Het college van Beroep [28 juli 2015]
De grieven
In beroep is uitsluitend het onderdeel van de inleidende klacht aan de orde dat betrekking heeft op de uiting in verband met het “Kerstlot’. Deze uiting bestaat uit een mapje (een envelop), een ‘Kerstlot’ en een begeleidende brief. De voorzitter van de Commissie heeft in zijn beslissing van 23 maart 2015 deze uiting in strijd geacht met het bepaalde in artikel 3 aanhef en onder c bullet 3 RVK 2015 Reclamecode voor kansspelen die worden aangeboden door vergunninghouders ingevolge de Wet op de kansspelen (RVK) 2015. De Commissie is, in het door NPL tegen deze beslissing gemaakte bezwaar, tot hetzelfde oordeel gekomen. Het College vat de tegen de beslissing van de Commissie gerichte grieven als volgt samen.
Ten onrechte overweegt de Commissie dat uit de mededelingen op het mapje, de brief en de voorkant van het ‘Kerstlot’ onvoldoende blijkt dat de consument tot wederopzegging gaat deelnemen aan de loterij indien hij het gratis lot activeert. De Commissie miskent in haar beslissing dat van de gemiddelde consument mag worden verwacht dat hij de gehele uiting bekijkt terwijl ook moet worden gelet op de context waarin mededelingen worden gedaan. In de uiting verwijst NPL volledigheidshalve naar de voorwaarden op de achterzijde van de uiting hoewel dit volgens diverse beslissingen van de Commissie niet noodzakelijk is. NPL verwijst in dit verband naar de dossiers genummerd als 2015/00169, 2014/00479, 2014/00034, 2013/00945, 2011/00783 en 2010/00244. De Commissie verwijt NPL ten onrechte dat deze verwijzing onvoldoende opvallend is wegens de grootte van het lettertype en de verticale plaatsing van de tekst. In de gehele uiting informeert NPL op voldoende duidelijke wijze dat een gratis lot vanzelf overgaat in betaalde deelname.
Dat de Commissie valt over de verticale plaatsing van de tekst is gezien de hiervoor bedoelde beslissingen niet juist en in strijd met het basisprincipe dat de totale uiting in ogenschouw moet worden genomen. De eerste indruk die een uiting wekt kan worden genuanceerd door de verdere inhoud van de uiting, zoals ook blijkt uit dossier 2011/00100. Voorts wijst NPL op de beslissingen in de dossiers met de nummers 2014/00034 en 2010/00786 waarin is geoordeeld dat weliswaar sprake was van informatie in een klein lettertype, maar dat daaruit het aanbod voldoende duidelijk bleek en de informatie voldoende leesbaar was. Voorts noemt NPL de beslissing in het dossier met nummer 2015/00135 en de voorzittersafwijzing met betrekking tot dVAF2013/00171, waarin de voorzitter heeft geoordeeld dat voldoende duidelijk in de uiting stond dat men eerst een abonnement moest nemen om gebruik te kunnen maken van het in grote letters omschreven aanbod van een gratis lot. De Commissie heeft in haar overwegingen delen van de uiting betrokken, maar niet de gehele uiting. Zo lijkt de Commissie te verzuimen de voorwaarden op de achterzijde van het ‘Kerstlot’ in haar oordeel te betrekken en miskent zij dat de uiting in zijn totaliteit moet worden bekeken. NPL licht haar standpunt aan de hand van de bestreden uiting als volgt toe.
• Op het mapje wordt de consument reeds gewezen op het feit dat hij gaat meespelen. NPL mag de term ‘Kerstlot’ gebruiken als dat lot vanzelf overgaat in betaalde deelname, indien dit duidelijk wordt gecommuniceerd. Het enkele gebruik van het woord ‘Kerstlot’ maakt de uiting nog niet oneerlijk of misleidend.
