De bestreden reclame-uiting
Het betreft een uiting op www.klassiekehomeopathieharen.nl.
Daarin staat onder het kopje “CEASE Therapie”:
“In de afgelopen jaren is het aantal mensen met chronische gezondheidsproblemen, leer- en gedragsproblemen behoorlijk toegenomen. Homeopathisch arts T. Smits heeft ontdekt dat hierbij vaak sprake is van een opeenstapeling van omgevingsfactoren en lichaamsvreemde stoffen zoals medicatie, vaccinaties en chemische stoffen. Deze stoffen verstoren de levenskracht, waar vooral kinderen heel gevoelig voor zijn. Door de homeopathische variant van de verstorende stof toe te dienen wordt deze verstoring opgeheven. Deze behandelvorm heet ‘CEASE-therapie’ of ontstoren.
Naast klassiek homeopaat ben ik CEASE-therapeut. CEASE-Therapy is een specialisme binnen de Klassieke Homeopathie ontwikkeld door Dr. Tinus Smits. CEASE staat voor Complete Elimination of Autistic Spectrum Expression. Deze therapie is voornamelijk gebaseerd op het gebruik van homeopathische middelen in combinatie met orthomoleculaire voedingssupplementen om zo de verschillende oorzakelijke factoren van autisme ontgiften. De behandeling wordt gecompleteerd met Klassieke Homeopathie, op deze wijze is het mogelijk om autisme succesvol te behandelen.
Deze methode kan in veel gevallen succesvol worden toegepast, echter kan een gebrek aan correcte en complete informatie door de ouders een beperkende factor zijn in de behandeling. Om een zo complete mogelijk beeld te vormen maak ik gebruik van een vragenlijst, hierin zijn een aantal mogelijke oorzaken van autisme vastgelegd. Gedurende de behandeling van 300 autistische kinderen is een relatie vastgesteld tussen autisme en andersoortige gedragsproblematiek en het gebruik van bepaalde medicatie. Het doel van de behandeling is om alle oorzakelijke factoren op te lossen, zodat de gezondheid van het kind kan worden hersteld.
lnmiddels is de CEASE-therapie verder uitgewerkt tot een specialisme in de behandeling van ‘moderne’ ziekten.
Dit zijn ziekten als Reuma, ME, MS, Flbromyalgie, Ziekte van Lyme, ADHD, PDD-NOS, Asperger en Autisme, etc.”
De klacht
De klacht wordt als volgt samengevat.
Klager maakt bezwaar tegen de volgende teksten, zowel afzonderlijk als in onderling verband.
“ln de afgelopen jaren ís het aantal mensen met chronische gezondheidsproblemen, leer- en gedragsproblemen behoorlijk toegenomen. Homeopathisch arts T. Smits heeft ontdekt dat hierbij vaak sprake is van een opeenstapeling van omgevingsfactoren en lichaamsvreemde stoffen zoals medicatie, vaccinaties en chemische stoffen. Deze stoffen verstoren de levenskracht, waar vooral kinderen heel gevoelig voor zijn. Door de homeopathische variant van de verstorende stof toe te dienen wordt deze verstoring opgeheven. Deze behandelvorm heet ‘CEASE-therapie’ of ontstoren”
en
“De behandeling wordt gecompleteerd met Klassieke Homeopathie, op deze wijze is het mogelijk om autisme succesvol te behandelen”
en
“Deze methode kan in veel gevallen succesvol worden toegepast, echter kan een gebrek aan correcte en complete informatie door de ouders een beperkende factor zijn in de behandeling”
en
“Gedurende de behandeling van 300 autistische kinderen is een relatie vastgesteld tussen autisme en andersoortige gedragsproblematiek en het gebruik van bepaalde medicatie. Het doel van de behandeling is om alle oorzakelijke factoren op te lossen, zodat de gezondheid van het kind kan worden hersteld”
en
“lnmiddels is de CEASE-therapie verder uitgewerkt tot een specialisme in de behandeling van ‘moderne’ ziekten. Dit zijn ziekten als Reuma, ME, Mt Fibromyalgie, Ziekte van Lyme, ADHD, PDD-NOS, Asperger en Autisme, etc.”
