De bestreden reclame-uitingen
Zoals hierna toegelicht onder “Het oordeel van de Commissie” merkt de Commissie de volgende twee uitingen aan als de “bestreden reclame-uitingen”:
1.
Een televisiereclame van de Staatsloterij waarin bij de beelden van een vrouw, en even later een man in een grote plantenkas wordt gezegd:
“Misschien zit ze binnenkort wel echt in de tropen. Want 10 november staat de megajackpot op 23,6 miljoen euro netto. 23,6 miljoen, en dat is echt heel bijzonder. En zij heeft een staatslot. Dus ze ziet het al helemaal voor zich. Hij gaat straks ook een staatslot kopen. De 10e kan het gebeuren”.
Aan het einde verschijnt onder meer in beeld: “De 10e kan het gebeuren” en “STAATSLOTERIJ.NL”.
2.
Een televisiereclame van de Staatsloterij waarin onder meer wordt gezegd:
“En de megajackpot van 10 december staat op 27,7 miljoen euro netto. En hij valt zeker, absoluut, 100%. De 10e kan het gebeuren”.
Intussen verschijnt in beeld:
“Hij valt zeker!
10 december” en
STAATSLOTERIJ.NL”.
De klacht
De klacht wordt als volgt samengevat.
Niet is vermeld hoe groot de kans is dat de Jackpot valt, namelijk 1 op 7, 1 op 6 et cetera. “Pas als deze gegarandeerd valt, wordt het vermeld”, aldus klager. Dit is misleidend, omdat de Jackpot vaak niet valt. Klager licht dit als volgt toe.
De Jackpot van de Staatsloterij start bij € 7,5 miljoen en is de enige prijs die niet gegarandeerd valt. Elke keer als de Jackpot niet valt, wordt deze verhoogd.
Het Jackpotspel bestaat uit 7 ballen: 6 blauwe en 1 oranje. Wordt een oranje bal getrokken, dan valt de Jackpot. Na maximaal 6 reguliere trekkingen valt de Jackpot gegarandeerd. De eerst daarop volgende trekking is de kans weer 1 op 7.
Het verweer
Het verweer wordt als volgt samengevat.
Op basis van artikel 5 lid 2 sub b van het Besluit werving, reclame en verslavingspreventie
kansspelen juncto artikel 3 lid 2 Regeling werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen
is adverteerder verplicht om op haar website aan te geven wat de statistische kans is op het winnen van een prijs (ofwel de algemene winkans), en om bij iedere wervings- en reclameactiviteit de consument hierover te wijzen op de internetpagina van adverteerder. De wetgever heeft er bewust voor gekozen om adverteerder te verplichten “de statistische kans (…) op het winnen van een prijs” te vermelden. Zij is niet verplicht een valkans van de Jackpot te vermelden.
Op grond van de door de Kansspelautoriteit afgegeven beschikking rust op adverteerder evenmin de verplichting om de valkans van de Jackpot te vermelden in televisiecommercials. Van belang is dat de Kansspelautoriteit opmerkt dat de voorschriften voor de consumentenbescherming in de aan adverteerder verleende vergunning voor het overgrote deel neerkomen op informatieverschaffing. Voor de invulling daarvan wordt aangesloten bij de uitleg die de Mediawet, de Wet oneerlijke handelspraktijken en jurisprudentie hieraan geven. Televisie- en radiocommercials kennen beperkingen, aldus de Kansspelautoriteit, maar ook
hier dient de vergunninghouder in ieder geval te verwijzen naar de website waar de informatie op
duidelijke, begrijpelijke en ondubbelzinnige wijze te vinden is.
Adverteerder houdt zich aan het bovenstaande, door bij iedere televisiecommercial de website Staatsloterij.nl te vermelden, op welke site de winkans is weergegeven. Op deze site wordt ook veelvuldig de valkans van de Jackpot benoemd, hetgeen hierna verder wordt toegelicht.
Reeds gelet op het bovenstaande is adverteerder niet verplicht om de valkans van de Jackpot in haar tv-commercials te vermelden en is er geen sprake van misleiding.
Inherent aan een jackpot-mechanisme is dat een jackpot niet bij iedere trekking valt en daarmee
bij een opvolgende trekking kan oplopen tot een hoger bedrag. De gemiddelde consument weet
dat de Jackpot niet hoeft te vallen en wordt niet op het verkeerde been gezet door het niet vermelden van de valkans van de Jackpot. Daarbij geldt dat naar bestendige jurisprudentie verwacht wordt dat de gemiddelde consument redelijk geïnformeerd, oplettend en omzichtig is. Voor zover deze wil weten wat de valkans is, komt dat onderwerp veelvuldig aan bod op de website en kan hij ook de klantenservice van adverteerder bellen, mailen of chatten, of een bericht achterlaten op de social media pagina’s van adverteerder. Van misleiding van de gemiddelde consument kan derhalve geen sprake zijn. Dat adverteerder wel vermeldt wanneer de Jackpot gegarandeerd valt, neemt dit niet weg.