• In de begeleidende brief en in het ‘Kerstlot’ wordt duidelijk en herhaaldelijk beschreven wat het aanbod van NPL omtrent het gratis lot inhoudt, te weten dat men gaat meespelen met de Nationale Postcode Loterij waarbij men met het ‘Kerstlot’ de eerste maand gratis meespeelt. NPL spreekt in dit verband bewust over de “eerste maand gratis meespelen”. De gemiddelde consument weet in een dergelijk geval dat een tweede termijn volgt die niet gratis is maar waarvoor het gebruikelijke tarief geldt. Nu in de uiting de essentiële voorwaarden worden genoemd, kan de gemiddelde consument op grond van de gehele inhoud van de uiting niet denken dat sprake is van een afzonderlijk lot.
Op de voorzijde van het lot wordt met een asterisk bij het woord ‘Kerstlot’ verwezen naar de volgende tekst onderaan het lot: “In december speelt u gratis mee, hierna speelt u betaald verder zolang u wilt”. Aan de rechterzijde van het lot wordt verwezen naar de voorwaarden op de achterzijde waar een opsomming van de essentiële voorwaarden van het aanbod staat. Het is zeer gebruikelijk dat de voorwaarden op de achterzijde van een uiting staan. Van de gemiddelde consument mag worden verwacht dat hij de totale uiting bekijkt dus ook de voorwaarden op de achterzijde.
• Met betrekking tot de context wijst NPL op de centrale plaats die het lot in de uiting heeft. De hele uiting draait om het gratis lot en dit bevindt zich centraal in de reclame-uiting. Het ‘Kerstlot’ is zodanig in het mapje geplaatst dat dit los komt bij het openen van het mapje waardoor de voorwaarden bij het openen als eerste zichtbaar zijn.
Het antwoord in appel
De grieven zijn gemotiveerd weersproken. Hierop zal hierna, voor zoveel nodig, worden ingegaan.
De mondelinge behandeling
NPL heeft haar standpunt mondeling doen toelichten mede aan de hand van overgelegde pleitaantekeningen.
Het oordeel van het College
5.1.
Het College zal de Commissie volgen in de wijze waarop zij de inleidende klacht heeft geïnterpreteerd, als omschreven in onderdeel 1 van haar oordeel. Tegen hetgeen de Commissie daar heeft overwogen is geen afzonderlijke grief gericht. Evenmin staat ter discussie dat de klacht, zoals de Commissie in onderdeel 2 van haar beslissing heeft overwogen, dient te worden getoetst aan het bepaalde in artikel 3 aanhef en onder c bullet 3 RVK 2015.
5.2.
Van belang is dat deze bepaling dient te worden bezien in verband met artikel 4a Wet op de kansspelen, dat in lid 2 voorschrijft dat “op zorgvuldige en evenwichtige wijze” vorm dient te worden gegeven aan wervings- en reclameactiviteiten voor kansspelen. Dit wordt in lid 3 uitgewerkt in de bepaling dat wervings- en reclameactiviteiten voor kansspelen niet misleidend mogen zijn en dat bij deze activiteiten onder meer wordt aangegeven of er sprake is van eenmalige deelneming dan wel doorlopende deelneming tot wederopzegging. Uitgangspunt hierbij is een hoge mate van consumentenbescherming (vgl. Kamerstukken II, 2013-2014, 33996, nr. 3, hoofdstuk 3.3). Hierbij speelt een rol dat het besluit van een consument om naar aanleiding van een reclame-uiting mee te doen aan een loterij waarbij, zoals in het onderhavige geval, door middel van een ‘gratis lot’ kan worden meegespeeld voor een zeer grote prijs, waarschijnlijk geen doordachte handeling is. Bij de afweging om mee te spelen, spelen irrationele gedachten, emoties en gewoonten doorgaans een belangrijke rol (vgl. HR 30 januari 2015, ECLI:NL:HR:2014 178). Door de deelneming aan de loterij op een wijze als de onderhavige te bevorderen, zal ook een verstandige consument zo kunnen worden beïnvloed, dat zijn besluit om te gaan deelnemen niet meer uitsluitend op grond van rationele overwegingen geschiedt. Toegepast op de onderhavige zaak brengt dit alles mee dat in de reclame-uiting geen onduidelijkheid mag bestaan over het feit dat sprake is van een actie die inhoudt dat de consument die op het aanbod ingaat, gaat deelnemen aan de loterij, waarbij hij uitsluitend de eerste maand zonder betaling meespeelt en hierna tegen betaling verder gaat meespelen zolang geen sprake is van opzegging. Uitgaande hiervan oordeelt het College als volgt.
