De bestreden reclame-uiting
Het betreft een televisiereclame voor Dors bier van Jumbo. Daarin zegt de voice-over onder meer:
“Bij Jumbo zijn we dol op hippe biertjes. Maar niet op wat ze kosten. (..) Kees en Job brouwen ons bekroonde Dors bier (…) En waar brouw je dat nou mee?”.
Terwijl de ene brouwer een krat met hopbloemen vasthoudt, antwoordt de ander:
“Gist, mout en bronwater”, waarop de voice-over reageert: “Dat is niet echt hip”, en de eerste brouwer zegt: “Maar wel hop”, waarbij hij het krat met hopbloemen omhoog tilt.
Samenvatting van de klacht
Door het noemen van de ingrediënten van Dors bier, namelijk water, mout, hop en gist, wordt gesuggereerd dat dit bier wordt gebrouwen met de traditionele ingrediënten van bier. Die suggestie is onjuist, omdat
a.
het bier geen hop, maar hopextract bevat, en
b.
er glucosestroop en kleurstof, namelijk karamel is toegevoegd.
Eén en ander komt niet overeen met het traditionele bierrecept zoals Jumbo dat promoot.
Klager vindt de uiting misleidend; er zijn voldoende biermerken waarbij het bier wel op traditionele en meer intensieve wijze wordt gebrouwen, zo stelt hij.
Samenvatting van het verweer
In de uiting wordt hop slechts genoemd als onderdeel van een woordgrapje, waarbij bierbrouwer Job een krat met hopbloemen toont. De gemiddelde consument zal hieruit niet begrijpen dat hopbloemen onverwerkt in de ketel worden gegooid. Deze hop zal, zoals bij vrijwel alle andere brouwers gebeurt, eerst worden verwerkt tot een hanteerbare vorm, in dit geval hopextract. Dat hopextract wordt gebruikt, volgt ook uit de ingrediëntenlijst van Dors bier. Verwezen wordt naar bijlage 2 bij het verweer.
Het gebruik van hopextract is een heel gebruikelijke manier om hop te verwerken in bier. Een groot aantal van de professionele brouwers, met name die op grote schaal produceren (waaronder Heineken) doet dat. Verwezen wordt naar bijlage 3 bij het verweer.
Volgens artikel 7b van het ‘Warenwetbesluit gereserveerde aanduidingen’ mag een product ‘bier’ worden genoemd als het in elk geval water, mout, gist en hop (al dan niet in verwerkte vorm) bevat. Op grond van diezelfde bepaling mag het product glucosestroop en de kleurstof karamel bevatten. Dit is immers een additief dat voldoet aan Verordening nr. 1333/2008.
Voor zover klager zou menen dat Dors bier geen ‘bier’ mag worden genoemd, is dat onjuist.
In de uiting wordt niet gezegd dat Dors bier op traditionele wijze wordt gebrouwen en er bestaat ook geen ‘traditioneel bier recept’. Bier bestaat in elk geval uit: water, mout, gist en hop en die ingrediënten zitten ook in het Dors bier. Voor zover uit de uiting volgt dat deze ‘traditionele’ ingrediënten worden gebruikt, is dat ook juist. Ieder bier bevat daarnaast andere ingrediënten en toevoegingen. Onduidelijk is ook wat klager bedoelt met de opmerking dat andere biermerken wel op de traditionele en meer intensieve wijze brouwen. Een groot aantal andere biermerken gebruikt ook hopextract en voegt ook suikerhoudende stoffen en kleurstoffen toe (zoals Heineken). Anders is variatie niet mogelijk.
De gemiddelde consument zal door de uiting niet worden misleid. Deze zal ook begrijpen dat de bierbrouwers in de uiting het Dors bier niet zelf brouwen in de getoonde ketel.
Tenslotte, Jumbo vindt het belangrijk dat zij verantwoorde reclame maakt, te meer als het om
alcoholhoudende dranken gaat. De uiting is dan ook ter goedkeuring voorgelegd aan Stichting
Verantwoorde Alcoholconsumptie (STIVA). De STIVA heeft geen opmerkingen gemaakt bij de uiting en heeft deze haar goedkeuring gegeven. Jumbo verwijst naar bijlage 4 bij het verweer.
Jumbo concludeert dat de uiting niet misleidend is. Mocht de Commissie hier anders over oordelen, dan verzoekt Jumbo de Commissie om een aanbeveling achterwege te laten. De uiting is niet meer te zien op televisie en is in het verleden alleen maar getoond van 3 tot en met 8 oktober 2023, na 21.00 uur.
