De bestreden uitingen
Het betreft de website www.lekkerfitmetvlees.nl van verweerder en met name de volgende uitingen op deze website:
1.
Op de homepage staat: “Alles weten over fit zijn en, ook best belangrijk, er fit uitzien?
Dat kan, op Lekker Fit met Vlees!”
2.1
Op de webpagina http://www.lekkerfitmetvlees.nl/pagina/health-1 staat, onder het kopje
“Zon, zee en… een rode huid?”:
“(…) Vitamine A en E bevorderen de genezing van je huid dus eet een boterham met leverworst als je thuis komt of spinazie met een bal gehakt.”
Onder het kopje
“Wat je eet straal je uit” staat:
“(…) Vette producten als patat en chocola hebben geen goede uitwerking op je huid, voedsel dat rijk is aan vitaminen en mineralen heeft dat wel. De vitamine C die in fruit zit, bevordert de aanmaak van nieuwe huidcellen en laat je huid stralen. Leverworst zit vol met vitamine A en heeft een positief effect op je huid en je haar.”
2.2
Op de pagina http://www.lekkerfitmetvlees.nl/pagina/fitness-1 staat onder het kopje “Van sporten word je blij” onder meer:
“Vermijd veel vet en ga voor brood, pasta, vlees en vis.”
2.3
Op de pagina http://www.lekkerfitmetvlees.nl/pagina/beauty staat onder het kopje “Beauty food” onder meer:
“Wist je dat vitamine A zorgt voor een mooie huid en gezond haar? Dit zit in onder andere in leverworst, margarine en kiwi’s. De vitamine C in fruit geeft je een stralende huid en gezonde tanden. Collageen, dat in vlees, noten en komkommer zit, zorgt voor een strakke huid en helpt wondjes mooi genezen. Dus vergeet al die dure crèmes en eet je mooi!”
2.4
Op de webpagina http://www.lekkerfitmetvlees.nl/pagina/fun-facts staat onder “WIST JIJ DAT…” onder meer:
“… leverworst goed is voor een mooie huid en stralende glimlach? Dat komt omdat hier veel vitamine A in zit, dat een positieve invloed heeft op huid, haar en tanden.”
2.5
Voorts betreft het de volgende “WIST JE DAT…” op de voornoemde webpagina:
“… de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid vlees vanaf 12 jaar 100 tot 120 gram is? Elke dag vlees eten is prima, zorg alleen wel voor afwisseling in vlees en vleeswaren.”
2.6
Op de webpagina http://www.lekkerfitmetvlees.nl/pagina/fit-celebs staat onder een foto van popster Pink:
“Pink blijft gezond door uitsluitend biologisch eten. Ze vindt het een fijn idee om voor producten te gaan met extra aandacht voor het dierenwelzijn.”
2.7
Op de pagina http://www.lekkerfitmetvlees.nl/pagina/health staat, onder het kopje “Gezond vet” onder meer:
“Maar ook verzadigde vetten, zoals in roomboter, koekjes en chocola, maar ook in vlees, hebben ook een functie, bijvoorbeeld in het helpen terugdringen van cholesterol, maar moeten met mate worden genuttigd.”
De klacht
De klacht kan als volgt worden samengevat.
Ad 1.
Gesuggereerd wordt dat sprake is van een puur informatieve site voor jongeren, die gaat over hoe je fit moet leven. Klaagster stelt dat echter sprake is van reclame in de zin van artikel 1 van de Nederlandse Reclame Code (NRC), te weten voor het product ‘vlees’. De website geeft slechts een eenzijdig beeld van vlees en gaat voorbij aan de negatieve aspecten hiervan. Volgens het Voedingscentrum kan men echter ook zonder vlees te eten een gezonde leefstijl hebben (http://www.voedingscentrum.nll/eten-gezondheid/gezond-eten/vegetarisch-eten.aspw?highlight=vegetarisch)
Voor de doelgroep is niet duidelijk wie de initiatiefnemer van de site is. Pas indien men naar beneden scrollt staat helemaal onderaan de pagina dat de website een initiatief is van de Stichting Vlees.
