De bestreden reclame-uiting

Het betreft de radioreclame waarin het volgende wordt gezegd:

“Dat goede voeding, voldoende beweging en een gezond gewicht goed zijn, is geen nieuws. Maar het Wereld Kanker Onderzoek Fonds heeft nu ook wetenschappelijk bewezen dat het de kans op kanker verkleint. Ga naar samenkankervoorkomen.nl en steun het Wereld Kanker Onderzoek Fonds. Ga naar samenkankervoorkomen.nl.”

De klacht

Het WKOF claimt nú te hebben bewezen dat voedingsgewoonten, gezond gewicht etc. eraan bijdragen om het risico op kanker te beperken. Klager heeft hiertegen de volgende bezwaren:

a) Dit is al lang aangetoond. Al in de jaren ’90 heeft KWF Kankerbestrijding op basis van e.e.a. diverse voorlichtingscampagnes gevoerd. In 2004 heeft deze organisatie het rapport “De rol van voeding bij het ontstaan van kanker” uitgebracht.

b) Het WKOF heeft dit niet bewezen. De organisatie beroept zich op onderzoeken van anderen.

Volgens klager is sprake van misleiding van het publiek door een leugenachtige claim.

Het verweer

Het WKOF is in 1994 opgericht in Nederland. Het WKOF maakt deel uit van het internationale World Cancer Research Fund (WCRF) netwerk dat actief is in kankerpreventieonderzoek.

WKOF onderscheidt binnen het wetenschappelijk onderzoek de volgende taken:

– onderzoek sturen en stimuleren: het WCRF-netwerk brengt op het gebied van kankerpreventieonderzoek door middel van voeding en leefstijl continu het wetenschappelijke bewijs wereldwijd in kaart, op basis waarvan wetenschappers en onderzoekers kunnen oordelen waar verder onderzoek nodig is.

– onderzoek financieren

– onderzoek analyseren: het WCRF-netwerk verzamelt continu nieuwe bevindingen uit onderzoek wereldwijd op basis van een zorgvuldig protocol en uitgekiende systematiek. Deze gegevens worden samengebundeld en geanalyseerd. Een onafhankelijk panel van internationale wetenschappers beoordeelt de bevindingen en trekt conclusies.

Het wetenschappelijk bewijs voor een verband is pas sterk als dit uit analyses van meer studies blijkt. Dat is wat het WKOF organiseert, financiert en faciliteert. In 1997 heeft het WCRF-netwerk het Expert Rapport “Food, Nutrition and the Prevention of Cancer: a global perspective” gepubliceerd. Uit dit onderzoek blijkt dat voeding, lichaamsbeweging en lichaamsgewicht belangrijke invloed hebben op het risico op kanker. In 2007 is het WCRF-netwerk gestart met het Continuous Update Project (CUP), een doorlopend onderzoeksproject waarmee de bevindingen uit eerdere Expert Rapporten actueel worden gehouden.

De campagne waar de radiocommercial deel van uitmaakt is een bewustwordingscampagne over kankerpreventie, die is gericht op burgers in Nederland van 18 jaar en ouder die zich het belang van voeding en leefstijl bij het voorkomen van kanker niet (voldoende) realiseren. In de commercial vertelt het WKOF het publiek dat nu wetenschappelijk bewijs bestaat dat goede voeding, voldoende beweging en gezond gewicht de kans op kanker verkleinen.

Eerdere onderzoeken gaven voor dit verband al een wetenschappelijke indicatie, maar ten gevolge van de door het KWOF en zijn internationale netwerk gepubliceerde Expert Rapporten en de recente actuele wetenschappelijke updates wordt dit verband op veel krachtiger, wetenschappelijk onderbouwde wijze aangetoond. De tekst van de commercial is daarom juist en niet misleidend.

In onderdeel a) van zijn klacht meent klager dat KWF Kankerbestrijding al eerder dan WKOF het bewijs heeft geleverd voor het verband tussen voeding, bewegen en gewicht en het risico op kanker. Dat KWF Kankerbestrijding al in de jaren ’90 voorlichtingscampagnes heeft gevoerd over dit onderwerp, betekent echter niet dat deze organisatie het bewijs voor het verband heeft geleverd. Een voorlichtingscampagne is geen wetenschappelijk onderzoek en biedt geen wetenschappelijk bewijs. Het rapport van KWF Kankerbestrijding uit 2004, waarnaar klager verwijst, kan evenmin dienen als bewijs dat KWF eerder dan WKOF het verband tussen voeding, leefstijl en kanker wetenschappelijk heeft aangetoond. Uit het rapport uit 2004 zelf blijkt dat dit juist is gebaseerd op het eerder genoemde wetenschappelijke Expert Rapport van het WCRF-netwerk uit 1997.