In de twee weken daarna heeft Jumbo op televisie alleen nog maar gebruikgemaakt van een versie van de commercial van 30 seconden, waarin de ingrediënten niet worden genoemd. Daarop ziet de klacht dan ook niet. De 30 seconden versie wordt nu alleen nog online gebruikt. De langere versie is nooit online geopenbaard. Het gebruik van de kortere versie heeft er niet mee te maken dat Jumbo van mening zou zijn dat de bestreden uiting in strijd is met de Nederlandse Reclame Code (NRC). Deze laatste uiting werd al niet meer gebruikt op het moment dat Jumbo de onderhavige klacht ontving.
Samenvatting van de repliek
Klager stelt niet dat Dors bier geen bier zou zijn. De klacht betreft de suggestie dat Dors met de traditionele 3 ingrediënten wordt gebrouwen: “Water, een vorm van graan en hop”, aldus klager. Deze suggestie is onjuist, omdat er geen hop maar hopextract wordt gebruikt. Verder worden er andere kunstmatige producten toegevoegd waaronder glucosestroop, kleurstof en aroma.
Glucosestroop wordt bijvoorbeeld toegevoegd om het proces van het vergisten te versnellen. Het is logisch dat Jumbo dit niet noemt in de reclame, nu de consument hier niet op zit te wachten. Hetzelfde geldt voor hopextract, kleurstof of aroma; dit zijn toevoegingen om het product zo goedkoop mogelijk aan te bieden, aldus klager.
Het gaat klager niet om wat andere brouwers doen, maar om wat Jumbo presenteert als ingrediënten van haar product. Verder wordt in het verweer selectief gebruik gemaakt van feiten. Zo maakt Grolsch geen gebruik van hopextract, glucosestroop, kleurstof of aroma’s, en Hertog Jan niet van hopextract. Ook doet Jumbo Heineken te kort, omdat Heineken geen gebruik maakt van kleurstof of glucosestroop.
De STIVA bekijkt alleen of de reclame voldoet aan de Reclamecode voor Alcoholhoudende dranken (RvA) en niet of er feitelijk onjuiste en daardoor misleidende informatie over de samenstelling van het product wordt gegeven.
Het feit dat de bestreden uiting maar zo kort is gebruikt en niet meer terug te vinden is op internet wijst er volgens klager op dat Jumbo zich realiseert dat deze onjuist is.
Samenvatting van de dupliek
Klager voert geen wezenlijk nieuwe argumenten aan. Daarom handhaaft Jumbo haar verweer en acht zij een nieuwe inhoudelijke reactie niet nodig.
Het oordeel van de Commissie
1.
De kern van de klacht is dat in de bestreden uiting een onjuist beeld wordt gegeven van de samenstelling van Dors bier. Meer in het bijzonder is klager van mening dat ten onrechte wordt gesuggereerd dat Dors bier hop bevat, en dat niet is vermeld dat het bier glucosestroop, kleurstof (karamel) en aroma bevat. De Commissie oordeelt hierover als volgt.
2.
In de bestreden uiting wordt over Dors bier de vraag gesteld: “En waar brouw je dat nou mee?”.
Het antwoord daarop van één van de brouwers luidt: “Gist, mout en bronwater”. “Hop” wordt hier niet genoemd. Wel wordt tijdens voornoemd antwoord een krat met hopbloemen getoond en wordt vervolgens (door de voice-over) gezegd: “Dat is niet echt hip” en door de andere brouwer: “Maar wel hop”, waarbij het krat met hopbloemen omhoog getild wordt.
3.
Anders dan in de klacht besloten lijkt te liggen, wordt “hop” niet uitdrukkelijk als ingrediënt genoemd, maar alleen in de vorm van een woordspeling (“Maar wel hop”) in reactie op de uitspraak van de voice-over “Dat is niet echt hip”. Verder zijn beelden van een krat met hopbloemen te zien. Voor zover de kijker deze elementen van de reclame (mede) zal opvatten als verwijzing naar één van de ingrediënten van Dors bier, betekent dat niet dat de uiting misleidend is. Tussen partijen is namelijk niet in geschil dat Dors bier hopextract bevat en Jumbo heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat het gebruik van hopextract een gebruikelijke manier is om hop te verwerken in bier. De beelden van de hopbloemen kunnen worden beschouwd als een
-enigszins geromantiseerde- verwijzing naar het gebruikte hopextract.
4.
Dat Dors bier niet alleen “gist, mout en bronwater”, en hopextract bevat, maar ook glucosestroop, kleurstof (karamel) en aroma, zonder dat deze laatste drie ingrediënten in de uiting worden vermeld, betekent evenmin dat de bestreden uiting misleidend is. De Commissie overweegt daartoe dat in de onderhavige, naar haar aard kortdurende uiting niet de suggestie besloten ligt dat een opsomming wordt gegeven van alle ingrediënten van Dors bier.
5.
Gelet op het bovenstaande is van misleidende voedselinformatie geen sprake en wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie wijst de klacht af.