De bestreden reclame-uiting
Het betreft een reclamefolder van adverteerder waarin onder meer staat:
‘ “Kernenergie blijft onze belangrijkste energiebron die geen CO2 uitstoot”
Barack Obama
Februari 2010′.
En:
‘Alleen met kernenergie kunnen we snel op grote schaal CO2-vrije elektriciteit opwekken. Daarmee is het de meest realistische keuze om effectief de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Atoomstroom levert uitsluitend elektriciteit die afkomstig is van kerncentrales. Zo weet u 100% zeker dat u bijdraagt aan een beter klimaat’.
De klacht
1.
Voor de Nederlandse situatie geldt dat de kerncentrale in Borssele een vermogen heeft van ongeveer 550 Megawatt. Het totale vermogen van alle op Nederlands grondgebied opgestelde windturbines is groter dan 1500 Megawatt. Kernenergie is voor Nederland om die reden niet de belangrijkste energiebron die geen C02 uitstoot.
2.
Om gebruik te kunnen maken van kernenergie moet uraniumerts worden gewonnen dat bewerkt wordt tot kernbrandstof(-staven). Voor dit proces is externe energie nodig waarbij uitstoot van kooldioxide ontstaat.
3.
De bouw van een nieuwe kerncentrale duurt tenminste tien jaren. Om die reden is kernenergie niet een manier om snel op grote schaal CO2-vrije elektriciteit op te wekken. Het gaat veel sneller met het in gebruik nemen van een aantal windturbines en panelen met zonnecellen.
4.
Gelet op het voorgaande kan de consument er niet 100% zeker van zijn dat atoomstroom bijdraagt aan een beter klimaat.
Het verweer
Adverteerder verweert zich als volgt.
1.
De claim ‘Kernenergie blijft onze belangrijkste energiebron die geen CO2 uitstoot’ betreft een uitspraak van Barack Obama.
2.
Door de mens veroorzaakte CO2-uitstoot wordt gezien als de oorzaak van het ‘klimaatprobleem’. Kernenergie is objectief gezien één van de meest CO2-arme methoden om elektriciteit op te wekken. Door het stimuleren van kernenergie, dat men impliciet doet door klant te worden bij adverteerder, draagt men dus bij aan een CO2-armere elektriciteitsvoorziening en dus aan een beter klimaat.
3.
In Europa wordt ongeveer 30% van de elektriciteit met kerncentrales opgewekt, 3% door windenergie, 3% door biomassa en 0,1% door zon. Waterkracht is goed voor ongeveer 10% maar dit is niet verder schaalbaar omdat de meeste plaatsen waar waterkracht-centrales kunnen worden gebouwd reeds zijn ingevuld. Kernenergie is hiermee de belangrijkste maar ook de meest schaalbare energiebron die geen CO2 uitstoot en de enige manier om echt grootschalig CO2-vrije elektriciteit op te wekken. De vraag of kernenergie snel schaalbaar is, hangt af van de definitie snel. Het bouwen van een kerncentrale duurt ten minste 5 jaar maar bouwperioden van 10 jaar komen ook voor. Het bouwen van een grote waterkrachtcentrale duurt echter doorgaans ook een decennium. Het realiseren van windenergie gaat ook niet snel; sinds de jaren negentig van de vorige eeuw is slechts een fractie van deze CO2-vrije energieopwekking gerealiseerd.
De mondelinge behandeling
De Commissie vat de mondelinge behandeling als volgt samen. Dat kernenergie CO2-vrij zou zijn, geldt alleen voor het basisproces maar niet voor het zogenaamde bijproduct van dit proces. In de uiting wordt overigens gesproken over CO2-vrij terwijl adverteerder in dit verband spreekt over CO2-arm. Het ontvangen van ‘atoomstroom’ door de consument betreft slechts een boekhoudkundige kwestie omdat atoomstroom wordt gemixt op het energienet. Volgens klager is het aandeel energie uit duurzame bronnen – zoals wind, zon en biomassa – hoger dan het aandeel kernenergie.
Het oordeel van de Commissie
1.
De Commissie begrijpt dat klager de mededeling ‘Kernenergie blijft onze belangrijkste energiebron die geen CO2 uitstoot’ aldus heeft opgevat als dat deze geldt voor de Nederlandse situatie. Het betreft echter, zoals uit de uiting ook duidelijk blijkt, een uitspraak van Barack Obama. Gelet hierop is voor de gemiddelde consument duidelijk dat het hier om een opinie gaat van de Amerikaanse President die bovendien niet specifiek gericht is op de Nederlandse situatie. Ook indien zou gelden dat kernenergie voor Nederland niet de belangrijkste energiebron is die geen CO2 uitstoot, kan dat op grond van het voorgaande niet tot het oordeel leiden dat de reclame-uiting onjuist of misleidend is.
2.
Volgens klager wordt ten onrechte gesproken over kernenergie die ‘CO2-vrij’ zou zijn. Om tot opwekking van kernenergie te komen wordt namelijk koolstofmonoxide uitgestoten. De Commissie overweegt dat in de uiting de claim ‘CO2-vrij’ direct wordt gekoppeld aan de energieopwekking. De Commissie heeft reeds eerder overwogen (dossiernummer 2009/00088) dat de gemiddelde consument de mededeling dat het product van adverteerder CO2-vrij is daarom zal betrekken op de energieopwekking en niet zal menen dat ook de ‘operation en maintainance’ van kerncentrales CO2-vrij zijn. Overigens erkent klager dat het opwekken van kernenergie CO2-vrij is.
3.
In de uiting wordt gesproken over ‘snel op grote schaal CO2-vrije elektriciteit opwekken’. Op grond van het door adverteerder in haar verweer aangevoerde, dat onvoldoende gemotiveerd is weersproken door klager, acht de Commissie het voldoende onderbouwd dat men ‘alleen met kernenergie’ ‘snel op grote schaal CO2-vrije elektriciteit (kan) opwekken’, zoals in de uiting hieromtrent wordt gesteld.
4.
Voor de gemiddelde consument zal het, naar het oordeel van de Commissie, voldoende duidelijk zijn dat de zinsnede ‘Zo weet men 100% zeker dat u bijdraagt aan een beter klimaat’ specifiek betrekking heeft op het direct daarvoor genoemde voordeel van CO2-vrij opwekken van elektriciteit. Nu de hier bedoelde mededeling tot dat voordeel beperkt blijft, is de klacht ook in zoverre ongegrond.
De beslissing
De Commissie wijst de klacht af.