen naar hetgeen hierover met betrekking tot HotelSpecials.nl is opgemerkt.

HotelAanbiedingen.nl verspreidt via Google en de nieuwsbrieven advertenties met de teksten: “Hotels altijd € 30,- p.p.” en “Hotels voor €30 p.p.” (Google) en “Tophotels vaste prijs!

€ 30 p.p.p.n.” (nieuwsbrief). Deze uitingen zijn misleidend, omdat er minimaal € 14,50 aan reserveringskosten bijkomt en in de meeste gevallen ook toeristenbelasting. De arrangementen zijn derhalve nooit te boeken voor de vermeende ‘vaste’ prijs van € 30,-. De nieuwsbrief vermeldt weliswaar onderaan in kleine lettertjes dat de prijzen exclusief deze kosten zijn, maar deze vermelding is onvoldoende. Vaste onvermijdbare kosten dienen in de prijs te worden verdisconteerd (zie ook College van Beroep 20 december 2012 in dossier 2012/00817).

BungalowSpecials.nl

Ook BungalowSpecials.nl hanteert ten onrechte ‘vanaf’-prijzen waarin vaste onvermijdbare kosten niet zijn begrepen en variabele onvermijdbare kosten niet (duidelijk) bij de geadverteerde prijs worden vermeld.

De reserveringskosten bedragen in het geval van BungalowSpecials.nl een vast bedrag per boeking en vormen dus vaste onvermijdbare kosten.

Ook de bij sommige arrangementen in rekening gebracht verplichte eindschoonmaakkosten zijn als zodanig aan te merken.

Toeristenbelasting en/of bedlinnentoeslagen die volgens een p.p.p.n.-principe worden berekend zijn, zolang het aantal personen nog niet bekend is, variabele onvermijdbare kosten die duidelijk bij de advertentieprijs moeten worden vermeld. Zodra het aantal personen bekend is, moeten deze kosten in de prijs zijn opgenomen.

Hotels.nl merkt op dat op 31 oktober 2013 tussen partijen vonnis in kort geding is gewezen, welk oordeel een voorlopige voorziening betreft die naar haar mening onjuist is. Hotels.nl heeft van dit – als bijlage bij de klacht overgelegde – vonnis hoger beroep ingesteld.

Kort samengevat stelt Hotels.nl zich op het standpunt dat de voorzieningenrechter ten onrechte heeft geoordeeld dat Hotel Booker zich niet schuldig maakte aan een misleidende handelspraktijk in de zin van de Wet oneerlijke handelspraktijken. Anders dan de voorzieningenrechter heeft geoordeeld, is een aanzienlijk deel van de aanbiedingen op de homepages en in de nieuwsbrieven van Hotel Booker wel als een uitnodiging tot aankoop aan te merken, en zijn de aanbiedingen, zelfs als geen sprake is van een uitnodiging tot aankoop, misleidend omdat de arrangementen vanwege de bijkomende kosten nooit voor de geadverteerde ‘vanaf’-prijzen geboekt kunnen worden. De terloopse vermelding van bijkomende kosten op de individuele hotel- c.q. appartementspagina’s van haar websites en in kleine lettertjes onderaan de nieuwsbrieven is onvoldoende. Ook is niet relevant of het in de branche niet gebruikelijk is totaalprijzen te hanteren, zoals Hotel Booker in kort geding heeft aangevoerd. Hotels.nl verwijst in dit verband naar de uitspraak van het College van Beroep van 11 mei 2012 (dossiernr. 2012/00088).

Tot slot verzoekt Hotels.nl de Commissie om gebruik te maken van haar bevoegdheid om haar beslissing als aanbeveling met Alert onder de aandacht van een breed publiek te brengen.

Het verweer

Het verweer wordt als volgt samengevat.

Primair wordt aangevoerd dat Hotels.nl niet-ontvankelijk is.