In onderdeel b) van zijn klacht stelt klager dat het WKOF zich beroept op onderzoeken van derden en dus niet ‘zelf’ heeft bewezen. Het is juist dat verschillende onderzoeken van derde partijen de bouwstenen zijn voor de door WCRF en WKOF uitgevoerde en gepubliceerde Expert Rapporten en voor het CUP. Het WKOF levert echter een essentiële bijdrage aan de wetenschappelijke inzichten door middel van het sturen, stimuleren, financieren en analyseren van wetenschappelijk onderzoek en het publiceren van wetenschappelijke rapporten. Door alle bevindingen uit onderzoek wereldwijd samen te brengen en te bundelen, te analyseren en te beoordelen heeft het WCRF-netwerk, waarvan het WKOF deel uitmaakt, nieuwe, sterke, statistisch significante bewijzen gevonden voor verbanden tussen voeding en leefstijl en het krijgen van specifieke kankersoorten. Door middel van het CUP brengt het WCRF-netwerk regelmatig nieuwe verbanden in kaart.

De klacht moet worden afgewezen, aldus het WKOF.

De mondelinge behandeling

Klager heeft, mede aan de hand van overgelegde aantekeningen, zijn standpunt als volgt nader toegelicht. Het verband tussen goede voeding, voldoende beweging en gezond gewicht en het verminderen van de kans op kanker is niet door het WKOF en niet nu bewezen. Anders dan in het verweerschrift staat, heeft klager niet willen beweren dat KWF Kankerbestrijding eerder dan het WKOF dit verband heeft bewezen. Het genoemde inzicht is namelijk niet te danken aan één organisatie, maar aan duizenden onderzoekers over de hele wereld. Het WCRF, waartoe het WKOF behoort, heeft weliswaar bijgedragen aan het inventariseren en in kaart brengen van resultaten van wetenschappelijk onderzoek van derden, maar dit betekent niet dat het WKOF de organisatie is die de verbanden wetenschappelijk heeft bewezen, zoals in de radiocommercial wordt beweerd. Ook is het wetenschappelijk bewijs niet nú pas geleverd. Dit bewijs bestaat al decennia. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het aangehaalde rapport van KWF Kankerbestrijding uit 2004, waarin staat dat in de jaren ’90 literatuur over verbanden tussen voeding en kanker uitgebreid is samengevat en een rapport van WCRF uit 1997 als voorbeeld wordt genoemd.

Het standpunt van het WKOF is, mede aan de hand van een pleitnota, nader toegelicht. Daarbij is benadrukt dat inderdaad sprake is van onderzoeken van derden, maar dat het WCRF/WKOF alle relevante bevindingen uit onderzoek wereldwijd heeft samengebundeld, geanalyseerd, laten beoordelen door onafhankelijke wetenschappers en heeft gepubliceerd. Daarmee heeft WCRF/WKOF wetenschappelijke bewijzen geleverd. De werkwijze van het WCRF is uniek. Het WCRF is een koepelorganisatie voor vier entiteiten, waaronder het WKOF. Deze entiteiten hebben afgesproken samen te werken, de analyses van verschillende studies te centraliseren en gezamenlijk te publiceren. Dit heeft geleid tot het (ter zitting getoonde) eerste Expert Rapport uit 1997, gevolgd door het Tweede Expert Rapport uit 2007 en de recente updates (CUP). Het CUP is een doorlopend onderzoeksproject per kankersoort, waarbij het WCRF steeds updates publiceert waarbij nieuwe verbanden worden aangetoond en dus bewijzen worden geleverd.

WCRF doet niet aan fondsenwerving, dat doen de vier entiteiten lokaal. In de radiocommercial wordt aan consumenten in Nederland gevraagd geld te doneren aan het WKOF.