5.3.
De klacht is gericht tegen een uiting die uit diverse onderdelen bestaat. Deze kunnen, voor zover hier van belang, als volgt worden omschreven:
• een mapje (envelop) met op de voorzijde de uitdrukkelijke vermelding van een prijs van € 49,7 miljoen naast de tekst: “Op 1 januari worden sprookjes werkelijkheid! Speel in december GRATIS mee voor de PostcodeKanjer van € 49,7 miljoen.” Hieronder staat: “Alstublieft, uw Kerstlot. Maak snel open.” Indien men het mapje opent ziet men op een omgevouwen gedeelte van het mapje staan: “Activeer uw Kerstlot op kerstlot.nl en ga meespelen vóór 29 december 15.00 uur.”
• een ‘Kerstlot’ waarop een waarde van € 12,50 staat, een bedrag van € 49,7 miljoen, een activeringscode en onder meer de tekst: “Speciaal voor u: Een gratis Kerstlot* Activeer uw Kerstlot vóór maandag 29 december 15.00 uur”. De asterisk verwijst naar de volgende tekst onderaan het ‘Kerstlot’: “In december speelt u gratis mee, hierna speelt u betaald verder zolang u wilt”. Verticaal staat in een klein lettertype: “Zie voorwaarden op achterzijde”. Op de achterzijde van het ‘Kerstlot’ staat onder de aanhef “Hoe werkt het:” onder meer: “Het activeren van uw Kerstlot betekent dat u meespeelt met de PostcodeKanjer trekking en daarna tot wederopzegging met alle trekkingen van de Nationale Postcode Loterij. De eerste maand speelt u gratis mee. Als deelnemer machtigt u de Nationale Postcode Loterij om ná deze eerste gratis maand € 12,50 (incl. StraatprijsVerdubbelaar) of € 11,25 (excl. StraatprijsVerdubbelaar) per lot per trekking af te schrijven van uw rekening. (…)”
• Een begeleidende brief die begint met de mededeling: “Alstublieft, uw Kerstlot”. Op de voorzijde van de brief staat onder meer: “(…) met dit Kerstlot speelt u de eerste maand gratis mee! (…) Want u maakt kans op prachtige prijzen en blijft u ook ná de gratis decembermaand betaald meespelen, dan steunt u wereldwijd 90 goede doelen voor mens en natuur. (…)
Activeer daarom vóór 29 december 15.00 uur uw Kerstlot op kerstlot.nl en speel mee met de Postcode Loterij.
(…)
P.S. Activeer uw Kerstlot vóór maandag 29 december 15.00 uur op kerstlot.nl of bel 0900 300 1500 (€ 0,50 per gesprek). U speelt dan gratis mee voor de PostcodeKanjer van € 49,7 miljoen.”
Op de achterzijde van de brief staat onder meer:
“Activeer uw Kerstlot en speel de eerste maand gratis mee. (…)
Speel mee en maak élke maand kans op honderdduizenden prijzen!”.