In de eerste plaats geldt dit gelet op de aard van de klager en van de ingeroepen regels. Hotels.nl exploiteert onder de handelsnaam www.uitslapen.nl een concurrerende website die voor wat betreft het boekingsproces op een gelijke wijze is ingericht als de nu bestreden websites van Hotel Booker. Nu Hotels.nl zelf handelt op een wijze die zij Hotel Booker verwijt, misbruikt zij de klachtprocedure en dient zij niet-ontvankelijk te worden verklaard.

De ACM is in deze toezichthouder op de naleving van de wettelijke regels inzake oneerlijke handelspraktijken, welke regels in belangrijke mate overeenkomen met de thans ingeroepen regels van de NRC. De ACM heeft Hotel Booker niet aangeschreven in het kader van de aangescherpte aandacht voor handhaving van prijstransparantie in de reisbranche. Daaruit kan worden geconcludeerd dat de inrichting van de websites van Hotel Booker voldoet aan de eisen van de ACM, althans dat de webwinkels van Hotel Booker geen onderdeel uitmaken van de reisbranche.

Voorts is door de voorzieningenrechter bij vonnis van 31 oktober 2013 over de onderhavige klachten reeds geoordeeld. Het door Hotels.nl ingestelde hoger beroep is thans nog aanhangig. Nu een – afwijkend of anders gemotiveerd – oordeel van de Commissie over dezelfde klachten de rechtszekerheid niet ten goede komt en het bovendien niet efficiënt is om gelijktijdig twee procedures over hetzelfde onderwerp te voeren, dient de Commissie klager niet-ontvankelijk te verklaren, althans de beslissing aan te houden totdat in hoger beroep door het Gerechtshof is beslist.

Subsidiair wordt aangevoerd dat de bestreden uitingen voldoen aan de relevante wet- en regelgeving en dat de RR niet van toepassing is op Hotel Booker.

Uit de toetsing in rechte door de voorzieningenrechter, uit de jaarlijkse toetsing door de toezichthoudende branchevereniging Stichting Thuiswinkel Waarborg en uit het ontbreken van klachten van de ACM en consumenten blijkt dat de bestreden uitingen voldoen aan de relevante wet- en regelgeving.

Door een uniforme presentatie van hotelprijzen met separate vermelding van bijkomende kosten, zoals toeristenbelasting, reserverings- en parkeerkosten, kunnen consumenten de prijzen voor verschillende hotels in verschillende gemeenten met een verschillend regime voor het heffen van toeristenbelasting gemakkelijk met elkaar vergelijken, wat niet het geval is als bijkomende kosten in de prijzen zijn begrepen.

De inrichting van de bestreden websites werkt als een trechter: van het algemene commerciële aanbod op de homepage wordt de consument door middel van diverse opties en keuzes op de zoekpagina’s geleid naar het gewenste product op de presentatiepagina, welk product vervolgens besteld kan worden op de boekingspagina. Op de presentatiepagina en de boekingspagina worden alle bijkomende kosten op uniforme wijze gepresenteerd.

Als nadere uitgangspunten gelden:

– het gebruik in de branche

In de hotelbranche is het niet gebruikelijk om met prijzen te adverteren die inclusief reserveringskosten en toeristenbelasting zijn. Door de bijkomende kosten overzichtelijk en transparant te vermelden, kan de consument de prijs berekenen.

– het medium internet

Door de grote diversiteit aan keuzes bij het online aanbod op de websites is in zekere zin sprake van een complex product. Het is niet efficiënt of nuttig bij elke subkeuze alle essentiële informatie als bedoeld in artikel 8.4 NRC weer te geven, nu deze informatie met één muisklik op de presentatiepagina uniform en overzichtelijk wordt gepresenteerd.

– uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJEU)

Blijkens uitspraken van het HvJEU dient bij de beoordeling of sprake is van misleiding rekening te worden gehouden met de complexiteit van het product en de aard en kenmerken van het voor de commerciële boodschap gebruikte medium. Zo kan het voorkomen dat in een uitnodiging tot aankoop de definitieve prijs in verband met de aard van het product niet kan worden meegedeeld (onder meer het Ving-arrest).