Klager acht de reclame -kort samengevat- om de volgende redenen in strijd met de volgende artikelen van de Nederlandse Reclame Code (NRC).
a.
Artikel 7 NRC. Er is geen bewijs dat CEASE-therapie effectief is bij de behandeling van wat voor aandoening dan ook.
b.
Artikel 6 NRC. De uiting appelleert zonder rechtvaardiging aan gevoelens van angst voor vaccinaties of medicijnen.
c.
Artikel 2 NRC en artikel 4 van de Code Publieksreclame voor Geneesmiddelen (CPG).
Gesteld wordt dat bij de therapie “de homeopathische variant van de verstorende stof” wordt toegediend en daarmee ‘de verstoring’ wordt opgeheven. Hier worden homeopathische middelen als geneesmiddel ingezet. Het gaat echter om middelen die niet als zodanig zíjn geregistreerd. Daarmee is er sprake van reclame voor niet-geregistreerde geneesmiddelen.
Klager licht bovengenoemde bezwaren -samengevat- als volgt nader toe.
Ad a.
De CEASE-therapíe wordt aangeprezen met bewoordingen als “wordt deze verstoring opgeheven”, “op deze wijze is het mogelijk om autisme succesvol te behandelen”, “kan in veel gevallen succesvol worden toegepast” en “verder uitgewerkt tot een specialisme in de behandeling van ‘moderne ‘ziekten”‘. Deze therapie zou kunnen worden ingezet bij Reuma, ME, MS, Fibromyalgie, Ziekte van Lyme, ADHD, PDD-NOS, Asperger en Autisme. Deze beweringen kunnen niet op acceptabele wijze worden onderbouwd. Er bestaat namelijk geen wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van de CEASE- therapie, noch is er een theoretische onderbouwing die in overeenstemming is met de gangbare opvattingen in de natuurwetenschap, chemie, biologie en geneeskunde.
De reclame-uiting verstrekt dus onjuiste informatie en is misleidend ten aanzien van de van het gebruik te verwachten resultaten.
ln de medische databank PubMed zijn geen onderzoeken naar CEASE-therapie te vinden. Op de website http://www.cease-therapie.nl/ van de inmiddels overleden bedenker van deze therapie staat onder ‘Veel gestelde vragen’: “Nee, de therapie is nog niet bewezen door wetenschappelijk onderzoek”.
CEASE-therapeuten baseren zich uitsluitend op door hen of door ouders waargenomen successen. Autisme is een complexe aandoening en het diagnosticeren ervan vereist specialistische kennis. Deze zal bijna per definitie ontbreken bij ouders en (leken)homeopaten. Het is heel goed mogelijk dat CEASE-therapeuten zogenaamd autistische kinderen behandelen die helemaal niet autistisch blijken te zijn als ze door een specialist worden onderzocht.
Het voorgaande geldt niet alleen voor de beweerde effectiviteit van CEASE-therapie bij autisme, maar ook voor de therapie bij de acht andere genoemde aandoeningen.
Ad b.
De stelling dat autisme en de andere genoemde ‘moderne’ ziektes veroorzaakt worden door “een opeenstapeling van omgevingsfactoren en lichaamsvreemde stoffen zoals medicatie, vaccinaties en chemische stoffen” is uit de lucht gegrepen. Er bestaat wetenschappelijke consensus dat vaccinaties geen autisme veroorzaken.
