De bestreden reclame-uiting

Het betreft de subpagina ‘vaccinaties en ontstoren’ van de website www.dynamis-homeopathie.nl (http://www.dynamis-homeopathie.nl/pages/145247/vaccinaties_en_ontstoren.html) waarop onder meer staat:
“Homeopathische Profylaxe; een alternatief voor vaccinatie
Er is Homeopathische Profylaxe (HP). Deze vorm van preventie bestaat uit het geven van homeopathische verdunningen van bepaalde stoffen, hoewel niet hetzelfde, worden ook wel homeopathische vaccinaties genoemd. Er kan gekozen worden voor preventie (HP) ten tijde van een epidemie of wanneer er bijv. in de omgeving van een pasgeborene kinkhoest voorkomt. Het is ook mogelijk om voor alle ziekten, waartegen volgens het Rijksvaccinatieprogramma wordt gevaccineerd, een HP programma volgens een soortgelijk schema te volgen.
In Australië heeft homeopathisch arts Dr. Isaac Golden zich vanaf 1985 gespecialiseerd in het geven van homeopathische geneesmiddelen ter preventie van potentieel gevaarlijk (kinder)ziekten. In diverse boeken en publicaties rapporteert hij over zijn onderzoek en het onderzoek van anderen, dat aantoont dat homeopathische profylaxe, dus het geven van homeopathische geneesmiddelen, een net zo hoge effectiviteit heeft als een vaccin. In 2004 promoveerde hij aan de Medische faculteit van de Swinburne University in Melbourne op zijn onderzoek naar homeopathische profylaxe.
Als u wilt voorkomen dat uw kind de bof, mazelen, kinkhoest of een andere infectieziekte krijgt en u kiest er voor uw kind niet te laten vaccineren, dan is dit een methode die aantoonbaar net zo’n goede bescherming geeft als vaccinatie en gegarandeerd zonder de schadelijke gevolgen van de vaccins. Deze methode is ook toepasbaar bij het maken van reizen voor de ziekten waar men nu vaccinaties adviseert. dus vaccinaties die worden aanbevolen voor verre reizen, zoals malaria, gele koorts etc. (…)
Vaccinaties ontstoren : 
De laatste jaren neemt het aantal publicaties met kritische geluiden over inentingen toe.
Binnen de homeopathie wordt al langer genuanceerd over inentingen gedacht. De algemeen aanvaarde gedachte binnen de homeopathie is dat inentingen vooral een belasting van het immuunsysteem zijn, blokkades achterlaten en (vooral bij de kinderziektes) onbestemde nieuwe ziektetoestanden veroorzaken. Dat wordt bevestigd in diverse publicaties die op zoek zijn gegaan naar het effect van inentingen tegen met name kinderziektes. Uit die publicaties komt een beeld naar voren dat inentingen verre van effectief zijn. Ze hebben geen noemenswaardig effect op het afnemen van de kinderziektes in het algemeen. Veel klachten ontstaan door een verminderde weerstand die zijn ontstaan na vaccinatie. Binnen de homeopathische praktijk geven we mensen met klachten na inentingen allereerst een geneesmiddel dat bij de symptomen past. Soms blijkt dat niet te werken vanwege de blokkades in het afweersysteem die door inentingen zijn nagelaten. Door gebruik te maken van homeopathisch gepotentieerde vaccins (isotherapie) kunnen we de blokkades opheffen en klachten die hierdoor zijn ontstaan laten verdwijnen. Deze ontstoring kan ook nog plaatsvinden jaren na de vaccinatie!.”