4. Op het mapje staat dat men een ‘Kerstlot’ ontvangt (“Alstublieft, uw Kerstlot”). De mededeling op het mapje dat men in december gratis kan meespelen voor de PostcodeKanjer van € 49,7 miljoen, draagt bij aan de indruk dat sprake is van een lot speciaal bedoeld voor de ‘kerstperiode’. De gemiddelde consument zal derhalve het mapje openen in de veronderstelling een bijzonder lot aan te treffen. Deze verwachting lijkt te worden bevestigd door het feit dat hij bij het openen “Een gratis Kerstlot” aantreft en een begeleidende brief die zodanig is gevouwen dat waarschijnlijk de volgende tekst is te zien: “Alstublieft, uw Kerstlot”. Het College acht het aannemelijk dat de consument zal denken dat hij met dit lot eenmalig (met de kerst) gratis kan meespelen met de Nationale Postcode Loterij. Het betreft immers een ‘Kerstlot’. Van een dergelijk lot is echter geen sprake. Het betreft een door de NPL gebruikte terminologie voor een actie waarbij men een maand gratis kan meespelen als onderdeel van een transactie die inhoudt dat men daarna tegen betaling tot wederopzegging verder meespeelt. In feite bevat de uiting het aanbod om tot wederopzegging te gaan deelnemen aan de Nationale Postcode Loterij, waarbij men regulier met één of meer loten tot wederopzegging aan de loterij gaat deelnemen, met dien verstande dat men voor de eerste maand nog geen inleg is verschuldigd. Het College merkt nog op dat uitsluitend indien de consument zich na het aanmelden zeer snel afmeldt, het mogelijk is dat hij alleen gedurende de ‘gratis’ maand meespeelt. In die situatie zou feitelijk kunnen worden gesproken van een ‘gratis ‘Kerstlot’’. NPL noemt die mogelijkheid echter niet in de uiting zodat deze de consument waarschijnlijk zal ontgaan.
5. De uiting bevat daarnaast mededelingen waarin wordt gesproken over betaalde deelname. Het College noemt in dit verband in de eerste plaats de volgende mededeling op het ‘Kerstlot’: “In december speelt u gratis mee, hierna speelt u betaald verder zolang u wilt”. Deze mededeling is echter niet ondubbelzinnig, nu deze in het kader van het gratis ‘Kerstlot’ ook zo kan worden begrepen dat men zelf ervoor kan kiezen om betaald verder te spelen na het gratis aanbod. Hierdoor kan het de gemiddeld consument ontgaan dat het gratis lot vanzelf overgaat in betaalde deelname, onafhankelijk van een door hem te maken keuze. Hetzelfde geldt voor de mededeling in de brief:” Want u maakt kans op prachtige prijzen en blijft u ook ná de gratis decembermaand betaald meespelen, dan steunt u wereldwijd 90 goede doelen.” Ook verder bevat de uiting, zowel per afzonderlijk onderdeel als in de context van het geheel, geen mededelingen waaruit ondubbelzinnig blijkt dat de gratis deelname vanzelf overgaat in betaalde deelname, met uitzondering van de voorwaarden op de achterzijde van het ‘Kerstlot’ waar dit wel met zoveel woorden wordt gezegd. Dienaangaande overweegt het College als volgt.
6. Dat op de voorzijde van het ‘Kerstlot’ wordt verwezen naar de voorwaarden op de achterzijde van het lot, zal de gemiddelde consument waarschijnlijk ontgaan. Deze tekst is verticaal geplaatst in een klein lettertype over een gedessineerde achtergrond en valt daardoor onvoldoende op. Voor zover de consument deze voorwaarden wel bemerkt, is het de vraag of deze in de context van de totale uiting voor hem voldoende duidelijk maken dat hij in feite een transactie aangaat waarbij hij na de eerste gratis maand tegen betaling gaat meespelen. In dit verband overweegt het College dat een gratis lot zoals dat, naar de NPL erkent, in de uiting centraal staat, een wezenlijk andere betekenis heeft dan een aanbod waarbij men de ‘eerste maand gratis’ meespeelt, gevolgd door betaalde deelname tot wederopzegging. Waar de woorden “gratis Kerstlot” een eenmalige deelname suggereren specifiek bedoeld voor de kerstperiode, wordt anderzijds in de voorwaarden verwezen naar een deelname die tegen betaling wordt voortgezet na de eerste gratis maand. Het College is van oordeel dat de bestreden uiting hierdoor voor de gemiddelde consument tegenstrijdige mededelingen bevat over de aard van het aanbod.