In de uiting wordt in woord en beeld verwezen naar het werk van Tinus Smits, de bedenker van de CEASE-therapie en diens opvatting wordt als volgt overgenomen: “Gedurende de behandeling van 300 autistische kinderen is een relatie vastgesteld tussen autisme en andersoortige gedragsproblematiek en het gebruik van bepaalde medicatie. Het doel van de behandeling is om alle oorzakelijke factoren op te lossen, zodat de gezondheid van het kind kan worden hersteld.” Adverteerder appelleert hiermee aan het (ontkrachte) idee dat vaccins of de stoffen daarin verantwoordelijk kunnen zijn voor autisme. De onjuiste berichtgeving hierover kwam in een stroomversnelling toen de Britse arts Wakefield in 1998 een artikel in The Lancet publiceerde waarin een mogelijk verband werd gesignaleerd tussen het BMR-vaccin (bof, mazelen, rode hond) en autisme en darmproblemen. Het onderzoek bleek frauduleus en is in 2010 uiteindelijk geheel ingetrokken. In The Lancet staat op iedere pagina van het artikel in grote rode letters: “RETRACTED”.
ln 2014 en 2015 zijn nog grote meta-analyses en gedegen systematische reviews gepubliceerd die bevestigen dat er geen enkele reden is om aan te nemen dat vaccins autisme kunnen veroorzaken.
Klager legt de nadruk op de niet bestaande relatie tussen vaccinaties en autisme, maar de adverteerder geeft evenmin een onderbouwing voor de gesuggereerde relaties tussen medicatie of chemische stoffen met één van de acht andere met name genoemde aandoeningen.
Ad c.
Gesteld wordt dat bij CEASE-therapie de “homeopathische variant van de verstorende stof” wordt toegediend om de ‘verstoring’ op te heffen. De stoffen die tot ‘verstoringen’ zouden hebben geleid – chemische stoffen, vaccins of andere medicijnen – worden dus homeopathisch (of eigenlijk isopathisch) extreem verdund, bijvoorbeeld met water of alcohol. Vervolgens wordt een drupje op een suikerpilletje gesprenkeld en dat zou dan bij inname de verstoringen kunnen opheffen. De genoemde “homeopathische geneesmiddelen” zijn daarmee zelf ook geneesmiddelen volgens het aandieningscriterium: het gaat om substanties die worden gepresenteerd als zijnde geschikt voor het genezen van een rits aan ziektes of gebreken. Voor deze homeopathische middelen is geen handelsvergunning verleend. Reclame voor geneesmiddelen waarvoor geen handelsvergunning is verleend, is verboden ingevolge artikel 84 Geneesmiddelenwet.
Het verweer
amens adverteerder is onder meer het volgende meegedeeld.
De klacht is met enige verbazing gelezen. Meer collega’s zijn op vergelijkbare manier benaderd. Een aantal van hen heeft artikelen verzameld om in discussie te gaan en bewijzen te leveren waardoor de beweringen van de diverse briefschrijvers (die allen contacten hebben met Skepsis en/of “Bond tegen Kwakzalverij”) kunnen worden ontkracht. Adverteerder verwijst hiervoor dan ook naar haar collega’s.
Adverteerder wijst erop dat de strijd tussen reguliere en alternatieve zorg niet kan worden uitgevochten in de Reclame Code Commissie. Het is ook een zinloze discussie. Beide geneeswijzen hebben successen en missers. De reguliere en alternatieve zorg zouden moeten samenwerken, zodat Nederland een betere en goedkopere gezondheidszorg krijgt, met meer tijd voor menselijk contact en het zien van het totaalbeeld van een cliënt.
Adverteerder zou graag van de Commissie vernemen in hoeverre de tekst op de website, welke tekst inmiddels van de site is verwijderd, niet juist geformuleerd was.
E-mail van 29 februari 2016 van het secretariaat van de Stichting Reclame Code aan adverteerder
De inhoud van deze e-mail wordt als volgt samengevat.
In het verweer verwijst adverteerder naar “collega’s” die artikelen verzamelen en bewijzen zouden aanleveren “waardoor de beweringen van de diverse briefschrijvers (…) kunnen worden ontkracht”.
In beginsel zal alleen acht worden geslagen op de stukken die adverteerder zelf overlegt en op de daarop gebaseerde stellingen van adverteerder. Mocht adverteerder aanleiding zien om alsnog bedoelde stukken over te leggen met een toelichting, dan bestaat daartoe de gelegenheid tot en met 3 maart 2016. (Van deze mogelijkheid heeft adverteerder geen gebruik gemaakt).