Gelet op het voorgaande acht klaagster artikel 11.1 NRC geschonden.
Voorts acht klaagster de website, die naar haar mening is gericht op kinderen, in strijd is met artikel 5 lid 1 van de Kinder- en Jeugdreclamecode (KJC).
Ad 2.1
Er wordt meegedeeld dat leverworst goed is voor de huid omdat er veel vitamine A en E in zit, terwijl vervolgens wordt gesteld dat vette producten geen goede uitwerking op de huid hebben. Klaagster stelt dat de mededelingen misleidend zijn.
Onder meer het voedingscentrum deelt mee dat leverworst vol slechte vetten zit en erg zout is (http://www.voedingscentrum.nll/voedingscentrumieuws/vleeswaren-te-vet-.aspx?highlight=leverwost). Zij adviseert dan ook om leverworst niet te vaak te eten. De ‘vleeswarentest’ van de Consumentenbond bevestigt dat leverworst vet en zout is. Gelet op het voorgaande acht klaagster de hier genoemde stellingen in strijd met artikel 1 van de Reclame Code voor Voedingsmiddelen (RVV).
De verwijzing naar het feit dat leverworst vitamine A en E bevat, acht klaagster in strijd met artikel 4 RVV, nu er tal van producten zijn die bronnen zijn van vitamine A en E en die niet worden vermeld.
Ad 2.2
Onder meer het Voedingscentrum stelt dat vlees en vleeswaren veel verzadigde vetten kunnen bevatten. Om die reden adviseert zij vooral de magere varianten te kiezen.
Gelet op het voorgaande acht klaagster deze mededeling misleidend en in strijd met artikel 1 RVV.
Voorts wordt met het aanprijzen van vlees als ‘niet vet’ expliciet overmatige consumptie van vlees aangespoord, hetgeen klaagster, gelet op de adviezen van het Voedingscentrum, onverantwoord acht en in strijd acht met artikel 6 RVV.
Ad 2.3
Ten onrechte wordt gesuggereerd dat je ‘je mooi kunt eten’ door vlees. Volgens het voedingscentrum kunnen veel soorten vlees en vleeswaren veel verzadigde vetten bevatten.
Daarnaast wordt leverworst aangehaald als zijnde ‘mooi voor huid en haar’, terwijl elders op de site staat dat vette producten geen goede uitwerking op de huid hebben. Zoals hiervoor is gemeld, is leverworst volgens het Voedingscentrum en de vleeswarentest van de Consumentenbond vet en zout.
Aldus is volgens klaagster is sprake van misleidende reclame voor vlees, waarbij de gezondheidsclaim zich bovendien richt op de kwetsbare doelgroep jongeren. Gelet hierop acht klaagster de mededelingen in strijd met artikel 1 RVV.
Ad 2.4
Ten onrechte wordt gesuggereerd dat leverworst voornamelijk positieve effecten heeft voor het lichaam. Gelet op de hiervoor genoemde bevindingen van het Voedingscentrum en de Consumentenbond met betrekking tot leverworst, acht klaagster deze mededeling misleidend en in strijd met artikel 1 RVV.
Ad 2.5
Volgens het Voedingscentrum mag een persoon tussen de 9 en 13 jaar 80 gram (voor vrouwen) of 100 gram (voor mannen) vlees(waren), vis, kip, ei of vleesvervangers per dag nuttigen. Een persoon tussen de 14 en 19 jaar mag 100 gram (voor vrouwen) of 125 gram (voor mannen) vlees(waren), vis, kip, ei of vleesvervangers per dag nuttigen. De mededeling op de website zoals genoemd onder 2.5 is derhalve niet in overeenstemming met de richtlijn van het Voedingscentrum. Klaagster stelt dat verweerder dient mee te delen op welke voedingsrichtlijnen de mededelingen wel gebaseerd zijn. Voorts is klaagster van mening dat deze mededelingen moeten worden genuanceerd in die zin dat onderscheid moet worden gemaakt tussen mannen en vrouwen en dat moet worden vermeld dat deze getallen ook gelden voor vis, kip, ei en vleesvervangers.