Adverteerder vermeldt de valkans van de Jackpot niet in haar televisiecommercials, maar in het kader van transparantie vermeldt zij op haar website op tal van manieren wat de valkansen van de Jackpot voor een volgende trekking zijn. In het verweer wordt een opsomming gegeven op welke wijze de valkans van de Jackpot wordt benoemd.
Zo kan men op https://staatsloterij.nederlandseloterij.nl/ trekkingsuitslag bijvoorbeeld de trekkingsuitslag zien van iedere trekking, aldus adverteerder j. Per trekking is vermeld wat de valkans is voor de jackpot van de volgende trekking. Op deze pagina staat ook: “Is de Jackpot gevallen? Elke 10e is online te zien of de Jackpot is gevallen. Is deze niet gevallen, dan wordt de nieuwe Jackpotstand en de valkans voor de eerstvolgende trekking op de 10e van de maand bekendgemaakt.” Een voorbeeld is in het verweerschrift opgenomen. Daarin staat onder meer:
“De Jackpot is niet gevallen
De Jackpot van 10 februari staat op 8.1 miljoen De kans dat deze Jackpot valt is 1 op 6.”
Verder is op de pagina https://staatsloterij.nederlandseloterij.nl/spel/jackpot uitgelegd hoe het
systeem van de Jackpot werkt. Hiervan heeft klager een tekst geciteerd in zijn klacht, namelijk:
“Wanneer valt de Jackpot? Het Jackpotspel bestaat uit zeven ballen: zes blauwe ballen en een oranje bal. Wordt een oranje bal getrokken? Dan valt de Jackpot en trekken wij de winnaar uit alle verkochte lotnummers.”
De tekst op de website vervolgt met: “Een blauwe bal? Dan valt de Jackpot niet en groeit de
Jackpot verder door naar een groter bedrag. De getrokken blauwe bal doet niet meer mee bij de
volgende trekking van de Jackpot. De kans dat de Jackpot de volgende keer wel valt, wordt dus
steeds groter”.
Onder deze tekst wordt een video getoond van de daadwerkelijke trekking van de Jackpot-ballen van de afgelopen trekking. Hier kan men zien hoeveel blauwe ballen er nog inzitten voor de volgende trekking, en daarmee wat de valkans is van de Jackpot.
Onder de video staat vervolgens nog de tekst “Elke 10e van de maand kun je zien of de Jackpot
is gevallen. Na de trekking zetten we de video van het Jackpotspel online. Is de Jackpot niet
gevallen, dan wordt de nieuwe Jackpotstand en de valkans voor de eerstvolgende trekking op de
10e bekendgemaakt”.
De wijze waarop de trekkingen van adverteerder plaatsvinden – waaronder die met betrekking tot
de Jackpot, waarmee tevens de valkans van ten minste 1 op 7 duidelijk wordt gemaakt – is terug te vinden in het Trekkingsprocedure-document op https://www.nederlandseloterij.nl/trekkingsprocedures
Tot slot wijst adverteerder op https://www.nederlandseloterij.nl/deelnemersreglementen.
In het deelnemersreglement van Staatsloterij wordt het Jackpot-mechanisme uitgelegd met een valkans die niet lager is dan 1 op 7.
Het oordeel van de Commissie
1.
Zoals hierboven onder “De bestreden uitingen” vermeld, merkt de Commissie de daar omschreven televisiereclames als bestreden uitingen aan. Ter toelichting hiervan merkt zij het volgende op.
Bij e-mail van 10 februari 2022 van het secretariaat van de Stichting Reclame Code is -kort samengevat- aan klager gevraagd of zijn klacht betrekking heeft op de hierboven omschreven televisiereclame onder 2, waarvan de Commissie kennis had genomen, of juist op één of meer andere commercials van de Staatsloterij. Voor zover dit laatste het geval is, is aan klager verzocht om mee te delen wanneer hij deze commercial(s) (ongeveer) heeft gezien, zodat deze kunnen worden opgevraagd.
Klager heeft samengevat als volgt gereageerd.