7. Het College acht het aannemelijk dat de gemiddelde consument door het voorgaande in verwarring kan raken omtrent de aard van het aanbod. Het College is om die reden van oordeel dat de bestreden uiting de consument niet op voldoende zorgvuldige en evenwichtige wijze informeert over het feit dat hij door het activeren van het ‘gratis Kerstlot’ tot wederopzegging gaat meespelen met de Nationale Postcode Loterij waarbij hij na de eerste maand voor zijn deelname moet betalen. Terecht heeft de Commissie de uiting derhalve, in navolging van het oordeel van de voorzitter, in strijd geacht met artikel 3 aanhef en onder c bullet 3 RVK 2015. Er mag immers, zoals volgt uit het onder 4.1 en 4.2 weergegeven toetsingskader, geen onduidelijkheid bestaan over het feit dat in verband met het aanbod de gratis deelname vanzelf overgaat in betaalde deelname
8. Nu de grieven geen doel treffen, wordt beslist als volgt.
De beslissing van het College van Beroep
Het College bekrachtigt de bestreden beslissing.
[Hieronder volgt de beslissing waartegen beroep is ingesteld]
De Reclame Code Commissie [18 mei 2015]
De bestreden reclame-uiting
Het betreft – voor zover in deze zaak (nog) van belang – een brief gedateerd december 2014 met daarin een “gratis Kerstlot”.
De klacht
Klager stelt dat in de uitingen staat dat men een “gratis lot” krijgt. Het blijkt echter dat men alleen kan meespelen indien men het lot activeert door zich aan te melden en loten te kopen. Het gratis lot is niets waard want men moet de rest van het jaar meespelen. Klager acht dit misleidend.
Het verweer
Dit kan als volgt worden samengevat. Indien klager zijn Kerstlot tijdig zou hebben geactiveerd, zou hij in december gratis hebben meegespeeld. Daarna zou hij betaald meespelen tenzij hij tijdig zijn deelname zou opzeggen. Het betaald meespelen na de gratis maand is in de mailing duidelijk een onderdeel van het aanbod, waardoor geen sprake is van misleiding.
De beslissing van de voorzitter
Klager acht de uiting misleidend nu hierin had dienen te worden vermeld dat het activeren van het “gratis Kerstlot” impliceert dat men een abonnement sluit waarbij men de eerste maand “gratis” meespeelt en vervolgens tegen betaling blijft doorspelen indien en zolang niet wordt opgezegd. Deze informatie staat, voor zover de voorzitter op basis van de overgelegde stukken kan beoordelen, niet met zoveel woorden in de uiting. Wel wordt indirect naar dit laatste verwezen door mededelingen als: “met dit Kerstlot speelt u de eerste maand gratis mee!”, “en blijft u ook ná de gratis decembermaand betaald meespelen, dan steunt u wereldwijd 90 goede doelen (…)”. Voorts staat in de uiting: “In december speelt u gratis mee, hierna speelt u betaald verder zolang u wilt.” Deze mededeling is echter onvoldoende opvallend en zal de gemiddelde consument waarschijnlijk ontgaan. Naar het oordeel van de voorzitter zijn bedoelde mededelingen derhalve onvoldoende duidelijk om de gemiddelde consument genoegzaam geïnformeerd te achten over het feit dat het activeren van het “gratis” Kerstlot impliceert dat men een abonnement tot wederopzegging sluit met betalingsverplichting na de gratis maand. Naar het oordeel van de voorzitter had dit duidelijker dan nu het geval is uit de uiting dienen te blijken. Dit vloeit voort uit artikel 3 aanhef onder b sub 1 RVK 2015. Het op onduidelijke wijze verstrekken van de informatie brengt mee dat sprake is van oneerlijke reclame als bedoeld in dit artikel.