De klacht

Deze wordt als volgt samengevat. Van homeopathische profylaxe wordt beweerd dat dit net zo effectief is als reguliere vaccinatie. De door adverteerder aangeboden homeopathische profylaxe is echter een onwerkzaam alternatief voor reguliere vaccinatie. De werkzaamheid van homeopathische profylaxe is nooit wetenschappelijk aangetoond, evenmin als die van homeopathie in het algemeen. Als bewijs voor de effectiviteit worden al lang ontkrachte onderzoeken van homeopaat lsaac Golden aangehaald. Daarom kan niet worden gezegd dat homeopathische profylaxe enige bescherming biedt tegen infectieziekten. In de uiting wordt een vals gevoel van veiligheid verkocht. Reguliere vaccinatie zou volgens de uiting verre van effectief zijn. Dit is onwaar en kan niet wetenschappelijk worden onderbouwd. Dit is niet alleen misleidende reclame voor homeopathische profylaxe, maar tevens gevaarlijk voor de volksgezondheid. Er wordt beweerd dat homeopathische profylaxe werkt tegen gele koorts. Dit is een uiterst gevaarlijke infectieziekte die in 30% van de gevallen dodelijk verloopt maar waar een zeer effectieve vaccinatie voor bestaat. Vertrouwen op homeopathische profylaxe is in het geval van risico op gele koorts zeer riskant. Verder word gesuggereerd dat reguliere vaccinatie de oorzaak kan zijn van tal van deels ernstige stoornissen. Er zijn geen aanwijzingen dat reguliere vaccinaties significante schadelijke gevolgen hebben. Ook dit wordt niet ondersteund door de wetenschappelijke consensus of door meldingen van bijwerkingen die bij het ‘Lareb’ zijn binnengekomen.

Het verweer

Adverteerder begrijpt niet waarom de klacht in behandeling is genomen. Een ieder heeft recht op vrijheid van mening en meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid om zonder inmenging een mening te koesteren en om door alle middelen en ongeacht grenzen inlichtingen en denkbeelden te ontvangen en door te geven. Het uitoefenen van homeopathie in Nederland is rechtmatig. Derhalve heeft adverteerder als homeopaat het recht correcte informatie te verschaffen over de effectiviteit van zijn behandelwijze. Klager uit loze beschuldigingen, zonder enige wetenschappelijk verantwoorde onderbouwing en geeft blijk van afwijkende standpunten. Het uitoefenen van homeopathie in Nederland is rechtmatig en homeopaat is een erkend beroep. Adverteerder heeft als erkend homeopaat het recht correcte informatie te verschaffen over de werkwijze en effectiviteit van haar behandelmethode. Mensen als klager doen erg hun best om, tegen al deze bewijzen in, homeopathie in diskrediet te brengen. Zij zijn volstrekt niet ontvankelijk voor welke informatie dan ook die niet strookt met hun visie.

Het oordeel van de voorzitter

1)  De voorzitter stelt voorop dat de Reclame Code Commissie tot taak heeft te beoordelen of reclame wordt gemaakt in overeenstemming met de Nederlandse Reclame Code (NRC). Om die reden zal de voorzitter zich niet uitspreken over de werking of de effectiviteit van homeopathie in het algemeen, maar op basis van de klacht beoordelen of de bestreden uiting voldoet aan de NRC. Klager baseert de klacht op de artikelen 2 (waarheid), 3 (het algemeen belang), 4 (bedreiging voor de volksgezondheid) en 6 (appelleren aan angst) NRC. Voor zover adverteerder zich beroept op de vrijheid van meningsuiting, oordeelt de voorzitter dat dit recht niet in de weg staat aan toetsing van reclame-uitingen aan de NRC.

