De bestreden reclame-uiting
Het betreft de aanbieding “Kerstmis in het buitenland: voordelig naar Barcelona, Istanbul, Praag en Rome. Koop nu! Bedrag: vanaf € 29,00” en de aanbieding “€ 29,00: Retourvlucht van Amsterdam naar (volgen de namen van diverse Europese steden)” op de website www.groupon.nl.
De klacht
In de toelichting bij de aanbieding “Kerstmis in het buitenland” staat onder meer dat de aanbieding een retourvlucht vanaf Schiphol in de economy class betreft, waarbij kan worden gekozen uit vooraanstaande vliegmaatschappijen (geen low-cost of chartermaatschappijen). In de voorwaarden staat dat de aanbieding exclusief luchthavenbelasting, brandstoftoeslagen en overige belastingen is die moeten worden afgerekend op de website. Daarbij wordt opgemerkt dat het bedrag van de belastingen kan variëren tussen € 50 en € 200, afhankelijk van bestemming, luchtvaartmaatschappij, aantal tussenstops (indien aanwezig) en datum van terugkeer.
Om van de aanbieding(en) in de uiting gebruik te maken, moet de consument een voucher kopen bij Groupon en vervolgens reserveren op een andere website waar de belastingen en toeslagen worden afgerekend.
ANVR heeft tegen de bestreden uiting de volgende bezwaren.
1. De klant wordt gelokt met de aanbieding “€ 29 retourvlucht”, waarna pas in de toelichting duidelijk wordt dat daar € 50 tot € 200 bij komt. Deze wijze van adverteren is in strijd met punt 5 van Bijlage 1 bij de Nederlandse Reclame Code (NRC), omdat voor € 29 een retourvlucht naar de genoemde steden wordt aangeboden terwijl Groupon weet dat het niet mogelijk is voor die prijs een retourvlucht te boeken. De uiting, die een uitnodiging tot aankoop betreft, is voorts in strijd met artikel 8.4 onder c NRC, omdat wordt geadverteerd met een prijs zonder belastingen. Nu Groupon het minimum van de te betalen belastingen (€ 50) kent, dient dit minimum bedrag in de prijs te worden opgenomen.
2. De Reclamecode Reisaanbiedingen (RR) is van toepassing op reclame-uitingen en uitnodigingen tot aankoop gericht op de Nederlandse markt betreffende reisdiensten. Groupon biedt via internet reisdiensten aan. Daarbij is niet van belang dat Groupon deze diensten niet zelf uitvoert. Krachtens artikel III sub 1 RR zijn aanbieders gehouden tot het hanteren van correcte en duidelijke prijzen in hun reclame-uitingen en dienen zij hun prijzen te publiceren inclusief de hen op het moment van publicatie bekende vaste onvermijdbare kosten. Door de aan Groupon bekende vaste onvermijdbare kosten buiten de in de uiting geadverteerde prijs van € 29 te houden, handelt Groupon in strijd met artikel III sub 1 RR.
3. De wijze van adverteren door Groupon is tevens in strijd met de EU Verordening 1008/2008. In artikel 23 van deze wettelijke EU-regeling is – kort samengevat – bepaald dat de voor het grote publiek beschikbare passagiers- en luchttarieven, in eender welke vorm, ook de toepasselijke voorwaarden omvatten. De definitieve prijs moet steeds worden bekendgemaakt, die de geldende passagiers- en luchttarieven omvat en alle toepasselijke belastingen en heffingen, toeslagen en vergoedingen die op het moment van publicatie onvermijdbaar en voorzienbaar zijn.
Nu in de uiting sprake is van “vluchtprijzen”, “keuze uit vluchten met vooraanstaande luchtvaartmaatschappijen” en “tickets”, moet worden geconcludeerd dat door Groupon passagiers- en luchttarieven worden gepubliceerd. De door Groupon gehanteerde toeslagen zijn onvermijdbaar en voorzienbaar. Groupon handelt in de uiting derhalve in strijd met de EU-regels wat betreft bekendmaking van voor het grote publiek beschikbare tarieven.
Het verweer
Het verweer wordt als volgt kort samengevat.
Het is algemeen bekend dat Groupon vouchers aanbiedt die inwisselbaar zijn voor producten en/of diensten van ondernemers die met Groupon samenwerken. Groupon is niet de aanbieder van het product of de dienst zelf. In de bestreden uiting biedt Groupon vouchers ad € 29 aan waarmee gedurende een jaar bij Airfast Tickets retourtickets naar steden in Europa kunnen worden geboekt. Als gevolg van de ruime geldigheidsduur van de voucher en bestemmingen naar keuze verschillen de luchthavenbelastingen, brandstoftoeslagen en overige toeslagen per aan te kopen vliegticket. De definitieve prijs kan echter voorafgaand aan de aankoop van de voucher door de consument bekeken worden.
Groupon heeft gemotiveerd betoogd dat de bestreden uiting geen lokkertje is als bedoeld in punt 5 van Bijlage 1 NRC en niet misleidend is in de zin van artikel 8.4 onder c NRC en dat de uiting voldoet aan het bepaalde in artikel III onder 1 RR. Voorts heeft Groupon gesteld dat EU Verordening 1008/2008 (Luchtvaartverordening) niet op haar van toepassing is nu Groupon geen luchtvaartmaatschappij is en dat, voor zover deze verordening wel in het oordeel wordt betrokken, de uiting aan artikel 23 van de Luchtvaartverordening voldoet.
De mondelinge behandeling
Partijen hebben hun standpunten gehandhaafd en nader toegelicht. ANVR heeft hierbij pleit-aantekeningen overgelegd.