Hij vindt dat alle tv-commercials van adverteerder, waarin sprake is van de Jackpot, moeten worden aangepast, in die zin dat daarin de valkans van de Jackpot wordt vermeld, zoals dat wel op internet gebeurt. Klager verwijst naar het in zijn reactie opgenomen voorbeeld op “staatsloterij.nederlandseloterij.nl/spel/waar-zijn-prijzen-gevallen”. Daarin staat onder het kopje “Prijzen 10 februari trekking” onder meer:
“De Jackpot is dit keer niet gevallen. Dit betekent dat de jackpot op 10 maart opklimt naar
€ 12.800.000,- met een valkans van 1 op 5! Uiteraard belastingvrij.”
In de tv-commercial over de trekking van maart zou klager graag de toevoeging zien dat de valkans van de Jackpot 1 op 5 is.
Tot slot doet klager een verzoek tot vermindering van reclames voor online gokken. Naar zijn mening wordt maatschappelijke schade aangericht door het stimuleren van gokverslaving.
In zijn reactie spreekt klager over “alle tv-commercials van adverteerder, waarin sprake is van de Jackpot”. De Commissie kan echter alleen concrete, op het moment van indienen van de klacht reeds geopenbaarde reclame-uitingen toetsen aan de Nederlandse Reclame Code. Gelet hierop en gezien de inhoud en datum van de klacht heeft de Commissie besloten om de hierboven bedoelde televisiereclames betreffende de trekkingen van 10 november respectievelijk 10 december 2021 te beoordelen. Zij oordeelt hierover als volgt.
2.
Volgens klager is er sprake van misleiding, omdat niet is vermeld hoe groot de kans is dat de Jackpot valt, namelijk 1 op 7, 1 op 6 et cetera. Klager stelt: “Pas als deze gegarandeerd valt, wordt het vermeld.”
Uit deze laatste stelling van klager maakt de Commissie op dat klagers bezwaar, dat de valkans niet wordt vermeld, niet kan zijn gericht tegen de uiting betreffende de trekking van 10 december 2021, waarin wordt gezegd:
“En de megajackpot van 10 december staat op 27,7 miljoen euro netto. En hij valt zeker, absoluut, 100%”, en waar in beeld verschijnt:
“Hij valt zeker!
10 december”.
Gelet op de hier gebruikte bewoordingen heeft deze uiting betrekking op het door klager bedoelde geval dat de Jackpot “gegarandeerd” valt, en de valkans bij uitzondering wel wordt genoemd, zo begrijpt de Commissie de klacht.
Gezien het bovenstaande wijst de Commissie dit onderdeel van de klacht af.
3.
Gelet op het bovenstaande resteert ter beoordeling uiting 1.
In deze uiting wordt gesproken over de “megajackpot” en wordt gesteld dat het “echt heel bijzonder” is dat deze op “23,6 miljoen euro netto” staat. Verder wordt tot uitdrukking gebracht dat de kans bestaat dat men met een staatslot de megajackpot wint. (“Misschien zit ze binnenkort wel echt in de tropen”, “De 10e kan het gebeuren”). In de uiting ligt niet de suggestie besloten dat deze Jackpot met zekerheid bij de trekking van november zal vallen, ook niet nu de valkans niet uitdrukkelijk wordt genoemd, zoals klager wenst. Van misleiding is naar het oordeel van de Commissie geen sprake.
In dit verband overweegt de Commissie dat de NRC, daaronder begrepen de wet als bedoeld in artikel 2 NRC en de Reclamecode voor Kansspelen die worden aangeboden door vergunninghouders ingevolge de Wet op de Kansspelen (RVK) 2015 geen grondslag biedt voor een verplichting om in de onderhavige uiting de valkans van de Jackpot te vermelden.
Ten overvloede overweegt de Commissie dat zowel in uiting 1 als in uiting 2 op voor de consument voldoende zichtbare wijze wordt gewezen op de internetpagina (namelijk “STAATSLOTERIJ.NL”) van de vergunninghouder als bedoeld in artikel 3 lid 2 van de Regeling werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen. Adverteerder heeft onder verwijzing naar citaten en een afdruk van de website staatsloterij.nl voldoende aannemelijk gemaakt dat op deze website op verschillende plaatsen uitdrukkelijk informatie wordt gegeven over de valkans van de Jackpot. Aldus kan de consument zich hierover nader informeren.
4.
In zijn e-mail van 14 februari 2022 heeft klager tot slot een verzoek tot vermindering van reclames voor online gokken gedaan. In het kader van de onderhavige klachtenprocedure is dit verzoek betreffende reclame voor online gokken in het algemeen echter niet voor behandeling vatbaar.
5.
Gelet op het bovenstaande wordt als volgt beslist.
De beslissing
De Commissie wijst de klacht af.