2)  Klager maakt bezwaar tegen de mededelingen in de bestreden uiting waarin homeopathische profylaxe als een alternatief voor reguliere vaccinaties wordt aangeprezen. In de uiting wordt onder meer gezegd dat homeopathische profylaxe “een net zo’n hoge effectiviteit heeft als een vaccin” en “aantoonbaar net zo’n goede bescherming geeft als vaccinatie en gegarandeerd zonder de schadelijke gevolgen van de vaccins”. Adverteerder beweert aldus dat zij in de vorm van homeopathische profylaxe een effectief alternatief biedt voor vaccineren, welk alternatief gezondheidsvoordelen biedt boven de reguliere vaccinatie. In verband met het laatste laat adverteerder zich in de uiting kritisch uit over reguliere vaccinaties, die “vooral een belasting van het immuunsysteem zijn, blokkades achterlaten en (vooral bij de kinderziektes) onbestemde nieuwe ziektetoestanden veroorzaken”. Dat zou volgens de uiting worden bevestigd “in diverse publicaties die op zoek zijn gegaan naar het effect van inentingen tegen met name kinderziektes”. Daarbij wordt gesteld dat reguliere vaccinaties “verre van effectief” zijn, “ geen noemenswaardig effect (hebben) op het afnemen van de kinderziektes in het algemeen” en dat “veel klachten ontstaan door een verminderde weerstand die zijn ontstaan na vaccinatie”. Klager heeft gemotiveerd betwist dat homeopathische profylaxe enige bescherming biedt. Nu de juistheid van de reclame-uiting op dit punt gemotiveerd is aangevochten, lag het op de weg van adverteerder om de geclaimde effectiviteit van homeopathische profylaxe vergeleken met vaccinatie voldoende aannemelijk te maken. Daarbij merkt de voorzitter het volgende op.

3)  In het onderhavige geval zet adverteerder zich af tegen vaccinaties die zijn bedoeld om bij kinderen en reizigers ernstige ziekten te voorkomen. Gelet hierop kan de onderhavige uiting, met het oog op de bescherming van de lichamelijke volksgezondheid, slechts dan aanvaardbaar worden geacht indien wetenschappelijk bewijs bestaat waaruit onomstotelijk blijkt dat reguliere vaccinaties nadelen hebben en dat de aangeprezen homeopathische profylaxe hiervoor een daadwerkelijk alternatief is. Voorkomen dient immers te worden dat mensen besluiten zichzelf of hun kinderen niet te laten vaccineren door niet gefundeerde beweringen in een reclame-uiting. Dit risico doet zich hier voor. De voorzitter acht de kans reëel dat de uiting mensen ertoe kan brengen af te zien van reguliere vaccinaties in de veronderstelling dat deze meer voor- dan nadelen hebben, en dat adverteerder hen een beter alternatief biedt in de vorm van homeopathische profylaxe. Adverteerder heeft de mededelingen over de nadelen van reguliere vaccinatie respectievelijk de effectiviteit van haar behandeling echter niet (in de vereiste mate) onderbouwd, waardoor deze niet als juist kunnen worden beschouwd. Derhalve kan niet worden aangenomen dat reguliere vaccinaties nadelen hebben en dat homeopathische profylaxe hiervoor een goed alternatief is, zodat de uiting over dit alles onjuiste verwachtingen wekt.

4)  De gevolgen van het voorgaande zijn dermate ernstig te achten, dat de onderhavige uiting in strijd met artikel 4 NRC is, omdat deze een directe bedreiging voor de lichamelijke volksgezondheid inhoudt. De uiting kan immers ertoe leiden dat mensen afzien van reguliere vaccinatie en kiezen voor homeopathische profylaxe als alternatief voor reguliere vaccinatie, terwijl homeopathische profylaxe niet de bescherming tegen gevaarlijke infectieziekten biedt die  reguliere vaccinatie wel heeft. De uiting dient daarom ontoelaatbaar te worden geacht. Nu de uiting reeds om deze reden in strijd met de NRC is, komt de voorzitter niet meer toe aan de vraag of deze uiting ook om andere redenen in strijd met de Nederlandse Reclame Code is.

5)  Derhalve wordt beslist als volgt.

De beslissing van de voorzitter

Op grond van het voorgaande acht de voorzitter de bestreden reclame-uiting in strijd met artikel 4 NRC. De voorzitter beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.