In de commercial ligt de nadruk niet op het woord “nu”, zoals klager suggereert, maar op het woord “wetenschappelijk”. Het WKOF mag zeggen dat het bedoeld verband nu, vandaag de dag, wetenschappelijk is bewezen. Feitelijk is dit juist, omdat in het kader van het CUP recent onderzoeken zijn gepubliceerd die wetenschappelijk aantonen dat gezonde voeding en leefstijl de kans op kanker verkleinen. Voorts is van belang dat de reclame deel uitmaakt van een bewustwordingscampagne voor een doelgroep die zich onvoldoende realiseert dat men door middel van een goede voeding en een gezonde leefstijl zelf kan meewerken aan de preventie van kanker. Dit is inmiddels grondig wetenschappelijk onderbouwd, waaraan WKOF hard gewerkt heeft door middel van financieren, organiseren en publiceren. Het WCRF heeft er geen bezwaar tegen dat het WKOF claimt dat hij nu ook wetenschappelijk bedoeld verband heeft bewezen. Het WKOF doet weliswaar zelf geen wetenschappelijk onderzoek, maar is onderdeel van het WCRF.

Het oordeel van de Commissie

1.

Klager maakt bezwaar tegen de in de radiocommercial uitgesproken mededeling: “Maar het Wereld Kanker Onderzoek Fonds heeft nu ook wetenschappelijk bewezen dat het (goede voeding, voldoende beweging en een gezond gewicht) de kans op kanker verkleint”. Volgens klager is deze claim misleidend nu, naar klager stelt, het niet het WKOF is dat het verband tussen voeding en leefstijl en het risico op kanker heeft bewezen, en bovendien dit verband niet nu pas is aangetoond.

2.

Adverteerder stelt dat de claim juist is en voert daartoe – kort gezegd – aan dat het WKOF deel uitmaakt van het internationale WCRF-netwerk. Het WCRF levert door zijn unieke werkwijze van samenbundelen en systematisch analyseren van wereldwijde relevante studies en door publicaties van rapporten en van updates per kankersoort vandaag de dag wetenschappelijke bewijzen voor de rol van voeding en leefstijl bij de preventie van kanker, aldus het WKOF.

3.

De Commissie stelt voorop dat in de uitgesproken zin “Maar het Wereld Kanker Onderzoek Fonds heeft nu ook wetenschappelijk bewezen dat het de kans op kanker verkleint” de nadruk ligt op “wetenschappelijk”.

Niet is weersproken dat het WCRF studies van onderzoekers wereldwijd stuurt en stimuleert, financiert, samenbundelt en analyseert. Daardoor acht de Commissie voldoende aannemelijk geworden dat het WCRF een bijdrage levert aan wetenschappelijk onderzoek op het gebied van kankerpreventie door middel van goede voeding en een gezonde leefstijl. Of deze bijdrage van dien aard is dat WCRF mag claimen dat hij het wetenschappelijk bewijs van bedoeld verband heeft geleverd kan in het midden blijven, nu de werkzaamheden die WCRF verricht in ieder geval niet de mededeling in de radiocommercial dat het WKOF wetenschappelijk heeft bewezen dat goede voeding, voldoende beweging en een gezond gewicht de kans op kanker verkleinen, rechtvaardigen. Door het WKOF is immers erkend dat zijn bijdrage bestaat uit het organiseren, financieren en faciliteren van de door WCRF gecentraliseerd uitgevoerde analyses van de verzamelde studies, maar dat het niet zelf beschikt over een wetenschappelijke afdeling die de analyses uitvoert en aldus tot wetenschappelijk bewijs komt. Gelet hierop acht de Commissie de mededeling “het Wereld Kanker Onderzoek Fonds heeft nu ook wetenschappelijk bewezen dat het de kans op kanker verkleint” te absoluut.

Dat het WCRF geen bezwaar heeft tegen de claim, maakt het voorgaande niet anders. Ook het feit dat het WKOF onderdeel van WCRF is, werpt geen ander licht op de zaak. Uit de claim kan worden opgemaakt dat het WKOF wetenschappelijk onderzoek heeft verricht en dat is niet het geval.

4.

Nu de Commissie de commercial op grond van het voorgaande reeds onjuist acht, komt zij aan beoordeling van het woord “nu” in de bestreden zinsnede niet meer toe.

5.

Op grond van hetgeen onder 3 is overwogen gaat de radiocommercial gepaard met onjuiste informatie als bedoeld in de aanhef van artikel 8.2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC). De Commissie is tevens van oordeel dat de gemiddelde consument hierdoor, in de veronderstelling dat het WKOF het genoemde wetenschappelijke bewijs heeft geleverd, ertoe gebracht kan worden een besluit over een transactie – het financieel steunen van het WKOF – te nemen dat hij anders niet had genomen. Om deze reden is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC. Gelet hierop wordt als volgt beslist.

De beslissing

De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.