ANVR heeft benadrukt dat de kern van haar bezwaar is dat Groupon in haar reclame-uiting beweringen doet die niet juist en niet volledig zijn en niet voldoen aan de toepasselijke regelgeving. Groupon dient, op dezelfde wijze als luchtvaartmaatschappijen en vliegticketverkopers, te adverteren met de minimale prijs waarvoor het ticket te verkrijgen is. Het is Groupon bekend dat de toeslagen tussen de 50 en 200 euro bedragen, zodat kan en moet worden vermeld dat de totale prijs inclusief toeslagen tussen € 79 en € 229 ligt. Groupon kan zich niet aan de verplichtingen voor de reisbranche onttrekken door te stellen dat zij geen tickets, maar vouchers verkoopt.
Gelet op eerdere aanbevelingen van de Commissie met betrekking tot uitingen van Groupon verzoekt ANVR de onderhavige uitspraak als Alert te verspreiden.
Groupon heeft meegedeeld dat de onderhavige aanbieding en de in oktober 2011 gevoerde actie – waarvan een afschrift bij de klacht van ANVR is gevoegd – de eerste acties van Groupon zijn op het gebied van vliegtickets.
Voorts is ter vergadering door partijen gediscussieerd over de vraag of en in hoeverre de onderhavige uiting “is geplaatst conform de eisen die de Consumentenautoriteit daaraan heeft gesteld”, zoals Groupon in haar verweer heeft gesteld.
Het oordeel van de Commissie
1. De bestreden uiting moet, door de zinsneden “Kerstmis in het buitenland: voordelig naar […]. Koop nu! Bedrag: vanaf € 29,00” en “€ 29,00: Retourvlucht”, worden aangemerkt als een reclame-uiting die is gericht op de Nederlandse markt betreffende reisdiensten. Op dergelijke uitingen is de Reclamecode Reisaanbiedingen (RR) van toepassing, zodat de Commissie de onderhavige uiting aan deze Code zal toetsen. De RR is gericht tot alle aanbieders, ongeacht of zij de aangeboden reisdiensten zelf uitvoeren.
2. De uiting betreft een uitnodiging tot aankoop. Ingevolge het bepaalde in artikel IV lid 1 RR zijn aanbieders in hun uitnodigingen tot aankoop op dezelfde wijze als in reclame-uitingen conform artikel III lid 1 van die Code gehouden tot het hanteren van correcte en duidelijke prijzen. Een uitnodiging tot aankoop moet voorts de informatie bevatten zoals vermeld in artikel 8.4 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).
Het vorenstaande houdt in dat reisaanbieders hun prijzen, al of niet gespecificeerd, moeten publiceren inclusief de hen op het moment van publicatie bekende vaste onvermijdbare kosten en dat als essentiële informatie de prijs inclusief belastingen moet worden verstrekt of, als de prijs redelijkerwijs niet vooraf kan worden berekend, de manier waarop de prijs wordt berekend.
3. De uiting bevat de aanbiedingen “Kerstmis in het buitenland: voordelig naar Barcelona, Istanbul, Praag en Rome. Bedrag: vanaf € 29,00” en “€ 29,00: Retourvlucht van Amsterdam naar (volgen de namen van diverse Europese steden)”. Vast is komen te staan dat het niet mogelijk is voor € 29 een retourvlucht te boeken naar een van de genoemde Europese steden dan wel de door Groupon aangeboden voucher ad € 29 in te wisselen voor een retourvlucht. Er is immers altijd sprake van bijkomende kosten in de vorm van luchthavenbelasting, brandstoftoeslagen en overige belastingen, die kunnen variëren van € 50 tot € 200. Nu de hoogte van deze toeslagen weliswaar variabel is, maar vaststaat dat minimaal € 50 moet worden bijbetaald, dient naar het oordeel van de Commissie dit aan Groupon op het moment van publicatie bekende minimumbedrag te worden opgenomen in de vanafprijs in de uiting. Nu dat in de bestreden uiting niet is gebeurd, heeft Groupon gehandeld in strijd met het bepaalde in de artikelen III lid 1 en IV lid 1 RR in verbinding met artikel 8.4 onder c NRC.
4. Nu de uiting een vanafprijs bevat en de definitieve inclusiefprijs van de retourvlucht, gelet op de variabele hoogte van de bijkomende kosten, pas in het boekingsproces bekend wordt, acht de Commissie de uiting niet in strijd met het bepaalde in artikel IV lid 2 RR, met welk artikel blijkens de toelichting invulling wordt gegeven aan artikel 23 van de Verordening (EG) nr. 1008/2008.
5. Met betrekking tot de stelling van ANVR dat de uiting in strijd is met punt 5 van Bijlage 1 NRC overweegt de Commissie dat deze bepaling niet bedoeld is voor een situatie als de onderhavige, nu immers niet is gesteld of gebleken dat sprake is van onvoldoende voorraad om het voucher voor € 29 te kunnen leveren. Het gaat erom dat met het voucher niet de complete reisdienst wordt geleverd. De bepaling in punt 5 van Bijlage 1 NRC is daarom niet van toepassing.
6. Nu de onderhavige uiting de eerste uiting van Groupon betreffende reisdiensten is die aan de Commissie ter beoordeling is voorgelegd, ziet de Commissie geen aanleiding de uitspraak als Alert te verspreiden als door ANVR gevraagd.
7. Gelet op het vorenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie acht de bestreden uiting in strijd met de artikelen III lid 1 en IV lid 1 van de Reclamecode Reisaanbiedingen. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. De Commissie wijst het anders en meer gevorderde af.