De bestreden uiting
Het betreft een uiting op Instagram.
Daarin vertelt verweerder sub 1 dat hij zijn telefoon heeft laten vallen. Hij zegt onder meer: “Scherm kapot”, (…), “m’n beeldscherm deed dus helemaal error, maar Fixers is de uitkomst” (…), maar lieve mensen, wees niet getreurd, er is Fixers. Ze komen naar je toe, ze maken het gewoon op locatie, ideaal. Ze hebben tegenwoordig ook twee locaties, dat is IJburg en de Zuid-as, kun je het ook laten maken. (…) Hij doet het weer, ik ben er blij mee. Als jouw telefoon ook kapot is, swipe up en maak een afspraak, want hij is weer zo gerepareerd. Ciao!”.
Terwijl verweerder sub 1 praat over Fixers verschijnt vele malen in beeld: “SWIPE UP”.
De klacht
De klacht wordt als volgt samengevat.
Via Instagram Stories maakt verweerder sub 1, wiens “telefoon zogenaamd was gevallen”, reclame voor een telefoonreparatiebedrijf. Dit doet hij, zonder bekend te maken dat het reclame is.
Het verweer van verweerder sub 1
Het verweer wordt als volgt samengevat.
De Instagram Story van verweerder sub 1 was gericht aan een vriend die met hetzelfde probleem als verweerder sub 1 te maken had. De Story had dan ook niets te maken met verborgen sponsorschap.
Het verweer van verweerder sub 2
Het verweer wordt als volgt samengevat.
Naar aanleiding van de klacht over de Instagram post van verweerder sub 1 leert navraag het volgende:
De telefoon van verweerder sub 1 was wel degelijk kapot en is inderdaad door Fixers gemaakt. Anders dan klager stelt, was de telefoon niet “zogenaamd” gevallen.
Verweerder sub 2 kan de betreffende reparateur laten getuigen dat hij de telefoon (“scherm was kapot”) heeft gerepareerd.
De afdeling Marketing van Fixers BV heeft bevestigd dat verweerder sub 2 geen contract (of contact anders dan als klant) heeft met verweerder sub 1. Dat verweerder sub 1 tevreden was met de reparatie, en dat kennelijk kenbaar heeft gemaakt, stemt verweerder sub 2 alleen maar tevreden.
Verweerder sub 2 vraagt zich overigens af welke betrokkenheid en welk belang klager heeft. “Wellicht niet meer dan het zijn van opmerkzame en waakzame burger van onze maatschappij”, aldus verweerder sub 2.
E-mail van 16 september 2019 van het secretariaat van SRC aan MM Venture
In antwoord op het verweer van verweerder sub 2 heeft het secretariaat, voor zover hier van belang, aan MM Venture meegedeeld:
“We begrijpen daaruit dat er geen contract is tussen (naam verweerder sub 1) en Fixers. Graag vernemen wij gelet op de klacht of er op een andere wijze sprake is van ‘enig voordeel’ in de zin van de Reclamecode Social Media en lnfluencer Marketing, bijvoorbeeld omdat de telefoon gratis is gerepareerd”.
E-mail van 19 september 2019 van MM Venture
Namens verweerder sub 2 is -samengevat- het volgende meegedeeld:
“Navraag leert dat voor deze specifieke reparatie (nog) geen betaling is gedaan”.
Onder verwijzing naar de (in de e-mail geciteerde) definities van “Adverteerder”, “Verspreider”, “Relevante Relatie” en “Social Media & Influencer Marketing”, neergelegd in artikel 2 onder b, respectievelijk c, d en e van de Reclamecode Social Media en lnfluencer Marketing (RSM), wijst verweerder sub 2 op het volgende:
Ad b: verweerder sub 2 heeft verweerder sub 1 nergens toe gestimuleerd.
Ad c: er is geen relevante relatie tussen verweerder sub 1 en Fixers (geen contract of iets dat daar op lijkt, enige relatie is als tevreden klant).
ad e: er is geen sprake van een marketingactiviteit als bedoeld in artikel 2 onder e RSM.
Het oordeel van de Commissie
De Commissie stelt het volgende voorop.
Voor zover de vraag van verweerder sub 2 naar “betrokkenheid” en “belang” van klager moet worden opgevat in die zin dat zij meent dat de klacht is ingediend in het belang van de uitoefening van een beroep of bedrijf dan wel in een commercieel belang van een organisatie, en dat om die reden klachtengeld verschuldigd is, overweegt de Commissie het volgende. Zij ziet geen aanleiding om te oordelen dat klager de klacht in een dergelijk belang heeft ingediend.
De klacht komt er op neer dat de bestreden uiting in strijd is met artikel 3 onder a en b RSM. Hierin staat:
“a. Reclame via Social Media dient duidelijk als zodanig herkenbaar te zijn.
b. Indien een Verspreider een vergoeding in geld of in natura ontvangt van de Adverteerder, dient dat uitdrukkelijk te worden vermeld in de uiting”.