Het bezwaar tegen de beslissing van de voorzitter
Adverteerder is enerzijds van mening dat de mededeling dat men na de eerste gratis maand betaald gaat meespelen wel degelijk met zoveel woorden in de bestreden uiting staat. Anderzijds voert zij aan dat alle verdere essentiële informatie over het aanbod in de uiting was vermeld en de uiting niet in strijd is met het bepaalde in artikel 3 aanhef onder b sub 1 RVK 2015. Ter toelichting hierop voert zij het volgende aan.
De door klager overgelegde kopieën van de bestreden reclame-uiting zijn geen correcte weergave van de werkelijke uiting. De uiting bestond uit drie onderdelen: i) een mapje met daarin de brief en het gratis Kerstlot, ii) de brief en iii) het gratis Kerstlot.
Het blijkt dat klager de achterzijde van het gratis Kerstlot niet heeft bijgevoegd. Daarop wordt uitgelegd hoe de actie werkt en wordt essentiële informatie verschaft over het aanbod van adverteerder. Adverteerder heeft thans de juiste uiting overgelegd.
Het gratis Kerstlot is ook daadwerkelijk gratis; na activatie speelt de consument de eerste maand gratis mee en kan deelname worden opgezegd wanneer de consument dat wenst. Zo kan de (gratis) deelname meteen beëindigd worden na de eerste gratis maand zonder dat (betaal)verplichtingen bestaan. Wel is aan de activatie van het gratis Kerstlot de voorwaarde verbonden dat men zich aanmeldt om deelnemer te worden bij adverteerder. Het verbinden van een voorwaarde aan een gratis aanbod is volgens artikel 3 onder b en c RVK 2015 toegestaan, mits de consument over de essentiële voorwaarden van het aanbod wordt geïnformeerd. Hieraan is volgens adverteerder voldaan. Herhaaldelijk wordt de consument gewezen op het feit dat het activeren van het gratis Kerstlot betekent dat men gaat meespelen met de postcodekanjer trekking en daarna tot wederopzegging met alle trekkingen van de Nationale Postcode Loterij meespeelt. Voor activatie van het gratis Kerstlot is de consument verwezen naar de website www.kerstlot.nl waar hij nogmaals duidelijk en volledig is geïnformeerd over de inhoud van het aanbod.
De mondelinge behandeling
Adverteerder handhaaft haar standpunt en heeft een pleitnotitie overgelegd.
Het oordeel van de Commissie
1. De Commissie vat de klacht aldus op dat klager de onderhavige reclame-uiting misleidend acht nu hieruit niet blijkt dat het activeren van het gratis Kerstlot met zich brengt dat men een abonnement sluit waarbij men de eerste maand ‘gratis’ meespeelt en vervolgens tegen betaling blijft doorspelen tot wederopzegging.
2. Krachtens artikel 3 aanhef onder c 3e bolletje RVK 2015 mag reclame voor Kansspelen niet oneerlijk zijn in de zin van artikel 7 van de Nederlandse Reclame Code. Onder meer niet ten aanzien van de voordelen voor de deelnemer. Oneerlijk is hier bijvoorbeeld wanneer niet of onvoldoende duidelijk is dat een gratis lot of deelname vanzelf overgaat in een betaalde deelname.