Tevens dient bij de beoordeling te worden uitgegaan van de gemiddelde consument, die door het HvJEU (in het arrest van16 juli 1998, C-210/96) is omschreven als redelijk geïnformeerd, omzichtig en oplettend. Deze consument is gewend om voor zijn informatievoorziening op een website snel verder te klikken, en is kritischer en weerbaarder voor beïnvloeding door online reclame.

Het aanbod op de homepages en de zoekpagina’s van de websites betreft algemene commerciële boodschappen die niet kunnen worden aangemerkt als uitnodiging tot aankoop als bedoeld in artikel 2 sub i van de Richtlijn OHP (gelijk de toelichting bij artikel 8.4 NRC). Op deze pagina’s kunnen daartoe niet voldoende kenmerken van het product worden vermeld. Het product, dat door de consument wordt gemaakt door op de homepage en de zoekpagina’s keuzes in te voeren, wordt gepresenteerd op de presentatiepagina met vermelding van de bijkomende kosten.

De bestreden uitingen zijn in overeenstemming met de door Hotels.nl aangehaalde artikelen 8.2 sub d, 8.3 sub c en 8.4 sub c NRC.

In artikel III sub 1 RR is bepaald dat geadverteerde prijzen inclusief vaste onvermijdbare kosten dienen te zijn, althans dat melding moet worden gemaakt dat deze exclusief reserveringskosten zijn. De RR geeft daarmee een verderstrekkende regel dan de NRC voorschrijft. Krachtens artikel 8.4 NRC dient essentiële informatie pas te worden gepubliceerd bij een uitnodiging tot aankoop en dus niet in de daaraan voorafgaande fase van reclame-uitingen. Deze norm van de RR is daarom alleen van toepassing in de beperkte kring van deelnemende brancheorganisaties, waarbij Hotel Booker niet is aangesloten. De door Hotel Booker aangeboden diensten hebben niets van doen met reizen, omdat het element vervoer ontbreekt.

Voor zover de RR al toepasbaar is buiten de kring van deelnemende brancheverenigingen, dient artikel III sub 1 RR als nietige bepaling buiten beschouwing te blijven. Met de eis dat al in reclame-uitingen de volledige prijs moet worden verstrekt, biedt deze bepaling aan consumenten een verdergaande bescherming dan onder het Europese recht, gelet op de door de Richtlijn OHP beoogde maximumharmonisatie, is toegestaan.

Meer subsidiair, voor zover artikel III sub 1 RR wel toepasbaar wordt geacht, stelt Hotel Booker dat de toeristenbelasting en de reserveringskosten niet vooraf vast te stellen zijn en derhalve variabele kosten betreffen.

In meer dan 95% van de gemeenten wordt de toeristenbelasting berekend op basis van het p.p.p.n.-model. Omdat het gewenste aantal personen niet vooraf bekend is, kan op de websites de totaalprijs van een arrangement niet inclusief deze kosten worden vermeld.

Wel wordt, overeenkomstig het vereiste van artikel 8.4 NRC, de grondsleg van de berekening van de toeristenbelasting gepresenteerd.

In geval van heffing als vast percentage van de kamerprijs is de toeristenbelasting ook niet vooraf vast te stellen indien de kamerprijs van een arrangement door de hotelier niet apart aan Hotel Booker wordt doorgegeven of de opgave van het tarief door de hotelier niet correct is. Voorts is vooraf niet bekend of de consument een ingezetene van de gemeente betreft, aan wie geen toeristenbelasting in rekening mag worden gebracht.

De reserveringskosten zijn evenmin vooraf te berekenen.