Het oordeel van de Commissie
De Commissie stelt voorop dat zij tot taak heeft te beoordelen of reclame wordt gemaakt in overeenstemming met de bepalingen van de NRC. Zij zal zich niet uitspreken over reguliere en/of alternatieve zorg, meer in het bijzonder homeopathie, in het algemeen.
Met betrekking tot de verschillende door klager genoemde artikelen overweegt de Commissie het volgende.
Ad a.
Klager heeft gemotiveerd bestreden dat de CEASE Therapie de werking heeft die daaraan in de uiting wordt toegeschreven.
Meer in het bijzonder heeft hij betwist dat de in de uiting gestelde “verstoring” van levenskracht als gevolg van “lichaamsvreemde stoffen zoals medicatie, vaccinaties en chemische stoffen” wordt “opgeheven”, dat het mogelijk is om “op deze wijze” “autisme succesvol te behandelen” en dat de CEASE Therapie is uitgewerkt tot een specialisme in de behandeling van ziekten als “Reuma, ME, MS, Fibromyalgie, Ziekte van Lyme, ADHD, PDD-NOS, Asperger en Autisme”. Klager heeft gesteld dat deze beweringen niet op acceptabele wijze kunnen worden onderbouwd, bij gebreke van zowel wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van de CEASE-therapie als een theoretische onderbouwing die in overeenstemming is met de gangbare opvattingen in de natuurwetenschap, chemie, biologie en geneeskunde.
Klager heeft ook in twijfel getrokken of in het geval dat wordt uitgegaan van autisme wel de juiste diagnose is gesteld, nu voor het diagnosticeren van autisme specialistische kennis is vereist.
Gezien bovenbedoelde gemotiveerde betwisting door klager van hetgeen in de uiting over de CEASE Therapie wordt gesteld had het op de weg van adverteerder gelegen om aannemelijk te maken dat de CEASE Therapie de werking heeft die daaraan in de uiting wordt toegeschreven. Dat heeft adverteerder niet gedaan. Gelet hierop is de Commissie van oordeel dat de uiting gepaard gaat met onjuiste informatie ten aanzien van de van het gebruik van de CEASE Therapie te verwachten resultaten als bedoeld in artikel 8.2 aanhef en onder b NRC. Nu de gemiddelde consument er bovendien toe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is de uiting misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.
Ad b.
Gelet op bovenbedoelde onjuiste informatie is de Commissie bovendien van oordeel dat de uiting, waarin in het kader van de aanprijzing van de CEASE Therapie gesproken wordt over:
“een opeenstapeling van omgevingsfactoren en lichaamsvreemde stoffen zoals medicatie, vaccinaties en chemische stoffen”
en
“een relatie (…) tussen autisme en andersoortige gedragsproblematiek en het gebruik van bepaalde medicatie”
zonder te rechtvaardigen redenen appelleert aan gevoelens van angst als bedoeld in artikel 6 NRC.
Ad c.
In de uiting staat onder meer:
“Door de homeopathische variant van de verstorende stof toe te dienen wordt deze verstoring opgeheven”.
Door deze mededeling wordt de “homeopathische variant van de verstorende stof” gepresenteerd als geschikt voor het genezen of voorkomen van een gebrek bij de mens als bedoeld in artikel 1 lid 1 sub b 1 van de Geneesmiddelenwet en om die reden is er sprake van geneesmiddel in de zin van artikel 1 lid 1 sub b 1 Geneesmiddelenwet. Adverteerder heeft niet weersproken dat voor dit geneesmiddel geen handelsvergunning in de zin van artikel 84 Geneesmiddelenwet is verleend. In zoverre acht de Commissie de uiting in strijd met artikel 84 Geneesmiddelenwet en daardoor in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 NRC en met artikel 4 CPG.
Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met de artikelen 2, 6 en 7 NRC en 4 CPG. Zij beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.