Op grond van het voorgaande acht klaagster de genoemde mededelingen in strijd met artikel 1 RVV.
Ad 2.6
Zangeres Pink is vegetariër en dierenactiviste, onder meer voor de Amerikaanse dierenbeschermingsorganisatie PETA, die een vegetarische leefstijl promoot. Klaagster acht het ongepast en misleidend dat de zangeres als ‘goed voorbeeld’ figureert op een reclamesite voor vlees en is van mening dat het ‘misbruiken van de reputatie van de zangeres Pink ten einde het product vlees te promoten’ in strijd is met de goede smaak, de goede zeden en het fatsoen, zoals bedoeld in artikel 2 en 3 NRC.
Ad 2.7
Klaagster stelt dat de hier gebezigde gezondheidsclaim onjuist en misleidend is. Het voedingscentrum stelt dat juist verzadigde vetten, die bijvoorbeeld in vlees voorkomen verkeerde vetten zijn en dat deze het gehalte aan cholesterol in het bloed kunnen laten stijgen en mogelijk kunnen leiden tot en hartinfarct en herseninfarct (http://www.voedingscentrum.nll/voedingscentrum/veelgesteldevragen/gezond-eten/welke-vetten-zijn-ongezond.aspx?highlight=verzadigde+vetten). Klaagster stelt dat het zeer ernstig is dat de gewraakte mededeling zich richt op een kwetsbare doelgroep, met argumenten waar juist jongeren gevoelig en makkelijk te beïnvloeden zijn. Klaagster acht de mededeling in strijd met artikel 1 RVV en in strijd met de waarheid, de goede smaak en het fatsoen, zoals vermeld in artikel 2 NRC.
Verweer
De klacht is gemotiveerd weersproken. Voor zover voor de beslissing van belang, wordt in het oordeel op het verweer ingegaan.
De mondelinge behandeling
Het standpunt van klaagster wordt aan de hand van een pleitnota toegelicht door P. Moleman. D. van de Riet licht het standpunt van verweerder nader toe.
Het oordeel van de Commissie
De Commissie stelt voorop dat zij de uitingen toetst zoals deze ten tijde van het indienen van de klacht openbaar werden gemaakt. De Commissie oordeelt niet over de uitingen zoals deze nadien geheel of gedeeltelijk zijn gewijzigd.
Verweerder stelt zich in de eerste plaats op het standpunt dat geen sprake is van reclame.
In artikel 1 NRC is bepaald dat onder reclame wordt verstaan: iedere openbare aanprijzing van goederen, diensten, of denkbeelden (producten). De Commissie is van oordeel dat de gewraakte mededelingen op de website www.lekkerfitmetvlees.nl reclame-uitingen zijn in de zin van dit artikel, nu sprake is van een openbare aanprijzing van het product ‘vlees’. Dat het niet gaat om concrete of verpakte eetwaren of dat het zou gaan om louter niet-commerciële doelstellingen leidt niet tot een ander oordeel.
Met betrekking tot de inhoud van de verschillende door klaagster geuite bezwaren, oordeelt de Commissie als volgt.
Ad 1.
Zoals hiervoor reeds is geoordeeld en zoals klaagster in dit verband ook heeft gesteld, is sprake van reclame in de zin van artikel 1 NRC. Klaagster stelt dat de reclame niet als zodanig herkenbaar is, nu niet duidelijk is wie de initiatiefnemer van de site is. Verweerder betwist deze stelling. Zij stelt dat onderaan de webpagina de naam ‘stichtingvlees.nl’ voldoende duidelijk was te zien en dat zij dit inmiddels ‘verder heeft verbeterd’.