Aan bepaalde vaste klanten (‘VIP klanten’) worden geen reserveringskosten in rekening gebracht. Als wel reserveringskosten verschuldigd zijn, is de hoogte daarvan steeds afhankelijk van het aantal overnachtingen: € 9,50 voor één nacht en € 14,50 bij twee of meer nachten. Deze gestaffelde berekening geldt ook (weer) voor de website van HotelAanbiedingen.nl, na een korte test met een vast tarief van altijd € 14,50. Voorts is niet bekend hoeveel kamers of bungalows de bezoekende consument wil boeken. Bij meerdere kamers of bungalows blijft het bedrag van de reserveringskosten gelijk. Dit is voor de ACM aanleiding om de door bungalowparken in rekening te brengen reserveringskosten als variabele bijkomende kosten te duiden.

De mondelinge behandeling

De standpunten van beide partijen zijn nader toegelicht. Voor zover nodig voor de beslissing wordt op hetgeen ter vergadering naar voren is gebracht teruggekomen in het oordeel.

Het oordeel van de Commissie

1)

In de eerste plaats dient de vraag te worden beantwoord of Hotels.nl ontvankelijk is in haar klacht c.q. de Commissie bevoegd is de klacht te beoordelen, nu dit door Hotel Booker op verschillende gronden wordt bestreden. De Commissie beantwoordt deze vraag bevestigend en overweegt daartoe het volgende.

Hotels.nl heeft erkend dat de boekingsprocedure op een van de door haar geëxploiteerde websites op dezelfde wijze is ingericht als de thans bestreden websites van Hotel Booker. Wat hiervan zij, nu iedereen die meent dat een reclame-uiting niet voldoet aan de regels van de NRC hierover een klacht kan indienen bij de Commissie, staat een eventueel onjuist handelen van Hotels.nl er niet aan in de weg een klacht in te dienen over reclame-uitingen van Hotel Booker. Op dezelfde grond staat het Hotel Booker vrij te klagen over de wijze waarop Hotels.nl reclame maakt. Dat Hotel Booker daarvan heeft afgezien in het door haar genoemde geval ontneemt aan Hotels.nl niet de bevoegdheid om te klagen en die klacht te handhaven.

De Commissie neemt overigens voorshands aan dat Hotels.nl zich zal conformeren aan een aanbeveling op dit punt.

De Commissie volgt Hotel Booker niet in haar redenering dat uit het achterwege blijven van een aanschrijven door de ACM in het kader van handhaving van prijstransparantie in de reisbranche blijkt dat de bestreden uitingen voldoen aan de relevante wet- en regelgeving. Het (tot nu toe) uitblijven van een ‘bestraffing’ sluit immers niet op voorhand uit dat sprake kan zijn van overtreding van de relevante regelgeving.

Voorts betekent het feit dat de rechter in kort geding zich bij vonnis van 31 oktober 2013 heeft uitgelaten over dezelfde uitingen en dat tegen dit vonnis een procedure in hoger beroep loopt, niet dat de uitingen niet (thans) aan de Commissie voorgelegd en door haar beoordeeld mogen worden. Hotels.nl heeft haar onderhavige klacht gebaseerd op bepalingen in de NRC en de RR, en voor de toetsing van reclame-uitingen aan deze regels van zelfregulering is de Commissie – en, in hoger beroep, het College van Beroep – de aangewezen instantie. De voorzieningenrechter heeft zich beperkt tot toetsing van het handelen van Hotel Booker aan de wettelijke regels betreffende oneerlijke handelspraktijen en zich niet uitgelaten over eventuele overtreding van de NRC, waaronder begrepen de RR. Daarmee is gegeven dat de Commissie uitgaat van een ander toetsingskader dan de voorzieningenrechter.

2)

De Commissie toetst de bestreden uitingen aan de RR.

Krachtens artikel I sub 1 is deze code van toepassing op reclame-uitingen en uitnodigingen tot aankoop gericht op de Nederlandse markt betreffende reisdiensten. Niet in geschil is dat de betreffende uitingen reclame-uitingen zijn. Bovendien kwalificeren de in de uitingen aangeboden hotel- en/of bungalowarrangementen naar het oordeel van de Commissie als reisdienst (verblijfsdienst) in de zin van artikel II sub 2 RR. Daaraan doet niet af, zoals bij verweer gesteld, dat Hotel Booker geen vervoer aanbiedt.