In artikel 3 onder c RSM staat:
“Aan de onder a. en b. bedoelde eis kan in ieder geval worden voldaan als de inhoud en aard van de Relevante Relatie duidelijk en op eenvoudig toegankelijke wijze geopenbaard wordt, bijvoorbeeld door opmaak en/of presentatie. De inhoud en aard van de Relevante Relatie is in ieder geval duidelijk herkenbaar indien deze conform de suggesties in de toelichting bij dit artikel wordt vormgegeven”.
De Commissie oordeelt hierover als volgt.
De bestreden uiting die, naar de Commissie begrijpt, is verspreid via Instagram Stories, houdt onmiskenbaar een openbare aanprijzing in van de diensten van Fixers. Zo zegt verweerder sub 1 over de reparatie van zijn telefoon door Fixers onder meer:
“Fixers is de uitkomst” (…), niet getreurd, er is Fixers. Ze komen naar je toe, ze maken het gewoon op locatie, ideaal. Ze hebben tegenwoordig ook twee locaties, dat is IJburg en de Zuid-as, kun je het ook laten maken. (…) Hij doet het weer, ik ben er blij mee. Als jouw telefoon ook kapot is, swipe up en maak een afspraak, want hij is weer zo gerepareerd. (…)”. Bovendien verschijnt daarbij vele malen “SWIPE UP” in beeld.
Aldus is er sprake van Reclame via Social Media als bedoeld in artikel 2 onder a RSM.
Vervolgens dient de vraag te worden beantwoord of er in dit geval sprake is van een “Verspreider” die een vergoeding in geld of in natura ontvangt van de “Adverteerder”. In dit verband overweegt de Commissie het volgende.
In antwoord op de door klacht ingegeven vraag van het secretariaat van SRC, of er op een andere wijze sprake is van ‘enig voordeel’ in de zin van de RSM, bijvoorbeeld omdat de telefoon gratis is gerepareerd, is namens verweerder sub 2 onder meer meegedeeld dat “voor deze specifieke reparatie (nog) geen betaling is gedaan”. Verder heeft verweerder sub 2 gesteld dat zij verweerder sub 1 nergens toe heeft gestimuleerd, dat er geen relevante relatie is tussen verweerder sub 1 en Fixers (“geen contract of iets dat daar op lijkt, enige relatie is als tevreden klant”) en dat er geen sprake van een marketingactiviteit als bedoeld in artikel 2 onder e RSM.
De Commissie oordeelt als volgt. In haar e-mail van 16 september 2019 heeft het secretariaat van SRC aan verweerder sub 2 gevraagd of verweerder sub 1 ‘enig voordeel’ had genoten, bijvoorbeeld omdat de telefoon gratis is gerepareerd. Op deze vraag is geen (duidelijk) antwoord gegeven. De opmerking van verweerder sub 2 dat (nog) geen betaling is gedaan door verweerder sub 1, zegt namelijk niet veel. Het had op de weg van verweerder sub 2 gelegen om gemotiveerd te stellen dat aan verweerder sub 1 wel is gevraagd om de bewuste reparatie te betalen en/of dat nog een betaling is te verwachten. Bij gebreke van deze (nadere) motivering gaat de Commissie ervan uit dat er sprake is (1) van een voordeel (ofwel vergoeding in natura) in de vorm van een gratis reparatie, welk voordeel de geloofwaardigheid van de reclame kan beïnvloeden, en dus (2) van een “Relevante Relatie” als bedoeld in artikel 2 sub d RSM tussen verweerder sub 2 als “Adverteerder” en verweerder sub 1 als “Verspreider”.
Zoals hierboven al is weergegeven, kan ingevolge artikel 3 onder c RSM aan de in artikel 3 RSM onder a. en b. bedoelde eis in ieder geval worden voldaan als de inhoud en aard van de Relevante Relatie duidelijk en op eenvoudig toegankelijke wijze geopenbaard wordt, bijvoorbeeld door opmaak en/of presentatie. Daarbij is, aldus artikel 3 onder c RSM, de inhoud en aard van de Relevante Relatie in ieder geval duidelijk herkenbaar als deze conform de suggesties in de toelichting bij dit artikel wordt vormgegeven.
Volgens deze toelichting, meer in het bijzonder het bepaalde onder IV (over onder meer Instagram Stories), kan die herkenbaarheid worden bewerkstelligd via hashtags in de geplaatste content, bijvoorbeeld # ad of # spon en/of via tekst in de geplaatste content die gedurende de tijd dat de content beschikbaar is, zichtbaar is, bijvoorbeeld “mede mogelijk gemaakt door @[adverteerder]”.
Nu een vermelding als bovenbedoeld in de uiting ontbreekt, en de inhoud en aard van de Relevante Relatie naar het oordeel van de Commissie ook niet anderszins duidelijk en op eenvoudig toegankelijke wijze geopenbaard wordt, is de uiting in strijd met artikel 3 onder a en b RSM.
De Commissie acht beide verweerders, verspreider en adverteerder, verantwoordelijk voor de onderhavige overtreding.
Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met artikel 3 onder a en b RSM 2019. Zij beveelt verweerders aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.