3. Vast staat dat de consument indien hij gebruik wenst te maken van het gratis Kerstlot, dit lot dient te activeren en hiermee deelneemt aan de loterij tot wederopzegging, waarbij hij de eerste maand gratis kan meespelen. De Commissie is van oordeel dat dit onvoldoende duidelijk uit de uiting blijkt. Op de buitenkant van het mapje dat onderdeel uitmaakt van de reclame-uiting staat zonder voorbehoud: “Speel in december gratis mee voor de postcodekanjer.” Op de binnenzijde van het mapje staat: “Activeer uw Kerstlot op kerstlot.nl en ga meespelen vóór 29 december 15.00 uur”. Hiermee wordt de suggestie gewekt dat de consument gratis mee kan spelen, zonder dat sprake is (of moet zijn) van betaalde verdere deelname tot wederopzegging, terwijl dit niet het geval is. Ook in de brief wordt hierover geen duidelijkheid geboden, door de vermelding: “(…) en met dit Kerstlot speelt u de eerste maand gratis mee!” (…) “en blijft u ook ná de gratis decembermaand betaald meespelen, dan steunt u wereldwijd 90 goede doelen voor mens en natuur.” “Activeer uw Kerstlot en speel de eerst maand gratis mee.” “Speel mee en maak élke maand kans op honderdduizenden prijzen!” Uit deze mededelingen blijkt niet, althans onvoldoende duidelijk dat de consument niet éénmalig gratis kan meespelen, maar moet deelnemen tot wederopzegging om van het gratis lot gebruik te kunnen maken. Evenmin blijkt dit uit het lot zelf. Op de voorkant staat weliswaar in kleine letters: “In december speelt u gratis mee, hierna speelt u betaald verder zolang u wilt.” en “Zie voorwaarden op achterzijde”. De Commissie is echter van oordeel dat deze mededelingen, die ook nog niet voldoende duidelijk maken dat een overeenkomst tot wederopzegging wordt gesloten, met uitleg op de achterzijde van het lot onvoldoende opvallend zijn vanwege het zeer kleine lettertype én door de verticale plaatsing van “zie voorwaarden op achterzijde”, en daarom de gemiddelde consument gemakkelijk zullen ontgaan.
4. Gelet op het voorgaande wordt als volgt beslist.
De beslissing van de Reclame Code Commissie
De Commissie acht de reclame-uiting in strijd met het bepaalde in artikel 3 aanhef onder c 3e bolletje RVK 2015, en beveelt adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.
[Hieronder volgt de beslissing van de voorzitter waartegen deels bezwaar is gemaakt]
De voorzitter van de Reclame Code Commissie [23 maart 2015]
De bestreden reclame-uitingen
Het betreft:
1) een brief gedateerd december 2014 met daarin een “gratis Kerstlot”
2) een brief d.d. 1 januari 2015 waarin wordt verwezen naar een HEMA-cadeaukaart ter waarde van € 15,–
3) een “verkeersquiz” folder die was gevoegd bij het blad De Kampioen van de ANWB.
De klacht
Klager stelt dat in de uitingen staat dat men een “gratis lot” krijgt. Het blijkt echter dat men alleen kan meespelen indien men het lot activeert door zich aan te melden en loten te kopen. Het gratis lot is niets waard want men moet voor de rest van het jaar meespelen. Klager acht dit misleidend. Met betrekking tot de oudejaar kanjer stelt klager dat men alleen kan meespelen indien men genoeg punten verzamelt, hetgeen klager extra misleidend vindt. Bij de Lotto of Staatsloterij kan men wel zonder verdere verplichtingen meespelen.
Het verweer
Dit kan als volgt worden samengevat. Indien klager zijn Kerstlot tijdig zou hebben geactiveerd, zou hij in december gratis hebben meegespeeld. Daarna zou hij betaald meespelen tenzij hij tijdig zijn deelname zou opzeggen. Het betaald meespelen na de gratis maand is in de mailing duidelijk een onderdeel van het aanbod, waardoor geen sprake is van misleiding. Met betrekking tot de Oudejaar Kanjer Trekking voert adverteerder aan dat de stelling dat alleen kan worden meegespeeld door genoeg kanjer punten te verzamelen, onjuist is. De verkeersquiz betrof een promotioneel kansspel. Om deel te nemen aan dit spel hoefde men geen deelnemer van de loterij te worden.
Het oordeel van de voorzitter
1) De voorzitter merkt op dat de klacht blijkbaar betrekking heeft op uitingen uit 2014 en uit 2015. De voorzitter zal bij de beoordeling van de klacht evenwel steeds uitgaan van de Reclamecode voor kansspelen die worden aangeboden door vergunninghouders ingevolge de wet op de kansspelen (RVK) 2015. Dit geldt ook voor de uiting uit 2014, nu bedoelde code mede kan worden opgevat als een codificatie van de reeds in 2014 geldende opvattingen omtrent oneerlijke reclame in verband met kansspelen door vergunninghouders.