Voor toepasselijkheid van de RR op reclame-uitingen van Hotel Booker is de aansluiting van Hotel Booker bij of vertegenwoordiging door een van de deelnemende brancheorganisaties niet van belang. Het staat de Commissie vrij in het kader van de in de RR neergelegde zelfreguleringsregels haar mening te geven over aan haar voorgelegde reclame-uitingen betreffende reisdiensten. Daarbij is van belang dat de Commissie in geval van overtredingen alleen aanbevelingen doet en geen boetes kan opleggen.

De stelling van Hotel Booker dat het (onder andere) aangehaalde artikel III RR als met het Europese recht strijdige en daardoor nietige bepaling buiten toepassing dient te blijven, treft geen doel. Hotel Booker beroept zich hierbij op de door de Richtlijn OHP beoogde maximumharmonisatie, die meebrengt dat individuele lidstaten de consument geen hoger niveau van bescherming mogen toekennen dan in deze richtlijn is bepaald. De Richtlijn OHP is echter gericht tot de overheden die in wetgeving geen strengere eisen mogen opleggen dan volgens de richtlijn is toegestaan. Dit laat onverlet de mogelijkheid om in het kader van zelfregulering verderstrekkende regels af te spreken, zoals in dit geval in de RR.

Gelet op het voorgaande acht de Commissie de RR van toepassing op de bestreden uitingen. Nu deze uitingen zijn geopenbaard vóór 1 januari 2014, zullen deze worden beoordeeld aan de hand van de tot 1 januari 2014 geldende versie van de RR.

3)

De klacht betreft de wijze van prijsvermelding van hotel- en bungalowaanbiedingen op de websites en in de nieuwsbrieven van Hotel Booker.

Krachtens artikel III sub 1 RR zijn aanbieders van reisdiensten gehouden tot het hanteren van correcte en duidelijke prijzen in hun reclame-uitingen en dienen zij hun prijzen, al of niet gespecificeerd, te publiceren inclusief de hen op het moment van publicatie bekende vaste onvermijdbare (= bijkomende onlosmakelijk aan de dienst verbonden) kosten die voor de aangeboden diensten moeten worden betaald. Blijkens de preambule bij de RR is het doel van deze code: “het ten behoeve van de consument voorkomen van misleidende reclame-uitingen op de Nederlandse markt inzake de prijs en de beschikbaarheid van reis-, recreatie-, vervoer- en verblijfsdiensten”. Gelet op de tekst van artikel III sub 1 RR en de onderliggende preambule dienen alle vaste onvermijdbare kosten die op het moment van publicatie van een prijs bekend zijn in die prijs te worden opgenomen en dient in geval van variabele onvermijdbare kosten bij de prijs te worden vermeld welke extra kosten er zijn en wat de hoogte ervan is of, indien het niet mogelijk is de hoogte bij de prijs te noemen, te worden vermeld hoe deze kosten kunnen worden berekend. Op deze wijze wordt de consument in een zo vroeg mogelijk stadium zo volledig mogelijk geïnformeerd en aldus in staat gesteld om prijzen van – in dit geval – hotel- en bungalowaanbiedingen die door verschillende aanbieders worden aangeboden eenvoudig en zonder kosten over het hoofd te zien met elkaar te vergelijken.

4)

Het voorgaande betekent voor wat betreft de vermelding van toeristenbelasting in de bestreden reclame-uitingen het volgende.