Nu klaagster geen uitdraai van de website heeft overgelegd waarop de zien is op welke wijze de initiatiefnemer van de website werd weergegeven op het moment dat de klacht werd ingediend, kan de Commissie de website op dit punt niet beoordelen en wijst zij dit onderdeel van de klacht af.
Ook het tweede onderdeel van dit bezwaar, te weten dat de website in strijd zou zijn met artikel 5 lid 1 KJC, is ongegrond, reeds omdat geen sprake is van een banner of een pop-up.
Ad 2.1
Klaagster heeft onweersproken en onder verwijzing naar informatie van het Voedingscentrum en de Consumentenbond gesteld dat leverworst ‘vol slechte vetten zit’ en erg zout is. Naar verweerder tevens zelf op haar website heeft vermeld zijn vette producten niet goed voor de huid. De mededelingen dat men, om de genezing van de huid te bevorderen een boterham met leverworst dient te eten en dat leverworst een ‘positief effect op je huid en je haar’ heeft, acht de Commissie tegen deze achtergrond onjuist. Evenmin heeft verweerder deze mededelingen in haar verweer of in haar toelichting hierop aannemelijk gemaakt.
Op grond van het voorgaande is komen vast staan dat de reclame gepaard met onjuiste informatie ten aanzien van één van de voornaamste kenmerken van het product als bedoeld onder b van artikel 8.2 NRC, te weten de van het gebruik ervan te verwachten resultaten. Voorts is de Commissie van oordeel dat de gemiddelde consument op wie de reclame gericht is (volgens verweerder is de doelgroep: jongeren van 13 tot 19 jaar) hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen, dat hij anders niet zou hebben genomen. Om die reden zijn de uitingen misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
Voorts is naar het oordeel van de Commissie sprake van strijd met artikel 1 RVV, nu sprake is van een onjuiste dan wel onvolledige weergave van de bijdrage van het aangeprezen product (leverworst) aan een verantwoord voedingspatroon. Uitsluitend worden immers ‘positieve effecten’ van leverworst genoemd terwijl, naar is gebleken, leverworst erg veel slecht vet en zout bevat.
Van strijd met artikel 4 RVV is echter geen sprake, nu geen sprake is van het op misleidende wijze onderscheiden van andere voedingsmiddelen binnen ‘de relevante groep producten’ zoals bedoeld in dat artikel.
Ad 2.2
Nu vast staat dat vlees veel verzadigde vetten kan bevatten, acht de Commissie de mededeling: “vermijd veel vet en ga voor (…) vlees”, waarmee wordt gesuggereerd dat in (onder meer) vlees weinig vet zit, te absoluut en daarom onjuist ten aanzien van de aard van het product ‘vlees’ als bedoeld onder a van artikel 8.2 NRC. Voorts is de Commissie van oordeel dat de gemiddelde consument op wie de reclame gericht is hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen, dat hij anders niet zou hebben genomen. Om die reden is deze uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
Voorts is sprake van strijd met artikel 1 RVV, nu sprake is van een onjuiste weergave van de bijdrage van het aangeprezen product (vlees) aan een verantwoord voedingspatroon.
De Commissie volgt klaagster niet in haar stelling dat sprake is van het ‘expliciet aansporen van overmatige consumptie van vlees’. De Commissie leest deze mededeling aldus dat men wordt aangespoord om de genoemde producten te verkiezen boven andere producten. Van strijd met artikel 6 RVV is derhalve geen sprake.
Ad 2.3
Gesuggereerd wordt dat men, door het eten van onder meer leverworst een mooie huid en gezond haar krijgt (dankzij de in het product aanwezige Vitamine A). Zoals vast is komen te staan zit echter in leverworst veel slecht vet en zout en heeft het eten van vette producten geen goede uitwerking op de huid.