2) Met betrekking tot de brief met het “gratis Kerstlot”, die blijkbaar een andere uiting is dan de brief waarin de HEMA cadeaukaart wordt genoemd, begrijpt de voorzitter de klacht aldus dat volgens klager in de uiting had dienen te worden vermeld dat het activeren van het “gratis Kerstlot” impliceert dat men een abonnement sluit waarbij men de eerste maand “gratis” meespeelt en vervolgens tegen betaling blijft doorspelen indien en zolang niet wordt opgezegd. Deze informatie staat, voor zover de voorzitter op basis van de overgelegde stukken kan beoordelen, niet met zoveel woorden in de uiting. Wel wordt indirect naar dit laatste verwezen door mededelingen als “met dit Kerstlot speelt u de eerste maand gratis mee!”, “en blijft u ook ná de gratis decembermaand betaald meespelen, dan steunt u wereldwijd 90 goede doelen (…)”. Voorts staat in de uiting: “In december speelt u gratis mee, hierna speelt u betaald verder zolang u wilt”. Deze mededeling is echter onvoldoende opvallend en zal de gemiddelde consument waarschijnlijk ontgaan. Naar het oordeel van de voorzitter zijn bedoelde mededelingen derhalve onvoldoende duidelijk om de gemiddelde consument genoegzaam geïnformeerd te achten over het feit dat het activeren van het “gratis” Kerstlot impliceert dat men een abonnement tot wederopzegging sluit met betalingsverplichting na de gratis maand. Naar het oordeel van de voorzitter had dit duidelijker dan nu het geval is uit de uiting dienen te blijken. Dit vloeit voort uit artikel 3 aanhef onder b sub 1 van de Reclamecode voor kansspelen die worden aangeboden door vergunninghouders ingevolge de wet op de kansspelen (RVK) 2015. Het op onduidelijke wijze verstrekken van de informatie brengt mee dat sprake is van oneerlijke reclame als bedoeld in dit artikel. In zoverre treft de klacht doel.
3) Met betrekking tot de brief d.d. 1 januari 2015 waarin naar een HEMA-cadeaukaart ter waarde van € 15,– wordt verwezen, bedoelt klager blijkbaar op dezelfde grond te klagen als onder 2) weergegeven. In deze uiting wordt echter niet gesproken over het activeren van een gratis lot. In plaats daarvan wordt de lezer in de uiting opgeroepen te gaan meespelen met de Postcode Loterij, waarbij men de eerste maand gratis meespeelt en bedoelde cadeaukaart ontvangt. In deze uiting ligt de nadruk derhalve op het gaan meespelen. Daarbij maakt adverteerder naar het oordeel van de voorzitter voldoende duidelijk dat men een transactie dient aan te gaan, te weten het tegen betaling sluiten van een abonnement tot wederopzegging waarbij men de genoemde gratis items ontvangt. Dit blijkt ook uit de bon die aan de uiting is gehecht. In zoverre dient de klacht te worden afgewezen.
4) Met betrekking tot de “verkeersquiz” die was gevoegd bij De Kampioen heeft adverteerder voldoende aannemelijk gemaakt dat in zoverre sprake was van een promotioneel kansspel en niet van een verplichting tot het sluiten van een overeenkomst. Ook in zoverre kan de klacht niet slagen.
5) Dit laatste geldt ook voor de verwijzing door klager naar de oudejaar kanjer. Hier ontbreekt een uiting waardoor de voorzitter niet over deze kwestie kan oordelen.
De beslissing van de voorzitter
Op grond van hetgeen onder 1) en 2) is vermeld, acht de voorzitter de reclame-uiting met betrekking tot het “gratis Kerstlot” in strijd met het bepaalde in artikel 3 aanhef onder b sub 1 RVK 2015. De voorzitter beveelt adverteerder in zoverre aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. Voor het overige wijst de voorzitter de klacht af.