In de toelichting bij artikel III sub 1 (onder b)) wordt “toeristen-/verblijfsbelasting” uitdrukkelijk tot de vaste onvermijdbare (bijkomende) kosten gerekend, tenzij deze belasting niet vooraf kan worden berekend, in welk geval moet worden vermeld dat deze nog ter plekke moet worden afgedragen. Hierbij is er kennelijk vanuit gegaan dat het hoogst ongebruikelijk is dat men een hotelkamer of bungalow boekt in de plaats waar men staat ingeschreven, en dat er geen aanleiding bestaat om die reden de toeristenbelasting als variabele kosten te beschouwen. Het voorgaande betekent, onder verwijzing naar hetgeen onder 3) is overwogen, dat de toeristenbelasting die op moment van de publicatie van de prijs bekend is in de geadverteerde (vanaf)prijs zelf dient te zijn verdisconteerd en de variabele onvermijdbare toeristenbelasting direct bij de geadverteerde (vanaf)prijs dient te worden vermeld.

In de bestreden uitingen is sprake van verschillende grondslagen voor de heffing van de toeristenbelasting.

Toeristenbelasting die volgens de methode van een vast percentage van de kamerprijs wordt geheven, wordt niet beïnvloed door het aantal nachten en/of personen waarvoor geboekt wordt en is daarom vooraf kenbaar. Deze toeristenbelasting dient derhalve direct in de geadverteerde prijs te worden verdisconteerd. Daaraan doet niet af de stelling van Hotel Booker dat de toeristenbelasting bij deze heffingsgrondslag niet vooraf kenbaar is indien de kamerprijs van een arrangement door de hotelier niet apart aan Hotel Booker wordt doorgegeven of de opgave van het tarief door de hotelier niet correct is. Indien van deze omstandigheden sprake is, ligt het op de weg van Hotel Booker het juiste bedrag van de extra kosten te achterhalen teneinde dit bedrag in de prijs te kunnen opnemen.

Toeristenbelasting die via de p.p.p.n.-methode wordt berekend is eveneens aan te merken als een vaste onvermijdbare (bijkomende) kostenpost die in de geadverteerde prijs dient te zijn verdisconteerd indien sprake is van een aanbieding voor een specifiek aantal nachten.

Wanneer bij hotelaanbiedingen het aantal nachten of bij bungalowaanbiedingen het aantal personen niet tevoren vaststaat, is de volgens de p.p.p.n.-methode te heffen toeristenbelasting aan te merken als variabele onvermijdbare kosten die niet in de geadverteerde prijs kunnen worden opgenomen. In die gevallen dient, zoals hiervoor overwogen, de hoogte van de toeristenbelasting of, indien dat niet mogelijk is, de berekeningswijze van deze belasting direct bij de prijs te worden vermeld.

Vast is komen te staan dat in de overgelegde reclame-uitingen de toeristenbelasting niet als vaste onvermijdbare kostenpost in de geadverteerde (vanaf)prijs is opgenomen of, in geval van variabele onvermijdbare kosten, niet direct bij de geadverteerde (vanaf)prijs is vermeld. De verplicht verschuldigde toeristenbelasting wordt in de uitingen eerst vermeld nadat op een aanbieding op de homepages van de betreffende websites of in de digitale nieuwsbrieven wordt geklikt en de zogenaamde ‘presentatiepagina’ verschijnt. Gelet hierop zijn de bestreden uitingen voor wat betreft de vermelding van de toeristenbelasting in strijd met artikel III sub 1 RR, ongeacht of deze toeslag als vaste of als variabele kosten heeft te gelden.

5)

Op grond van de overgelegde uitingen constateert de Commissie dat de door Hotel Booker gerekende reserveringskosten veelal vaste onvermijdbare kosten vormen. Deze kosten bedragen bij aanbiedingen van HotelSpecials.nl € 9,50 voor een nacht en € 12,50 voor meerdere nachten. Bij hotelarrangementen voor een specifiek aantal nachten, waarvan bij HotelSpecials.nl veelal sprake is, staat het bedrag van de reserveringskosten derhalve vast en dient dit bedrag in de geadverteerde prijs van het arrangement te zijn opgenomen.

Slechts indien het aantal nachten niet vooraf bekend is, is sprake van variabele onvermijdbare kosten die direct bij de prijs moeten worden vermeld.