Op grond van het voorgaande is naar het oordeel van de Commissie sprake van onjuiste/onvolledige informatie met betrekking tot een van de voornaamste kenmerken van het product (leverworst) zoals bedoeld in artikel 8.2 onder b NRC, te weten de van het gebruik van het product te verwachten resultaten. Voorts is de Commissie van oordeel dat de gemiddelde consument op wie de reclame gericht is hierdoor ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen, dat hij anders niet zou hebben genomen. Om die reden is deze uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
Voorts is de mededeling in strijd met artikel 1 RVV, nu sprake is van een onjuiste weergave van de bijdrage van het aangeprezen product (leverworst) aan een verantwoord voedingspatroon.
Ad 2.4
Gesteld wordt dat leverworst goed is voor huid, haar en tanden.
Om dezelfde redenen als hierboven beschreven onder 2.3 acht de Commissie deze mededeling misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC en in strijd met artikel 1 RVV.
Ad 2.5
In de genoemde mededeling wordt een ‘dagelijkse aanbevolen hoeveelheid’ vlees genoemd, zonder dat onderscheid wordt gemaakt tussen mannen en vrouwen. Voorts wordt niet meegedeeld van welke instantie de bewuste informatie vandaan komt. Naar klaagster onweersproken heeft gesteld gelden volgens het Voedingscentrum andere getallen voor vrouwen dan voor mannen en gelden deze cijfers niet slechts voor vlees, maar ook voor vis, kip, ei en vleesvervangers.
Gelet op het voorgaande acht de Commissie de informatie onjuist dan wel onvolledig met betrekking tot de bijdrage van het aangeprezen product (vlees) aan een verantwoord voedingspatroon en is deze mededeling in strijd met artikel 1 RVV.
Ad 2.6
De Commissie is van oordeel dat door op de bewuste website met de naam ‘lekkerfitmetvlees.nl’, en met – naar verweerder stelt – het doel om jongeren van 13 tot 19 jaar ervan bewust te maken dat ‘vlees past in een gezond eet- en leefpatroon’, mee te delen dat popzangeres Pink ‘gezond blijft’ ‘door uitsluitend biologisch eten’ en dat zij het ‘een fijn idee’ vindt ‘om voor producten te gaan met extra aandacht voor het dierenwelzijn’, de indruk wordt gewekt dat de zangeres (op diervriendelijke wijze geproduceerd) vlees eet. Nu deze zangeres echter, naar niet is weersproken, vegetariër is, is de Commissie van oordeel dat sprake is van onjuiste informatie zoals bedoeld in 8.2 (aanhef) NRC. Voorts is de Commissie van oordeel dat door deze informatie de gemiddelde consument op wie deze uiting gericht is ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen, dat hij anders niet zou hebben genomen. Om die reden is deze uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
De uiting is niet van dien aard dat de Commissie deze in strijd acht met de goede smaak en het fatsoen (artikel 2 NRC) of met de goede zeden (artikel 3 NRC).
Ad 2.7
Naar klaagster heeft gesteld en door verweerder is erkend, is deze passage niet correct.
Aldus is sprake van onjuiste informatie ten aanzien van de aard van het product (vlees) als bedoeld in artikel 8.2 onder a NRC. Voorts is de Commissie van oordeel dat door deze informatie de gemiddelde consument op wie deze uiting gericht is ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie te nemen, dat hij anders niet zou hebben genomen. Om die reden is deze uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC. Voorts is sprake van strijd met artikel 1 RVV, nu sprake is van een onjuiste weergave van de bijdrage van het aangeprezen product (vlees) aan een verantwoord voedingspatroon.
Tevens is de mededeling in strijd met de waarheid en derhalve met artikel 2 NRC.
De beslissing
Op grond van het voorgaande acht de Commissie de uiting(en) zoals genoemd onder
– 2.1, 2.2, 2,3 en 2.4 in strijd met de artikelen 7 NRC en 1 RVV;
– 2.5 in strijd met artikel 1 RVV;
– 2.6 in strijd met artikel 7 NRC;
– 2.7 in strijd met de artikelen 2 en 7 NRC en met artikel 1 RVV.
De Commissie beveelt verweerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.
Voor het overige wijst de Commissie de klacht af.