HotelAanbiedingen.nl rekent – blijkens de overgelegde uitingen – altijd € 14,50 aan reserveringskosten die derhalve in de geadverteerde prijs dienen te worden verdisconteerd. Voor zover inmiddels door HotelAanbiedingen.nl een gestaffelde berekening van reserveringskosten wordt gehanteerd van € 9,50 voor een nacht en € 14,50 voor meer nachten, zoals bij verweer is aangevoerd, geldt hetzelfde als hiervoor ten aanzien van de door HotelSpecials.nl berekende reserveringskosten is overwogen.

Bij BungalowSpecials.nl blijkt een bedrag per reservering in rekening te worden gebracht

(€ 18,50 of € 24,50) waarvan niet is weersproken dat de hoogte van dit bedrag vooraf bekend is. Deze reserveringskosten dienen derhalve in de geadverteerde bungalowprijs te worden opgenomen.

Vast is komen te staan dat in de overgelegde reclame-uitingen de reserveringskosten niet als vaste onvermijdbare kostenpost in de geadverteerde prijs zijn opgenomen of, in geval van variabele onvermijdbare kosten, niet direct bij de geadverteerde prijs zijn vermeld. De verplicht verschuldigde reserveringskosten worden in de uitingen eerst vermeld nadat op een aanbieding op de homepages van de betreffende websites of in de digitale nieuwsbrieven wordt geklikt en de zogenaamde ‘presentatiepagina’ verschijnt. Gelet hierop zijn de bestreden uitingen ook voor wat betreft de vermelding van de reserveringskosten in strijd met artikel III sub 1 RR.

Het verweer van Hotel Booker dat reserveringskosten geen onvermijdbare extra kosten zijn omdat deze kosten aan VIP-klanten niet in rekening worden gebracht, leidt niet tot een ander oordeel. In de op het algemene publiek gerichte uitingen moet worden uitgegaan van de gebruikelijke gang van zaken waarbij wel reserveringskosten in rekening worden gebracht. Een eventuele (voordelige) afwijking van de prijsberekening kan aan de betreffende VIP-klanten worden meegedeeld.

6)

Nu niet is weersproken dat bij de door HotelAanbiedingen.nl voor de vaste prijs van € 30,- geadverteerde hotelkamers sprake is van onvermijdbare bijkomende kosten in de vorm van verplichte reserveringskosten en toeristenbelasting, en deze kosten niet als vaste kosten zijn verdisconteerd in of als variabele kosten zijn vermeld bij de geadverteerde prijs, zijn ook de mededelingen “Hotels altijd € 30,- p.p.” en “Hotels voor € 30 p.p.” in de advertenties van www.hotelaanbiedingen.nl op Google en de mededeling “Tophotels vaste prijs! € 30 p.p.p.n.” in de nieuwsbrief van HotelAanbiedingen.nl in strijd met artikel III onder 1 RR.

7)

Uit de toelichting onder b) bij artikel III sub 1 RR blijkt dat “verplichte kosten per verblijfseenheid, zoals bijvoorbeeld voor schoonmaak en/of linnengoed”, aangemerkt moeten worden als vaste onvermijdbare (bijkomende) kosten.

Uit de overgelegde uitingen van BungalowSpecials.nl blijkt dat de geadverteerde prijzen exclusief de verplichte toeslag voor bedlinnen zijn. Nu deze toeslag per persoon gerekend blijkt te worden en het aantal personen niet tevoren bekend is, kan deze toeslag niet in de prijs worden verdisconteerd. Wel dient deze toeslag als onvermijdbare kostenpost direct bij de geadverteerde prijs te worden vermeld. Nu dit niet is gedaan, zijn de reclame-uitingen van BungalowSpecials.nl op dit punt in strijd met artikel III sub 1 RR.

Voorts heeft de Commissie geconstateerd dat bij de aanbiedingen voor het vakantiepark “Marveld Recreatie” op de website van BungalowSpecials.nl sprake is van verplichte eindschoonmaakkosten van € 35,- per accommodatie, die ten onrechte niet als vaste onvermijdbare kosten in de geadverteerde prijs zijn opgenomen. Ook op dit punt zijn de reclame-uitingen van BungalowSpecials.nl in strijd met artikel III onder 1 RR.

8)

Naar het oordeel van de Commissie zijn niet alleen de presentatie- en boekingspagina’s, maar ook de daaraan voorafgaande pagina’s van de bestreden uitingen op de websites en in de nieuwsbrieven aan te merken als een uitnodiging tot aankoop in de zin van artikel II sub 4 RR in combinatie met artikel 8.4 NRC. Deze uitingen betreffen immers com¬merciële boodschappen die de voornaamste kenmerken en de (vanaf)prijs van de reisdienst op een aan het gebruikte medium aangepaste wijze vermelden en de consument aldus in staat stellen een aan¬koop te doen. In de toelichting op artikel 8.4 NRC staat voorts dat als een bestelmecha¬nisme ontbreekt, het van de omstandigheden van het geval afhangt of sprake is van een uitno¬diging tot aankoop, waarbij doorslaggevend is of de consument op grond van de in¬forma¬tie een besluit over een transactie kan nemen. Dat dit ruim dient te worden uitge¬legd, blijkt uit de toevoeging in de toelichting dat als in de re¬clame een product met een (vanaf-) prijs wordt genoemd, de consument door¬gaans over voldoende informatie beschikt om tot een transactie te besluiten. Dit is in overeenstemming met de visie van de Euro¬pese Com¬missie omtrent de ruime toepassing van dit begrip. De Commissie verwijst in dit verband naar het “Re¬port from the Com¬mission to the European Par¬lia¬ment, the Council and the European Economic and Social Committee d.d. 14 maart 2013”, waarin de Europese Commissie met be¬trekking tot de uitnodiging tot aan¬koop het volgende opmerkt: “Traders may choose whether to include the price in their ad¬vertising. However, all commercial commu¬nications that include the price qualify as ‘invitation to purchase’ under the UCPD”. Ook uit hetgeen de Europese Commis¬sie in het rapport vermeldt in verband met de uitspraak in HvJ EG 12 mei 2011, IER 2011/49 (Ving arrest), blijkt dat dit begrip ruim moet worden uitgelegd (“In this case, the ECJ followed the approach of the Commission services in the Guidance document, which advocated a wide notion of the invitation to purchase”).

Gelet op het voorgaande acht de Commissie de bestreden uitingen – met uitzondering van de bij “De bestreden reclame-uitingen” met 5 aangeduide mededelingen, die niet als uitnodiging tot aankoop kunnen worden aangemerkt – tevens in strijd met artikel IV onder 1 RR, waarin is bepaald dat aanbieders in hun uitnodigingen tot aankoop op dezelfde wijze als in reclame-uitingen conform artikel III sub 1 RR gehouden zijn tot het hanteren van correcte en duidelijke prijzen en dat een uitnodiging tot aankoop de informatie moet bevatten zoals vermeld in artikel 8.4 NRC.

10)

Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen wordt de klacht betreffende de prijsvermelding in de bestreden uitingen toegewezen. Dat het in de hotelbranche niet gebruikelijk is om met prijzen te adverteren die inclusief reserveringskosten en toeristenbelasting zijn, zoals door Hotel Booker is aangevoerd, maakt dit oordeel niet anders.

Nu de Commissie niet eerder ten aanzien van deze of soortgelijke uitingen van Hotel Booker een aanbeveling heeft gedaan, ziet de Commissie geen aanleiding om haar onderhavige aanbeveling als Alert onder een breed publiek te verspreiden.

De beslissing

De Commissie acht de bestreden reclame-uitingen in strijd met het bepaalde in artikel III onder 1 RR en – met uitzondering van de als nummer 5 aangeduide uitingen – in artikel IV onder 1 RR. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.

De Commissie wijst het overige en meer gevorderde af.